به گزارش 598 به نقل از خبرگزاری رسا ـ مسؤول ستاد ترویج احکام گفت: رهبر معظم انقلاب اجازه پرداخت کفاره را با رعایت شرایط آن به قحطیزدگان سومالی صادر فرمودهاند، اما درباره زکات فطره احتیاط دانستهاند که به فقرای محل پرداخت شود.
استاد محمدحسین فلاحزاده، مسؤول ستاد ترویج احکام در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری رسا احکام کفاره ماه مبارک رمضان را در دو قسم افطار با عذر و افطار عمدی مورد بررسی قرار داد و گفت: کفاره اختصاص به افطار روزه ندارد و در محرمات احرام، قتل، قتل خطایی و موارد دیگر نیز واجب میشود.
احکام کفاره افطار با عذر، افطار عمدی و کفاره جمع
وی اظهار داشت: شخص کهنسال و ناتوانی که نمیتواند روزه بگیرد باید کفاره بپردازد که اصطلاحا به آن کفاره افطار عذری میگویند و اما کفاره عمدی آن است که فرد توانایی روزهداری را دارد و مکلف به روزه است، اما عمدا روزه نمیگیرد و یا در بین روز روزهاش را باطل میکند.
مسؤول ستاد ترویج احکام با بیان اینکه کفاره افطار عذری یک مد طعام یا یک وعده غذا است، افزود: فردی که کفاره افطار عذری برعهده دارد باید یک وعده غذا به فقیر دهد به اندازهای که سیر شود یا به جای آن یک مد طعام معادل 750 گرم نان یا چیزهایی که تبدیل به نان میشود مانند گندم، جو و آرد یا جایگزین نان یعنی برنج، خرما و حتی ماکارونی به فقیر بپردازد.
وی با اشاره به اینکه کفاره افطار عمدی شصت برابر کفاره افطار عذری است، گفت: فرد در پرداخت کفاره مخیر و مختار است از مواردی که برای کفاره عنوان شده یعنی آزادی برده که امروزه مورد ندارد، شصت روز روزه گرفتن و یا شصت نفر فقیر را طعام دادن، یکی را اختیار کند.
استاد فلاحزاده تصریح کرد: شخصی که میخواهد شصت روز یا دو ماه قمری پشت سر هم روزه بگیرد، باید به این نکته توجه کند که 31 روز اول باید پشت سر هم و بدون فاصله باشد و در روزهای بعد اگر متفرق شد، اشکالی ندارد یا اینکه به جای آن به شصت نفر فقیر یک وعده غذا دهد تا سیر شوند یا به هر فقیر یک مد طعام 750 گرم پرداخت کند.
مسؤول ستاد ترویج احکام با بیان اینکه پرداخت کفاره به ویژه کفاره عمدی شصتتایی دشوار است، گفت: کفاره افطار عذری و عمدی باید طعام باشد نه خورشت یعنی نان یا چیزی که مانند نان است، بنابراین آبگوشت، گوشت و امسال آن خورشت است و طعام محسوب نمیشود و قیمت آن را نیز نمیتوان پرداخت کرد.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه افطار کردن روزه ماه رمضان به وسیله شیء حرام کفاره جمع به دنبال دارد، یادآور شد: کسی که به وسیله کار حرامی مانند استمنا روزه را باطل کرده باشد، باید کفاره جمع بدهد؛ یعنی افزون بر قضای روزه، هم شصت روز روزه بگیرد و هم شصت فقیر را طعام دهد.
شرط پرداخت پول به جای طعام در کفاره
وی افزود: پرداخت پول به جای طعام به شرطی فرد مطمئن باشد که اگر به جای طعام پول آن را به فقیر پرداخت کند، طعام تهیه میشود، میتواند از طرف خود به فقیر وکالت دهد که با پولی که دریافت کرده، طعام تهیه کند و بخورد.
استاد فلاحزاده با بیان اینکه در کفاره افطار عمدی حتما باید به شصت نفر فقیر غذا داده شود و صحیح نیست که سه نفر فقیر را پیدا کرده و به هر کدام بیست مد طعام داده شود، گفت: بیش از یک مد طعام برای افطار عذری یک روزه جایز نیست و اگر قضا دو یا سه روز است، پرداخت دو یا سه مد طعام برای هر فقیر در مقابل هر تعداد روزه اشکالی ندارد.
وی اضافه کرد: دادن طعام به شصت فقیر معمولا دشوار است، بنابراین افرادی که کفاره بر عهده دارند میتوانند آن را به مؤسساتی که مطمئن هستند به مصارف کفاره میرسانند یا به دفاتر مراجع که مورد اطمینان است بپردازند و حتی قیمت آن هم مشکلی ندارد پرداخت شود به شرطی اینکه مؤسسات وکالتا از طرف فرد اقدام کنند.
