به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری فارس، در این نشست که در هتل کوثر با حضور سینماگران و کارشناسانی چون سعید قطبیزاده ، پوران درخشنده، سیروس حسنپور، غلامرضا رمضانی ، مازیار فکری ارشاد و نیز بازیگرانی چون محمدرضا شیرخانلو،پگاه آهنگرانی، آرمیتا مرادی، امیرفرخ هاشمیان و علی علایی و جعفر گودرزی مدیر اجرایی جشنواره برگزار شد، ابتدا مازیار فکری ارشاد و سعید قطبی زاده به طرح موضوع انتخاب بازیگر کودک و نوجوان در سینمای ایران پرداختند.
درخشنده:بسیاری از بچهها، تک ستارههایی بودند که فراموش شدند
در این نشست، پوران درخشنده درباره حضور بازیگران کودک و نوجوان در سینما گفت: تجربیات مختلفی در کار با بازیگران کودک و نوجوان و انتخاب آنها داشتهام.
وی ادامه داد: بازیگر کودک باید تحت مراقبت قرار گیرد. اگر بازیگر کودک در حال تحصیل است باید معلم کنارش باشد تا در مواقع بیکاری، به او آموزش دهد.
وی درباره حضور والدین بازیگران کودک سر صحنه فیلمهای کودک گفت: بهتر است مادر و پدر یا یکی از آن دو در کنار بازیگر باشند چرا که آنها میتوانند کودک را هدایت و حمایت کنند. در واقع والدین در تمام مدت در کنار بچه هستند، مراقب تغذیهاش هستند، برای بازیها وقت میگذارند، فیلمنامه را میگیرند و حتما خودشان با بچه تمرین میکنند.
درخشنده درباره زمان کار کودکان در خارج از کشور (برای فیلمی چون عشق بدون مرز) گفت: زمان کاری برای بچه ها 4 ساعت است اما این نوع کار در ایران وجود ندارد کار کردن با بچه ها منسجم نیست. برخی از خانواده ها به دنبال بچه ها نیستند، بچه با گروه همراه است . به طور مثال عطیه در فیلم«پرنده کوچک خوشبختی» با من زندگی می کرد و دوست نداشت به خانه برود شب ها روی شانه من می خوابید.
وی در ادامه گفت: اگر کودکی برای نقش انتخاب میشود باید بداند که آن را به طور جدی دنبال کند،اینقدر باید علاقمند باشد تا همراه با حمایت خانواده این حرفه را دنبال کند. برخی از خانوادهها نمونه کارهای بچهها را به صورت فردی در اختیار کارگردانها قرار میدهند و ممکن است کودک در شهرستان باشد و دیگر کارگردانی به آن شهر برای انتخاب بازیگر سفر نکند. باید یک جایی باشد تا همه چیز به صورت اصولی دنبال شود، نامنویسی صورت گیرد و سوابق بچهها جمعآوری شود. بسیاری از بچهها، تک ستارههایی بودند که فراموش شدند و حالا با رویاهایشان از سینما زندگی میکنند.
محمدرضا شیرخانلو: بازیگر حرفه ای نیستم/ داوری کار سختی است
«محمدرضا شیرخانلو» بازیگر «دهلیز» و چند کار تلویزیونی دیگر که از داوران کودک و نوجوان این دوره از جشنواره است، در پاسخ به این سوال که آیا خود را بازیگر حرفهای میدانی، گفت: نه!
شیرخانلو به نحوه انتخابش به عنوان بازیگر اشاره کرد و گفت: یکی از دوستانش خبرنگار بود و من را به گروه «چک برگشتی» معرفی کرد، از من تست گرفتند و بعد قرار شد بازی کنم.
او در پاسخ به این سوال که میخواهی چه کاری در آینده انجام دهی گفت: میخواهم هم بازیگر بمانم و هم کارگردان شوم. (صحبتی که با تشویق حضار روبهرو شد). این بازیگر کودک در پاسخ به این سوال که تجربه داوری چگونه است، گفت: کار خیلی سختی است!
