پیام‌های مغرضانه، خطرات تحلیلگرانه!
598: یک پژوهشگر سیاسی با تبیین ماهیت حرکت دشمن در 28 مرداد و مقایسه آن با فتنه88 گفت: دشمن می‌خواست با براندازی جمهوری اسلامی در فتنه 88 و ایجاد حکومت دلخواه در ایران، از به وجود آمدن تحولات اخیر جلوگیری کرده و بدین ترتیب انقلاب اسلامی و رشد روزافزون پیام‌های انقلاب را مدیریت کند.
[هدف دشمن از براندازی در فتنه 88 پیشگیری از صدور پیام‌های انقلاب اسلامی در منطقه بود]
مردادماه سال 1387 در سالگرد کودتای 28 مرداد 1332 مطلبی تحت "رمزگشایی از کودتای 28 مرداد با نگاهی به شرایط امروز"بر روی خروجی خبرگزاری فارس منتشر شد که در آن پیش بینی شده بود که دشمن قصد دارد کودتای آژاکس را در قالب یک براندازی شبه قانونی درقالب انتخابات دهم ریاست جمهوری مجددا تکرار کند.
به همین منظور خبرنگار فارس گفتگویی را با سعید کریمی، پژوهشگر سیاسی و نویسنده آن مقاله ترتیب داده که متن آن به شرح ذیل است:
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» در ابتدا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه، یک سال قبل از فتنه 88 شما گزارشی از خلاصه کتابی در حال نگارش تحت عنوان « مصدق و تراژدی آژاکس» در اختیار خبرگزاری فارس گذاشتید که در آن، ضمن پرداختن به رمزگشایی از کودتای 28 مرداد 1332 عنوان داشتید که دشمن در حال تکرار آن در قالب یک براندازی شبه قانونی در انتخابات دهم ریاست جمهوری است، انگیزه شما از نوشتن این کتاب چه بوده و دو چگونه به این تحلیل رسیدید،گفت: در سالهای دوره دانشگاه، استاد تاریخ خیلی خوبی داشتم که ایشان بسیار خوب درس می‌دادند، به بحت ملی شدن صنعت نفت که رسیدیم ایشان کودتای آمریکایی ـ انگلیسی « آژاکس» را شرح دادند. برای بنده به عنوان یک دانشجوی مردم شناسی سئوال وجود داشت که این نام گذاری می‌بایست دلیل خاصی داشته باشد و بنظرم خیلی نمادین بود.
*درشرایط مشابه و البته مهمتر ازکودتای 28 مرداد هستیم
کریمی افزود: ابتدا به مطالعه عمیق منابع تاریخی کودتا و آن دوره پرداخت، لذابا توجه به اینکه در همین ایام با توجه به مسائل روز و علی‌الخصوص پرونده اتمی ایران جزو مباحث روز بود، متوجه شدم که در شرایط بسیار مشابهی به لحاظ تطبیقی قرار داریم، البته بسیار مهمتر، گسترده‌تر و حساس‌تر. سپس به تحقیق عمیق و گسترده در خصوص فرمانده کودتا یعنی "کرمیت رزولت" پرداخته و تمامی خاطرات وی را چندین بار مطالعه کردم.
وی توضیح داد: چیزی که بیشتر همه باعث اختلال ذهنی و تحلیلی برخی افراد در مورد کودتای 28 مرداد میشود،در ابتدا تحلیل‌های حناحی افراد و جریان‌های مختلف از این مسئله است و دومین مسئله اطلاعاتی است که از سوی آمریکایی‌ها و بسیار کمتر از آنها توسط انگلیسی‌ها منتشر میشود.
*بعد از 58 سال هنوز تحلیل کاملی از وقایع عجیب کودتای 28 مرداد وجود ندارد
این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: هنوز بعد از 58 سال از موضوع تحلیل کاملی از این کودتا و مسائل مربوط به آن وجود ندارد.
کریمی با یادآوری اینکه، گروهی آنرا یک کودتا، گروهی آنرا یک قیام ملی، گروهی آنرا ناشی از اشتباهات دکتر مصدق، گروهی هم اتهاماتی را متوجه علمای شیعه علی الخصوص آیت اله کاشانی می‌کنند، تصریح کرد: اسناد محدود منتشره از سوی سازمان سیا نیز به نحو خاصی دسته‌بندی شده که به این اختلال تحلیلی دامن می‌زند و به نوعی باز هم حقیقت و مکانیسم درونی کودتا را روشن نمیکند.
وی ادامه داد: بنابراین به عقیده من باید با روش بررسیی متفاوت، یعنی از جایگاه کودتاگران مجدد شرایط را بررسی و به نوعی کودتا را مهندسی معکوس کرد. بدین صورت که باید دید دشمن چگونه فکر می‌کند و آبشخورهای اطلاعاتی و تحلیلی آنان چیست.
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» با بیان اینکه برای شناخت بهتر دشمن باید درباره عقاید، افکار، باورها و حتی ادبیات آنها اطلاعات زیادی داشت، متذکرشد: دست اندرکاران اصلی طراحی کودتا، نظیر جرج "کندی یانگ، چرچیل، کرمیت روزولت" و... با توجه به الگوگیری از ادبیات یونان باستان دارند.
کریمی یر همین اساس تشریح کرد: در ادامه بررسیها و تحقیقات ویژه‌ای بر روی نام «آژاکس» انجام دادم، آژاکس نام یکی از سرداران یونانی بوده است. در جنگ تروا، دلاوری‌های فراوانی از خود نشان داده است. سپری محکم دارد و از عقل و هوش خوبی برخوردار است. هومر، حماسی سرای یونان باستان، بارها از وی در اودیسه و ایلیاد خویش نام می برد.
وی افزود: تراژدی "آژاکس" در حقیقت در جای دیگری قرار داشت. در بررسی، مواد ادبی یونان باستان در دوره‌هایی که مربوط به جنگ های ایران و یونان میشود ، به یک تراژدی نویس زبر دست بر می خوریم که در عرصه درام و تراژدی فقط شکسپیر توانسته به پای وی برسد.
