وقتی موسیقی جهان را تسخیر می‌کند

سایت برای مردم نوشت: موسیقی در دهه های اخیر رشد بسیار چشمگیری داشته است.هر روز سبک ها و سازهای جدیدی وارد زندگی ها میشود و ریتم آهنگ ها تندتر و تندتر ، تلویزیون، رادیو، گوشی های همراه و تمام تکنولوژی در اختیار موسیقی قرار گرفته و بسیاری از مردم در طول روز با موسیقی فعالیت میکنند.

موسیقی به صنعتی پول ساز تبدیل شده که حتی دامداران برای شیر دهی بیشتر دامهایشان ازآن استفاده میکنند. دیگر جدایی از زندگی از ساز محال به نظر میرسد. برای مردم برای واکاوی گرایش مردم به موسیقی گفتگویی با حجت الاسلام حسن آیت کارشناس مسائل مذهبی و پژوهشگر حوزه موسیقی داشته تا علل و عوامل این گرایشرا بررسی کند که متن آن برای مردم منتشر میشود .

برای مردم:مهمترین علت گرایش به موسیقی از نظر شما چیست ؟

آیت: به نظر من اولین علت گرایش به موسیقی و البته مهمترین علت، استقبال نفس و طبیعت حیوانی بدن است که خواهان موسیقی است و یکی دیگر از عوامل مهم سیر تدریجی در موسیقی است .

برای مردم:یعنی به خاطر تدریجی بودن گرایش ها هم بیشتر شد؟

آیت: ببینید موسیقی ناگهانی وارد جامعه نشده و یک دفعه هم خواهان پیدا نکرده است و حکم موسیقی هم به همین منوال داده نشده است. اول موسیقی نی بود و بعد کم کم موسیقی ها تندتر و تندتر شد و یک جوان متوجه نشد که موسیقی در حال رشد است لذا اگر به کسی بگویید که 15 سال پیش موسیقی چه تفاوتی با اکنون داشته نتواند جوابی بدهد، موسیقی سیر صعودی داشته است مانند یک معتاد که اول از با یک پک سیگار شروع میکند و بعدها به روزی یک پاکت سیگار میکشد. موسیقی هم با رشد تدریجی خود را در جامعه جا انداخت و به صورت یک عادت درآمد .

برای مردم:چرا موسیقی که از نی شروع شد به این موسیقی های تند کنونی رسید؟

آیت: تمام کسانی که به موسیقی گرایش دارند موسیقی را به خاطر به وجد آمدن گوش می‌کنند و برای بار اول بیشتر به موسیقی های آرام گرایش دارند و حتی از آهنگ های تند متنفرند اما وقتی این استعمال بیشتر شد و انسان با آن دمخور شد می‌گوید اصلا این موسیقی به حساب نمی آید، لذا میبینیم که در کشورهای غربی کار به جایی می‌رسد که شدیدترین موسیقی ها مانند متال و رپ نواخته می‌شود تا شخص به وجد بیاید

برای مردم:اما میگویند که موسیقی آرامش بخش است؟

آیت: بله درست است! موسیقی حالتی مخدر مانند دارد. موسیقی آرامش بخش است چون با حالات عصبی شخص ارتباط دارد و وقتی کسی موسیقی گوش می‌دهد و می‌بیند آرام شده این حس درست است. از همین جهت روانشناسان به کسانی که افسردگی دارند می‌گویند موسیقی زیاد گوش دهید نه اینکه موسیقی درمان است بلکه تنها نقش یک مسکن را دارد .کتابهای که اکنون نوشته شده‌اند هم اکثرا به اثری که موسیقی بر رگ های سمپاتیک و پاراسمپاتیک دارد تاکید می‌کنند و می‌بینیم وقتی برای گاو موسیقی پخش می‌شود شیر بیشتری میدهد .

برای مردم: چرا موسیقی به طور کلی حرام نشد؟

آیت: در زمان پیامبر هم مردم موسیقی را می پسندیدند و طبعشان هم این بود که دین منع نکند و حتی اگر هم حرام میکرد آنها نمی‌پذیرفتند به همین علت ائمه هیچگاه شدید برخورد نمی‌کردند چون میدانستند بسیاری از این امر جلوگیری نمی‌کنند و ائمه بزرگوار هم با بیان نرم و بسیار دقیق نهی از موسیقی می‌کردند. به هر حال یک جوان وقتی که فشارهای روحی مانند شغل ،شهوت و درس فشار می‌آورد با موسیقی در پی آرامش برای خود است و می‌خواهد بگوید که من از پس خود برمی‌آیم .