قطبی زاده :در بسیاری از موارد کارگردانان بچههای بیادبتر را برای بازی انتخاب می کنند
در ادامه نشست، سعید قطبی زاده درباره نوع انتخاب کارگردانها گفت: دیده شده در بسیاری از موارد کارگردانان بچههای بیادبتر و پرروتر یا بچههایی را که رفتار بزرگسالانهتر داشته باشند، انتخاب میکنند. بسیاری از بچههای فیلمها و سریالهای کودک، رفتار، منش و گفتار بزرگسالان را دارند. دیگر نمیتوان بچههای واقعی را در کارها دید. بیشتر بچهها حرفهای بزرگسالان را میزنند و رفتار بالغ دارند. در اکثر کارها یک آدم کوچولو میبینیم که روح کودکانه ندارد.
وی در ادامه گفت: بچهها با دو رویکرد انتخاب میشوند. یا کارگردان به دنبال چهره خاص است یا کارگردان به تواناییاش در بازیگیری معتقد است و اعتماد به نفس دارد که نمونههای بارز آن در سینما مانند «باشو غریبه کوچک» یا فیلم «بچههای آسمان». گاهی اوقات کارگردان به سراغ بچهای میرود که ترس از دوربین نداشته باشد و حداقل با انتخاب این بچه، یک مرحله جلو میافتد، زیرا تجربه دارد.
قطبیزاده به محوریت بازیگر در تبلیغات فیلمهای کودک اشاره کرد و گفت: هر تبلیغی روی فیلم باشد، معطوف به بازیگر است و این ذهنیت برای بچه به وجود میآید که من بازیگر هستم. دیگر نه فرزند خوبی است و نه درس میخواند. اما باید توجه کرد که در دنیا بازیگرانی چون جنیفر لارنس، جنیفر کانلی، ناتالی پورتمن و... اتفاقا بازیگری را از کودکی آغاز کردهاند.
وی در ادامه گفت: در حال حاضر که جشنواره کودک و نوجوان است و روزنامهها به این رویداد توجه دارند، امیدواریم برای هنرمندان و تشکیلات صنفی، این انگیزه را ایجاد کند تا گریزگاهی به وجود بیاورند و کودکان و نوجوانان درست هدایت شوند.
امیر فرخ هاشمیان: به مرحله ای رسیدم که پوستر «بچه های آسمان» را پاره کردم
بنابر این گزارش، «امیرفرخ هاشمیان» بازیگر بچههای آسمان که در این نشست حاضر بود، درباره اتفاقاتی که برایش بعد از دوری از عرصه بازیگری افتاد، گفت: بعد از آنکه «بچههای آسمان» محبوبیت خاصی برایم ایجاد کرد، اتفاقات زیادی برای من پیش آمد. دو سال که گذشت و فیلم از نظرها رفت، سختی شروع شد. نمیتوانم بگویم چه اتفاقاتی افتاد اما مرا به مرحلهای رساند که پوستر بچههای آسمان را پاره کردم و گفتم شاید قسمت نیست دیگر این راه را ادامه دهم.
در ادامه نشست، «پگاه آهنگرانی» که در نشست حاضر بود، درباره اولین تجربیاتش در بازیگری گفت: 14 ساله بودم که کارم جلوی دوربین آغاز شد.من به شخصه کار موسیقی میکردم و باید بگویم شانسی وارد سینما شدم. بازیگری مانند موجی است که اگر درست انتخاب نکنی، آسیب میبینی... در واقع اینجا، برای نوجوان، شهرت شکل گرفته و روزنامهها را دنبال میکند و یک دیدگاه فانتزی از بازیگری دارد. برخی از بازیگرها برایش به بت تبدیل شدهاند و ممکن است خودش را در این جایگاه ببیند. به عقیده من مهم این است که بعد از شهرت و معروفیت، چه اتفاقی برای بچهها رخ میدهد. از سوی دیگر کارگردانان مختلف هم در برخورد با بازیگرانشان، متفاوت عمل میکنند. نابازیگرهای آقای مجیدی آینده نداشتند اما آقای صدرعاملی از نابازیگرانش حمایت کرد. ایشان در انتخاب کارها به من کمک کردند و همین طور به بازیگران نقش ترانه و آیدا.
آرمیتا مرادی: برای حضور در سینما کودکی ام را از دست دادم
در ادامه این نشست، آرمیتا مرادی بازیگر نوجوان حاضر در جلسه درباره بازیگری گفت: دیده شدن برای هر انسانی جذاب است، من سینما را دوست دارم اما برای حضور در سینما، کودکیام را از دست دادم، زیرا بین همسن و سالان خودم نبودم. بین بزرگان بودم و با محدودیتهایی روبهرو بودم اما قبول کردم که اگر بخواهم از سینما بروم، برایم سخت است.
