قرائت "سوره" سوم در ماه رمضان

رجانیوز- شماره سوم سوره اندیشه، چند روز است روی باجه مطبوعات آمده و علاقمندان حوزه اندیشه با آن می توانند رخوت عصرگاهی رمضان را از سر بگذارنند. البته از کثرت اخبار مربوطه به تیرماه در "مجله خبری" آغازین، می‌توان حدس زد که این مجله باید یک ماه زودتر به‌دست‌مان می‌رسید.

 

روی جلد نشریه، زمانِ انتشار ندارد و به درج شماره پیوسته 50 و 51 اکتفا شده. می گویند سر مطبعه سوره مهر شلوغ است و نمی تواند به نشریه ادواری‌اش اولویت بدهد و سر وقت منتشرش کند. هرچه که بوده، قرائت "سوره اندیشه" به ماه رمضان افتاده است.

 

سرمقاله این شماره درباره سهم سهمگین سیاست و سیاست‌زدگی در روزگار کنونی ماست؛ به قلم مهدی مظفری‎نیا سردبیر سوره اندیشه که هنوز حوزه هنری ترجیح می دهد بگوید "دبیر تحریریه".

 

"پرونده شخصیت" دو شماره ای هست که جایی ثابت در صفحات مجله خبری سوره پر کرده است. اگرچه چند ماهی بود که نقل رفتن اعوانی و آمدن دیگری بود، اما چه حسن تصادفی بوده که پرونده شخصیت این شماره درباره عبدالحسین خسروپناه است، یعنی همان کسی که هفته پیش بر جای اعوانی تکیه زد.

 

در این پرونده از یک طرف شاگردان معممش در نوشته هایشان، او را ستایش کرده اند و از سوی دیگر هم سه نوشته انتقادی نسبت به او منتشر شده. خواندنی‌ترینش، قصه ای است با عنوان "جریان این جریان شناس ما" که سعی کرده ژست بی طرفی بگیرد و جانبداری‌اش را لو ندهد!؛ به قلم علیرضا سمیعی.

 

بعد از مجله خبری، هرچه ورق می زنیم، سیر فصل‌ها و مطالب نشریه از بیرون به درون میل می کند. یعنی سرویس بندی نشریه از سبک زندگی، نظام اجتماعی و نظریه اجتماعی شروع شده و به تفکر، هنر و ادب و تاریخ می انجامد.

 

انتخاب ما از فصل "سبک زندگی"، مصاحبه با مهندس معلمی در "بررسی انتقادی تاثیرات تلویزیون بر خانواده" است. نقدهای آقای معلمی به عنوان رئیس سابق مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما بر رسانه ملی و تصویری که از خانواده در تلویزیون ما ارائه می شود، بسیار جدی و بجاست.

 

علاوه بر این، در این فصل سعید رجحان استاد اصول فقه دانشگاه امام صادق(ع) با نظریات امروزیش، مطلبی دارد درباره پول در آوردن با عنوان "درآمد؛ درها و دره ها". گفتگو با حجت الاسلام شریف زاده درباره "عشق" در این شماره هم ادامه پیدا کرده. اینها دست پخت دبیر سرویس "سبک زندگی" سیدابراهیم رئوف موسوی است.

 

مهدی معافی در سرویس "نظام اجتماعی" این شماره عمدتا مقالاتی درباره سکولاریسم پیشنهاد داده است. احمد رهدار، شهریار زرشناس، علیرضا صدرا و مسعود درخشان از جمله نام‌های آشنای این فصل نشریه‌اند. اگر بخواهیم از این فصل هم انتخابی داشته باشیم، شاید گفتار دکتر درخشان درباره "مقایسه تطبیقی تاریخ اندیشه ها و مفاهیم نظام اقتصادی سکولار با نظام اقتصادی دینی" خواندنی تر باشد. بحث اقتصادی است اما برای همه دانشجویان علوم انسانی مفید است.

 

فصل "نظریه اجتماعی"، به کوشش رسول جوهری جمع و جور شده و بحث‌های خوبی در مورد موضوع مهم "فلسفه علوم اجتماعی" در میان نهاده است. از نام‌های آشنای این فصل باید به منوچهر آشتیانی و رضاداوری اردکانی اشاره کرد و از میان مطالب نویسندگان جوان‌تر باید به نوشته های سید مهدی ناظمی و محمد خندان توجه داد. پیشکش این فصل، متن سخنرانی دکتر رضا داوری اردکانی است، در همایش تحول علوم انسانی که همچون دیگر سخنان او برای اهل نظر تامل برانگیز است.

