همه مواضع ایران و آمریکا پس از گفت‌و‌گو

به گزارش 598 به نقل از خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس،‌ گفت و گوی تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا پس 34 سال، به سرعت به عنوان موضوع اصلی رسانه ها و تحلیل های بین المللی و داخلی تبدیل شد و از روز جمعه تا کنون موضوعات و مطالب مختلفی درباره آن مطرح شده است.

اولین خبری که از این گفت و گو منتشر شد حکایت از آن داشت که محتوای مذاکره تلفنی دست یافتن به راه حلی مشترک برای پرونده هسته ای ایران، بوده است.

بنابراین اخبار روسای جمهور دو کشور ضمن تاکید بر حل مساله هسته ای ایران از راه دیپلماتیک وزرای خارجه خود را مامور بررسی بیشتر این موضوع کردند.

اولین واکنش آمریکایی؛ اوباما: هیچ چیز تضمین شده نیست

اوباما نیز دقایقی پس از گفت و گو با روحانی در پشت تریبون کاخ سفید قرار گرفت و گفت و که «دقایقی پیش با روحانی گفت و گو کرده است.»

رئیس جمهور آمریکا ادامه داد: من به پرزیدنت روحانی چیزی را که در نیویورک ( مجمع عمومی سازمان ملل) گفته بودم ،مورد تأکید قرار دادم. در حالی که مطمئناً موانعی مهم برای حرکت رو به جلو وجود دارد و موفقیت به هیچ عنوان تضمین شده نیست، من باور دارم که ما می‌توانیم به راه حلی جامع دست پیدا کنیم.

اوباما افزود: «من جان کری را مأمور پیگیری این مسیر دیپلماتیک کرده‌ام. ما روز گذشته در نیویورک گفت‌وگوهای سازنده‌ای با شریکانمان یعنی اتحادیه اروپا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و وزیر خارجه ایران داشتیم. من و روحانی در مسیر رو به جلو، تیممان را مأمور کرده‌ایم تا به کار کردن سریع و همکاری با گروه 1+5 ادامه دهد و به توافق برسد. ما در سراسر این فرایند ارتباط نزدیکی با دوستان و متحدانمان در منطقه خواهیم داشت.

اوباما با تاکید بر اینکه راه رسیدن به توافق معنادار دشوار خواهد بود، گفت: در این زمان هر دو طرف نگرانی‌هایی دارند که باید آنها را رفع کرد. اما من باور دارم که ما مسئولیت داریم راه دیپلماسی را ادامه دهیم و فرصتی بی‌نظیر برای پیش رفتن با دولت جدید در ایران در اختیار ماست.

حتی گفته می شد که اوباما قبل از پایان مکالمه از روحانی به زبان فارسی خداحافظی کرده است. این موضوع از سوی برخی رسانه ها با نگرشی خاص و ذوق زده مورد تاکید قرار گرفت.

اولین حاشیه سازی یانکی ها؛‌ رایس: ایرانی ها تماس گرفتند!

اما اولین حاشیه برای این گفت و گوی بی سابقه (پس از انقلاب) قبل از رسیدن پای روحانی به فرودگاه مهرآباد ایجاد شد.

سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا در مصاحبه ای با شبکه سی ان ان، درباره این گفت و گوی تلفنی نکته جدیدی را مطرح کرد.

«ایرانی ها می خواستند تماس برقرار شود»، این مهمترین موضوع مطرح شده درباره گفت و گوی روسای جمهور آمریکا و ایران بود.

سوزان رایس تصریح کرد:  امروز، تاحدی شگفت‌انگیز، از جانب آنها (هیأت ایرانی) با ما تماس برقرار شد که بگویند روحانی تمایل دارد تا با باراک اوباما تماس تلفنی در مسیر برگشت به فرودگاه داشته باشد و ما توانستیم این تماس تلفنی را برقرار کنیم و یک مکالمه سازنده برقرار شد.

مشاور امنیت ملی آمریکا اضافه کرد: به طور قطع وقتی شما دو رهبر از دو کشور را دارید که بیش از 35 سال با یکدیگر ارتباطی نداشتند؛ این تقریباً یک رخداد ابتکاری بود. اما آنها هر دو، تعهد خود برای تلاش و کشف یک مسیر دیپلماتیک به شیوه‌ای سازنده را اعلام داشتند.