هاشمیان در ادامه این نشست ضمن تکمیل صحبتهایش گفت: وقتی کودک از سن 8 سالگی جلوی دوربین میرود، ذهنیتی دارد. من از بچگی به فیلم و سینما علاقمند بودم و قبل از بازی در بچههای آسمان، سینما را دنبال میکردم. وقتی در فیلم آقای مجیدی انتخاب شدم احساس کردم با بازی در این فیلم، به خواستههایم میرسم و فضایی خاص برای خودم ایجاد کردم. دوران خیلی شیرینی بود. اما بعد از کنار گذاشته شدنم شاید تا مرز خودکشی هم پیش رفتم... خیلی دل پری دارم...
فکری ارشاد با طرح این سوال که آیا وظیفه فیلمساز است که از بازیگر حمایت کند، جلسه را ادامه دارد و از هاشمیان پرسید: چرا تحصیل نکردی؟ که او پاسخ داد: دیپلم گرفتم اما به دنبال تحصیلات دانشگاهی نرفتم. هنرستان صدا و سیما را انتخاب کردم اما به دلیل یکسری مسایل حاشیهای نتوانستم ثبت نام کنم. بعد از آن به چند نفر مراجعه کردم که طردم کردند و همین، باعث شد پوستر بچههای آسمان را پاره کنم اما خدا خواست دوباره بازگشتم...
حسن پور: آیا فیلمساز موظف است از بازیگر حمایت کند؟
«سیروس حسنپور» از سینماگران حاضر در این نشست که سابقه بازیگری در سن کودکی را دارد، در پاسخ به این سوال که آیا فیلمساز موظف است از بازیگر حمایت کند؟ گفت: من بازیگری را از 7 سالگی آغاز کردم و در فیلمهایی چون سفر، زنگ تفریح و سریال سلطان صاحبقران بازی کردم.
او در ادامه به استعدادهای بازیگری اشاره کرد و گفت: ما استعدادهای خوبی داریم که شگفت انگیز هستند اما تفاوت این است که خیلیها جلوی دوربین نیامدهاند. پروسه تولید و ساخت فیلم زمانبر است و ما در تولید به دنبال یافتن کاراکتر هستیم. من با آقای مجیدی کار کردم و برای فیلم «پدر» او، حسین عابدینی را انتخاب کردیم که در حال حاضر، در دانشگاه ادامه تحصیل میدهد. به عقیده من بهتر است نمونههایی مانند حسین عابدینی را هم در چنین نشستهایی دعوت کنیم تا الگوسازی کنیم. باید دید بچهها پس از بازی در فیلم چه شرایط اجتماعی زندگی میکنند و این البته به شرایط جامعه و آموزش نیز بستگی دارد.
غلامرضا رمضانی: سعی کردم عامل جنایت هیچ بچه ای نباشم
«غلامرضا رمضانی» در ادامه نشست درپاسخ به این سوال که به نظام آموزشی برای تربیت بازیگر حرفهای قائل هستید یا خیر؟ گفت: وقتی کارگردان یک فیلم میسازد، ممکن است 4 سال بعد کار نکند. ما در شرایطی در سینما زندگی میکنیم که سازماندهی نداریم. در این شرایط چطور من میتوانم از بازیگر حمایت کنم؟ تشکل زمانی مفهوم دارد که سازماندهی منظمی وجود داشته باشد.
وی در ادامه گفت: سعیام در طول این سالها این بود که عامل جنایتی برای هیچ بچهای نباشم. در فیلم «دونده» آموختم که چگونه باید با بازیگر نقش اصلی که متمول بود و بازیگر نقش موسی که فقیر بود کار کرد. چگونه برای موسی ایجاد توقع نکرد و در نهایت مبلغی را توسط فرد دیگری برای تحصیل او در نظر گرفت.
رمضانی در ادامه گفت: در اکثرا کارهایم از نابازیگر استفاده کردهام و به گروه هشدار لازم را میدهم تا با او مثل تافته جدا بافته رفتار نکنند که دچار توهم شود یا به تداوم در بازیگری امیدوار شود... از روز اول میگویم شما قرار نیست بازیگر حرفهای شوید. شرایط مطلوب پیش آمد، در کارهای دیگران بازی کنید...