تراژدی، داستانی از کشمکش‌های انسانی، که پایان آن در شکست قهرمان و یا در تن دادن او به فرمان نیروی مخالف است. تراژدی واژه‌ای فرانسوی است که به فارسی درآمده و نمایشی است که اثرش بر روی بیننده غم و اندوه باشد و بیشتر به راستی‌های زندگی می‌پردازد. همچنین سرنوشت تیره و شوربختانه برای کسی را تراژدی می‌گویند.
سوفوکل، تراژدی نویس دنیای قدیم در حدود 495 پیش از میلاد در یونان متولد شد. پدرش صاحب کارخانه شمشیر سازی بود و از جنگ‌های ایران و یونان، ثروت فراوانی اندوخته بود. وی در دوران طلایی یونان یعنی عهد پریکلس زندگی می کرده است. سوفکل بیشتر جنبه‌های فلسفی و مذهبی را ارائه می‌دهد و عمدتاً هم از رابطه میان انسان و نقش تقدیر بر سرنوشت‌اش حرف می‌زند.
او عقیده راسخی به تقدیر داشته و نمونه‌ای از اعتقادات سوفوکل که در آن دانش بشر رو در برابر آگاهی خدایان هیچ دانسته، ادیپ شهریار که کاملا این اعتقادات کاملا مشهود است. اما او روشی را نیز در جنگ ارایه می‌کند که لزوماً در براندازی حریف و یا رقیب لازم نیست از سلاح سخت استفاده نمود. شاید "او اولین بار سلاح نرم را به مفهومی که ما امروز می‌شناسیم ارایه داد". چیزی در قالب عملیات روانی فریب، بسط شایعه و برهم زدن تعادل روانی یک قهرمان، فرمانده و یا رهبر.
* ازعملیات آژاکس نه برای یک بار بلکه برای بارها و بارها از آن استفاده شد
این تحلیل‌گرمسائل سیاسی درادامه در خصوص این سوال که چه شد که به این نتیجه رسیدید کودتای آژاکس در حال تکرار است؟پاسخ داد: عملیات کودتای 28 مرداد در نوع خود یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های براندازی که حاصل کار دو سازمان برجسته جاسوسی و امنیتی CIA آمریکا و MI6 انگلستان بوده که نه برای یک بار بلکه برای بارها و بارها از آن استفاده شد.
وی افزود: درباره اهمیت این کودتا همین بس که یک سال بعد از کودتای 28 مرداد در 1332 در گواتمالا و علیه دولت آربنز مورد استفاده قرار گرفت و بعدها در جنگ سرد، شوروی سابق را از پای درآورد. در این سناریو فقط افراد و کشورها و ... عوض شده‌اند اما نقش‌ها و کاراکترها هنوز باقیست.
این تحلیل‌گر مسائل سیاسی با یادآوری فضای اتهام زنی به مسئولان رتبه اول کشور و شخص رئیس جمهور در آغاز دولت نهم، آنها را هجمه‌های هدفدار علیه کل نظام خواند و گفت: در آن زمان هنوز به براندازی در قالب انتخابات ریاست جمهوری عیان نبود، بنابراین فقط یک گزارش اولیه منتشر کردم. اما در تیرماه سال 1387به نتیجه قطعی رسیدم که دشمن مدت‌هاست که مشغول برنامه‌ریزی برای این مسئله بوده است.
* روند تحرکات دشمن درفتنه 88 و کودتای 28 مرداد مشابه بود
کریمی با بیان اینکه محوریترین اصل در پروژه آژاکساین است که در قاعده کار ها، بزرگان را هدف تیر ملامت کنی که نشانه ات هرگز به خطا نخواهد رفتاظهارداشت: روند تحرکات دشمن درفتنه طراحی شده در اید دوره و کودتای 28 مرداد کاملا از روند مشابهی پیروی می‌کرد. که میتوان با مقایسه و تحلیل تطبیقی به اجرای پروژه آژاکس در قالب جنگ نرم دشمن پی برد.
وی با یادآوری اینکه در این زمینه در آن زمان با برخی از مسئولان موضوع را درمیان گذاشت، خاطرنشان کرد: ما در بسیاری از موارد ثابت کرده‌ایم که از عقبه ذهنی تاریخی مناسبی برخوردار نیستیم و یا اگر هستیم توانایی تطبیق آنرا با شرایط روزمان نداریم و بنابراین بیشتر مشغول تکرار هستیم ، بنابراین در آخر به این نتیجه رسیدم انتشار یک گزارش از تحقیقات بهترین راه کار موجود است و مطلب « رمزگشایی از کودتای 28 مرداد با نگاهی به شرایط امروز» را در خبرگزاری فارس منتشر نمودم.
این کارشناس مسائل سیاسی درپاسخ به این پرسش که چه مشابهت هایی میان کودتای 28 مرداد 1332 در نظر شماست؟گفت: شرایط ایران، در هر دو برهه تاریخی شاید بعنوان محوریترین شباهت باشد.
کریمی بیان داشت: بررسی مبتنی ما بر مردم شناسی امنیتی و سیاسی است. مردم‌شناسی به پدیده‌‌ها صرفاً مانند دانشمندان حوزه‌های دیگرنگاه نمیکند، بلکه در پدیده های تاریخی، سیاسی و اجتماعی به نحوی به جستجو می پردازد که خروجی آن به واقعیات نزدیکتر است.
*باید از طراحیهای پیچیده دشمن رمز گشایی کرد
وی با تاکید بر اینکه باید از طراحیهای پیچیده دشمن رمز گشایی کرد، یادآور شد: ان است در جنگ نرم دشمن در فتنه 88 و مقدمه چینی قبل از سال 88، افکار عمومی شاید در زیر فشار شدید توپخانه‌های رسانه‌ای دشمن و وابسته‌های داخلی آنان بود. منظور از وابستگی صرفا مسئله خیانت نیست، بسیاری تصور می‌کنند کار درستی انجام می‌دهند چون خود اولین قربانی عملیات رسانه‌ای نرم دشمن قرار گرفته بودند.
*کنترل نرم افزاری برخی رسانه‌ها در اختیار دشمن است
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» افزود:در سال منهتی به فتنه 88 این روند افزایش شدیدتری یافت. ایجاد فضای احساسی شدید که متاسفانه زودتر از زمان تبلیغات ریاست جمهوری هم آغاز شد، ایجاد بازار اتهام تقلب، دروغ، خیانت و سیلی دیگر اتهامات ریز و درشت باعث شد، سیستم رسانه‌ای به نوعی غافلگیر و منفعل شود و در ابتدا در زمین دشمن بازی کند. در این شرایط هرچند که سایت، روزنامه، تلویزیون، رادیو مال ماست، اما کنترل نرم افزاری برخی از آنها آن در اختیار دشمن قرار گرفت.
