کارت خرید بجای یارانه نقدی

قدس آنلاین- موضوع اصلاح نحوه اجرای قانون هدفمندی یارانه ها از آغاز دولت یازدهم به یکی از چالش های اقتصادی کشور تبدیل شده است و حاشیه های فراوانی در این زمینه مطرح شده است.
مسئولان اقتصادی دولت یازدهم از ابتدای فعالیت خود بارها اعلام کرده اند که به دنبال تغییر در نحوه اجرای قانون هدفمندی یارانه ها هستند و دولت برای پرداخت یارانه نقدی به روش کنونی با مشکل مالی رو به رو است.
در همین رابطه نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه اصلاحیه بودجه سال 92 کل کشور موضوع حذف یارانه 30 درصد از افراد پردرآمد جامعه را مطرح کردند که این موضوع در کمیسیون برنامه و بودجه تصویب شد اما در نهایت نمایندگان در صحن علنی مجلس به این موضوع رای مثبت ندادند.
علی لاریجانی رئیس مجلس در این زمینه گفت که زمان ارائه لایحه بودجه سال 93 کل کشور به مجلس نزدیک است و بهتر است نمایندگان با بررسی های دقیق تر موضوع اصلاح قانون هدفمندی یارانه ها را در زمان بررسی بودجه سال 93 مطرح کنند.
البته مسئولان دولتی هم در این زمینه بیکار نبوده اند و چهار کارگروه ویژه را برای بررسی دقیق درآمدهای مردم تشکیل داده اند تا در فاز دوم قانون هدفمندی یارانه ها با دقت به پرداخت یارانه نقدی بپردازند.
هم اکنون در شرایطی که به زمان ارائه لایحه بودجه سال 93 کل کشور نزدیک می شویم نمایندگان مجلس در کمیسیون برنامه و بودجه موضوع ادامه اجرای قانون هدفمندی در سال 93 را در دستور کار خود قرار داده اند تا بتوانند در زمان بررسی بودجه به یک تصمیم مناسب برسند.
در همین رابطه کارگروه ویژه کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس بار دیگر موضوع اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در بودجه سال 93 را در دستور کار خود قرار داد و به دنبال راهکار مناسب برای ادامه این قانون هستند.
گمانه زنی ها حکایت از این دارد که با توجه به اظهارات مسئولان دولتی و جلسات نمایندگان اقتصادی مجلس به نظر می رسد نحوه پرداخت یارانه نقدی به شیوه کنونی تنها تا پایان سال 92 ادامه خواهد یافت و سال آینده شاهد تغییرات اساسی در اجرای این قانون هستیم.
***مجلس موافق بن کالا
درعین حال انچه از اظهارات نمایندگان مجلس برمیاید اینکه انها موافق ادامه پرداخت نقدی نیستند وبرگزینه بن کالا به شدت تاکید دارند ، چیزی که از ان به کوپنی شدن توزیع ارزاق عمومی و کالاهای اساسی تعبیر میشود هنوزهم دولتمردان درخصوص ان اظهار نظر نکرده اند.
درعین حال باید درنظر داشت که همین نمایندگان مجلس بودند که دربرابر دولت دهم و برنامه های انان برای افزایش 5برابری یارانه نقدی ایستادندو درنهایت نیز حرف خودرا به کرسی نشاندند ، پس میتوان انتظار داشت که درمقابل دولت یازدهم نیز رفتار مشابهی داشته و حرفشان درباره توزیع ارزاق عمومی یا همان بن غیر نقدی را به کرسی بناشنند.
دراین راستا یک عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات گفت: با تصمیم دولت پرداخت یارانه نقدی حذف و بن کالا جایگزین یارانه نقدی می شود.

غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی در گفت وگو با خانه ملت، با اشاره به تصمیم دولت مبنی بر حذف پرداخت یارانه نقدی، تصریح کرد: تصمیم دولت در سال آینده پرداخت یارانه به صورت غیر نقدی است.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه در قانون ذکر نشده که حتما یارانه به صورت نقدی پرداخت شود، افزود: شرایط اقتصادی کشور ما حکم می‌کند بهترین گزینه را انتخاب کنیم؛ به دلیل اینکه پرداخت غیر نقدی موجبات جلوگیری از عدم افزایش حجم نقدینگی و سقوط بیشتر ارزش ملی پول را فراهم می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه حاکمیت نیز به سمت هدفمند کردن کمک‌های یارانه‌ای حرکت می کند، ادامه داد: در این مرحله دو موضوع وجود دارد؛ یکی هدفمند کردن یارانه ها و دیگری توانمندسازی مردم است، به عنوان مثال زمانی که اقتصاد یک کشور با ضعف مواجه می شود برای جلوگیری از به خطر افتادن بهداشت و سلامت مردم، حاکمیت بر سلامت مردم سرمایه گذاری می کند اما در این راستا یارانه ای که پرداخت می شود در جهت غیر سلامت مصرف می شود؛ بنابراین با حذف یارانه نقدی حاکمیت یارانه ها را نیز هدفمند کرده است.
جعفر زاده ایمن آبادی با تاکید بر اینکه پرداخت غیر نقدی یارانه ها را بهترین اقدام می دانیم، درباره زمان اجرای فاز دوم این قانون گفت: اشکالاتی که در مرحله اول به وجود آمد باعث شد یک قانون خوب، نادرست اجرا شود که نتیجه آن بسیار نامناسب بود.
وی افزود: مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه ها در سال 93 با رفع اشکالات مرحله اول اجرا می شود، ضمن اینکه این قانون متوقف نمی شود، هدفمندی یارانه‌ها قانون بسیار خوبی بود که در تمام دنیا اجرا شده است اما با توجه به اینکه دولت یازدهم به صورت عقلانی با موضوعات برخورد می کند اگر سریعتر مشکلات رفع شود می توانیم وارد مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه ها شویم.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در پاسخ به این سوال که آیا یارانه برای همه اقشار به صورت غیر نقدی پرداخت می شود؟ گفت: غیر نقدی مشمول همه افراد نمی شود و این عدالت نیست.
وی با اشاره به اینکه حذف پرداخت یارانه نقدی یک نظریه اقتصادی است، گفت: کشور ما دیگر ظرفیت پمپاژ پول را ندارد.
جعفر زاده ایمن آبادی در پاسخ به این سوال که جایگزین یارانه غیرنقدی چه خواهد بود، گفت: کالاهای مصرفی در قالب بن کالا دراختیار مردم قرار می گیرد.
***بن کالا همان کوپن نیست

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات با بیان اینکه بن کالا با کوپن که در گذشته ارائه می شد، متفاوت است، گفت: عده ای تفکر می کنند این بن کالا همان کوپن است در صورتی که اینگونه است؛ در کوپن توزیع کالا برای حذف دلالان بود در حالی که با این روش کالا توزیع نمی شود بلکه یارانه ای که افزایش توان قدرت خانوارها را در پی دارد در دستور کار دولت است.
درعین حال حمیدرضا فولادگر، رییس کمیسیون حمایت از تولید ملی مجلس شورای اسلامی هم در خصوص طرح مسئله بن کالا به جای بخشی از یارانه نقدی گفت: این موارد پیشنهادهایی برای فاز دوم یارانه هاست و هیچ کدام به معنی تصمیم قطعی برای اجرا نیست.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: در قانون مادر هدفمندی بر پرداخت نقدی و غیر نقدی تاکید شده است ، پس می تواند بخشی از این پرداخت غیر نقدی باشد و یک راه آن می تواند بن کالا باشد و لزوما جایگزینی این بن کالا به عنوان بخشی از مقوله حمایت یارانه نقدی به معنای بازگشت کوپن به اقتصاد کشور نیست
فولادگر تصریح کرد: در حال حاضر نیز به برخی از اقشار برای خرید کالاهای اساسی بن می دهند که این مقوله با عنوان بن کالا می تواند توسعه پیدا کند.
وی افزود: در صورتی که دولت بتواند این مقوله را اجرا کند، تاثیر بسیار مناسبی در حجم نقدینگی دارد و بسیار بهتر و مناسب تر و مفید تر از آن است که بخواهیم پول نقد در جامعه توزیع کنیم.

