جزئیات طرح سرنگونی بشار اسد

یک روز قبل از نشست بیست، سعود الفیصل با ویلیام هیگ تماس گرفت تا علت تغییر ناگهانی موضع آمریکا و انگلیس را جویا شود. فیصل، هیگ را سرزنش کرد که چرا نقش عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس را نادیده گرفته اند و حال آنکه عربستان هزینه اصلی اقتصادی و معنوی تمامی رخدادهای منطقه را می پردازد؟ هیگ گفت: روسیه و آمریکا طرحهای زیادی را بررسی کرده اند اما به توافق نهایی نرسیده اند اما تمایل آمریکا به جنگ کم شده و دولت آمریکا و کنگره گزارشی شوک‌آور دریافت کرده‌اند مبنی بر اینکه حمله به سوریه قطعاً منجر به یک جنگ منطقه ای و شاید جهانی خواهد شد؛ آمریکایی ها آماده چنین جنگی نیستند، زیرا ایران به محض شروع جنگ علیه سوریه، تنگه هرمز را می بندد و این به نفع روسیه است که خواهد توانست نفت خود را احتمالاً به قیمت هر بشکه هزار دلار به اروپا بفروشد؛ روسها مدام آمریکا را از لولویی به نام ایران می ترسانند؛ ما هم تحت تأثیر موضع آمریکا از ایده جنگ فاصله گرفته ایم چون که اوباما فقط در پی ترساندن و تضعیف سوریه بود و واکنش ایران و روسیه را پیش بینی نکرده بود؛ اوباما برای خاموش کردن جنگ به نشست بیست می رود و گفتگوهای روسیه و آمریکا که ایران هم در جریان آن است پیشرفت زیادی کرده. سعود الفیصل به هیگ گفت: آمریکا باید بداند که ما برده نیستیم و به آنها و دیگران اجازه نخواهیم داد بر اساس فرمول « یا با ما یا بر ما» با ما رفتار کنند.

فابیوس: موفقیت اتحاد سرّی ایران و روسیه

در همین زمان سفیر آمریکا در ریاض با عبدالعزیز بن عبدالله مرد شماره دو وزارت خارجه عربستان دیدار کرد و نامه خصوصی اوباما به ملک عبدالله را به وی داد. در این نامه اوباما اوضاع جدید منطقه، علت مشارکتش در نشست بیست و علاقه‌اش به امنیت کشورهای حوزه خلیج فارس را برای پادشاه سعودی شرح داده و گفته بود که آمریکا طرفدار صلح و حل مشکلات از مسیر دیپلماسی است و نباید به سر و صدای ناآگاهانه برخی‌ها توجه شود(تردیدی نیست که منظور اوباما از این « برخی ها » سعود الفیصل و بندر است ). نامه اوباما نشان دهنده عمق اختلاف نظر در میان دولتمردان سعودی است اما اوباما می داند که ملک عبدالله حرف اول و آخر را می‌زند و باید در تفاهم کامل با وی باشد. جان کری هر روز در تماس با ملک عبدالله است و تا حد امکان از دیدار با بندر و سعود الفیصل سرباز می زند. با وجود شرکت اوباما در نشست بیست، خانم رایس در پیامی فوری به بندر اعلام کرد که همه گزینه‌ها روی میز است و هنوز هیچ چیز قطعی نیست. سعود الفیصل پیام رایس را با هیأت فرانسوی شرکت کننده در نشست بیست در میان گذاشت که آنها در پاسخ، به گفته‌های رایس خندیدند. وزیر خارجه فرانسه به سعود الفیصل گفت: یادداشت تفاهم روسیا و آمریکا آماده شده و دیدگاه کری بر دیدگاه رایس ترجیح داده شده است؛ این چیزی است که ما متوجه شده‌ایم؛ دیدار خصوصی کامرون با پوتین هم با هدف مقدمه چینی برای دیدار سرنوشت ساز اوباما و پوتین انجام پذیرفته؛ جناب شاهزاده! گزینه جنگ دیگر روی میز نیست؛ اتحاد سرّی ایران و روسیه پیروز شده؛ ما هم مثل شما به حاشیه رانده شده ایم، در اروپا فقط آلمان و انگلیس برای آمریکا مهم هستند و آمریکا به خاطر نقش ما ( فرانسه ) در مسأله لیبی و مالی، می خواهد ما را مجازات کند.