کریمی یادآور شد: در زمان نهضت ملی هم همین اتفاق در ابزار‌های رسانه‌ای آن زمان افتاد، سرمقالات، نوشته‌ها، کاریکاتورها، تحلیل و اخبار توسط سازمان سیا و MI6 تدارک دیده می‌شد. در زمان ملی شدن صنعت نفت نیز گروه کثیری از عمال سازمان جاسوسی انگلیس و سیا در ایران بودند که در ازای دریافت ده ها هزار دلار در ماه برعلیه دکتر مصدق تبلیغ اقدام می کردند.
وی ادامه داد: در آن دوران بنا بگفته استیفن کینزر: "هیچ روزی سپری نشد مگر آنکه سخنوری مزدبگیر سیا ، مفسر خبری مزدور سیا، یا سیاستمداری وابسته به سیا، مصدق را طعن و لعن کرده باشد..... نقشه عملیات آژاکس، راه انداختن کارزار روانی شدید و پردامنه‌ای را علیه مصدق پیش بینی کرده بود که سیا قبلا در راه گام نهاده بود. "
این تحلیل‌گر مسائل سیاسی اضافه کرد: این کارزار رسانه‌ای حتی باعث شد طرفین درگیری و رقابت در سطح بالا( یعنی رقبا) نیز از آن تاثیر بپذیرند و نقطه اوج آنرا در مناظره‌ها شاهد بودیم. یعنی تعادل روانی رقبای انتخاباتی را نیز برهم زد و باعث مسایلی شد که همه در تلویزیون دیدیم.
کریمی در ادامه در جواب این سئوال که چرا در 28 مرداد کودتای آنان پیروز میشود اما در فتنه 88 شکست می خورند؟خاطرنشان کرد:"ایزن اشتات" که یک فیلسوف یهودی است و فکر می‌کنم اهل چک باشد یا رومانی، در دیدار خود با اکبر گنجی ( دو سال قبل از فتنه 88 )گفته بود « اگر ناسیونالیسم مصدقی پیروز می‌شد انقلاب اسلامی رخ نمی داد». در حقیقت کودتا پیروز ظاهری شد، اما یکی از زمینه های مهم انقلاب اسلامی را نیز فراهم کرد، ولی دشمن شاهد یک انقلاب آن هم اسلامی در قلب خاورمیانه در ربع قرن بعد از کودتا بود.
وی تاکید کرد: مردم در طی این دوران متوجه شدند که فقط تکیه به خدا، قرآن، اسلام و مرجعیت شیعه است که می‌تواند آنان را از زیر یوغ دشمنان و شاه خارج کند.
*مهمترین دلیل شکست فتنه گران در فتنه، پیروی از ولایت فقیه بود
این تحلیل گر مسائل سیاسی ادامه داد: مهمترین دلیل شکست فتنه گران در فتنه 88 نیز از همین بود، گوش به فرمان رهبری معظم انقلاب داشتن و تکیه به هویت اسلامی و قرآنی برگ برنده ما در این مبارزه بود.
کریمی با یادآوری فضای ملتهب دوران پس از انتخابات، یادآور شد: کرمیت روزولت در خاطراتش گفته بود که اگر کودتا شکست بخورد ما باید ماموریت براندازی را به رزم ناوها و هواپیماهایمان بسپاریم. اما تدبیر و رهبری مقام معظم رهبری توطئه‌ها و طراحی های دشمن را نقش بر آب کرد، لذا راز این پیروزی حضور علمای شیعه یعنی «ولایت فقیه»در راس بود. وی گفت:اساساً علمای شیعه به دلیل پارادایم فکری الهی و قرآن تحت هیچ شرایط فریب دشمن را نمی‌خورند و به آنان اعتماد نمی‌کنند. برخلاف برخی سیاستمداران که در بازی های دشمن بهتر فریب می خورند زیرا ملاحظات خودشان را دارند.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: همان مسایل جبهه ملی و نهضت آزادای، بنی صدر وسالهای 1360، امروز آنان کجا هستند؟ راز پیروزی کشور و شکست دشمن نیز دقیقا پیروی مردم از رهنمود های امام راحل(ره) بود.
کریمی ادامه داد: اینجا لازم است یادآوری کنم که استیفن کینزر( نویسنده کتاب : همه مردان شاه) در مصاحبه با وجاهت علی ـ مسلمان پاکستانی مقیم آمریکا ـ که در مورخ 22 تیرماه 1387 در روزنامه سرمایه چاپ شده ـ ترجمه لطف اله میثمی ـ در پاسخ به سئوال وی دایر بر اینکه: "ما رسماً می دانیم ایالات متحده در سال 1953 از طریق دخالت CIA در کنار انگلیس در عملیاتی موسوم به "آژاکس " و به وسیله نفوذ در جامعه ایران به سرنگونی مصدق کمک کرد. آیا چیزی همانند آن در حال حاضر در حال وقوع است؟ آیا عملیات آژاکس دیگری در قرن 21 رخ خواهد داد؟
وی همچنین یادآور شد:استیفن کینزر می گوید" ایالات متحده مبلغ 75 میلیون دلار را به؟ چی بهش می گوییم؟ نیروهای دموکراتیک در درون ایران اختصاص داده است. این اقدام از دریچه دید نیروهای دموکراتیک مذکور اقدامی شدیداً منفی و با نتیجه ای کاملاً معکوس بوده است.
در حال حاضر ما نمی دانیم آیا مذاکراتی همه جانبه، نامحدود و بی قید و شرط می تواند نتایجی را که ما به آن امید داریم و خواهانش هستیم پدید آورد یا نه. با این حال این گزینه راه حلی ارزان و کم هزینه است.
