داس جناب «سرپرست» بر ریشه وزارت علوم

امیرحسین صالحی - حجت الاسلام حسن روحانی در نخستین نشست خبری خود در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا با روی کار آمدن شما شاهد تغییرات زیادی خواهیم بود؟ گفت که من با کلید آمده ام و نه با داس. این اظهارات بارقه های امید را در دل همه روشن کرد که رئیس جمهور محترم قطعاً کابینه خود را نیز ملزم به این امر خواهد کرد.

با روی کار آمدن وزرای پیشنهادی و رأی اعتماد نمایندگان مجلس به آنها طبیعی بود که شاهد تغییر و تحولاتی در وزارتخانه ها باشیم؛ چرا که این امر از اختیارات وزیر است که مدیران خود را از افرادی انتخاب کند که همراستا با سیاست های وی باشند، اما همان طور که شاهد بودیم سه تن از وزرای پیشنهادی از سوی مجلس شورای اسلامی مورد تایید قرار نگرفتند و صلاحیت آنها رد شد. یکی از این وزرا جعفر میلی منفرد، وزیر پیشنهادی علوم و تحقیقات بود که در زمان رأی اعتماد با واکنش های زیادی از سوی نمایندگان مجلس و نیز قشر دانشگاهی مواجه شد؛ چرا که سابقه میلی منفرد در زمان فتنه و حضور فعال وی برای همسو کردن برخی از استادان دانشگاه امیرکبیر در راستای حرکت فتنه گران کاملاً مشهود بود.

 

پس از عدم صلاحیت جعفر میلی منفرد به عنوان وزیر علوم از سوی مجلس، حسن روحانی جعفر توفیقی را به عنوان «سرپرست» این وزارتخانه معرفی کرد. توفیقی نیز در راستای همگرایی هر چه بیشتر اساتید دانشگاه ها در زمان فتنه نقش های بسزایی داشت که پس از مدتی فیلم سخنان وی نیز در این زمینه منتشر شد. به هر حال توفیقی از سوی رئیس جمهور به عنوان سرپرست وزارتخانه انتخاب شد، وی در نخستین گفت و گوی خود این طور عنوان کرد که «کمتر از یک ماه دیگر به آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور باقی مانده است، بنابراین در فرصت باقیمانده باید تلاش کرد که سال تحصیلی جدید با شور و نشاط علمی و فرهنگی در سراسر کشور آغاز شود.» اما ظاهراً این شور و نشاط قرار است بیشتر برای تغییر مدیران صرف شود تا برطرف کردن نیازهای دانشجویان و جامعه دانشگاهی و علمی کشور.

 

طی چند روز اخیر شاهد تغییر و تحولات زیادی در وزارت علوم بودیم که تا ساعت نوشتن این مطلب نزدیک به شش تغییر عمده در بدنه این وزارتخانه مهم صورت گرفته است، اما در این بین شیوه تغییر رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان از همه تعجب آورتر بود.

 

محمداسماعیل همدانی گلشن با اشاره به جزئیات برکناری اش گفت: ساعت 14 پنجشنبه، 7 شهریور ماه آقای توفیقی در تماسی تلفنی که بیش از 30 ثانیه طول نکشید، خبر برکناریم را داد؛ در این تماس آقای توفیقی گفت «اگر اجازه بدهید یک جا به جایی در دانشگاه داشته باشیم» از حرف ایشان تعجب کردم؛ چون آقای توفیقی را نمی‌شناختم. گفتم، «من نباید اجازه بدهم اگر از اختیاراتتان است، انجام بدهید.»

 

همدانی گلشنی رفت و جای خود را به محمود مدرس هاشمی داد؛ گفته می شود وی یکی از عناصر اصلاح طلب دانشگاه با رویکردهای فکری متمایل به عبدالکریم سروش سرپرست جدید دانشگاه شده است؛ این در حالی است که در ماجرای سال 88 و آتش سوزی در دانشگاه صعنتی اصفهان، برخی اساتید اصلاح طلب دانشگاه نقش کلیدی و لیدری این حرکت را داشتند.

