مهمان دومین برنامه راز در ماه مبارک رمضان
محسن اژه ای دادستان کل کشور، محمد تقی رهبر نماینده مجلس و محمد دهقان
عضو هیئت رئیسه مجلس بودند.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از خبرنامه دانشجویان، اژه ای در ابتدای برنامه
درباره عدالت و توقعاتی که مردم از قوه قضاییه دارند گفت: عدالت چیزی است
که همه انبیا به دنبال آن بودند. عدالت لازمه شکوفا شدن انسان است. اگر
عدالت نباشد انسان نمی تماند به کمال خود برسد. عدالت دارای مقولات مختلفی
است و اگر قرار باشد عدالت برقرار باشد باید موارد مختلفی فراهم شود که یکی
از آنها بحث قضا است.
وی در ادامه به وظیفه دستگاه قضا اشاره کرد و گفت: وظیفه دستگاه قضا این
است که با کسانی که به حقوق مردم تعرض می کنند برخورد کند. عدالتی که اسلام
از آن صحبت می کند. بسیاری از مردم و حکام در دنیای امروز سخن از عدالت می
زنند. اما عدالت یعنی چی؟ عدالتی که اسلام می گوید و عدالت بقیه یکی است؟
عدالت اسلام مبتنی بر حق است.
در ادامه بحث رهبر به لزوم قدرت برای اجرای عدالت اشاره کرد و گفت: در
قرآن آمده انبیا را فرستادیم تا لیقوم الناس بالقسط. همان جایی که انبیا را
فرستادیم، کتاب و میزان را هم فرستادیم. بعد از آن می گوید: آهن را برای
ترساندن افراد فرستادیم تا از عدالت خارج نشوند. برای اجرای عدالت قدرت
لازم است. یا باید عدالت انسانها را درست بکند و یا شمشیر عدالت. لذا در
شرع مقدس برای متعدیان به حقوق بشر که تعرض بکنند عقوبت آمده است. قصاصی که
به معنی از بین بردن قاتل است در قرآن به معنی حیات آمده است و همچنین
آمده است که آخرین مرحله داغ کردن است!!!
رهبر در ادامه به صحبت های محسنی اژه اشاره کرد و گفت: قوه قضائیه آخرین
مرحله در اجرای عدالت است. حل و فصل خصومات به عهده قوه قضائیه است. قانون
در مجلس تصویب می شود و به دولت ابلاغ می گردد اما آن کسی که میزان را می
گذارد و مثقال را سبک و سنگین می کند، مقام قضا است که قاضی باید توانا بر
آن باشد و نباید بگذاریم عوامل دیگر در این امر تاثیر بگذارند.
رهبر هم چنین در مورد ماجرای قضاوتی که توسط یک قاضی بین حضرت امیر علیه
السلام و یک یهودی رخ می دهد گفت: در ماجرای یک یهودی و حضرت امیر، وقتی
قاضی امام را "یا ابوالحسن" خطاب می کند، حضرت به وی فرمودند که به عدالت
رفتار کن چرا که مقام تو مقامی است که پیامبران بر آن تکیه زده بودند. لذا
دستگاه قضا در کنترل جامعه و جنایات بسیار اهمیت دارد و باید دید که توقعات
در چه مواردی است که اصلاح گردد و بهبود یابد.
دهقان دیگر مهمان برنامه راز در مورد عدالت افزود: موضوع عدالت موضوع
وسیعی است که نمی توان در این جلسه بررسی کرد. فلسفه این نشست این است که
پیرامون عدالت قضایی صحبت کنیم. همه ما موظف و مسئولیم! قوه قضائیه هم
همینطور! موضوعی که هست این است که در قانون اساسی به قوه قضائیه برای تحقق
عدالت تاکید شده است. به عنوان مثال تاکید بر پیشگیری از وقوع جرم. قوه
قضائیه باید در این سالها اینکار را می کرده. با وجود این تعداد زیاد
پرونده ها که تقریبا تمام ملت ایران درگیر پرونده های قضایی هستند. اگرچه
فعالیتهای خوبی در سالهای اخیر صورت گرفته است و از سوی دیگر قوه قضائیه
مدافع حقوق مشروع مردم است. در صورتی که این موارد هم حل نشد در گام بعدی
قوه قضائیه موظف به کنترل و اعمال قانون و جزاست. نگرانی وجود دارد.
دهقان در ادامه در مورد فساد اقتصادی و امنیت اجتماعی گفت: موضوعاتی نظیر
امنیت اجتماعی و یا فساد اقتصادی مواردی هستند که کارشناسان تاکید می کنند
که در ایران وضعیت از کشورهای دیگر بسیار بهتر است.
پخش شدن جلسات قضا از رادیو در برخی از کشورها موضوعی است که طالب زاده در خلال صحبت ها به آن اشاره کرد.
