سوریه، مسکو را به حضور فعال در عرصه بین‌الملل و پایان یکه‌‌تازی‌ آمریکا واداشت

«جمعی القاسمی»، تحلیلگر امور سیاسی تونس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در تونس براین باور است، پس از کمرنگ شدن نقش روسیه در منطقه به دنبال سرنگونی اتحادیه شوروی سابق و شکست‌ها و عقب نشینی‌های استراتژیک و سیاسی مسکو، این کشور از زمان آغاز بحران سوریه دوباره خود را در عرصه بین المللی مطرح کرده است.

القاسمی تاکید کرد: بحران سوریه سهمی مهم در حضور روسیه در روند مذاکرات بین المللی برای یافتن راه حلی سیاسی برای این بحران داشت و شاید حل مسالمت آمیز بحران سلاح‌های شیمیایی سوریه که به امضای توافقنامه‌ای میان روسیه و آمریکا انجامید، بهترین دلیل بر این مدعا باشد.

این تحلیلگر امور سیاسی علاوه بر این به مانورهای نظامی روسیه تحت عنوان «غرب 2013» اشاره کرد و آن را یکی دیگر از نشانه‌های فعال‌سازی نقش روسیه در منطقه از طریق اجرای بزرگترین مانور جهان در سال جاری دانست و آن را واکنشی به تهدیدهای آمریکا علیه سوریه و قدرت‌نمایی روسیه در منطقه تلقی کرد. 

  آنچه در زیر می‌آید، مشروح این گفت‌وگو است:

فارس: در ابتدا نقش روسیه را از بطور کلی در حوادث جاری در منطقه چگونه ارزیابی می‌کنید؟    

القاسمی: به نظر من در عرصه سیاست بین الملل باید شاهد تغییری چشمگیر در حوزه موازنه قدرت میان نیروهای جهانی باشیم و این امر از چند ماه گذشته آغاز شده است. در واقع تلاش برای برهم زدن نظام تک قطبی در عرصه بین الملل آغاز شده که اثرهای منفی بسیاری طی سال‌های گذشته از طریق تحمیل خواسته‌های غرب بر روابط بین الملل گذاشته بود و در این میان بحران سوریه زنگ تغییر موازنه منطقه‌ای را در درجه اول و موازنه بین المللی را در درجه دوم،به صدا درآورد. در مقابل این بحران بر وحدت و یکپارچگی محور بیش از پیش افزود و موجب ملحق شدن عراق نیز به آن شد تا وضعیت جغرافیایی جدیدی برای رویارویی با ترکیه و شیخ نشین‌های خلیج فارس به وجود آید. در عرصه بین المللی نیز شاهد بودیم که روسیه فعالیت خود را در این منطقه حیاتی و استراتژیک با به خطر افتادن منافعش افزایش داد و برای مقابله با غرب در کنار سوریه ایستاد و در این راستا حضور نظامی خود را در آب‌های مدیترانه افزایش داد و همزمان مانورهای نظامی دریایی و زمینی خود را که آخرین آن با کشور بلاروس بود، برگزار کرد که پیام‌های آشکار و مستقیمی برای غرب داشت.

فارس: آیا می‌توان این مانورها را قدرت‌نمایی نظامی روسیه در خاورمیانه در واکنش به تهدید های آمریکا علیه سوریه دانست؟

القاسمی: مانورهای اخیر حاوی این پیام جدی روسیه برای غرب بود که امروز روسیه از منافع استراتژیکش در منطقه چشم‌پوشی نمی‌کند و می‌تواند نیروهای نظامی خود را در شرایط حساس به کار گیرد. از سوی دیگر، پیام دیگر برگزاری این مانورها را باید اعلام آمادگی روسیه برای مقابله با هرگونه وضعیت فوق العاده در منطقه به خصوص جهت مواجه با غرب دانست که تلاش بسیاری دارد، در جمهوری‌های شوروی سابق به عنوان منطقه‌ای نفوذ کند که می‌توان از لحاظ اقتصادی از آن بهره‌برداری کرد و سرانجام اینکه روسیه این بار خود را برای دفاع از منافع خود مصمم نشان می‌دهد و در نهایت به برقراری نوعی موازنه جدید در منطقه منتهی می‌شود.

