به گزارش 598 به نقل از دنیای اقتصاد، مجريويژه
و قائممقام وزير راهوشهرسازي در «مسكنمهر»، با ارائه گزارش مفصل از متن
و حاشيههاي مسكنمهر و همچنين آمار واقعي از ميزان پيشرفت طرح ميگويد:
چيزي حدود ۱۵هزار ميليارد تومان زمين دولتي بهصورت رايگان (اجاره ۹۹
ساله) براي مسكن مهر اختصاص دادهشده و تا الان ۴۱ هزار ميليارد تومان نيز
از محل خط اعتباري بانكمركزي به پروژهها تزريق شده است. بهگفته ریيس
سابق سازمان ملي زمينومسكن ۴۶ درصد كل مسكنمهر تحويل خانوارها شده و در
۲۷ درصد طرح مشكلات جدي بروز كرده است.
كمتر از نصف مسكنمهر تحويل شده است؛ سهم يكسان مشكلات جزئي و جدي در ناتمامماندهها
۱۵ هزار ميلياردتومان حداقل ارزش زمينهاي ۹۹ساله به قيمت سالهاي ۸۷ و ۸۸
احمداصغري
مهرآبادي دو ماه پيش با حكم وزير راهوشهرسازي ماموريت ويژه گرفت تا در
جايگاه قائممقام وزير، باقيمانده طرح مسكنمهر را به سرانجام برساند.
حكمي
كه به اعتقاد برخي كارشناسان، همه مسووليتهاي اين وزارتخانه و شايد ساير
وزارتخانههاي مرتبط با اين طرح را در دفتر جديد ریيس سابق سازمان ملي زمين
تجميع ميكند تا فردي كه امروز در ميان جمع منتقدان و مخالفان مسكنمهر،
به نوعي نماينده موافقان محسوب ميشود، موظف باشد يادگاري دولت قبل را به
ايستگاه نهايي هدايت كند.
احمد اصغري مهرآبادي، معاون علي نيكزاد و
ریيس وقت سازمان ملي زمينومسكن عضو باقيمانده از تيم راهبري مسكنمهر است
كه در جريان تغييرات از دولت قبل به دولت فعلي، در اين تيم ابقا شده و حتي
سمت او در حالحاضر به نفر دوم تيم– بعد از وزير- ارتقا پيدا كرده است.
مهرآبادي
قائممقام وزير راهوشهرسازي و مجريويژه مسكنمهر به دليل سابقه قبلي و
سمت فعلي در مسكنمهر، حتما متفاوت از بانيان دو آتشه طرح مسكنمهر– كه
امروز در دولت حضور ندارند- و همچنين منصفانهتر از نقادان تندرو– برخي
مسوولان فعلي- از متن و حاشيه مسكنمهر سخن خواهد گفت.
مهرآبادي
اولين شفافسازي نسبت به ميراث عمراني، اقتصادي و اجتماعي دولت دهم را با
اعلام آماري از اقدامات ناتمام، انجام ميدهد: «۴۶ درصد از واحدهاي
مسكونيمهر افتتاح شده و از ۵۴ درصد باقيمانده، ساخت ۲۷درصد به اتمام رسيده
و در ۲۷درصد از پروژهها مشكلات جدي وجود دارد.»
مهرآبادي در
عينحال همه تقصيرهاي ناشي از تبديل مسكنمهر به ميراث دولت احمدينژاد
براي دولت روحاني را متوجه كمكاري نميداند، بلكه تعيين بيشاز حد ظرفيت
ساخت و ادغام وزارتخانهها را دو سرعتگير طرح مسكنمهر معرفي ميكند.
قائممقام
وزير راهوشهرسازي با تشريح برنامهها براي تكميل طرح مسكنمهر، از نقشه
دولت براي عبور سريع از گردنه موجود در اين پروژه و نحوه تكميل پرونده طرح
ميگويد.
*طرح مسكنمهر براساس چه قانون يا قاعدهاي شكل گرفت و به اجرا درآمد؟
طرح
مسكنمهر به دنبال مطالعهاي كه در طرح جامع مسكن و آمارهاي رسمي آن مقطع
انجام شده بود، اجرا شد. طرح جامع مسكن تعداد واحدهاي مسكوني موجود در كشور
را تا زمان مطالعه طرح يعني سالهاي ۸۵ و ۸۶، معادل ۵/۱۶ ميليون واحد و
جمعيت كشور را ۱۷ ميليون خانوار برآورد كرده بود و نشان ميداد در بازار
مسكن با ۵/۱ ميليون نياز انباشته از طرف تقاضا روبهرو هستيم.