وی در ادامه گفت: برخلاف خانم درخشنده، من معتقدم حضور پدر و مادر سرصحنه، یک اهرم بازدارنده است. مدام مشکل و فضاهای خاصی برای بچه ایجاد میکنند.
درخشنده در پاسخ به این سوال که نابازیگران از شما توقع داشتند که در کارهای دیگر هم از آنها استفاده کنید؟ گفت: اینگونه نبود. بعضی از بازیگران من ناتوان جسمی یا ذهنی بودند که با ایفای نقش اعتماد به نفس آنها بالا رفت و در جامعه احترام بیشتری پیدا کردند. بچهها توانایی خودشان را نشان دادند و برای خودشان اعتماد به نفس کسب کردند و نگاه جامعه را نسبت به خود کمی تغییر دادند.
وی در ادامه گفت: مگر در سال چند فیلم کودک ساخته میشود که ما برای بازیگران نقش داشته باشیم؟ نباید از اینکه فرصتی پیش نیامده ناراحت شوند. من با بازیگران ارتباط دوستی دارم، اعیاد و تولدهایشان در کنارشان هستم اما توقعی در آنها ایجاد نکردهام که در فیلمهایم از آنها استفاده کنم. در فیلم اخیرم از دو دختربچه کم سن و سال استفاده کردم که بسیار با استعداد هستند و اگر فرصتی پیش بیاید از آنها استفاده میکنم اما اگر نشد، خودم را سرزنش نمیکنم.
قطبی زاده: بسیاری از بازیگران سینما و ضعیت روانی خوبی ندارند
«سعید قطبیزاده» در این نشست در پاسخ به این سوال که قائل به سیستم آموزش بازیگری کودک و نوجوان هستید، گفت: قطعا پروسه استعدادیابی و پرورش باید وجود داشته باشد. من معتقدم کارگردان نسبت به آینده بازیگر تعهدی ندارد. اینکه سرانجام بازیگر باشو... چیست، به کارگردان ربطی ندارد. نیاز است تا بستری فراهم شود تا اگر بچهای دلش میخواهد در این شغل باقی بماند، بتواند آموزش ببیند. تشکیلات صنفی باید این کار را انجام دهد. جایگاه بازیگردان تثبیت شده است و باید آکادمی تشکیل بدهند که مخصوص هدایت نونهالان و پرورش آنها باشد. چهرهای انتخاب و سپس رها میشود. خیلی از بازیگران سینما وضعیت روانی خوبی ندارند. یک بازیگر دو ماه فشرده کار میکند اما دو سال بیکار است. باید بازیگر در کنار شغل بازیگری، مشغله و سرگرمی دیگری را دنبال کند تا آسیب نبیند.
در ادامه این نشست «آرمیتا مرادی» بازیگر نوجوان با بیان اینکه بازیگری در روش زندگی او تاثیر بسیاری داشته است، گفت: معتقدم زندگی من با آدمهای دیگر تفاوتی ندارد و سعی میکنم تفاوتی میان من و دیگران نباشد. همیشه سعی کردهام آنچه در این فیلمها به من میگویند، در چند ساعت زندگی کنم.
پگاه آهنگرانی: چند سال پیش احساس کردم خیلی بد است که من سیکل دارم
همچنین «پگاه آهنگرانی» در پاسخ به این سوال که بازیگری چه چیزی را به شخصیت شما اضافه کرده است، توضیح داد: خیلی چیزها و شاید بسیاری از این چیزها اصلا خوب نبود و زمان برد و طول کشید که بفهمم که خبری هم نیست. بعد از نمایش «دختری با کفشهای کتانی» همه مردم من را میشناختند و این موج که به یک باره ایجاد شد برای من بسیار ترسناک بود! مثلا همیشه از هنرستان پیاده به خانه میآمدم اما بعد از نمایش این فیلم، دیگر این کار برایم سخت شده بود چون همه من را میشناختند و شاید باورتان نشود یک سال مردود شدم و مدتی هم ترک تحصیل کردم... تا همین چند سال پیش که احساس کردم خیلی بد است که مدرک تحصیلی آدم در حد سیکل باشد به همین دلیل رفتم دیپلم گرفتم! فکر میکردم چون شخصیت معروفی هستم چه احتیاجی به درسخواندن دارم!
وی تأکید کرد: به یقین اگر «دختری با کفشهای کتانی» را بازی نمیکردم، شخصیت کنونیام را نداشتم و شاید بیپولتر و آرامتر بودم.
