پرداختن به مقاطعی از تاریخ انقلاب اسلامی که فهم و درک صحیحی از ابعاد حوادث داخلی و خارجی آن به شدت بر تصمیم‌گیری مردم و افراد در مقاطع حساس ملی تاثیرگذار است، نیازمند شجاعتی است که معمولاً از جامعه فیلم‌سازی دولتی بر نمی‌آید.
فاطمه سادات نعمتی - تصویرسازی از وقایع تاریخی در تمام کشورهای جهان یکی از مهمترین ژانرهای هنر هفتم شناخته می‌شود. ساخت فیلم سینمایی، سریال و مستند، در کنار کلیپ‌های کوتاه و بلند از آنچه کشورها دربارۀ تاریخ و اتفاقات خود به عنوان مقاطع استراتژیک یاد می‌کنند یکی از مهمترین راه‌های توسعۀ فرهنگی و حتی سلطۀ فرهنگی محسوب می‌شود. جالب آنکه برخی کشورها از این وسیله برای تاریخ‌سازی نیز استفاده می‌کنند؛ تولیدات سینمایی هالیوود در ژانر نظامی- جنگی دقیقاً در این راستا صورت می‌گیرد که در محتوای فیلم‌ها حجم زیادی از تحریفات تاریخی گنجانده می‌شود.
در فرهنگ‌سازی دوران مقدس در دهه‌های شصت و هفتاد استفاده از ساخت تصویری به یک سبک در ژانر مستندسازی جهانی تبدیل شد. فارغ از وقایع دوران دفاع مقدس در ایران، عرصۀ سیاسی و به خصوص انتخابات، خود موضوعی است که در طول سه دهه پس از پیروزی انقلاب مسبب اتفاقات مختلفی شد که هرکدام نشان‌دهنده هویت فکری- فرهنگی گروه‌های سیاسی فعال در ایران بوده است که هرکدام پس از ایجاد تنش در فضای ایران، کوشیدند تا عملکرد خود را در مقاطع بعدی پنهان کنند تا فراموشی عمومی جامعه سرپوشی بر خطاهایشان باشد.
مستند «مصاف» بنا دارد تا به شرح تحولات سیاسی- اجتماعی که منجر به ۲ فتنه سال‌های ۷۸ و ۸۸ شد، بپردازد. قسمت اول این مجموعه وقایع سال‌های ۶۸ تا ۷۸ را به تصویر می‌کشد. در این قسمت، تحقیق و بررسی اتفاقات ۱۰ ساله منجر به فتنه ۱۸ تیر ۷۸، اقدامات گروه‌های داخلی و خارجی و نقش رهبر معظم انقلاب در آن تصویر می‌شود. پیرامون این مستند نکاتی قابل اشاره است:
۱. مستند «مصاف»، تولید موسسه «سفیرفیلم» است که با نگاهی دانشجویی و جوان وارد موضوعات مختلف می‌شود. این نگاه ظریف و تیزبینانه که خاصیت فضای دانشجویان است، در فضای فیلم، به خوبی جریان دارد. تحقیق‌هایی از این دوره ۱۰ ساله وارد مستند شده که انتخاب آنها جذابیت بیشتری برای مخاطب دارد.
۲. بازگویی تاریخ براساس یک روند ساده و معمولی مدت زیادی است که در مستندسازی منسوخ شده است، چرا که به شدت بر جذب مخاطب تأثیر عکس دارد و اصطلاحاً کسل کننده خواهد بود. یکی از مهمترین نقدهایی که در مستند مصاف جای بحث و بررسی دارد، روند بازگویی و روایت تاریخ و اتفاقات مدنظر سازندگان فیلم است. با وجود آنکه مطالب گفته شده در فیلم بسیار جذاب است، اما چینش ساده و بدون سناریویی هیجان‌انگیز، باعث می‌شود تا مخاطب در میانۀ فیلم بتواند به راحتی استراحت کند. این مسئله علاوه بر ایجاد یکنواختی ذهنی در بیننده، نمی‌تواند نقاط عطف مستند را برجسته و هدف اصلی را به مخاطب بخوراند. این کاستی در مستندی مانند «مصاف» که زبان بازگویی یکی از خط قرمزهای جریانات سیاسی را هدف گرفته، ضعف عمده‌ای محسوب می‌شود.
۳. عدم استفاده از یک موسیقی خوب و تهیج‌کننده یکی دیگر از نقاط ضعف این مستند به شمار می‌رود. این در حالی است که وابستگی تصویر به موسیقی چنان است که گاه بهترین تصاویر به دلیل قرارگرفتن در کنار یک موسیقی نامناسب از نگاه مخاطب جا می‌ماند.
۴. بازگویی وقایع این دوران از زبان کسانی که خود بخشی از بانیان پایه‌ای وقوع فتنه به حساب می‌آیند، از نقاط قوت مستند به شمار می‌رود. اما از آنجا که عمده مخاطبان این مستند جوانانی هستند که دوران فتنه و بخصوص دوران دولت اصلاحات را درک نکرده‌اند، معرفی مناسبی از شخصیت‌ها صورت نمی‌گیرد و مخاطبان تنها سمت فعلی وی را از زیرنویس فیلم به دست می‌آورند و اگر بپذیریم مخاطب نسل سوم و نسل چهارم مخاطبی نیست که خود به دنبال تکمیل اطلاعات برود، این وضعیت می‌تواند بر پیام‌رسانی فیلم اثر منفی بگذارد.
۵. نکته پایانی آنکه پرداختن به مقاطعی از تاریخ انقلاب اسلامی که فهم و درک صحیحی از ابعاد حوادث داخلی و خارجی آن به شدت بر تصمیم‌گیری مردم و افراد در مقاطع حساس ملی تاثیرگذار است و به اصطلاح بر بصیرت‌افزایی ملت تاثیر فراوانی دارد، نیازمند شجاعتی است که معمولاً از جامعه فیلم‌سازی دولتی بر نمی‌آید. ورود مجموعه سازندگان جوان این مستند به مقوله دو مقطع مهم تاریخی ۳۰ سال گذشته ستودنی است که ضمیمه‌شدن نکته‌سنجی و مهارت در ساخته و پرداخته‌کردن چنین مستندهایی واند آنها را به تولیداتی بی‌بدیل در مستندسازی تاریخی ایران کند و از سویی سهم مؤثری بر آگاه‌سازی نسل جوان و نوجوان که در دهه هشتاد و نود وارد فضاهای جدی جامعه می‌شوند، داشته باشد. نسلی که به دلیل عدم حضور در این دو مقطع حساس، درک درستی از ریزش‌ها و رویش‌های انقلاب و رفتار دوگانۀ قدرت‌های خارجی ندارند.
منبع: مشرق
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