بر
اين مبنا دولت نهم تصميم گرفت براي اقشار مختلفي كه تا آن مقطع نتوانسته
بودند صاحبمسكن بشوند فكري بكند. بنابراین در اجراي بند د تبصره ۶ بودجه
سال۸۶ سپس در راستاي قانون ساماندهي مسكن كه برنامههاي مختلفي از جمله
مسكناستيجاري، اجاره به شرط تمليك، مسكن اجتماعي يعني اجارههاي ۱۰ ساله و
۱۵ ساله و يكي هم اجاره ۹۹ساله زمين در آن پيشبيني شده بود، طرح مسكنمهر
شكل گرفت و در راستاي اين طرح قرار بود اهدافي دنبال شود از جمله مقرر شده
بود حجم عرضه بالا برود، صنعتيسازي مسكن ترويج يابد و قيمت تمامشده مسكن
براي اقشار هدف تعديل شود.
بههرحال اين پروژه شروع شد و همكاران
ما در سطح كشور تلاش زيادي كردند، دولت وقت هم همينطور بهخصوص وزير وقت
راهوشهرسازي تا بالاخره توانستيم در جريان دولت دهم ۵۰ درصد اين پروژه را
جمع كنيم.
*دقيقا چه تعداد واحد مسكوني در طرح مسكنمهر ساخته شده و از اين حجم، چه تعداد آپارتمان تاكنون تحويل متقاضيان دادهايد؟
بدون
احتساب آمار مربوط به نوسازي و ساختوسازهاي «بافتفرسوده»، در كل
مسكنمهر يك ميليون و ۸۶۴ هزار واحد مسكوني هدفگذاري و برنامه دولت دهم
بود كه البته قرارداد دولت با تعاونيها و سازندهها از اين برنامه بيشتر
شد و به يك ميليون و ۹۶۲ هزار و ۱۰۰ واحد رسيد. علت افزايش تعداد واحدها
اين بود كه وزارتخانه چند ماه بعد از شروع امضاي قراردادهاي سهجانبه،
تصميم گرفت دست استانها را به اندازه ۵ درصد ظرفيت كل طرح باز بگذارد تا
اگر در استاني، علاوه بر حجم تعريفشده ساختوساز، باز هم متقاضي واجدشرايط
وجود داشت، مديران استان بتوانند ظرفيت مسكنمهر شهرشان را تا ۵ درصد
بيشتر از سقف مصوب، افزايش دهند.
از كل طرح، يك ميليون و ۴۳۵ هزار
واحد يعني معادل ۷۳ درصد كل مسكنمهر، به مرحله اتمام نازككاري رسيده است؛
به اين معني كه كار ساخت اين تعداد از واحدهاي مسكونيمهر تمام شده و علت
تحويل ندادن ميتواند آماده نبودن خدمات زيربنايي، عدم محوطهسازي، كمبود
آورده متقاضي يا مسائل ديگري باشد؛ ولي نازككاري اين ۷۳ درصد تمام شده
است. بنابراين چنانچه اتمام فرآيند نازككاري ساختمانها را حالت «تكميل
ساختمان» تلقي كنيم، مشخص ميشود ساخت حدود ۵۲۷ هزار واحد مسكونيمهر هنوز
تمام نشده است.
از كل طرح تاكنون ۹۰۳ هزار و ۶۱۹واحد افتتاح شده و
از اين تعداد، ۷۶۲ هزار واحد مسكوني تحويل دادهشده نيز كارت قسط بانكي و
عمليات فروش اقساطي انجام شده است. بنابراين از كل مسكنمهر، حجمي معادل ۴۶
درصد افتتاح و تحويل داده شده و نيمي از ۵۴ درصد مابقي، مشكل جزئي و نيمي
ديگر مشكل جدي دارند.
*و موجودي قابل افتتاح طي چند ماه آينده چند واحد است؟
الان ۱۴۰ هزار واحد مسكنمهر آماده افتتاح داريم كه اينها داراي همه نوع خدمات هستند.