این کاملاً غیراخلاقی و برخلاف اصول انسانی است که پیش از آزمودن کلیه گزینه های صلح آمیز به جنگ یک کشور رفت. آنچه ما باید انجام دهیم تلاش در این جهت به صورت جدی و صادقانه است. اگر این راه جواب ندهد، بسیار خب آن گاه اوضاع فرق می کند. اما باز هم می گویم اندیشیدن در مورد حمله به ایران و برنامه ریزی برای این اقدام پیش از آزمودن گزینه های جایگزین دیگر اصلاً نه امکان پذیر است و نه قانونی و نه اخلاقی و در جهت منافع ایالات متحده و حفظ امنیت ملی آن نیز نیست. "
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» با بیان اینکه این استفن کینزر یکی از آن جانورهای رسانه‌ای آنهاست که در راستای راهبرد اعتماد سازی در گروه های داخل کشور در حمایت آمریکا از براندازی نرم حرکت کرده بود،متذکرشد: این شخص به شدت از دکتر مصدق متنفر است. در همان کتابش این عقده گشایی را آورده استاستیفن کینزر در کتاب همه مردان شاه در خصوص همین موضوع جمله خاصی دارد: " مصدق مردی عمیقا احساساتی بود ..... اگر روزولت می توانست راهی برای بهره برداری از این ویژگـی های شخـصی دشمـن خود پیدا کند ، ممـکن بود بتـواند تعــادل آن " پیرمرد لعنتی " را بهم بریزد و او را به انجام یک حرکت غلط وادارد. این حرکت یک چالش کلاسیک جنگ روانی بود که فرا واقعی ترین بخش عملیات آژاکس محسوب می شد ".آوردن لفظ پیرمرد لعنتی ناشی از دوستی او با ایران و مصدق نیست.
کریمی در پاسخ به این سوال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه شرایط بعد از فتنه را چگونه می بینید؟ آیا تحلیلی هم از این موضوع دارید؟گفت: دو نگاه برای شرایط فعلی هست یکی داخلی و یکی خارجی. دشمن می خواست با این براندازی جمهوری اسلامی و ایجاد یک حکومت دلخواه خودش در ایران، تحولاتی را که می‌دید به واسطه انقلاب اسلامی و رشد روحیات مردم سالارانه در حال بوجود آمدن است را مدیریت کند. دشمن می خواست با براندازی جمهوری اسلامی در فتنه 88 و ایجاد حکومت دلخواه در ایران، از بوجود آمدن تحولات اخیر جلوگیری کرده و بدین ترتیب انقلاب اسلامی و رشد روزافزون پیام‌های انقلاب را مدیریت کند. اگر جمهوری اسلامی از داخل فروپاشی قرار می‌گرفت، دیگر مدل آن قابل صادرکردن پیام آن نبود.
وی خاطرنشان کرد: امروز همه ترس غرب از ایجاد حکومت های مردم سالارانه اسلامی در سطح منطقه است، که می بینید مدل ترکیه لائیک روی ویترین پیشنهادهای غرب است، مدل مشروطه سلطنتی مثل افغانستان هم (بعضی‌ها در داخل از روی بلاهت سیاسی مدل لویی جرگه افغانستان را برای ما پیشنهاد می دهند.
*غرب امروز شاهد صدور انقلاب اسلامی بوده است
کریمی اظهار داشت: غرب شاهد صدور انقلاب اسلامی بوده است و امروز تمامی تلاش خود را می‌کند تا مدل جمهوری اسلامی صادر نشود. سیاستمداران ما امروز باید توجه داشته باشند که در روند مدیریت تحولات خاورمیانه، ایجاد حکومت‌های جمهوری اسلامی در صدر راهبردهای فوق استراتژیک نظامی اسلامی است.
وی با تاکید بر اینکه امروز فتنه 88 وارد فاز درونی تری شده استگفت: احزاب درون پارادایم اصول‌گرایی از صدر تا ذیل باید دقت کنند تا در این بازی نیافتند. شما همین بحث استیضاح دولت را در این چارچوب می توانید بررسی کنید، استیضاح یک ظرفیت در قانون اساسی ماست، اما اگر اشتباه مورد استفاده قرار گیرد و در جای غیر خودش، مصداق همان براندازی نرم خواهد بود، نه اینکه فقط این باشد که شما به یک رییس جمهور رای عدم کفایت داده باشید، بلکه شما به مدل جمهوری اسلامی ضربه وارد کرده‌اید.
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: همینطور عمکرد یک ریئس دولت در این برهه بسیار مهم است، اگر یک رییس دولتی در ایران در مقابل ولایت فقیه قرار گیرد، آیا این فقط یک مسئله سیاسی است؟ نه، بلکه به مدل جمهوری اسلامی ضربه وارد و این همان چیزی است که دشمن به شدت دنبال آن است، اختلاف بین دولت و مجلس، نظام با مردم، گروه های سیاسی با یکدیگر از طراحیهای دشمن در قالب پروژه آژاکس است.
* ولایتمداری مسئولان باید در بالاترین سطح باشد
کریمی با بیان اینکه و لایتمداری افراد سطوح مختلفی را دارد، تاکید کرد: مسئولان در جمهوری اسلامی باید در التزام عملی از ولایت فقیه در رده بسیار بالاتری باشند. همین مسئله وقتی به شخص اول اجرایی و عملی کشور یعنی رییس جمهور می رسد باید بالاترین سطح قرار گیرد، یعنی رییس جمهور باید بالاترین التزام عملی را به ولایت فقیه داشته باشد نه کمتر از دیگران.
وی خاطرنشان کرد: هر حرکتی خارج از این محدوده ها ضربه اساسی به مدل جمهوری اسلامی با این ظرفیت های بالا برای صادر کردن در سطح منطقه خواهد بود.
این کارشناس مسائل سیاسی در خاتمه و در پاسخ به این سئوالمبنی بر اینکه نقش انتخابات آینده شورا ها و مجلس را در شرایط منطقه چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا دشمن برای آن نیز برنامه‌ای دارد؟ گفت: می توانم از انتخابات آتی شوراهای شهر و مجلس شورای اسلامی بعنوان زیباترین و مهمترین شکل بسته بندی برای صدور مدل کار آمد جمهوری اسلامی یاد کنم.
* انتخابات مجلس نهم تمامی تبلیغات دشمن را خنثی خواهد کرد
کریمی افزود: این انتخابات تمامی تبلیغات دشمن را در خصوص ضربه به مدل جمهوری اسلامی خنثی خواهد کرد. که در این زمینه لازم است همگی به گوش به فرمان مقام معظم رهبری باشیم و مطمئن باشید که باز هم دشمن در بازی شیطانی خود شکست خواهد خورد.