رایس تأکید کرد که سلاح‌ هسته‌ای در ایران برای اوباما غیرقابل پذیرش است و روحانی نیز از جانب خود اعلام کرد که ایران هرگز تمایلی به دستیابی به سلاح هسته‌ای نداشته است.

اولین واکنش ایرانی؛ روحانی: آمریکایی ها تماس گرفتند

رئیس جمهور ایران که خود نقش اول گفت و گو با طرف آمریکایی اش بود،‌ پس از ورود به فرودگاه مهرآباد در نشستی خبری بدون اشاره به اظهارات سوزان رایس، درباره مکالمه صورت گرفته میان خود و اوباما توضیحاتی ارائه کرد.

حسن روحانی گفت: درست در لحظه‌ای که آماده حرکت به سمت فرودگاه بودیم به من اطلاع دادند که کاخ سفید با نماینده‌ی دائم ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک تماس گرفته و اعلام کرده که آقای اوباما مایل است که چند دقیقه‌ گفت‌وگویی با ما داشته باشد.

رئیس جمهور ادامه داد: ما نیز این کار را انجام دادیم و موافقت شد و آنهابا سفیر ما تماس گرفتند و این مکالمه انجام شد.

وی در مورد مباحث مطرح شده در این مذاکره تلفنی گفت: از جمله مباحث مطرح شده در این زمینه مساله‌ی هسته‌ای بود.

روحانی تصریح کرد: ما در این گفت و گوی تلفنی به مذاکرات ایران با 1+5 اشاره کردیم و این که دریچه‌ای در این زمینه گشوده شده و باید از این فرصت استفاده کرد؛ چرا که فرصت زیادی نیست و باید در این امر تسریع شود.

روحانی در این نشست خبری تلویحا ادعای مشاور امنیت ملی آمریکا مبنی بر درخواست تماس تلفنی از سوی ایران را رد کرد.

طعنه ای ظریف به آمریکایی ها؛ وزیر خارجه: شروع خوب و دشواری داریم

ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز به موضوع گفت و گوی تلفنی اوباما و روحانی و این سوال که چه کسی این تماس را برقرار کرده در صفحه فیس بوکش نوشت: پس از بازگشت به هتل برای خداحافظی با دکتر روحانی و هیئت همراه ایشان متوجه شدم که آقای اوباما می خواهد تلفن بزند. از آغاز هفته که مقامات آمریکایی درخواست ملاقات بین دو رییس جمهور را مطرح کرده بودند و به دلایل مختلف عملی نشده بود، کم و بیش تماس‌های غیررسمی بین دو هیئت ادامه داشت.

وی ادامه داد: در زمانی که من جلسه عدم تعهد را اداره می‌کردم 5-6 بار آمریکایی‌ها تماس گرفته بودند تا گفتگوی تلفنی را تنظیم کنند و نهایتا این گفتگو در آستانه ترک هتل توسط دکتر روحانی انجام شد که در آن بر اراده سیاسی طرفین برای حل موضوع هسته ای در کمترین زمان ممکن و دستور به آقای کری و بنده برای رسیدن به راه حل سریع تأکید شد.

ظریف در مورد محتوای این مکالمه تلفنی نیز نوشت: مکالمه محترمانه و مثبت بود و انشاءالله شروع خوبی برای کاری بس دشوار که حمایت همه را می‌طلبد و صبر مردم و اعتماد به کارگزاران و خودداری از قضاوت های سریع و جناحی.

بنابر این گزارش، همین عدم پذیرش برقراری ارتباط از سوی آمریکا برای تماس تلفنی میان روسای جمهور دو کشور نشان از عدم صداقت طرف مقابل در همین ابتدای مذاکرات داشت.

دومین واکنش روحانی: برای حل مشکلات تفاهم کردیم

واکنش بعدی طرف ایرانی به موضوع گفت و گوی تلفنی دو رئیس جمهور، دوباره به خود حسن روحانی اختصاص داشت.

رئیس جمهور که در اولین جلسه هیات دولت پس از سفرش به نیویورک سخن می گفت، درباره مذاکره تلفنی اش با اوباما گفت: تمرکز و اولویت اصلی در این گفت‌وگو بر حل مساله‌ هسته‌ای ایران و حفظ حقوق هسته‌ای کشورمان بود و تسریع در رفع موانع موجود، مورد تفاهم طرفین قرار گرفت.