*چند
درصد عمليات اجرايي طرح مسكنمهر به دولت يازدهم منتقل شده است، آيا همان
۲۷ درصد واحدهايي را كه هنوز به مرحله نازككاري نرسيدهاند، ميتوان به
عنوان مسووليت فعلي وزارت راهوشهرسازي و ساير دستگاهها به حساب آورد يا
كارهاي بر زمين مانده، از اين هم سنگينتر است؟
كار زيادي
براي تكميل و اتمام طرح داريم. كمتر از ۳۰ درصد از پروژهها هنوز به
نازككاري نرسيدهاند كه بايد برسند. در همين يك ماه اخير كه شوراي راهبري
مسكنمهر تشكيل شده و من در سمت قائممقام وزير در ساختمان ستادي وزارت
راهوشهرسازي مستقر شدهام، دو جلسه مشترك و سراسري با مديران استاني
داشتم. با همه مديران استاني هم جلسههاي جداگانه برگزار كرديم. يك تيم
كارشناسي هم تشكيل داديم تا ظرف يك ماه همه مشكلات پروژههاي مسكنمهر را
بهصورت استاني و موردي دستهبندي كنند و بسته به نوع مشكل، براي آنها در
شوراي راهبري تصميمگيري شود.
مشكلات مربوط به پروژههايي كه هنوز
به مرحله نازككاري و افتتاح نرسيدهاند متفاوت است برخي از پروژهها مشكل
محوطهسازي دارند، برخي مشكل خدمات زيربنايي، برخي مشكل اختلاف قيمتي، برخي
مشكل آورده متقاضي و برخي هم مشكل خاص تعاونيها را دارند، بنابراین
نميشود نسخه واحد براي مسكنمهر بپيچيم.
براي هر نوع مشكل، راه حل
خاص خود را طراحي و در شوراي راهبري مسكنمهر مطرح خواهيم كرد تا در آنجا
بهترين راهكار مطابق نظر اكثريت اعضا به تصويب برسد.
*از ۲۷
درصد باقيمانده يا همان نيمميليون واحد مسكونيمهر تمام نشده، چه تعداد
از پروژهها مشكلدار هستند، به اين معني كه بين پيمانكار و دولت و
پيشخريدار و بانك و ساير عوامل، اختلافنظر جدي در حوزههاي مختلف فني،
مالي و حقوقي وجود دارد؟
در حال حاضر در صدد غربالگري
پروژههاي مشكلدار هستيم. تيمي كه قرار شده پروژهها را بهصورت موردي
بررسي كند، يكي از مواردي كه بايد نسبت به آن تحقيق انجام دهد، همين
شناسايي پروژههاي مشكلدار است. از حدود ۴۵۰۰ فقره پروژه تعريفشده –هر
پروژه حاوي تعداد مشخصي واحدمسكوني- در مسكنمهر سراسر كشور، حدود ۲ هزار
پروژه به دليل تورم و افزايش هزينهساخت نيمهفعال هستند كه برخي از آنها
هم در ماههاي اخير تقريبا متوقف بودند، اما هماكنون با برنامهريزيهاي
انجامشده فعال شدهاند. حدسهاي اوليه اين است كه اين تعداد پروژهها
مشكلدار هستند، اما بايد تحقيقات كافي انجام شود.
*الان وضعيت كارگاههاي مسكنمهر چگونه است؟
در
جريان جابهجايي دولت در تابستان، خبر رسيده بود عمده كارگاهها تعطيل شده
و برخي پيمانكاران، با وامهاي مسكنمهر، سرمايهگذاريهاي ديگري شروع
كردهاند.
كارنامه لحظهاي فعاليت پيمانكاران مسكنمهر در سامانه
مسكنمهر موجود است و چنين چيزي را تاييد نميكند. ۸۰ درصد كار باقيمانده
در مسكنمهر مربوط به ۱۶ استان است و سرعت ساختوساز فقط در شهريورماه افت
قابلملاحظهاي داشت، اما منحني كار از مهرماه دوباره شيب صعودي گرفت؛ يعني
روند رو به بهبود است.