[هدف دشمن از براندازی در فتنه 88 پیشگیری از صدور پیام‌های انقلاب اسلامی در منطقه بود]
مردادماه سال 1387 در سالگرد کودتای 28 مرداد 1332 مطلبی تحت "رمزگشایی از کودتای 28 مرداد با نگاهی به شرایط امروز"بر روی خروجی خبرگزاری فارس منتشر شد که در آن پیش بینی شده بود که دشمن قصد دارد کودتای آژاکس را در قالب یک براندازی شبه قانونی درقالب انتخابات دهم ریاست جمهوری مجددا تکرار کند.
به همین منظور خبرنگار فارس گفتگویی را با سعید کریمی، پژوهشگر سیاسی و نویسنده آن مقاله ترتیب داده که متن آن به شرح ذیل است:
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» در ابتدا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه، یک سال قبل از فتنه 88 شما گزارشی از خلاصه کتابی در حال نگارش تحت عنوان « مصدق و تراژدی آژاکس» در اختیار خبرگزاری فارس گذاشتید که در آن، ضمن پرداختن به رمزگشایی از کودتای 28 مرداد 1332 عنوان داشتید که دشمن در حال تکرار آن در قالب یک براندازی شبه قانونی در انتخابات دهم ریاست جمهوری است، انگیزه شما از نوشتن این کتاب چه بوده و دو چگونه به این تحلیل رسیدید،گفت: در سالهای دوره دانشگاه، استاد تاریخ خیلی خوبی داشتم که ایشان بسیار خوب درس می‌دادند، به بحت ملی شدن صنعت نفت که رسیدیم ایشان کودتای آمریکایی ـ انگلیسی « آژاکس» را شرح دادند. برای بنده به عنوان یک دانشجوی مردم شناسی سئوال وجود داشت که این نام گذاری می‌بایست دلیل خاصی داشته باشد و بنظرم خیلی نمادین بود.
*درشرایط مشابه و البته مهمتر ازکودتای 28 مرداد هستیم
کریمی افزود: ابتدا به مطالعه عمیق منابع تاریخی کودتا و آن دوره پرداخت، لذابا توجه به اینکه در همین ایام با توجه به مسائل روز و علی‌الخصوص پرونده اتمی ایران جزو مباحث روز بود، متوجه شدم که در شرایط بسیار مشابهی به لحاظ تطبیقی قرار داریم، البته بسیار مهمتر، گسترده‌تر و حساس‌تر. سپس به تحقیق عمیق و گسترده در خصوص فرمانده کودتا یعنی "کرمیت رزولت" پرداخته و تمامی خاطرات وی را چندین بار مطالعه کردم.
وی توضیح داد: چیزی که بیشتر همه باعث اختلال ذهنی و تحلیلی برخی افراد در مورد کودتای 28 مرداد میشود،در ابتدا تحلیل‌های حناحی افراد و جریان‌های مختلف از این مسئله است و دومین مسئله اطلاعاتی است که از سوی آمریکایی‌ها و بسیار کمتر از آنها توسط انگلیسی‌ها منتشر میشود.
*بعد از 58 سال هنوز تحلیل کاملی از وقایع عجیب کودتای 28 مرداد وجود ندارد
این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: هنوز بعد از 58 سال از موضوع تحلیل کاملی از این کودتا و مسائل مربوط به آن وجود ندارد.
کریمی با یادآوری اینکه، گروهی آنرا یک کودتا، گروهی آنرا یک قیام ملی، گروهی آنرا ناشی از اشتباهات دکتر مصدق، گروهی هم اتهاماتی را متوجه علمای شیعه علی الخصوص آیت اله کاشانی می‌کنند، تصریح کرد: اسناد محدود منتشره از سوی سازمان سیا نیز به نحو خاصی دسته‌بندی شده که به این اختلال تحلیلی دامن می‌زند و به نوعی باز هم حقیقت و مکانیسم درونی کودتا را روشن نمیکند.
وی ادامه داد: بنابراین به عقیده من باید با روش بررسیی متفاوت، یعنی از جایگاه کودتاگران مجدد شرایط را بررسی و به نوعی کودتا را مهندسی معکوس کرد. بدین صورت که باید دید دشمن چگونه فکر می‌کند و آبشخورهای اطلاعاتی و تحلیلی آنان چیست.
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» با بیان اینکه برای شناخت بهتر دشمن باید درباره عقاید، افکار، باورها و حتی ادبیات آنها اطلاعات زیادی داشت، متذکرشد: دست اندرکاران اصلی طراحی کودتا، نظیر جرج "کندی یانگ، چرچیل، کرمیت روزولت" و... با توجه به الگوگیری از ادبیات یونان باستان دارند.
کریمی یر همین اساس تشریح کرد: در ادامه بررسیها و تحقیقات ویژه‌ای بر روی نام «آژاکس» انجام دادم، آژاکس نام یکی از سرداران یونانی بوده است. در جنگ تروا، دلاوری‌های فراوانی از خود نشان داده است. سپری محکم دارد و از عقل و هوش خوبی برخوردار است. هومر، حماسی سرای یونان باستان، بارها از وی در اودیسه و ایلیاد خویش نام می برد.
وی افزود: تراژدی "آژاکس" در حقیقت در جای دیگری قرار داشت. در بررسی، مواد ادبی یونان باستان در دوره‌هایی که مربوط به جنگ های ایران و یونان میشود ، به یک تراژدی نویس زبر دست بر می خوریم که در عرصه درام و تراژدی فقط شکسپیر توانسته به پای وی برسد.
تراژدی، داستانی از کشمکش‌های انسانی، که پایان آن در شکست قهرمان و یا در تن دادن او به فرمان نیروی مخالف است. تراژدی واژه‌ای فرانسوی است که به فارسی درآمده و نمایشی است که اثرش بر روی بیننده غم و اندوه باشد و بیشتر به راستی‌های زندگی می‌پردازد. همچنین سرنوشت تیره و شوربختانه برای کسی را تراژدی می‌گویند.