فولادگر در تشریح موانع بر سر راه دولت قبل برای استفاده از بن کالا گفت: در جلسات مشترک دولت و مجلس در دولت قبل ، این بحث در قالب عیدانه مطرح شد و بحث بر سر این بود که اگر دولت بخواهد در فرصت محدودی به همه اقشار بن کالا ارائه دهد، کار سختی است.
وی ادامه داد: البته افرادی که تحت پوشش تعاونی های کارگری و کارمندی هستند را می توان در کوتاه مدت نیز مورد پوشش قرار داد، اما پوشش کل جامعه در یک مدت زمانی محدود ممکن نبود.
فولادگر هم چنین تصریح کرد: گذشته از این، ممکن نبود که در یک مدت کوتاه ، کالاهای این بن کالاها تامین شود و برای همین، موضوع عیدانه مشمول این تصمیم نشد ، چرا که دو محدودیت طرح شده رو به روی دولت بود.
این نماینده مردم در مجلس تصریح کرد: دولت یازدهم زمان بهتر و بیش تری را برای سال آینده در اختیار دارد و می تواند این دو محدودیت را برای سال اتی و اجرای هدفمندی از سر راه بردارد.
رییس کمیسیون اصل 44 قانون اساسی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: تصور من بر این است که اگر بخواهیم وارد بحث مرحله دوم شویم، باید مواردی از قبیل نحوه حمایت از تولید، نحوه آزادسازی قیمت ها و جایگزینی بن کالا به عنوان بخشی از یارانه نقدی به صورت یک بسته برای فاز دوم هدفمندی ارائه و مورد بررسی قرار گیرد.
***غیر نقدی بهتر است
انچه هویدا است اینکه پرداخت غیر نقدی مورد حمایت و تایید کارشناسان وبخش عمده ای از نمایندگان مجلس قرار دارد وانگونه که گفته میشود دولت نیز مخالف نیست , درعین حال یک نماینده ادوار مجلس با اشاره به اینکه مکانیزم پرداخت یارانه باید از شکل نقدی به غیر نقدی تغییر کند،گفت: هدف از تصویب و اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها کنترل مصرف و جلوگیری از اسراف بود که این هدف مورد فراموشی واقع شد.
عباسعلی نورا ،‌با تاکید بر اینکه کنترل مصرف هدف فراموش شده طرح هدفمندسازی یارانه ها، گفت: اصراردولت احمدی نژاد برپرداخت نقدی یارانه ها بود و ما مخالف بودیم چون معتقد بودیم این سیاست افزایش نقدینگی و تورم را به دنبال خواهد داشت.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هشتم در ادامه با اشاره به اینکه قراربود از منابع حاصل از هدفمندسازی یارانه ها دهک های کم درآمد بهره مند شوند نه آحاد مردم، افزود:این که مادام العمر به مردم یارانه بدهیم اشتباه است و فکر می کنم حمایت ها باید به گونه دیگری باشد.
وی با بیان اینکه اگر قانون ایراد دارد باید ایرادات آن برطرف شود، گفت: پرداخت نقدی یارانه ها انگیزه کاررا از بین برده و برخی دهک ها با همین مبلغ زندگی خود را می گذرانند و نیازی به فعالیت و اشتغال نمی بینند.
نورا با تاکید براینکه یارانه دهک هایی که احتیاج ندارند باید حذف شود و با بیان اینکه با توجه به اینکه برخی تحقیق و تفحص در زندگی مردم را برای تشخیص میزان دارایی شان امر مکروهی می دانند، گفت: شناسایی دهک های پایین درآمدی خیلی ساده است و از این طریق می توان یارانه پردرآمدها را حذف کند.
این نماینده ادوار مجلس با بیان اینکه تا وقتی قیمت ها اصلاح نشود نباید انتظار کاهش مصرف انرژی و بنزین داشته باشیم، افزود: ‌قراربود یارانه ها از اصلاح قیمت پرداخت شود اما این قانون رادولت قبل به طورکامل اجرا نکرد.
درهمین خصوص یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره جایگزین کردن بن‌کالا به جای یارانه نقدی، گفت: این کار از وضع فعلی بهتر است اما روش مطلوب‌تر واگذاری سهام واحدهای تولیدی به مردم است.