البته این واکنش های مقامات دوطرف که جز عدم پذیرش مسئولیت برقراری تماس، دارای نگاهی مثبت برای حل مساله هسته ای ایران بود زیاد دوام نیاورد و طرف آمریکایی تنها دو روز پس از مکالمه تلفنی میان روحانی و اوباما، روی دیگری از شیوه تعامل خود با ایران را رو کرد.

تغییر لحن آمریکا از مذاکره به مجادله

مکالمه تلفنی روسای جمهور دو کشور زمزمه هایی را در رسانه ها و میان محافل دیپلماتیک ایجاد کرده بود که یکی از آنها، مساله اعتماد سازی میان دو کشور بود.

برخی کارشناسان و طرف ایرانی، بر لغو تحریم ها و حتی احتمال رسیدن به نقطه صحبت می کردند و آنرا جایگاه خوبی برای رسیدن به اعتماد سازی معرفی می کردند.

اما جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نظر دیگری در این باره داشت. وی در گفت و گو با شبکه سی بی اس آمریکا درباره احتمال لغو تحریم ها گفت: تا زمانی که آشکار نشده است که یک روند قابل راستی آزمایی و شفاف برقرار شده است و ما براساس آن می‌دانیم ایران دقیقا با برنامه هسته‌یی‌اش چه کار خواهد کرد، آمریکا تحریم‌ها را لغو نخواهد کرد.

کری گفت که ایران می‌تواند با باز کردن تاسیسات هسته‌ای خود به روی بازرسان و نگه‌داشتن سطح غنی‌سازی در سطوح پایین که به درد کاربردهای نظامی نمی‌خورد، صداقتش را اثبات کند.

وی با اشاره به تلاش های دیپلماتیک برای حل مساله هسته ای ایران تصریح کرد: با افزایش این تلاش ها موضوع هسته‌ ای ایران می‌تواند در چارچوب زمانی سه تا شش ماهه‌ای که حسن روحانی رییس جمهور ایران خواستار آن شده است به رسیدن به توافق منجر شود.

کری گفت: بسته به اینکه ایران چه قدر صادق باشد و شفاف‌سازی کند، می‌توان حتی زودتر از این مدت به یک توافق دست یافت.

بنابر این گزارش، لحن وزیر امور خارجه آمریکا نشان می داد که ظاهرا طرف آمریکایی همچنان به دنبال تامین خواسته هایی است که سال ها قبل از سوی ایران رد شده بود، خواسته هایی مبنی بر بازدید از تاسیسات نظامی که ارتباطی به مساله هسته ای جمهوری اسلامی ندارد.

آماده بخشیدن هستیم اما فراموش نمی‌کنیم

وزیر امور خارجه کشورمان که هنوز برای رایزنی های دوجانبه با دیگر کشورها در نیویورک به سر می برد در مصاحبه با شکبه سی بی اس آمریکا که دو روز پس از گفت و گوی تلفنی روحانی و اوباما انجام شد درباره روند مذاکرات هسته ای گفت: متاسفانه موضوع هسته ای که می توانست زمینه ای برای همکاری باشد، به موضوعی برای مناقشه تبدیل شده است. به هر حال برای طی این مسیر به تلاش های بیشتری نیاز است، ولی قدم های اولیه دو طرف مثبت بوده اند.

ظریف با بیان تاکید بر اراده ایران برای حل مساله هسته ای خود تصریح کرد: اگر ایران مطمئن شود که آمریکا آماده است حقوق هسته ای ایران را به رسمیت بشناسد و به آن احترام بگذارد، فرصتی واقعی برای رسیدن به توافق وجود دارد و ما پشتیبانی و تایید کامل مقام معظم رهبری را برای این کار داریم.

ظریف البته در این مصاحبه نگاه جمهوری اسلامی درباره حق غنی سازی را مورد تاکید قرار داده و تلویحا پاسخ همتای آمریکایی خود را اینگونه داد: نقاط مشترک زیادی برای حصول به توافق وجود دارد. ما می دانیم که ایران برای حصول به توافق با حفظ حق غنی سازی که قابل مذاکره نیست مصمم است، ما می دانیم که ایران به دنبال ساخت بمب نیست و این زمینه ای مناسب برای توافق بین طرفین است.

این اظهارت ظریف نشان می داد که طرف ایرانی هنوز بر موضع خود که پیش از گفت وگوی تلفنی با روسای جمهور ایران و آمریکا نیز بارها بر آن تاکید شده استوار است.