 

چه کاری بهتر از اینکه در نشریه سوره اندیشه، نقد و گفت‌وگوهای مکتوب میان نخبگان علوم انسانی بالا بگیرد. هنوز این اتفاق به‌صورت جدی نیفتاده اما فصل بعد با نقدی بر دو نوشته در شماره های قبل شروع می شود. در شماره های پیشین، سعید زیباکلام نوشته ای با عنوان "تأملی در افسانه استدلال" منتشر می کند، بعد فروزنده نقدی بر آن می نویسد و حالا در این شماره سیدمهدی ناظمی نقدی بر آقای فروزنده با عنوان "افسانه های متافیزیکی؛ رندی‌های معاصر". در ادامه، نوشته جدیدی از دکتر سعید زیباکلام در همان حال و هوای همیشگی: "ما عوامان و مخلوقات حقایق یاب ما" و به تعبیر ما بحثی در طعن و رد فلاسفه. سید مجتبی احمدنیا، مطالب این فصل را گرد می آورد.

 

فصل هنر و ادب، به فلسفه معماری رو آورده و حوزهایی کمتر کاویده شده و به نوعی پا در کفش "سبک زندگی" کرده. دکتر بیدهندی و دکتر حجت از بزرگ‌ترهای این حوزه اند که حرف‌هایشان را اینجا با ما در میان گذاشته اند. رضا داوری اردکانی و حسن بلخاری بحث‎هایی در شهر اسلامی پیش کشیده اند و ترجمه ای از رولان بارت، که نمی شود نشانه شناسی را بدون نام او برگزار کرد. روح الله نادری دبیر سرویس ادب و هنر است.

 

این بار فصل تاریخ بیشتر بر تاریخ باستان متمرکز شده و از شاپور رواسانی نوشته ای در نقد فرضیه نژاد آریایی منتشر کرده است. سعی شده از مدهای باستان گرایانه این روزها طرفی ببندد برای ورود عمیق‌تر به نظریه پردازی در مورد ایران باستان. علی امرایی حتما این فصل را پیش از اینکه بدست ما برسد چند بار خوانده است.

 

و بالاخره اینکه ضمیمه کتاب سوره اندیشه که از شماره پیش با نام اسفار، در آخرین فصل نشریه جای گرفته، از طرح و فونت نافرم شماره قبلش خارج شده و به شکلی شده که بشود خواندش! یعنی به همان غرضی که عقلا از چاپ کلمات بر کاغذ دارند، نائل شده.

 

ترجمه های تازه "دیلتای"، "خلاف جریان" زیباکلام، کتاب "بوخنسکی"، کتاب "تدبر" آقای چیت چیان، جامعه شناسی علم "آزاد ارمکی"، مدرنیته و رایحه باروت "المسیری"، تمدن زایی شیعه "استاد طاهر زاده"، مدیریت توسعه "الوانی"، گزیده هرمنوتیک معاصر بلایشر، کتاب‌هایی هستند که ضمیمه اسفار به‌دست می دهد. و دست آخر هم گزارشی از میزگردی که بچه های سوره برگزار کردند درباره کتاب "جامعه شناسی اثبات ریاضی" و نیز بریده ای از کتابی منتشرنشده در مطالعات تکنولوژی.

 

راقم این سطور، از میان همه پیشنهادهای آقای سیاح -دبیر این فصل- کتاب بوخنسکی را توصیه می کند که جای برایان مگی را منتها در فلسفه قاره ای پر می کند.

 

این را هم می توان افزود که اولویت‌های نظری مد نظر رهبری مغفول نمانده است. چند مطلب درباره الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت از جمله دو گفت‌وگوی غیر چالشی در این موضوع؛ یکی با محمدباقر نوبخت از طرف مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص و دیگری با مهندس راهداری از طرف معاونت راهبردی و برنامه ریزی رئیس جمهور. غیر از این درباره جهاد اقتصادی و بعضی دیگر از کلیدواژه های گفتمانی رهبر انقلاب، می توان مطالب دیگری در نشریه یافت.

 

از نامتعارف‌های سوره اندیشه این است که در همین شماره، سه چهار نفر هستند که دو مطلب از آن‌ها منتشر شده. شطحیات منتشره در پشت جلد را هم نباید از قلم انداخت!

 

ضمیمه "اقالیم قلم"، برادر کوچک سوره اندیشه است که هنوز منظور خودش را از انتشارش به‌خوبی برای مخاطبان سوره به‌خوبی توضیح نداده! البته این تعبیر غیرمنصفانه ای از تلاش‌های حامد صلاحی به‌عنوان دبیر این ضمیمه خواهد بود؛ اگر حجم بازنشر برخی بریده های فاخر ادبی را تعدیل کند و تولیدهای هرچند ضعیف را برای انتشار ترجیح بدهد.

 

دو مطلب خوب از سیدمرتضی و درباره او که دومی، بریده جالبی از فیلمنامه مرتضی و ما است. یوسفعلی میرشکاک، سیدحسن حسینی، کیومرث صابری، فیروز زنوزی جلالی و کسانی از این دست، مطالب‌شان آذین بخش اقالیم قلم است. دست مریزاد.