به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری خانه ملت؛ جعفر قادری اظهار کرد: در کمیته مشترک دولت و مجلس که سال گذشته برای پرداخت عیدانه به مردم تشکیل شد، یکی از مباحث مطرح شده این بود که به جای پرداخت نقدی به مردم که ممکن است آثار و پیامدهای نقدینگی آن را مشکلاتی را برخی بخش‌ها کند، حمایت از افراد به صورت کالایی ادامه یابد که دولت وقت گفت این کار را نمی‌تواند انجام دهد.
وی با بیان اینکه حمایت غیرنقدی از مردم و پرداخت کالا به جای پول نقد از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه، شهروند و ... امکان‌پذیر است، افزود: این بهتر از روش فعلی است و مزیتش این است موقعی که یارانه‌ها پرداخت می‌شود یک باره حجم قابل توجه نقدینگی وارد بازار نمی‌شود.
نماینده مردم شیراز در مجلس ادامه داد: معمولا این روش وقتی استفاده می‌شود که دولت بخواهد روی مصرف کالای خاصی اصرار داشته باشد اما در شرایط فعلی هدف مصرف کالای خاصی نیست و صرفا این کار برای کنترل آثار و پیامدهای ناشی از هجوم نقدینگی می‌تواند تا اندازه‌ای موثر باشد.
***اولین جلسه درباره هدفمندی
درعین حال به نظر میرسد که این گمانه اندک اندک جبنه واقعیت به خود میگیرد و میرود تا درمجلس به صورت قانون در قالب مرحله دوم هدفمندی به اجرا دراید , درهمین راستا یک عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفت:نخستین جلسه مشترک دولت و مجلس شورای اسلامی با حضور نمایندگان کمیسیون برنامه و بودجه، رئیس مرکز آمار و نماینده معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور برای تأمین یارانه نقدی سال 93 تشکیل شد.
اسماعیل جلیلی از برگزاری نخستین جلسه مشترک بین نمایندگان دولت و اعضای کمیسیون ویژه کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی برای تأمین یارانه نقدی سال 1393 خبر داد و اظهار داشت: این جلسه قرار است به‌طور منظم ادامه داشته باشد تا طرح واحدی تقدیم صحن علنی مجلس شود.
وی با اشاره به حضور رئیس مرکز آمار و نماینده معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور در جلسه افزود: تأکید مجلس این است که دولت تلاش کند درآمدها را بر اساس قانون بین بخش‌های مختلف تقسیم کند تا هدفمندی به‌طور دقیق اجرا شود.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: همچنین برنامه‌هایی برای اختصاص سهم سلامت و تأمین اجتماعی، حمل و نقل و مصرف بهینه سوخت بین مجلس و دولت تدوین خواهد شد تا سال 93 برنامه‌ها برای اجرای هدفمندی کامل و بی‌نقص باشد.
***بن کالا درنگاه کارشناسان
اما کارشناسان که فارغ از مسایل سیاسی و فقط از نگاه اقتصادی رویداد ها را بررسی میکنند درباره توزیع غیر نقدی یارانه ها نظر یکسانی ندارند.
یک اقتصاددان با بیان این‌که طرح پرداخت غیر نقدی یارانه‌ها به ضرر دهک‌های کم درآمد تمام می‌شود گفت: این طرح در بین اقشار پایین جامعه تنها فقر را گسترده‌تر می‌کند.
علیرضا پورفرج تصریح کرد: طرح پرداخت غیر نقدی یارانه‌ها که چندی است از سوی برخی از کارشناسان مطرح می‌شود می تواند در رابطه با اقشار پر درآمد و یا طبقات متوسط کارآیی داشته باشد اما این مسئله چندان در رابطه با اقشار کم درآمد قابلیت اجرا ندارد.
پورفرج با بیان این‌که تامین اجتماعی اولویت اصلی طبقات پایین جامعه نیست، عنوان کرد: چهار طبقه پایین جامعه قبل از هر چیز نیاز به مواد غذایی اولیه برای سیر کردن شکم‌هایشان دارند. از این رو تامین اجتماعی و یا آموزش برای آن‌ها دراولویت نیست.