ضرورت بیان سهوی بودن یا عمدی بودن کفاره
مسؤول ستاد ترویج احکام یادآور شد: افرادی که کفاره میپردازند حتما باید بیان کنند که کفاره سهوی است یا عمدی، چراکه کفاره عمدی حتما باید به شصت فقیر پرداخت شود و افراد یا مؤسساتی که کفاره مردم را دریافت میکنند حتما باید توجه داشته باشند که اگر کفاره عمدی است آن را به شصت نفر فقیر بدهند و نمیتوانند یکجا بین فقرایی که دارند، تقسیم کنند.
زمان پرداخت و موارد مصرف کفاره افطار روزه
وی با بیان اینکه کفاره افطار روزه وقت مشخصی ندارد، گفت: اگر فرد کفاره افطار روزه امسال را نپرداخت مانعی ندارد اما باید کوتاهی و مسامحه نشود و هرچه زودتر آن را بپردازد؛ هر زمان هم به مقتضای همان زمان محاسبه میشود و شخصی که از سالهای گذشته کفاره بدهکار است ادا کند تا انشاءالله تأخیر نشود.
استاد فلاحزاده با اشاره به اینکه کفاره هر شخصی بر عهده خود او است و اگر سالیانی بر آن گذشت، اضافه نمیشود، اظهار داشت: اگر چهار کفاره از سال گذشته بر فرد واجب بوده است، سال بعد و حتی سالیان بعد که نپردازد دو برابر و یا اضافهتر نمیشود.
کفاره زن بر شوهر و زن مطلقه بر پدر و مادر
وی ادامه داد: کفاره هر فردی به عهده خود او است؛ فردی که توانایی مالی یا توانایی جسمی برای روزهداری ندارد، واجب نیست بپردازد و اینگونه هم نیست که اگر بر خانمی کفاره واجب شد، شوهر او بپردازد و اگر با پدر و مادر زندگی میکند، کفارهاش برعهده والدین باشد.
این روحانی فعال در عرصه ترویج احکام با بیان اینکه برخی خانمها زحمات خود را در خانه شوهر یادآوری میکنند و میپرسند آیا بر او واجب نیست که کفاره ما را بپردازد، گفت: بر شوهر واجب نیست کفاره همسر را بپردازد، اما میتواند پولی را بپردازد تا ملک او شود و کفاره روزه را بپردازد و اشکالی ندارد که از سوی همسر وکالت بگیرد و کفاره روزهاش را بپردازد.
وی با تأکید بر اینکه مصرف کفاره روزه باید به فقرا پرداخت شود و مصارف دیگری ندارد، افزود: فقیر از نظر فقهی کسی است که درآمدش کمتر از مخارج زندگی باشد و آنچنان که بایسته و شایسته است، نتواند خود را اداره کند.
پرداخت کفاره و زکات فطره به سادات فقیر
استاد فلاحزاده با بیان اینکه اشکالی ندارد کفاره به سادات فقیر پرداخت شود، گفت: برخی فقها احتیاط کردهاند و گفتهاند کسانی که سید نیستند، کفاره خود را به سید نپردازند و برخی فقها هم میگویند اشکالی ندارد؛ اما نظر همه فقها نسبت به زکات فطره آن است که غیر سید نمیتواند زکات فطره را به سید بپردازد.
مسؤول ستاد ترویج احکام تصریح کرد: سید نمیتواند زکات غیرسید را دریافت کند، اما سادات میتوانند زکاتشان را به سادات و همچنین به غیرسادات بپردازند؛ بنابراین مصرف اولیه سادات از سادات است و سیدها تنها میتوانند از سادات زکات دریافت کنند.
وی با بیان اینکه برای پرداخت زکات فطره به نهادها و مؤسساتی که مورد اطمینان هستند حتما سید یا غیرسید بودن قید شود، گفت: این نکات در پاکتهایی که از سوی برخی نهادها پخش میشود لحاظ و افراد مسؤول دقت کنند تا زکات نابهجا و یا جابهجا مصرف نشود.
استاد فلاحزاده در پاسخ به این سؤال که آیا مصرف زکات فطره و کفاره برای قحطیزدگان سومالی مجاز است، اظهار داشت: از آنجا که مظالم عباد اجازه حاکم میخواهد، برخی از مراجع تقلید و به ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی مظالم عباد را اجازه فرمودهاند.
این روحانی فعال در عرصه ترویج احکام ادامه داد: حضرت آیتالله خامنهای اجازه پرداخت کفاره را با رعایت شرایط آن به قحطیزدگان سومالی صادر فرمودهاند، اما درباره زکات فطره که نسبت به کفاره و مظالم عباد کمتر است، احتیاط دانستهاند به فقرای محل پرداخت شود.
وی در پایان خطاب به کسانی که ماه مبارک رمضان را درک کردهاند، توصیه کرد: ماه مبارک رمضان ماه سحرخیزی، کمخوری، انس با خدا و قرآن، خواندن نماز اول وقت، کمک به فقرا، حضور در مساجد و کلاس درسآموزی برای کل سال است، زیباییهای آن را به درستی در زندگی پیاده کنیم