محسنی اژه ای با تاکید بر اینکه برقراری عدالت در جامعه فقط با دستگاه قضا
ممکن نیست، گفت: پیشگیری از وقوع جرم امری بسیار مهم است. اما پیشگیری چه
مراتبی دارد تا محقق شود؟ مسلما بخش هایی از پیشگیری فرا قوه ای است. به
عنوان مثال یکی از موضوعات عامل وقوع جرم بحث فقر است. اگر فقر زیاد شود
جرایم نیز زیاد می شود. آیا رفع فقر از قوه قضائیه ساخته است؟
جهل دیگر موضوعی است که اژه ای از آن نام برد و اظهار داشت: موضوع دیگر
جهل است! رفع جهل و بی سوادی هم فقط به عهده قوه قضائیه نیست. باید ساز و
کاری پیشبینی شود که پیشگیری صورت گیرد.
اژه ای با اشاره به این بخش از سخنان مقام معظم رهبری که سایر قوا هم باید
در برقراری عدالت و پیشگیری از جرم کمک کنند، گفت: این آمار معمولا آمار
چرخش پرونده هاست. تک تک مراحل یک پرونده در آمار لحاظ می شود. نباید
اشتباه کرد که همه مردم درگیر پرونده ها هستند. برخی حقوقی است برخی دیگر
کیفری است. ما اصلا 12 میلیون پرونده نداریم. این کاملا غلط است.
طالب زاده در ادامه به صحبت دهقان اشاره کرد و پرسید: گفتید که رسانه باید
بیشتر وارد صحنه شود و از طرفی مردم هم بیشتر مطلع شوند. نظر شخصی من این
است که همانطور که در قانون اساسی آمده است که دادگاه باید علنی باشد مگر
سه مورد که در قانون آمده (افراد راضی نباشند - عفت عمومی زیر پا نرود -
نظم اجتماعی بهم نخورد) برداشت من این است که دادگاه علنی فوق العاده در
ارتقای آگاهی و آشنایی مردم موثر است و متاسفانه در 32 سال پیش در ماده 88
آئین رسیدگی کیفری، آمده است که نباید علنی شود و به نظر من باید اصلاح
شود.
دهقان و اژه ای به این مطلب واکنش نشان داده و دهقان تاکید کرد: این تبصره
اتفاقا نقطه قوت قانون است و اژه ای هم به حفظ آبروی افراد تاکید می کند.
عضو هیئت رئیسه مجلس به موضوع اطلاع رسانی اشاره کرد و ادامه داد: همانطور
که آقای اژه ای فرمودند یک بخش موضوع اطلاع رسانی است. اما در همین موضوع
جرایم رانندگی با فرهنگ سازی در تلویزیون کارهای خوبی شده است. قانونی که
آقای اژه ای فرمودند، بحث علنی شدن اعلام اسامی مفسدان اقتصادی است که به
دلیل کم کاری قوه قضائیه ما خودمان در مجلس دست به کار شدیم و قانون را
نوشتیم و خواستار اعلام اسامی بعد از قطعی شدن شدیم.
دهقان مشکل موجود را اعلام نکردن اسامی مفسدان اقتصادی بعد از برگزاری
دادگاه از سوی قوه قضاییه دانست که با مخالفت اژه ای همراه شد.
دهقان گفت: چرا فقط شما نمی توانید اسامی افراد را اعلام نمایید. ما گفتیم
رسانه ها بیایند و اطلاع رسانی کنند اما اسامی علنی نشود.
اژه ای با اتخاذ موضع مخالف و اینکه عکس مفسدان هم نباید منتشر شود گفت:
عکس هم نباید بیاید. ما طبق قانون حق نداریم عکس آنها را منتشر نماییم.
اما دهقان خواستار دادن لایحه شد که اژه ای پاسخ داد: قبلا قانون 3 مورد
را منع کرده بود اما این تبصره مشکل ایجاد کرده است. پرونده هایی را من در
سال های 76 یا 77 بررسی کردم که علنی هم شد و خوب هم بود. من هم موافقم و
گفتم برای حل این مشکل باید ابتدا قانون هم اصلاح شود. این تبصره فقط برای
مفسدین اقتصادی نیست و عمومی است. ما امروز افرادی را که به عنوان مفسد
اقتصادی مطرح می کنیم واقعا مفسد اقتصادی نیستند. ابتدا لیستی از مفسدان
اقتصادی را تحویل قوه قضاییه دادیم اما بعد از بررسی می بینیم بیش از 70
درصد آنها افرادی هستند که معوقات مالی دارند. که گروهی از آنها بدلیل
مشکلات اقتصادی نتوانسته برگردانند و حتی بعضا خود دولت تصویب کرده که باز
هم به وی وام داده شود.
اژه ای با اشاره به دستور آملی لاریجانی مبنی بر تسریع بررسی در مورد
موضوعاتی نظیر سرقت مسلحانه و... گفت: حتی دستوراتی هم داده اند مبنی بر
اینکه مجازات را علنی نشان بدهید. البته ما به خاطر قانون نمی توانیم علنی
کنیم!! تا زمانی که حکم قطعی شود.
وی هم چنین به باندهای قدرتی که در قوه قضائیه نفوذ می کنند پرداخت و گفت:
قوه قضائیه موقعی می تواند موفق باشد که بین صاحبان قدرت و صاحبان نفوذ با
مردم تفاوتی قائل نباشد. قوه قضائیه الان برای فراخواندن و یا دستگیر
نمودن برخی افراد مشکل دارد.