ناکامی عربستان در برگزاری نشست فوق العاده عربی

با پایان یافتن نشست بیست و اعلام یک توافق اولیه میان اوباما و پوتین که قرار بود در دیدار چند روز بعد کری و لاورف، جزئیات آن مورد توافق قرار گیرد، عربستان و به خصوص بندر و سعود الفیصل شوکه شدند و اظهارات شدیداللحن و نامتعادلی علیه اوباما و دولت آمریکا مطرح کرده و تلاش کردند علیه موضع جدید آمریکا بایستند و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را با خود همراه کنند. از همین رو تلاش کردند وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس را در یک نشست فوق العاده گرد هم آورند که موفق نشدند زیرا اکثر این کشورها ابراز کردند که نمی خواهند با آمریکا وارد مخاصمه شوند و تصمیم نهایی گرفته شده و ما تأثیرگذار نخواهیم بود. سعود الفیصل به فکر برگزاری نشست اضطراری وزرای خارجه اتحادیه عرب در قاهره افتاد که نبیل عربی تحت تأثیر فشارهای مصر، این ایده را رد کرد و به سعود الفیصل گفت: نشست قبلی به زحمت برگزار شد؛ پس چطور این نشست را برگزار کنیم و حال آنکه دنیا خواهان حل مسالمت آمیز بحران سوریه است؟!

لحظه شماری اوباما برای دیدار با روحانی

با شروع گفت‌وگوهای سرّی ایران و آمریکا قبل از سفر روحانی به آمریکا برای شرکت در نشست سازمان ملل، کشورهای حوزه خلیج فارس متوجه شدند که آمریکا برای دیدار اوباما و روحانی لحظه شماری می کند. این مذاکرات سرّی میان ویلیام برنز معاون وزیر خارجه آمریکا و معاون وزیر خارجه ایران برگزار شد اما موفقیت آمیز نبود چرا که طرف ایرانی اصرار داشت که مذاکره اوباما و روحانی درباره سه موضوع بحران سوریه، تحریمها و پرونده هسته ای ایران باشد اما طرف آمریکایی فقط خواهان بحث بر سر برنامه هسته ای ایران بود. ایران پیشنهاد آمریکا را به شدت رد کرد و آمریکا هم درخواست ایران را نپذیرفت زیرا این پذیرش می توانست بیش از هر چیز، نشانه تبدیل شدن ایران به یک قدرت منطقه ای و جهانی باشد. بنابراین آمریکایی ها تصمیم گرفتند دیداری میان کری و ظریف در حاشیه نشست 5+1 برگزار شود. قبل از سفر روحانی به آمریکا سعود الفیصل تلاش کرد هیأتی به ریاست امیر کویت را عازم آمریکا کند تا ناراحتی عمیق کشورهای حوزه خلیج فارس از گفتگوهای سرّی میان ایران و آمریکا را به اطلاع مقامات آمریکا برسانند اما امیر کویت ریاست این هیأت را نپذیرفت و به همین خاطر این طرح ناتمام ماند. همچنین ایده اعزام یک هیأت دیگر به آمریکا به نمایندگی از شورای همکاری خلیج فارس و به ریاست سعود الفیصل هم ناکام ماند.