این اقتصاددان با بیان این‌که دولت می‌تواند نسبت به 10 دهک موجود درجامعه سه رویکرد اصلی اتخاذ کند، تصریح کرد: برای چهار دهک پایین جامعه دولت باید طرحی بیندیشد که کالاهای اساسی به صورت ارزان قیمت در اختیارشان قرار گیرد تا آن‌ها برای گذران معمول زندگی خود با مشکل روبرو نشوند.
وی درباره رویکرد مورد نظر خود در رابطه با طبقات متوسط نیز گفت: برای این گروه نیز می‌توان به تامین اجتماعی و بهداشت متوسل شد زیرا که این اقشار از نظر تامین مالی در جایگاه نسبتا مناسبی هستند ولی امکان دارد در حوزه بیمه و آموزش با مشکلاتی روبرو باشند از این رو توجه دولت باید در بین این طبقات به سمت تامین اجتماعی معطوف شود.
این اقتصاددان افزود: در رابطه با سه دهک بالای جامعه نیز دولت می تواند به جای پرداخت نقدی از شیوه‌های مختلف سرمایه‌گذاری استفاده کند تا به این ترتیب هم بار بالای نقدینگی در اقتصاد ایران رو به کاهش گذارد و هم طبقات بالای جامعه از این پول بهره‌مند شده و در سرمایه‌گذاری‌ها شریک شوند.

پورفرج در پایان خاطرنشان کرد: از این رو می‌توان با طراحی یک طرح پویا و جامع هم از اقتصاد کوپنی فرار کرد و هم با نظارت مستقیم دولت به اقشار مختلف جامعه طبق اولویت‌های اصلی شان رسیدگی‌های لازم را به وجود آورد.
درهمین حال یک اقتصاددان دیگر با مثبت ارزیابی کردن طرح پرداخت غیر نقدی یارانه‌ها عنوان کرد: دولت باید در پرداخت‌های غیر نقدی توجه ویژه‌ای به تامین اجتماعی و آموزش داشته باشد.
علی بخشی تاکید کرد: در ابتدای آغاز طرح هدفمندی‌ پرداخت نقدی از بی سروسامانی یارانه‌ها بهتر بود.این روزها نیز قطعا بحث پرداخت غیر نقدی از پرداخت نقدی بهتر خواهد بود.
وی ادامه داد: اما در این حوزه دولت می‌تواند با طراحی شیوه‌هایی پرداخت غیر نقدی را به صورت هدفمند درآورد و در کنار یارانه‌ها برخی از اهداف اجتماعی خود را نیز پیگیری کند.
این اقتصاددان با بیان این‌که واریز نقدی پول به حساب مردم تاثیر بسیار زیادی بر افزایش نقدینگی و تورم دارد گفت: مشخص است که چنین روشی نمی تواند به صورت بلند مدت پیگیری شود از این رو قطعا دولت باید به دنبال یک راه جایگزین باشد که طرح پرداخت غیر نقدی جانشین بسیار خوبی است.
بخشی با تاکید بر لزوم توجه ویژه دولت به تامین اجتماعی، بیمه و آموزش مردم اظهار کرد: از این طریق هم از واریز بی رویه نقدینگی به حساب مردم جلوگیری می شود و به این ترتیب یک اثر ضد تورمی بسیار بالا خواهد داشت و از طرف دیگر با افزایش سهم تامین اجتماعی در بودجه دولت سطح رفاه مردم نیز افزایش می‌ِیابد و به این ترتیب دولت اصطلاحا با یک تیر دو نشان می زند.
وی درباره بحث پرداخت کالاهای اساسی به مردم نیز، گفت: این طرح نیز می تواند به شکل یکی از راه حل‌های دولت پیگیری شود چیزی که این روزها نیز با بن و توزیع آن در بین اقشار مختلف انجام می‌شود اما نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که دولت می‌تواند با نگاه مثبت به تامین اجتماعی تمام این مسائل را پیگیری کرده و بسیاری از اهداف خود در بین اقشار کم درآمد جامعه را برآورده کند.