آشفتگی در اردوی تحلیلگران آمریکایی / خیانت خواندن آمار ارایه شده از سوی صندوق بین المللی پول

سرویس بین الملل پایگاه 598 - عباس پژوهش/ در سال جهاد اقتصادی، معاون شورای سیاست خارجی آمریکا با ارایه ی تحلیلی پرتناقض از شرایط اقتصادی ایران، آشفتگی غربیان را از بروز تحولات مثبت اقتصادی کشور نمایان کرد.

ایلان برمن معاون شورای سیاست خارجی آمریکا با ارایه  مقاله ای در روزنامه ی واشنگتن تایمز با خیانت خواندن و زیر سئوال بردن آمار ارایه شده از سوی صندوق بین المللی پول، اظهار داشت: " اعداد و ارقام به دست آمده در مورد ایران هیچ مشکلی را حل نمی کنند زیرا هیچ کس به آنها اعتماد ندارد. اقتصاددانان غربی به آمار خوشبینانه ی صندوق بین المللی پول در مورد اقتصاد ایران مشکوک و مردد هستند" .

این در حالی است که دهه های متمادی آمارهای اقتصادی صندوق جهانی پول - که از اصلی ترین پایه های اقتصادی آمریکا در جهان می باشد-، معتبرترین مبنای استناد در قضاوت ها و تحلیل های اقتصادی غربیان بوده است.

ایلان برمن در این مقاله چنین می نویسد: آخرین بررسی های ارایه شده از سوی صندوق جهانی پول، تصویری بی معنا از سلامت امیدوارکننده ی اقتصاد ایران نشان می دهد.

ایران با داشتن تورم روز افزون، بیکاری مزمن و فقر فراگیر در ذهن هیچ کسی تصویری از یک اقتصاد سالم را ندارد. بنابراین ماه گذشته هنگامی که صندوق بین المللی پول آخرین گزارش کاری خود را در خصوص ایران منتشر کرد، ارزیابی خوشبینانه ی نهفته در ان تعجب همگان را برانگیخت.

این گزارش با عنوان "ایران- تاریخچه اصلاح یارانه"، رژیم تهران را به دلیل انجام بسیاری از عقبگردهای ضروری در خصوص یارانه های گزاف در همه ی اقلام -از انرژی گرفته تا اقلام غذایی- می ستاید.

این گزارش تأیید می کند که "این اقدام فرصتی بی نظیر برای ایران فراهم نموده تا اقتصاد خود را اصلاح کرده و رشد و توسعه ی اقتصادی خود را سرعت بخشد".

این نگرش خوشبینانه، انعکاس بسیار ضعیفی از رشد تورمی اخیر را نشان داده است. در ماه ژوئن،نشریه ای که به اندازه ی "اکونومیست" برجسته نیست، - با استفاده از نتایج مقدماتی صندوق بین المللی پول به عنوان مقدمه ی بحث- گام های شایان تقدیری را که ایران برای شروع اصلاحات ساختاری در بخش اقتصاد برداشته ستود.

البته این مسئله فقط باید برای روحانیون ایران خوشایند باشد که در ماه های اخیر تلاش های خود را دوچندان کرده اند تا دنیا را به این باور برسانند که به رغم تلاش های همه جانبه غرب برای افزایش هزینه ی دستیابی به برنامه ی هسته ای، این کشور همچنان در حال رشد و توسعه است. اما دلایل خوبی وجود دارد تا ما برخلاف این فکر کنیم.

طی سه سال گذشته دولت ایران تلاش کرده است تا با حذف یارانه های دوران آیت الله خمینی و رقابتی تر کردن اقتصاد ملی گام هایی جدی برای کاهش یارانه های اقتصادی بردارد.

 این تلاش که در سال 2008 آغاز گردیده چیزی درحدود 68 میلیارد دلار برای رژیم صرفه جویی در پی داشته که در غیر این صورت می توانست برای کاهش ظاهری قیمت اجناس صرف شود.
با این حال واضح است که این نوع خاص از "شوک درمانی اقتصادی" ایران، دست کم در کوتاه مدت، اثرات زیانبار قابل توجهی خواهد داشت.