محمد تقی رهبر با درست خواندن قانون فعلی گفت: راجع به قانون فعلی به نظرم
الان این قانون درست است. چراکه ممکن است پرونده ها اثبات نشود. آن وقت
موضوع اعاده حیثیت بسیار دشوار است. اما موضوعاتی نظیر اتفاقات اخیر که جرم
مسلم است باید پیگیری شود. الان مردم می گویند که چه می گویید! در مورد
دنیای دیگری حرفی برای گفتن دارید؟ در مورد موضوعاتی نظیر بی حجابی و...
دستگاه های دیگر هم مسئولند. اما در مورد موضوعات اخیر جلساتی در مجلس
برگزار شد و بنا بر این شد که نشان دادن چهره این مجرمین صورت بپذیرد.
اسلام هم همین را می گوید. حضرت علی گفت اگر جرمی صورت بپذیرد او را عبرت
دیگران می کنیم.
طالب زاده می پرسد: چرا حکم اسلام صورت نمی گیرد که رهبر پاسخ داد: ساختار
ساختار درستی نیست. قانون اسلام اجرا نمی شود و آیت الله مکارم هم همین را
گفته اند.
وحید جلیلی دیگر مهمان برنامه بود که به صورت تلفنی وارد بحث شد. جلیلی
بحث موجود در برنامه را از مصادیق ظلم دانست و گفت: معتقدم بحث شما الان
مصداق ظلم است چراکه الان در مورد موضوعات کم اهمیت تر ده ها ساعت پرداخته
می شد. بحث قضا بخشی از مجرای اجرای عدالت است.
وی با اشاره به اصل 8 قانون اساسی گفت: در قانون اساسی در اصل 8 موضوع
دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر مطرح شده است و جالب این است که
بحث می شود که یک تبصره غلط است. الان 32 سال از انقلاب می گذرد اما این
اصل بعد از 8 دوره مجلس بررسی نشده است.
جلیلی ادامه داد: اگر این زیر ساختها فراهم شود. خیلی از مشکلات حل خواهد
شد. می گویند بزرگنمایی می شود. وقتی مسیر رسیدن به اطلاعات غیر محرمانه
مشخص نیست خوب همین می شود.
جلیلی در مورد پخش دادگاه های قضایی گفت: چرا دادگاه قضایی قضات متخلف پخش
نمی شود؟ اگر بشود حساب کار دست دیگران می آید. باید کار را از نظرات
عمومی شروع کنیم و پشتوانه هایش را فراهم کنیم.
دهقان با تایید کردن صحبت های جلیلی ادامه داد: ما در همه این موضوعات
پیگیر هستیم. بالاخره ما باید سطح استنباط قضایی را بالا ببریم. نحوه گزینش
خیلی مهم است. وضعیت باید از حالت سنتی تغییر کند.
الان یک قاضی وقتی بخواهد با این همه قانون قضاوت کند بسیار دشوار است که
باید اصلاح شود. موضوع مفاسد اقتصادی و امنیت اجتماعی برای هریک از موارد
باید بحث کرد. باید از نخبگان در این زمینه استفاده بنمائیم.
طالب زاده در همین رابطه گفت: من ندیدم میزگردی با حضور وکلا باشد. آنها خیلی حرف دارند.
دهقان در جواب اینگونه ادامه داد: یکی از کارهای قوه قضائیه این است که در
این جلسات شرکت کنند. این قوه خیلی محتاط وارد چنین جلساتی می شوند.
اژه ای با نقد سخنان محمد تقی رهبر گفت: آقای رهبر گفتند که قوه قضائیه
مجری قوانین اسلامی نیست باید سریع حکم کرد. یعنی چی؟ سیستم قضایی قبل از
انقلاب 2 مرحله ای بود دادسرا و دادگاه. در مقطعی دادسرا را حذف کردند تا
مراحل رسیدگی کوتاه شود. همه بعد از مدتی گفتند که این کار کار بسیار بدی
بود. چرا که با حذف دادسرا این موضوع درست بررسی نمی شود. باید راه حل
ارائه داد و فقط زیر سوال بردن ساختار درست نیست.
آخرین بحثی که در این برنامه از سوی اژه ای بود که گفت: بحث دیگر نخبه
پروری است. ببینید الان چه کسانی وارد مجلس می شوند؟ اینها چه کسانی هستند؟
همه اینها نخبه هستند؟ دستگاه قضایی یک دانشکده تاسیس کرده و نیروهای
متخصص را تربیت می کند. بدنبال حوزه ها رفتیم و از آنها خواستیم ما را یاری
دهند. برای همین موسسه ای تاسیس شد که در آن طلاب برای قضاوت تربیت می
شوند. من خواهشم این است که وقتی می خواهیم نقد کنیم درست نقد کنیم تا هم
درست پیش برویم و هم به نتیجه برسیم. بهرحال از شما خواهش می کنم سهم قوه
قضائیه را درست ببینیم.