سوفوکل، تراژدی نویس دنیای قدیم در حدود 495 پیش از میلاد در یونان متولد شد. پدرش صاحب کارخانه شمشیر سازی بود و از جنگ‌های ایران و یونان، ثروت فراوانی اندوخته بود. وی در دوران طلایی یونان یعنی عهد پریکلس زندگی می کرده است. سوفکل بیشتر جنبه‌های فلسفی و مذهبی را ارائه می‌دهد و عمدتاً هم از رابطه میان انسان و نقش تقدیر بر سرنوشت‌اش حرف می‌زند.
او عقیده راسخی به تقدیر داشته و نمونه‌ای از اعتقادات سوفوکل که در آن دانش بشر رو در برابر آگاهی خدایان هیچ دانسته، ادیپ شهریار که کاملا این اعتقادات کاملا مشهود است. اما او روشی را نیز در جنگ ارایه می‌کند که لزوماً در براندازی حریف و یا رقیب لازم نیست از سلاح سخت استفاده نمود. شاید "او اولین بار سلاح نرم را به مفهومی که ما امروز می‌شناسیم ارایه داد". چیزی در قالب عملیات روانی فریب، بسط شایعه و برهم زدن تعادل روانی یک قهرمان، فرمانده و یا رهبر.
* ازعملیات آژاکس نه برای یک بار بلکه برای بارها و بارها از آن استفاده شد
این تحلیل‌گرمسائل سیاسی درادامه در خصوص این سوال که چه شد که به این نتیجه رسیدید کودتای آژاکس در حال تکرار است؟پاسخ داد: عملیات کودتای 28 مرداد در نوع خود یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های براندازی که حاصل کار دو سازمان برجسته جاسوسی و امنیتی CIA آمریکا و MI6 انگلستان بوده که نه برای یک بار بلکه برای بارها و بارها از آن استفاده شد.
وی افزود: درباره اهمیت این کودتا همین بس که یک سال بعد از کودتای 28 مرداد در 1332 در گواتمالا و علیه دولت آربنز مورد استفاده قرار گرفت و بعدها در جنگ سرد، شوروی سابق را از پای درآورد. در این سناریو فقط افراد و کشورها و ... عوض شده‌اند اما نقش‌ها و کاراکترها هنوز باقیست.
این تحلیل‌گر مسائل سیاسی با یادآوری فضای اتهام زنی به مسئولان رتبه اول کشور و شخص رئیس جمهور در آغاز دولت نهم، آنها را هجمه‌های هدفدار علیه کل نظام خواند و گفت: در آن زمان هنوز به براندازی در قالب انتخابات ریاست جمهوری عیان نبود، بنابراین فقط یک گزارش اولیه منتشر کردم. اما در تیرماه سال 1387به نتیجه قطعی رسیدم که دشمن مدت‌هاست که مشغول برنامه‌ریزی برای این مسئله بوده است.
* روند تحرکات دشمن درفتنه 88 و کودتای 28 مرداد مشابه بود
کریمی با بیان اینکه محوریترین اصل در پروژه آژاکساین است که در قاعده کار ها، بزرگان را هدف تیر ملامت کنی که نشانه ات هرگز به خطا نخواهد رفتاظهارداشت: روند تحرکات دشمن درفتنه طراحی شده در اید دوره و کودتای 28 مرداد کاملا از روند مشابهی پیروی می‌کرد. که میتوان با مقایسه و تحلیل تطبیقی به اجرای پروژه آژاکس در قالب جنگ نرم دشمن پی برد.
وی با یادآوری اینکه در این زمینه در آن زمان با برخی از مسئولان موضوع را درمیان گذاشت، خاطرنشان کرد: ما در بسیاری از موارد ثابت کرده‌ایم که از عقبه ذهنی تاریخی مناسبی برخوردار نیستیم و یا اگر هستیم توانایی تطبیق آنرا با شرایط روزمان نداریم و بنابراین بیشتر مشغول تکرار هستیم ، بنابراین در آخر به این نتیجه رسیدم انتشار یک گزارش از تحقیقات بهترین راه کار موجود است و مطلب « رمزگشایی از کودتای 28 مرداد با نگاهی به شرایط امروز» را در خبرگزاری فارس منتشر نمودم.
این کارشناس مسائل سیاسی درپاسخ به این پرسش که چه مشابهت هایی میان کودتای 28 مرداد 1332 در نظر شماست؟گفت: شرایط ایران، در هر دو برهه تاریخی شاید بعنوان محوریترین شباهت باشد.
کریمی بیان داشت: بررسی مبتنی ما بر مردم شناسی امنیتی و سیاسی است. مردم‌شناسی به پدیده‌‌ها صرفاً مانند دانشمندان حوزه‌های دیگرنگاه نمیکند، بلکه در پدیده های تاریخی، سیاسی و اجتماعی به نحوی به جستجو می پردازد که خروجی آن به واقعیات نزدیکتر است.
*باید از طراحیهای پیچیده دشمن رمز گشایی کرد
وی با تاکید بر اینکه باید از طراحیهای پیچیده دشمن رمز گشایی کرد، یادآور شد: ان است در جنگ نرم دشمن در فتنه 88 و مقدمه چینی قبل از سال 88، افکار عمومی شاید در زیر فشار شدید توپخانه‌های رسانه‌ای دشمن و وابسته‌های داخلی آنان بود. منظور از وابستگی صرفا مسئله خیانت نیست، بسیاری تصور می‌کنند کار درستی انجام می‌دهند چون خود اولین قربانی عملیات رسانه‌ای نرم دشمن قرار گرفته بودند.
*کنترل نرم افزاری برخی رسانه‌ها در اختیار دشمن است
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» افزود:در سال منهتی به فتنه 88 این روند افزایش شدیدتری یافت. ایجاد فضای احساسی شدید که متاسفانه زودتر از زمان تبلیغات ریاست جمهوری هم آغاز شد، ایجاد بازار اتهام تقلب، دروغ، خیانت و سیلی دیگر اتهامات ریز و درشت باعث شد، سیستم رسانه‌ای به نوعی غافلگیر و منفعل شود و در ابتدا در زمین دشمن بازی کند. در این شرایط هرچند که سایت، روزنامه، تلویزیون، رادیو مال ماست، اما کنترل نرم افزاری برخی از آنها آن در اختیار دشمن قرار گرفت.
