ترس کارشناسان غربی از بورس نفت ایران

به گزارش 598 به نقل از الف ،John C.K. Daly نویسنده و تحلیلگر سرشناس غربی در حوزه انرژی است که بیشتر مقالات و یادداشت های خود را در سایت OilPrice.com منتشر می سازد.  وی طی ماه های گذشته تمرکز عجیبی بر سیاست های راهبردی جمهوری اسلامی برای مقابله با تحریم ها داشته است. مقاله زیر از جمله یادداشت های وی با موضوع افتتاح بورس نفت کیش است که با دقتی وسواس گونه آثار و عواقب افتتاح این بورس نفت را در بلندمدت ارزیابی کرده و به سیاستمداران آمریکا در این خصوص هشدار می دهد. خواندن این مقاله زمینه آشنایی بیشتر خوانندگان با نوع نگاه تحلیلگران غربی و همچنین توانمندی های گسترده نظام جمهوری اسلامی در مقابله با تحریم ها را فراهم می سازد.
افتتاح بورس نفت ایران؛ آیا مشکلات برای بورسهای لندن و نیوریورک آغاز می شود؟

با گذشت سه سال از بحران اقتصادی و نزدیکی پیروزی جمهوری خواهان در کنگره و انتقادهای آنها از دولت اوباما، بسیاری از ایده هایی که پیش از این به دلیل سلطه اقتصادی آمریکا نامحتمل بود، امروزه جلب توجه می کند.

عجیب نیست که بیشتر این ایده ها از کشورهایی نشأت می گیرد که تحت تأثیر اقتصاد آمریکا نیستند. بیشتر از همه یکی از اعضای « محور شرارت » یعنی ایران که اقتصادش بیش از 30 سال توسط تحریمهای آمریکایی سرکوب شده. حال ایران به دنبال برنامه ای است که اگر در اجرای آن موفق باشد، چیرگی دلار به عنوان واحد پول رایج جهان را از بین می برد.

سلاح شیطنت آمیز ایران بر علیه واحد پول شیطان بزرگ چیست؟ یک بورس نفت در جزیره کیش در خلیج فارس که شروع به فروش نفت درجه بالای ایران کرده است. محسن قمصری مدیرکل امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، در مورد توانایی اولیه مبادله، معتدلانه گفت : « بورس کالا به دنبال مکانیزمی است که نفت خام را برای مدت طولانی در بورس عرضه کند و قدمهای اولیه به میزان ممکن برداشته شده است. به خاطر مشکلات بانکی فعلی خریداران خارجی در فاز نخست ارائه نفت خام شرکت نمی کنند و این تنها به صورت آزمایشی انجام می شود. امروز نفت بهرگان با کیفیت بالا و گوگرد و نمک پایین برای اولین بار در یک محموله 600000 بشکه ای عرضه می شود.»

امروزه دنیا حدود 83 میلیون بشکه نفت مصرف می کند و مقدار عرضه شده تأثیر مثبت و منفی ای بر بازار ندارد اما نشان دهنده تلاش یک تولید کننده عمده نفت است تا جریانهای درآمد را از بورس کالای نیویورک یا NYMEX که نفت WTI  را ارائه می کند و بورس لندن که نفت خام Brent را دارد، تغییر دهد. جریانهایی که همگی با دلار انجام می شود و برای دلار یک انحصار ایجاد می کند.

تاریخچه بورس نفت به فوریه 2008 بر می گردد که به جای تهران کیش به عنوان یک منطقه آزاد، محل بورس انتخاب شد و ایران تصمیم گرفت مبادلات را با یورو، ریال و سبدی از ارزهای غیر دلار انجام دهد. ایران از خریدارانش خواست که با ارز غیر دلار پرداخت کنند اما بورس تنها برای فرآورده های نفتی (مانند خوراک واحدهای پلاستیک و داروسازی) قرارداد بست. حالا بورس قدم بعدی را برداشته است.

در حالی که کنگره نسبت به رکود اقتصادی و اثرش بر اشتغال در آمریکا و اقتصاد آن غافل است، دیگران حواسشان جمع است. در 17 ژوئن 2008 احمدی نژاد در اصفهان در اجلاس اوپک به حضار گفت: « کاهش ارزش دلار یکی از بزرگترین مشکلات امروز دنیا است. این آسیب به اقتصاد دنیا به خصوص صادرکنندگان انرژی رسیده است و من دوباره تقاضای خود را مبنی بر تبادل نفت با ترکیبی از ارزهای جهانی تکرار می کنم. یا اینکه کشورهای اوپک واحد پول جدیدی برای تبادل نفت تعیین کنند. »

چیزی که باعث بقا و رشد بورس ایران می شود، تعدادی خریدار عمده است که آمریکا از جنگ با آنها بیم داشته باشد و ایران یکی از اینها را دارد: چین. چین به عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران قراردادهایش را برای 2011 تجدید کرده است. در سال 2010 ایران 12 % نفت چین را تأمین کرد و بین ژانویه و آوریل 2011 ایران 8.549 میلیون تن نفت به چین صادر کرده است که 32% بیشتر از مقدار نفت صادر شده در زمان مشابه سال گذشته است. ایران سومین تأمین کننده نفت خام چین با 1 میلیون بشکه صادرات در روز است.

چین نزاعهای آمریکا بر سر تحریم را نادیده می گیرد اما به هر حال نگران پایان کار است. برای ایران دشوار است که سهمش را در بازار رو به رشد چین افزایش دهد مگر اینکه قیمتهایش را در مقایسه با نفت سایر مناطق جذاب تر کند.

سفیر چین در ایران در کنفرانس تجاری ایران و چین گفت تبادلات دو کشور در 4 ماه اول سال 2011 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 55% رشد داشته است و 13.28 میلیارد دلار رسیده و پیش بینی کرد این عدد از 40 میلیارد تا پایان سال جاری بگذرد.

تحریمها کافی است. ها؟

بنابراین در حالی که آمریکا آماده یک خودکشی سیاسی است، ایران آماده می شود تا کمی از اثرات نیویورک و لندن فاصله بگیرد. اگر چینی ها تصمیم بگیرند خریدهای ایرانی شان را مستقیما با یوان پرداخت کنند، این قطره جدا شده از دلار در بازار انرژی به دریا تبدیل می شود. این باید به سیاستمداران آمریکا این مسأله را گوشزد کند که به فکر این پیوند (دو کشور) باشند.
 
مترجم: محمدصادق کریمی