* مشكل آب و برق مسكنمهر بالاخره حل شد؟
وزارت
نيرو كمك خوبي كرده اما هنوز تعداد زيادي از واحدها نياز دارند مشكل آب و
برق و فاضلاب آنها حل شود. بهخصوص در مرحله سفتكاري حجم اين دسته از
واحدها زياد است.
*مشكل وزارت نيرو چيست؟ منابع آبي ندارد يا اينكه اعتبار ميخواهد؟
اخيرا
جلسهاي با حضور ۲ وزير در وزارت راهوشهرسازي و معاونين ذيربط داشتيم و
هماهنگي شد و آنها هم استقبال كردند كه سريع كار را جمع كنند. در دولت هم
تاكيد شد واحدهايي كه به مرحله نازككاري ميرسد دستگاههاي خدماترسان
سريع خدمات لازم را در جهت افتتاح و تحويل به مردم ارائه كنند.
*مصوبه
هفتههاي آخر هيات دولت دهم درباره واگذاري مالكيت عرصه مسكنمهر
–زمينهاي ۹۹ساله- به شرط تسويهحساب ۱۰ درصد وام بانكي به كجا رسيد،
اجرايي شد؟
اين موضوع به صورت ويژه در دست بررسي است. نظر غالب در اين باره مثبت است.
*كل هزينهاي كه تا الان دولت براي مسكنمهر انجام داده چقدر است؟
هزينهها
شامل تسهيلات بانكي و قيمت زمينهاي ۹۹ساله است كه البته تسهيلات بانكي
براساس مصوبه دولت قبل در طول ۲۰ سال –با احتساب دوران مشاركتمدني- از
طريق پرداخت اقساط صاحبان واحدها به سيستم بانكي عودت داده ميشود. در بخش
تسهيلات، تا الان حدود ۴۱ هزار ميليارد تومان وام پرداخت شده است. البته
تعهد بانكمسكن فعلا ۴۸ هزار ميليارد تومان است كه ۷ هزار ميليارد
باقيمانده به تناسب پيشرفت فيزيكي ساختمانها، پرداخت ميشود. ۲ هزار
ميليارد تومان ديگر هم مصوبه اسفند ماه سال گذشته هياتدولت بود، اما
بانكمركزي چون معتقد است اين تسهيلات در تورم تاثير گذاشته است اخيرا جلوي
پرداخت ۲ هزار ميليارد تومان را گرفت، اما در جهت كمك به تكميل پروژهها
پيگير اين موضوع هم هستيم.
قيمت زمينهاي مسكنمهر نيز هميشه
برآوردي بوده است، چون قيمت زمينهاي واگذارشده در مناطق مختلف متفاوت بوده
است، اما در مكانيابي و اختصاص زمينها قرار بر اين بوده كه قيمت زمين در
زمان واگذاري براي ساخت مسكنمهر حداكثر يكسوم هزينه ساخت باشد؛ يعني با
ملاك قراردادن هزينه ساخت متري ۳۰۰ هزار تومان، قيمت زمين بايد متري حدود
۱۰۰ هزار تومان بوده باشد.
از بيشاز دو ميليون واحد مسكنمهر شامل
كل طرح و همچنين برنامه ۲۰۰ هزار واحدي نوسازي بافتفرسوده، يك ميليون و
۲۰۰ هزار واحد روي زمينهاي ۹۹ساله ساخته شده و مابقي روي زمينهاي ملكي
افراد در قالب مسكنمهر خودمالكي اجرا شده است. مساحت زمينهاي ۹۹ساله حدود
۱۵ هزار هكتار يا ۱۵۰ ميليون مترمربع برآورد ميشود كه با ميانگين قيمت
مترمربعي ۱۰۰ هزار تومان اين زمينها، دولت حدود ۱۵ هزار تا ۱۸ هزار
ميليارد تومان از محل زمينهاي مسكنمهر، در اين طرح هزينه كرده است.
*پيمانكاران مسكنمهر به شدت منتظر اعلام خبرهايي از افزايش قيمت هستند. برنامهاي براي افزايش قيمت تمامشده مسكنمهر داريد؟
وزارت
راهوشهرسازي در طول دوران اجراي طرح مسكنمهر دوبار قيمت تمامشده
مسكنمهر را از قيمت مقطوع متري ۳۰۰ هزار تومان افزايش داد. بعضي از
پيمانكاران به اين افزايش قيمت واكنش مثبت نشان دادند و كار را جمع كردند،
بعضيها هم متاسفانه كار را كند كردهاند.