اعزام بندر به اسرائیل برای دیدار با نتانیاهو

سعود الفیصل متوجه شد که کشورهای حوزه خلیج فارس با مواضع او همراه نیستند چرا که هیچکدام نمی خواستند وارد رویارویی با آمریکا شوند و حتی تماس با ایران را هم آغاز کرده بودند، از جمله محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی که به روسها گفت آماده گفتگوهای راهبردی با ایران است؛ امیر جدید قطر هم از سلطان قابوس خواسته بود میان ایران و قطر میانجی گری کند و مسؤولیت کاهش سطح روابط میان دو کشور را به گردن وزیر خارجه سابق قطر انداخته بود. کویتی ها هیأتی مهم و بزرگ را روانه عراق کردند تا حمایت خود را از اقدامات دولت این کشور اعلام کنند. این موارد سعود الفیصل و بندر را به این نتیجه رساند که جبهه کشورهای خلیج فارس تضعیف شده و ممکن است به زودی از هم بپاشد به ویژه آنکه از قول امیر جدید قطر نقل شده بود که آمریکایی ها شورای همکاری خلیج فارس را دیگر مفید نمی دانند و معتقدند که کشورهای عضو این شورا باید مسائل داخلی و خارجی خود را به تنهایی اداره کنند. همچنین شنیده شده که اوباما در دیدار با ولی عهد امارات از ساختار شورای همکاری خلیج فارس و تسلط عربستان بر آن انتقاد کرده است. سعود الفیصل بسیار مردد بود که به نشست سازمان ملل برود یا نه، تا اینکه مجبور شد برای اینکه عبدالعزیز بن عبدالله جای او را در این سفر نگیرد، عازم نیویورک شود اما در آنجا دیدارهای اندکی انجام داد و حتی سخنرانی هم نکرد بلکه فقط متن سخنرانی اش را میان حضار توزیع کرد، ولی در عین حال برای تأثیرگذاری بر آمریکایی ها بندر را مأمور کرد تا برادرش را برای دیدار با نتانیاهو به اسرائیل بفرستد، رئیس استخبارات بحرین هم در این سفر، برادر بندر را همراهی کرد و آنها در ایلات با نتانیاهو دیدار کردند تا جبهه یکپارچه ای میان اسرائیل و کشورهای حوزه خلیج فارس به خصوص عربستان و بحرین تشکیل دهند و مانع نزدیکی ایران و آمریکا شوند اما این سفر هم سیاست جدید آمریکایی ها را تغییر نداد. کری و ظریف با هم دیدار کردند و تماسهای سرّی میان دو طرف برای دیدار سران ایران و آمریکا ادامه پیدا کرد تا اینکه سرانجام دو طرف توافق کردند که اوباما با تلفن شخصی نماینده ایران در سازمان ملل تماس بگیرد و از این طریق دو رئیس جمهور بتوانند با هم صحبت کنند، این کار انجام شد و دو طرف درباره سوریه و ضرورت رفع تحریمها سخن گفتند یعنی درست همان موضوعاتی که قبلاً ایران خواستار مطرح شدن آنها شده بود.

سیاست جدید عربستان ... ایجاد درگیری میان گروههای مخالف سوری

بندر بعد از این ماجراها تصمیم گرفت با همراهی سعود الفیصل همه دستاوردهای مورد توافق روسیه، ایران، آمریکا و سوریه را ناکام گذارد. به همین خاطر به سراغ گروههای مخالف سوری رفت، زیرا می دانست که ائتلاف مخالفین سوری و همچنین ارتش آزاد سوریه، سرانجام در برابر آمریکا تسلیم شده و در ژنو 2 شرکت خواهند کرد، از همین رو چاره را در ایجاد درگیری میان دو طرف دید و با جبهه النصره هم پیمان شد تا این گروه را به قدرت برتر در میان مخالفان سوری تبدیل نماید، زیرا می دانست که این جبهه رویکردهای آمریکا را نخواهد پذیرفت. این در حالی بود که آمریکا هیچ توجهی به تحرکات عربستان نداشت و بالعکس همه تماسهای خود با این کشور را از طریق شاهزاده مقرن، شاهزاده متعب، شاهزاده عبدالعزیز و شاهزاده محمد بن نایف بن عبدالعزیز پیگیری می کرد تا به بندر بفهماند که جایش خالی نمی ماند و وی نه مهره آمریکا در منطقه و نه پادشاه عربستان است، آمریکا در همین زمان یک شخصیت مهم امنیتی را برای ملاقات با پادشاه بحرین، راهی این کشور کرد تا او را وادار به تغییر نخست وزیر فعلی و انتصاب نخست وزیری نماید که بیشتر مورد قبول مخالفین باشد. این بدین معناست که آمریکا قبل از آغاز مذاکرات مستقیم و تعیین کننده با ایران، مسائل مربوط به این کشور را در اولویت قرار خواهد داد.