 

اگر چه در حوزه تغییر ریاست دانشگاه نیز مورد مشابه دیگری داریم که مربوط به دانشگاه علامه طباطبایی و ریاست صدرالدین شریعتی بر این دانشگاه است؛ توفیقی در حاشیه نشست روسای دانشگاه ها، موضوع تغییر ریاست دانشگاه علامه را در دست بررسی عنوان کرد. شریعتی عنوان کرده که تا آخر در سمت خود پابرجا خواهد ماند، اما شواهد نشان می دهد که حسین سلیمی، عضو هیئت علمی این دانشگاه برای ریاست دانشگاه علامه در نظر گرفته شده است.

 

این فضا بر تغییرات مدیران وزارت علوم نیز حاکم است؛ چنانچه شاهد بودیم اعلام شد علی‌اکبر متکان، معاون مالی، اداری سابق وزارت علوم از سمت خود استعفا داده است، ولی خود این طور عنوان کرده که من استعفا ندادم، بلکه برکنار شدم و ساعتی پیش نیز معاونت اداری و مالی را به امید تحویل داده‌ام.

 

مواردی از این دست طی روزهای اخیر زیاد در حال رخ دادن است و ظاهر قضیه نشان می دهد که جناب آقای «سرپرست» با داس خود در تلاش است ریشه مدیران و روسای دانشگاهی را بزند و حرف های روحانی مبنی بر اینکه من اتوبوسی مدیران را نیاورده‌ام را نقض کند.

 

در حال حاضر جعفر توفیقی «سرپرست» وزارت علوم است و اگرچه خود این طور باور دارد که احتمالاً برای وزارت نیز معرفی خواهد شد و سرپرست نیز همه اختیارات وزیر را دارد، اما باید گفت که وی نمی تواند تنها با احتمالات دست به تغییرات اساسی در وزارتخانه ای بزند که تا چند روز دیگر بشدت فعال خواهد شد. این نوع اقدامات از سوی یک سرپرست سابقه قبلی ندارد و بیشتر به اعمال سلایق سیاسی توفیقی بر می گردد؛ چرا که سرپرست انتخاب می‌شود تا امور مختل نشود، نه اینکه سلایق و خواسته های سیاسی در وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی اعمال شود.

 

در پایان ذکر دو نکته حائز اهمیت است:

 

1- اگر چه از نظر قانونی سرپرست های وزارتخانه ها همه اختیارات یک وزیر را بر عهده دارند، اما به واقع دستگاه های قانونگذار مانند مجلس نیز باید ساز و کاری را تعبیه کنند تا سرپرست ها اجازه عزل و نصب ها را در مدیریت کلانی مانند یک وزارتخانه نداشته باشند و تنها به رتق و فتق امور جاری در دستگاه تحت مدیریت خود بپردازند. اگرچه در این زمینه نیز تصمیم گیری هایی شده و ظاهراً قرار است در همین راستا طرحی دو فوریتی از سوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس مورد بحث و بررسی قرار بگیرد تا هم باعث کاهش اختیارات سرپرست وزارتخانه ها شود و هم دیگر شاهد نباشیم تا یک سرپرست با حرکت های گلادیاتوری خود فرصت ها را این چنین بسوزاند.

 

2- از رئیس جمهور محترم نیز این توقع می‌رود که به این زودی وعده های خود را فراموش نکند و نسبت به مدیران و وزرایش و شیوه مدیریت آنها دقت نظر بیشتری داشته باشد؛ اگر چه قانوناً رئیس جمهور موظف است که سرپرستی را برای وزارتخانه بدون وزیر انتخاب کند، اما لزومی ندارد که حتماً همان سرپرست به عنوان وزیر به مجلس معرفی گردد. این تغییرات متوالی از سوی توفیقی قطعاً با اعتدالی که از سوی آقای روحانی و همراهان وی تبیین شده است ضدیت دارد و امید است که این اعتدال به دور از هر گونه شائبه های سیاسی به مدیریت وزارت علوم بازگردد و هر چه سریعتر وزیری به مجلس معرفی گردد که هم شئونات اعتدال را رعایت کند و هم رأی آور باشد.snn