«امیر فرخ هاشمیان» بازیگر فیلم «بچههای آسمان» ساخته مجید مجیدی نیز با بیان اینکه اگر به طور حرفهای بازیگر میشدم خیلی چیزها به من اضافه میشد، ادامه داد: اگر آکادمی بود که من در آن جا آموزش میدیدم حداقل متوجه میشدم برای این کار ساخته شدهام و یا اصلا استعداد ماندن در این عرصه را دارم یا خیر.
وی ادامه داد: اگر بازیگر حرفهای بودم شرایط زندگیم بهتر بود. هر چند در حال حاضر، زندگی خوبی دارم اما ناراحتم از این که در آن سن کم بدون هیچ تمرین و آموزشی، آنچنان بازیای از خود ارائه دادم که برای همیشه در تاریخ ماندگار شد. در شرایطی که همه بار «بچههای آسمان» بر دوش من بود، آیا واقعا حق من نبود که به کارگردانهای دیگر معرفی شوم؟
همچنین در ادامه فکریارشاد در پاسخ به این پرسش هاشمیان، گفت: این سوال پاسخ مفصل و پیچیدهای دارد.
سیروس حسنپور ادامه داد: در یکی از فیلمهایم به یک دختر بچه روستایی وعشایری نیاز داشتم. خیلی جستجو کردیم. در نهایت دختر بچه با استعدادی را پیدا کردم. او بیسواد بود اما هم اکنون کلاس پنجم ابتدایی است. درواقع معتقدم عوامل یک فیلم در جهت تحول زندگی یک کودک و بالا بردن کیفیت آن تاثیرگذار هستند.
«غلامرضا رمضانی» نیز با بیان اینکه برای انتخاب بازیگر در فیلمها روش خاصی ندارد، افزود: البته سعی میکنم به کودک سخت نگیرم تا به او آسیبی وارد نشود چراکه عموما دورههای آکادمیک ندیدهاند. به همین دلیل همیشه خواستهام که خودشان باشند و نقش بازی نکنند.
درخشند: دردناک است که فیلمی 300میلیون هزینه ببرد و 20میلیون بفروشد
درخشنده نیز با بیان اینکه شرایط فیلمسازی به اندازه کافی برای ما سخت است، تاکید کرد: بحث کودکانی که یک بازی میکنند و کنار گذاشته میشوند و حالا باید کاری کنیم که آموزش ببینند و برایشان صنف تشکیل دهیم راه به جایی نمیبرد. ما چند فیلم کودک در طول سال تولید میکنیم و از همه ناراحت کنندهتر این که نمایش عمومی فیلمهای کودک تنها در همین جشنواره فیلم کودک است.
وی ادامه داد: سینمای کودک باید بودجه و شرایط بهتری داشته باشد اما من تعداد بسیاری از فیلمهای خودم را سرمایهگذاری کردهام و سالنهای سینمایی همیشه در اختیار فیلمهای تجاری بوده است، یعنی مسئولان، فیلمهای بخش کودک و خصوصی را حمایت نمیکنند.
وی اضافه کرد: به نظرم بسیار دردناک است فیلمی که 300 میلیون هزینه برده است تنها 20 میلیون بفروشد. ما باید جدیتر به فکر سینمای کودک باشیم تا هر چه زودتر سر و سامان بگیرد. باید تکلیف خود را مشخص کنیم که آیا اصلا میخواهیم سینمای کودک داشته باشیم یا خیر؟ بنابراین پس از آنکه ماجرای پیچیده تولید و اکران به سامان رسید، باید به بحثهایی مانند مشکلات بازیگران کودک که از عرصه جا ماندهاند، برسیم!
«سعید قطبیزاده» در این نشست، با اشاره به سرنوشت بازیگران کودک گفت: باید راه حلی پیدا شود که اذهان عمومی هر چند وقت یک بار توسط یک اقدام ژورنالیستی دچار نگرانی نشود و مادرها نگران نباشند که سرنوشت کودک بازیگر آنها چه خواهد شد... آیا معتاد میشوند؟ یا سرنوشت دیگری در انتظار آنهاست؟! بنابراین با هدایت این جریان و تشکیل صنف بیش از انجام یک کار حرفهای، اقدامی انسانی و اخلاقی انجام دادهایم.