برای مردم:اما در قدیم شاهدیم که فتواها بیشتر به طور مطلق حرام می‌کردند؟

آیت: یکی از دلایل ترویج موسیقی هم همین است، به نظر من مقداری فتواهای فقها بنابر مصالحی نرم تر شده است. در قدیم فتواها برحرام بودن مطلق موسیقی حکم می‌داد و تار و سه تار را آلت مختص لهو می‌دانستند ولی بعدها به آلت مشترک تغییرحکم دادند. ببینید آلت مشترک مانند تلویزیون است که میتوان با آن اخبار دید و میتوان با آن موسیقی گوش داد ، این آلت مشترک است ولی مثلا با تار مگر کاری جز تار زدن میتوان انجام داد. اگر تار و سه تار و گیتار آلت مشترک است پس آلت مختص چیست و نتیجه این میشود که اصلا آلت مختص نداریم چون با هر شی میتوان گفت هم حرام است و هم حرام .

برای مردم:این نرم شدن به خاطر رفتار مردم نبود؟

آیت: دقیقا به همین خاطر بود، مردم حتی در عزاداری ها هم به بسیاری از فتواها عمل نمی‌کنند چه برسد به موسیقی .در این مورد همیشه داستان معروف آیت الله بروجردیمطرح میشود که در روز عاشورا وقتی آیت الله بروجردی نهی کردند مردم به ایشان گفتند ما در 364 روز مقلد شماییم و شما یک روز مقلد ما باشید و قمه بزنید! البته این دلایل باید به طور دقیق بررسی بشود وتا کنون کسی این کار را نکرده است.

برای مردم:تکنولوژی و به خصوص ماهواره چه نقشی در گرایش بیشتر به موسیقی داشتند؟

آیت: بیشترین نقش را در ترویج موسیقی تکنولوژی دارد، زمانی برای شنیدن موسیقی شخص باید کیلومترها راه میرفت و هر کسی هم ساز زدن بلد نبود،آمدن ضبط ،گرامافون، تلویزیون و حالا موبایل گوش دادن به ترانه ها را بسیار آسان کرده و اکنون می‌بینی وقتی در امریکا کنسرتی برگزار میشود در کمتر از ساعتی با بهترین کیفیت در کشور دیگری مشاهده می‌شود و حتی گاهیمستقیما پخش می‌شود لذا حتی اگر جوانی گرایش هم نداشته باشد به خاطر زیاد بودن آن به موسیقی روی می‌آورد.

برای مردم:نقش صدا وسیما در این ترویج چه بود است؟

آیت: فکر می‌کنم صدا وسیما سخنش این است که ما رسانه ملی هستیم تا رسانه مذهبی . البته درست است که شئونات مذهبی را هم رعایت می‌کند ولی به هر حال باید مردم دار باشد. وقتی می‌بیند که مردم استقبال میکنند به موسیقی روی می‌آورد چنانچه در اوایل انقلاب وقتی موسیقی پخش می‌شد در مساجد به مردم گفته میگفتند که به صدا و سیما زنگ بزنند و اعتراض کنند اما وقتی اعتراض ها کم شد بیشترموسیقی پخش شد.

رسانه ملی تابع مردم است و از البته بایدسازنده هم باشد و دو طرفه عمل کند. صدا و سیما باید فرهنگ سازی کند و تلویزیون بی موسیقی را به مردم یاد دهد، چقدر این کار را میکنند و چقدر عقیده به این موارد دارد حرفی دیگر است، رادیوی اول انقلاب 80 درصد صحبت بود و 20 درصد موسیقی آن هم بسیار ملایم بود ولی اکنون برعکس شده و رادیو شده است موسیقی!

برای مردم:مشکل کجاست و چه راه حلی دارد؟

آیت: از نظر من مشکل در مبنا است. سیما باید بداند که تاثیرگزاری بالای حتی بر طبقه تحصیلکرده و نخبگان دارد مانند سریال برره که مشاهده می‌شد حتی معلمین هم به زبان برره ای در کلاس ها صحبت میکردند. من معتقدم اختلاف ما در مبنا است و باید دید که مسئولین صدا و سیما چه مبنای را پذیرفته اند. باید بدانیم که ما با انسان های تحصیلکرده ای که صاحب نظرند و مبنایشان موسیقی است طرفیم و از طرفی هم جایی هم برای تبین شدن نظر اسلام و صحبت با آنها نیست .

برای مردم:یعنی صحبت کردن با مسئولین صدا و سیما را حل نهایی است؟

آیت: خیر! همه باید همکاری کنند. من روحانی بگویم، حوزه و دانشگاه هم بگوید و صدا و سیما هم با بالا بردن فضای تبلیغاتی و آموزشی به نحوی که فرهنگ سازی بشود موسیقی را کم کند ولی اکنون این همکاری محقق نشده است. از طرفی می‌بینیم که فقها خود را از سیما جدا کرده‌اند حتی مقام معظم رهبری فرمودند سیما هیچ حجت شرعی نیست و یک رسانه ملی است و فرمودند من هفته ای نیست که تذکر ندهم و از طرفی حوزه و دانشگاه اختلاف نظر دارند.البته ما به آینده امیدواریم و ان شا الله با همکاری میتوانیم این معضل فرهنگی را با فرهنگ سازی و دوری از شتاب زدگی حل کنیم.

گزارش خطا