کریمی یادآور شد: در زمان نهضت ملی هم همین اتفاق در ابزار‌های رسانه‌ای آن زمان افتاد، سرمقالات، نوشته‌ها، کاریکاتورها، تحلیل و اخبار توسط سازمان سیا و MI6 تدارک دیده می‌شد. در زمان ملی شدن صنعت نفت نیز گروه کثیری از عمال سازمان جاسوسی انگلیس و سیا در ایران بودند که در ازای دریافت ده ها هزار دلار در ماه برعلیه دکتر مصدق تبلیغ اقدام می کردند.
وی ادامه داد: در آن دوران بنا بگفته استیفن کینزر: "هیچ روزی سپری نشد مگر آنکه سخنوری مزدبگیر سیا ، مفسر خبری مزدور سیا، یا سیاستمداری وابسته به سیا، مصدق را طعن و لعن کرده باشد..... نقشه عملیات آژاکس، راه انداختن کارزار روانی شدید و پردامنه‌ای را علیه مصدق پیش بینی کرده بود که سیا قبلا در راه گام نهاده بود. "
این تحلیل‌گر مسائل سیاسی اضافه کرد: این کارزار رسانه‌ای حتی باعث شد طرفین درگیری و رقابت در سطح بالا( یعنی رقبا) نیز از آن تاثیر بپذیرند و نقطه اوج آنرا در مناظره‌ها شاهد بودیم. یعنی تعادل روانی رقبای انتخاباتی را نیز برهم زد و باعث مسایلی شد که همه در تلویزیون دیدیم.
کریمی در ادامه در جواب این سئوال که چرا در 28 مرداد کودتای آنان پیروز میشود اما در فتنه 88 شکست می خورند؟خاطرنشان کرد:"ایزن اشتات" که یک فیلسوف یهودی است و فکر می‌کنم اهل چک باشد یا رومانی، در دیدار خود با اکبر گنجی ( دو سال قبل از فتنه 88 )گفته بود « اگر ناسیونالیسم مصدقی پیروز می‌شد انقلاب اسلامی رخ نمی داد». در حقیقت کودتا پیروز ظاهری شد، اما یکی از زمینه های مهم انقلاب اسلامی را نیز فراهم کرد، ولی دشمن شاهد یک انقلاب آن هم اسلامی در قلب خاورمیانه در ربع قرن بعد از کودتا بود.
وی تاکید کرد: مردم در طی این دوران متوجه شدند که فقط تکیه به خدا، قرآن، اسلام و مرجعیت شیعه است که می‌تواند آنان را از زیر یوغ دشمنان و شاه خارج کند.
*مهمترین دلیل شکست فتنه گران در فتنه، پیروی از ولایت فقیه بود
این تحلیل گر مسائل سیاسی ادامه داد: مهمترین دلیل شکست فتنه گران در فتنه 88 نیز از همین بود، گوش به فرمان رهبری معظم انقلاب داشتن و تکیه به هویت اسلامی و قرآنی برگ برنده ما در این مبارزه بود.
کریمی با یادآوری فضای ملتهب دوران پس از انتخابات، یادآور شد: کرمیت روزولت در خاطراتش گفته بود که اگر کودتا شکست بخورد ما باید ماموریت براندازی را به رزم ناوها و هواپیماهایمان بسپاریم. اما تدبیر و رهبری مقام معظم رهبری توطئه‌ها و طراحی های دشمن را نقش بر آب کرد، لذا راز این پیروزی حضور علمای شیعه یعنی «ولایت فقیه»در راس بود. وی گفت:اساساً علمای شیعه به دلیل پارادایم فکری الهی و قرآن تحت هیچ شرایط فریب دشمن را نمی‌خورند و به آنان اعتماد نمی‌کنند. برخلاف برخی سیاستمداران که در بازی های دشمن بهتر فریب می خورند زیرا ملاحظات خودشان را دارند.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: همان مسایل جبهه ملی و نهضت آزادای، بنی صدر وسالهای 1360، امروز آنان کجا هستند؟ راز پیروزی کشور و شکست دشمن نیز دقیقا پیروی مردم از رهنمود های امام راحل(ره) بود.
کریمی ادامه داد: اینجا لازم است یادآوری کنم که استیفن کینزر( نویسنده کتاب : همه مردان شاه) در مصاحبه با وجاهت علی ـ مسلمان پاکستانی مقیم آمریکا ـ که در مورخ 22 تیرماه 1387 در روزنامه سرمایه چاپ شده ـ ترجمه لطف اله میثمی ـ در پاسخ به سئوال وی دایر بر اینکه: "ما رسماً می دانیم ایالات متحده در سال 1953 از طریق دخالت CIA در کنار انگلیس در عملیاتی موسوم به "آژاکس " و به وسیله نفوذ در جامعه ایران به سرنگونی مصدق کمک کرد. آیا چیزی همانند آن در حال حاضر در حال وقوع است؟ آیا عملیات آژاکس دیگری در قرن 21 رخ خواهد داد؟
وی همچنین یادآور شد:استیفن کینزر می گوید" ایالات متحده مبلغ 75 میلیون دلار را به؟ چی بهش می گوییم؟ نیروهای دموکراتیک در درون ایران اختصاص داده است. این اقدام از دریچه دید نیروهای دموکراتیک مذکور اقدامی شدیداً منفی و با نتیجه ای کاملاً معکوس بوده است.
در حال حاضر ما نمی دانیم آیا مذاکراتی همه جانبه، نامحدود و بی قید و شرط می تواند نتایجی را که ما به آن امید داریم و خواهانش هستیم پدید آورد یا نه. با این حال این گزینه راه حلی ارزان و کم هزینه است.