الان هم مشغول بررسي
گزينههاي مختلف هستيم، اما قطعا مثل قبل، عمل نخواهيم كرد و اينطور
نخواهد بود كه مابهالتفاوت احتمالي شامل همه پيمانكاران شود. پيمانكاري كه
كار را به موقع تمام نكرده است، بايد درباره علت كمكاري پاسخگو باشد.
دولت بايد عادلانه برخورد كند، نميشود به سازندههايي كه كار را عمدا نگه
ميدارند اضافه قيمت بدهيم و كسي كه كار را زود تمام كرده، مشمول هيچ
افزايش قيمتي نشود. همين پروژه مسكنمهر كرمانشاه كه سه هفته قبل به عنوان
سري اول افتتاحهاي مسكنمهر دولت يازدهم به بهرهبرداري رسيد با متري ۳۱۰
هزار تومان به اتمام رسيده است؛ يعني با آوردهنقدي ۷ تا ۱۰ ميليوني
متقاضيان. پس با قيمت كمتر از متري ۳۴۰ هزار تومان هم ميشد پروژهها را
تحويل داد، اما با اين حال برخي سازندهها ادعاي بيشتر از اين را دارند.
در
صورتي كه برنامهاي براي افزايش قيمت مسكنمهر داشته باشيم، پيمانكاراني
كه ظرف يك بازه زماني مشخص بتوانند كار را جمع كنند و واحدها را تحويل
متقاضيان بدهند، جزو مخاطبان اين برنامه خواهند بود.
*ولي ظاهرا كل پيمانكاران به مشكل افزايش هزينه و عدم كفايت قيمت تمامشده برخورد كردهاند.
خير
اصلا اينطور نيست. چطور است كه يك پيمانكار در يك شهر دور افتاده، كار را
زود تمام كرده، اما يك پيمانكار در بيخ شهر تهران، هنوز تمام نكرده است
معلوم است يا توانايي فني نداشته يا سوءمديريت داشته است. اينها بايد
دستهبندي شود و در تعديل قيمتها لحاظ شود.
*برخي مسوولان
قبلي مسكنمهر كه امروز در وزارت راهوشهرسازي سمت ندارند، معتقدند افزايش
قيمت براي برخي پروژهها حتمي است و ميگويند دولت بايد ۵ هزار ميليارد
تومان اضافه بر ۵۰ هزار ميليارد تومان خطاعتباري مسكنمهر، به اين طرح
اختصاص دهد تا بتواند، كار را تمام كند.
ما خودمان به يك
عدد خام رسيدهايم كه بسته به استان مربوطه و ميزان پيشرفت فيزيكي هر پروژه
و همچنين عملكرد پيمانكار و از همه مهمتر ميزان تاخير مجاز يا غيرمجاز
آنها مابهالتفاوت قيمت در نوسان خواهد بود.
*افزايش احتمالي قيمت مسكنمهر، از محل خطاعتباري قرار است، تامين شود؟
خير،
براساس راهكارهاي مشخص ديگري كه به موقع، اعلام خواهيم كرد. ضمن اينكه از
متقاضيان انتظار داريم سهم آوردهنقديشان را براي تسريع در تكميل پروژه،
زودتر پرداخت كنند.
* در حكمي كه آقاي آخوندي براي انتصاب
شما به عنوان قائممقام وزير و مجري ويژه مسكنمهر صادر كرد، دستور تشكيل
شوراي راهبري مسكنمهر نيز ابلاغ شده است. اين شورا در هفتههاي اخير تشكيل
شده است؟
شوراي راهبري مسكنمهر با تركيب وزير
راهوشهرسازي، قائممقام وزير در امور مسكنمهر، ریيس سازمان ملي زمين و
مسكن، مديرعامل شركت عمران شهرهاي جديد، معاون امور مسكن، مديرعامل شركت
عمران و بهسازي، مشاوران وزير در امور مالي و شهرسازي و همچنين مديرعامل
بانك مسكن شكل گرفته است و در همين ايام، ۱۰ جلسه با حضور وزير برگزار شده
است. اولين جلسه ۲۰ مهر برگزار شد.