فارس: شکی نیست که روسیه تلاش می‌کند، نقش خود را در منطقه و جهان احیا کند، آیا روسیه در این راستا موفق بوده است؟ 

القاسمی: به عقیده من، این گفته خرس روسی برای دفاع از منافع خود سنگین و آرام گام برمی‌دارد، درست نیست، چون تحولات میدانی عکس این نظریه را ثابت کرده و این کشور توانسته در مدتی کوتاه، جای پای آشکاری در منطقه دریای مدیترانه از خود برجای گذارد و مانع نفوذ بیش از پیش غرب به آن شود و این به دلیل موازنه جدیدی است که در منطقه برقرار شده و از طریق آن روسیه توانست تا در عرصه بین‌المللی ضمن ایجاد تغییر، موفق عمل کند و این کمک بزرگی به کشورهایی بود که همواره خود را قربانی اقدامات تحریک‌آمیز آمریکا و غرب می‌بینند. بنابراین به جرات می‌توان گفت، روسیه امروز توانسته نقش خود در منطقه را باز یابد و در ادامه این نقش مصمم به نظر می‌رسد، چراکه سیاست بدون قدرت نمی‌تواند، به نتایج مورد نظرش دست یابد.

فارس: بحران سوریه تا چه حد در احیای قدرت منطقه‌ای و بین المللی سوریه مؤثر بوده است؟

القاسمی: بحران سوریه نقش بزرگی در تحرک طرف روسی و در نتیجه احیای نقش آن در منطقه داشته، چراکه همه می دانند خاورمیانه برای مدتی طولانی در اثر غیبت روسیه و چین تحت کنترل آمریکا درآمده، اما ترکش‌های بحران سوریه به مسکو و حتی پکن هم رسید و همین موجب شد، نیروی دریایی روسیه در دریای مدیترانه به حرکت درآید که صحنه دوران جنگ سرد را در اذهان زنده و تاکید می‌کرد، واکنش به هرگونه تهدید علیه منافع روسیه، با برخورد جدی مسکو مواجه خواهد شد. 

فارس: روسیه یکی از کشورهای حامی مقاومت در منطقه است، اثر قدرت یافتن روسیه در عرصه بین المللی بر محور مقاومت چیست؟

القاسمی: روسیه روابطی قدیمی با کشورهای محور مقاومت به خصوص سوریه و ایران دارد، اما این حمایت هنوز به سطح مطلوب خود نرسیده، چراکه این کشورها همچنان اینگونه می‌پندارند که روسیه در درجه اول به دنبال منافع خود است، در راستای تغییر یک‌جانبه گرایی‌های بین المللی و ایجاد معادله‌ای جدید در عرصه بین‌ الملل و منطقه، محور مقاومت می‌تواند از حاشیه بیرون بیاید و روابط منطقه‌ای غرب، به خصوص آمریکا و رژیم صهیونیستی را متزلزل کند که اتحادی استراتژیک با هم دارند.

فارس: تاثیر حضور مجدد روسیه در عرصه بین‌ المللی بر رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه از جمله شیوخ عربی حوزه خلیج فارس که تلاش می‌کنند، رهبری منطقه را به دست گیرند و بر معادلات منطقه‌ای تاثیر بگذارند، چیست؟

القاسمی: روسیه هنوز نقشی که شوروی سابق در نزاع عربی - صهیونیستی داشته را بازی نکرده و ما می‌بینیم که رهبران فلسطینی از طرف روسی نخواسته‌اند که برای ایجاد هرچه بیشتر توازن در معادله کنونی حاکم بر روند سازش وارد عرضه شود، در حالی‌که این امید همگان است و ما پیامدهای بحران سوریه را برای روسیه و حرکت به سوی ایجاد راه حلی برای آزادی و استقلال و ایجاد دولتی مستقل برای فلسطین، یک محرک و انگیزه می‌دانیم.