وی همچنین در مصاحبه دیگری خطاب به آمریکایی ها گفت: ما آماده انعطاف نشان دادن هستیم اما اینها را فراموش نمی کنیم.ممکن است همانطور که رئیس جمهور ماندلا گفت ما آماده ی بخشیدن باشیم اما آماده ی فراموش کردن نیستیم.

دیدار نتانیاهو و اوباما؛ تیر خلاص به چهره تعامل جویانه آمریکا

اما دیدار نتانیاهو و اوباما که در جریان سفر نخست وزیر رژیم صهیونیستی به آمریکا انجام شد روی دیگر چهره طرف آمریکایی را درباره پرونده هسته ای ایران نمایان کرد.

طرف آمریکایی که به گفته برخی منابع کشورش، قبل از تماس تلفنی با روحانی مقامات رژیم صهیونیستی را در جریان قرار داده بود، در دیدار با نخست وزیر این رژیم با نگاهی متفاوت گفت که " هیچ گزینه درباره ایران از روی میز برداشته نشده است.

رئیس جمهور اوباما که تنها دو روز قبل بر روی راه حل دیپلماتیک!‌ برای حل پرونده هسته ای ایران تاکید کرده بود کمی پارا فراتر از گذاشته و رسما از مدنظر بودن گزینه نظامی برای کنترل ایران نیز نام برد.

وی با بیان اینکه  حرف زدن و گفت و گو برای حل مساله هسته ای ایران کافی نیست، تصریح کرد: تهران باید از طریق اقدامات خود اعتماد جامعه جهانی را جلب کند.

رئیس جمهور آمریکا ادعا کرد: ایران به دلیل تحریم‌ها برای گفت‌وگو آماده است و ما باید با حسن نیت تمایل آن‌ها را آزمایش کنیم!

اوباما  همچنین به نتانیاهو اطمینان داد که با چشمان باز وارد مذاکره با ایران خواهد و طرف اسرائیلی را در جریان مذاکرات قرار داده و قطعا با آنها مشورت می کند.

موضع توئیتری ظریف: آمریکا پشتک وارو نزند!

پس از اظهارات اوباما این بار ظریف وارد عرصه پاسخگویی به رئیس جمهور آمریکا شد.

ظریف باز هم به رسم چند ماه گذشته در صفحه مجازی توئیتر خود درباره اظهارات اوباما نوشت: رئیس جمهور اوباما نیازمند ثبات برای ارتقای اعتماد دوجانبه است. پشتک و وارو زدن اعتمادسوز است و از اعتبار ایالات متحده می‌کاهد.

وی افزود: پیش‌فرض رئیس جمهور اوباما که ایران به خاطر تهدیدها و تحریم‌های غیر قانونی‌ مذاکره می‌کند، بی‌احترامی به یک ملت، نادرست و زورگویانه است.

این واکنش ظریف نشان داد که ظاهرا مسئولین دستگاه دیپلماسی پس از 4 روز از مذاکره تلفنی اوباما و روحانی به نگاه طرف آمریکایی به این مذاکره پی برده اند.

بنابر این گزارش، با مقایسه اظهارات مقامات جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا پس از مذاکره روسای جمهور طرفین، نشان می دهد که ایرانی ها با نگرشی متفاوت به این گفت و نگاه می کنند و آن را دریچه ای جدی برای حل مساله هسته ایران می دانند.

اما طرف آمریکایی پس از چند روز از این مذاکره تلفنی، تاکید خود را از راه حل دیپلماتیک بر روی شیوه های گذشته و تاکید بر عدم حق غنی سازی و بازدید از برخی سایت های نظامی، بازگردانده است.

رهبر انقلاب نیز امروز در مراسم دانش آموختگی ارتش جمهوری اسلامی ایران بر نکته قابل توجهی تاکید کردند.

ایشان فرمودند: ما به دیپلماسی دولت عزیزمان خوشبین هستیم ولی به آمریکایی ها بدبین هستیم.

رهبر انقلاب تاکید کردند: دولت آمریکا غیرقابل اعتماد، خودبرتربین و عهدشکن است.

حال باید دید طرف آمریکایی که قرار است رژیم صهیونیستی را در جریان دقیق مذاکرات خود با ایران و طرف مشورت اش، قرار دهد چگونه گام های بعدی را برای اعتماد سازی متقابل برخواهد داشت و آیا قرار است سرنوشت این مذاکرات نیز با عهده شکنی و خودبرتربینی آمریکایی ها گره می خورد؟