*شما در دو سال آخر
دولت دهم هفتهاي يكبار به همراه ریيسجمهور وقت يا معاون اول، در
افتتاحهاي مسكنمهر حضور داشتيد. آقاي احمدينژاد فقط افتتاح ميكرد يا
درباره كيفيت ساختمانها بعضا ايراد هم ميگرفت؟
ايشان در مواردي كه ايرادي به نظرشان ميرسيد، تذكر ميدادند.
*آقاي
احمدينژاد دنبال خانهباغ بود، اما برجهاي ۱۵ طبقه در مسكنمهر ساخته
شد. چرا تاكيد ریيسجمهور وقت مبني بر تغيير و تحويل در نظام شهرسازي، در
طرح دولت عمل نشد؟
من سال۸۷ آمدم سازمان ملي تا آن زمان
مكانيابيهاي مسكنمهر عمدتا انجام شده بود كاري كه در آن زمان به نظرم
رسيد اهميت دارد، شناسايي اراضي فاقد سند و اخذ و انتقال سند بهنام دولت
بود و سريع براي زمينهاي ۹۹ساله سند ملكي بهنام دولت گرفتيم، چون اگر سند
در رهن بانكهاي عامل قرار نميگرفت بانكها وام نميدادند.
*تيراژ مسكنمهر چطور؟ با ساخت ۲ ميليون واحدمسكوني ظرف ۴سال موافق بوديد؟
خودم به شخصه با ساخت ۲ ميليون واحد موافق نبودم چون حدس ميزدم متقاضي واجدشرايط كمتر از اين باشد.
*پس آن ۵/۱ ميليون خانواري كه طبق مطالعه طرح جامع، تقاضاي انباشت شناخته شده بودند، چه بود؟
طبق
بند د تبصره۶ بودجه سال۸۶، ظرفيت يك ميليون و ۵۰۰ هزار واحدي براي
مسكنمهر به استانها ابلاغ شده بود. ما اگر در شروع مسكنمهر يك ميليون
واحد تعريف ميكرديم و ميساختيم، الان طرح تمام شده بود. حتي اگر ادغام
وزارت مسكن با وزارت راه صورت نميگرفت، باز هم بخش زيادي از طرح تمام شده
بود. اما ادغام يكسال وقت ما را گرفت و يكسال زمان صرف تعريف ساختار و
جابهجايي مديران شد و تقريبا يكسال كاري را در مسكنمهر از دست داديم.
نيمه دوم سال ۹۱ هم كه گراني و تورم و تحريم پيش آمد، باز سرعت اجرا كندتر
شد.
*بعد چطور در برابر ۵/۱ ميليون متقاضي واجدشرايط، ۲ ميليون واحد تعريف كرديد؟
بههرحال اين طرح در مسيري افتاد كه شد.
*شما
هم واژه «بيابان» را در لابهلاي نقدهايي كه اين روزها نسبت به مسكنمهر
ميشود، شنيدهايد؟ علت انتخاب موقعيت زمينهاي ۹۹ساله در نقاط بيروني
شهرها چه بود؟
در بعضي از شهرها، داخل شهر زمين نداشتيم.
ما متكي به زمينهاي دولت بوديم دولت هر كجا زمين داشت، طرح مسكنمهر پياده
شد. البته در بعضي جاها هم دولت زمين خريداري كرد، اما منابع براي خريد
زمين محدود بود. سياست اين بود كه زميني انتخاب شود كه قيمت آن يكسوم
قيمت ساخت باشد. نميتوانستيم زمين متري ۲ ميليون و ۳ ميليون تومان بخريم و
واگذار كنيم. البته بخشي از اراضي اختصاص يافته به طرح مسكنمهر به دليل
نبود اراضي دولتي در داخل محدودهها ياگران بودن اراضي، در حريم شهرها
مكانيابي شده بود كه متعاقبا به محدودههاي شهري الحاق شد ضمنا برابر
مصوبه دولت قبل تامين واحد مسكونيمهر براي متقاضيان اين طرح در كلانشهرها
برعهده شهرهاي جديد بود. از طرفي، مسكنمهر خودمالكي و بافتفرسوده كه
شامل تقريبا ۵۰درصد كل طرح مسكنمهر است، اغلب در داخل محدوده شهرها اجرا
شده است.