 بدون ارایه ی تعدیل های رایانه ای دولت، قیمت بنزین، نان و کالاهای متفرقه ی دیگر به نحو فزاینده ای افزایش یافته و نرخ تورم به بیش از 15 درصد ( یعنی تقریبا دو برابر سال گذشته ) رسیده است. اما آنچه که از رهبران ایران شنیده می شود این است که این نوسانات موقتی بوده و هم قیمت ها و هم تورم به مرور زمان کاهش خواهند یافت.خب، البته این بستگی به ارقامی دارد که در آینده به دست آید.

صندوق بین المللی پول، تحت شرایط جبری که از متدولوژی محاسباتی خود دارد، با تکیه بر داده های ارایه شده از سوی دولت ها ارزیابی خود را انجام می دهد و بنابراین،پیش بینی های رسمی بسیار خوشبینانه ی ایران را برای رشد اقتصادی اش همان طور که هست پذیرفته و با وجود ناکارآمدی های سیستماتیک، تفسیر خوش بینانه ای ارایه کرده  است. در حالی که رونق اقتصادی بلندمدت ایران اگر غیر ممکن نباشد، ولی قطعاً دشوار خواهد بود.

اکنون تعداد زیادی از ناظرین خاطرنشان کرده اند، آماری که صندوق بین المللی پول بر آنها تکیه کرده عمیقا مشکوک است. به تازگی یک کارشناس ایرانی اظهار داشته است که اعداد و ارقام به دست آمده در ایران "هیچ مشکلی را حل نمی کنند زیرا هیچ کس به آنها اعتماد ندارد".

 اقتصاددانان غربی نیز در مورد اقتصاد ایران به همین نسبت به نتیجه گیری های خوشبینانه ی صندوق بین المللی پول که "به نحو خلاقانه ای حاصل گردیده اند" مشکوک و مردد هستند.

در این جا پرسش هایی پیرامون نفت وجود دارد. همان طور که گزارش صندوق بین المللی پول نشان می دهد، نفت و گاز طبیعی "کماکان منبع اصلی درآمدهای ارزی خارجی و عایدات مالی" جمهوری اسلامی هستند. این در واقع کتمان حقیقت است.

 طبق آخرین برآورد وزارت انرژی ایالات متحده، نفت خام و مشتقات نفتی تقریبا 80 درصد تمام صادرات ایران، و بیش از نیمی از عایدات دولت را تشکیل می دهند. به عبارت دیگر، ایران دارای یک اقتصاد تک بعدی است و بی نظمی های مستمرش در صادرات انرژی موجب به بار آمدن ضایعاتی در ثروت های اقتصادی این رژیم و شاید حتی در ثبات داخلی این کشور می شود.

این امر همچنین بدان معنی است که کاهش احتمالی قیمت نفت در دنیا می تواند اقتصاد ایران را به یک وضعیت بحرانی کشانده و امیدهای رژیم را برای گذار از تأثیرات بی ثباتی موقت ناشی از طرح حذف یارانه بر باد دهد.

با در نظر گرفتن شرایط دیگر، این مبحث اندکی فراتر از یک موضوع فرعی و پیش پا افتاده در سیاست های داخلی و خشن ایران است.

در هر حال، وضعیت واقعی اقتصاد ایران، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا در دست داشتن یک قرائت صحیح از شرایط اقتصادی و مالی ایران برای اشرافِ غرب نسبت به اوضاع برنامه هسته ای این کشور ضروری است.

به عبارت ساده تر، ایالات متحده و متحدانش شدیداً نیاز دارند بدانند آیا فشارهای کنونی اقتصادی به جمهوری اسلامی مؤثر است یا خیر، و این فشارها کجا و چگونه به نحو مؤثرتری کاربرد خواهند داشت.

با نهایت احترام به صندوق بین المللی پول باید گفت که ظاهراً  این صندوق در فهم موضوعات قدری مشکل دارد.

ایلان برمن، معاون شورای سیاست خارجی امریکا است.