این کاملاً غیراخلاقی و برخلاف اصول انسانی است که پیش از آزمودن کلیه گزینه های صلح آمیز به جنگ یک کشور رفت. آنچه ما باید انجام دهیم تلاش در این جهت به صورت جدی و صادقانه است. اگر این راه جواب ندهد، بسیار خب آن گاه اوضاع فرق می کند. اما باز هم می گویم اندیشیدن در مورد حمله به ایران و برنامه ریزی برای این اقدام پیش از آزمودن گزینه های جایگزین دیگر اصلاً نه امکان پذیر است و نه قانونی و نه اخلاقی و در جهت منافع ایالات متحده و حفظ امنیت ملی آن نیز نیست. "
نویسنده کتاب« مصدق و تراژدی آژاکس» با بیان اینکه این استفن کینزر یکی از آن جانورهای رسانه‌ای آنهاست که در راستای راهبرد اعتماد سازی در گروه های داخل کشور در حمایت آمریکا از براندازی نرم حرکت کرده بود،متذکرشد: این شخص به شدت از دکتر مصدق متنفر است. در همان کتابش این عقده گشایی را آورده استاستیفن کینزر در کتاب همه مردان شاه در خصوص همین موضوع جمله خاصی دارد: " مصدق مردی عمیقا احساساتی بود ..... اگر روزولت می توانست راهی برای بهره برداری از این ویژگـی های شخـصی دشمـن خود پیدا کند ، ممـکن بود بتـواند تعــادل آن " پیرمرد لعنتی " را بهم بریزد و او را به انجام یک حرکت غلط وادارد. این حرکت یک چالش کلاسیک جنگ روانی بود که فرا واقعی ترین بخش عملیات آژاکس محسوب می شد ".آوردن لفظ پیرمرد لعنتی ناشی از دوستی او با ایران و مصدق نیست.
کریمی در پاسخ به این سوال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه شرایط بعد از فتنه را چگونه می بینید؟ آیا تحلیلی هم از این موضوع دارید؟گفت: دو نگاه برای شرایط فعلی هست یکی داخلی و یکی خارجی. دشمن می خواست با این براندازی جمهوری اسلامی و ایجاد یک حکومت دلخواه خودش در ایران، تحولاتی را که می‌دید به واسطه انقلاب اسلامی و رشد روحیات مردم سالارانه در حال بوجود آمدن است را مدیریت کند. دشمن می خواست با براندازی جمهوری اسلامی در فتنه 88 و ایجاد حکومت دلخواه در ایران، از بوجود آمدن تحولات اخیر جلوگیری کرده و بدین ترتیب انقلاب اسلامی و رشد روزافزون پیام‌های انقلاب را مدیریت کند. اگر جمهوری اسلامی از داخل فروپاشی قرار می‌گرفت، دیگر مدل آن قابل صادرکردن پیام آن نبود.
وی خاطرنشان کرد: امروز همه ترس غرب از ایجاد حکومت های مردم سالارانه اسلامی در سطح منطقه است، که می بینید مدل ترکیه لائیک روی ویترین پیشنهادهای غرب است، مدل مشروطه سلطنتی مثل افغانستان هم (بعضی‌ها در داخل از روی بلاهت سیاسی مدل لویی جرگه افغانستان را برای ما پیشنهاد می دهند.
*غرب امروز شاهد صدور انقلاب اسلامی بوده است
کریمی اظهار داشت: غرب شاهد صدور انقلاب اسلامی بوده است و امروز تمامی تلاش خود را می‌کند تا مدل جمهوری اسلامی صادر نشود. سیاستمداران ما امروز باید توجه داشته باشند که در روند مدیریت تحولات خاورمیانه، ایجاد حکومت‌های جمهوری اسلامی در صدر راهبردهای فوق استراتژیک نظامی اسلامی است.
وی با تاکید بر اینکه امروز فتنه 88 وارد فاز درونی تری شده استگفت: احزاب درون پارادایم اصول‌گرایی از صدر تا ذیل باید دقت کنند تا در این بازی نیافتند. شما همین بحث استیضاح دولت را در این چارچوب می توانید بررسی کنید، استیضاح یک ظرفیت در قانون اساسی ماست، اما اگر اشتباه مورد استفاده قرار گیرد و در جای غیر خودش، مصداق همان براندازی نرم خواهد بود، نه اینکه فقط این باشد که شما به یک رییس جمهور رای عدم کفایت داده باشید، بلکه شما به مدل جمهوری اسلامی ضربه وارد کرده‌اید.
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: همینطور عمکرد یک ریئس دولت در این برهه بسیار مهم است، اگر یک رییس دولتی در ایران در مقابل ولایت فقیه قرار گیرد، آیا این فقط یک مسئله سیاسی است؟ نه، بلکه به مدل جمهوری اسلامی ضربه وارد و این همان چیزی است که دشمن به شدت دنبال آن است، اختلاف بین دولت و مجلس، نظام با مردم، گروه های سیاسی با یکدیگر از طراحیهای دشمن در قالب پروژه آژاکس است.
* ولایتمداری مسئولان باید در بالاترین سطح باشد
کریمی با بیان اینکه و لایتمداری افراد سطوح مختلفی را دارد، تاکید کرد: مسئولان در جمهوری اسلامی باید در التزام عملی از ولایت فقیه در رده بسیار بالاتری باشند. همین مسئله وقتی به شخص اول اجرایی و عملی کشور یعنی رییس جمهور می رسد باید بالاترین سطح قرار گیرد، یعنی رییس جمهور باید بالاترین التزام عملی را به ولایت فقیه داشته باشد نه کمتر از دیگران.
وی خاطرنشان کرد: هر حرکتی خارج از این محدوده ها ضربه اساسی به مدل جمهوری اسلامی با این ظرفیت های بالا برای صادر کردن در سطح منطقه خواهد بود.
این کارشناس مسائل سیاسی در خاتمه و در پاسخ به این سئوالمبنی بر اینکه نقش انتخابات آینده شورا ها و مجلس را در شرایط منطقه چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا دشمن برای آن نیز برنامه‌ای دارد؟ گفت: می توانم از انتخابات آتی شوراهای شهر و مجلس شورای اسلامی بعنوان زیباترین و مهمترین شکل بسته بندی برای صدور مدل کار آمد جمهوری اسلامی یاد کنم.
* انتخابات مجلس نهم تمامی تبلیغات دشمن را خنثی خواهد کرد
کریمی افزود: این انتخابات تمامی تبلیغات دشمن را در خصوص ضربه به مدل جمهوری اسلامی خنثی خواهد کرد. که در این زمینه لازم است همگی به گوش به فرمان مقام معظم رهبری باشیم و مطمئن باشید که باز هم دشمن در بازی شیطانی خود شکست خواهد خورد.
اخبار ویژه
روایت صحیح از نحوه مدیریت انرژی در دولت شهید رئیسی؛
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
