چشم «آن‌لاین» ارتش در عمق اطراف ایران

عصری که در آن به سر می‌بریم، دوران پیشرفت و رشد روزافزون اختراعات جدید و ظهور فناوری‌های نوین در حوزه‌های مختلف زندگی بشری است که باعث تغییر در ماهیت مفاهیم شده است.

در حوزه نظامی و جنگ نیز هدف‌ها تغییر کرده و رویکرد و نگاه ارتش‌ها در نبردهای جدید متفاوت از گذشته شده است.

دیگر در هم شکستن توان نظامی و توقف ماشین جنگی دشمن ملاک برتری در میادین رزم نیست. بلکه در هم شکستن اراده طرف مقابل، موضوعی است که طرف برنده معادلات را مشخص می‌کند.

استفاده از تسلیحات جدید با قدرت بیشتر، کارآیی مخرب‌تر و ادوات و تجهیزات نظامی فوق مدرن، جنگ‌ها را پرمخاطره و صدمات و آسیب‌ها را کشنده‌تر و جبران‌ناشدنی‌تر ساخته است و بی‌شک آمریکا به دلیل ماهیت جنگ‌طلبانه و اقتصاد مبتنی بر فروش تسلیحات نظامی، سردمدار این بازی شوم به حساب می‌آید.

با پیشرفت جنگ افزارهای مختلف و تغییراتی که در رویکرد و نگاه کشورها به مقوله کسب اطلاعات ایجاد شد، برای جلوگیری از آسیب رسیدن به عناصر اطلاعاتی و عملیاتی و مخاطرات ناشی از دستگیری و یا کشته شدن افراد، امروزه کشورها بیش از پیش به فکر استفاده از سلاح‌های نظامی هدایت شونده از دور هستند.

به عنوان مثال در اواسط جنگ سرد، یک هواپیمای شناسایی U2 آمریکایی در خاک شوروی سابق سرنگون شد و دستگیر شدن خلبان آن هواپیما توسط نیروهای شوروی رسوایی‌های زیادی را برای آمریکا در مجامع بین‌المللی به دنبال داشت. از این رو کشورهایی که فناوری ساخت هواپیما را در اختیار دارند به این فکر افتادند که هواپیماهایی را تولید کنند که بدون خلبان باشند و از دور هدایت شوند.

اگرچه فناوری این پرنده‌ها تا مدتها در انحصار قدرتهای بزرگ ازجمله آمریکا قرار داشت، اما با همت و تلاش متخصصان و کارکنان صنایع دفاعی کشورمان، نیروهای مسلح ایران از سال‌ها پیش ضمن دستیابی به دستاوردهای عظیم در این زمینه، تعداد زیادی از نمونه‌های مختلف آن را در اختیار دارد؛ نمونه‌هایی که برخی از آنها حتی در سال‌های دفاع مقدس نیز در اموری مانند شناسایی و عکسبرداری از مواضع دشمن بکار گرفته شدند.

ارتش که از دوران جنگ تحمیلی شعار استقلال و خودکفایی نظامی را سرلوحه ماموریت خود قرار داده، امروز با تکیه بر نیروی ایمان، اراده، تخصص و توانمندی کارشناسان و متخصصان خود توانسته است برترین تجهیزات مدرن نظامی را به خدمت بگیرد، به طوری که هر روز اخبار غرور انگیزی از اختراعات، ابداعات و پیشرفت‌های خلاقانه در نیروهای چهارگانه ارتش به گوش می‌رسد که نمونه اخیر آن، اظهارات فرمانده نیروی زمینی مبنی بر دستیابی به جدیدترین هواپیماهای بدون سرنشین با قابلیت‌های شناسایی، رزمی و حتی انتحاری است.

***

با نگرش به اهمیت فوق‌العاده استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و لزوم در اختیار داشتن آن در جنگ‌های آینده، نیروی زمینی ارتش این ضرورت را به صورت تشکیل یک یگان مستقل و جدید از سال 90 در دستور کار قرار داد به طوری که پس از گذشت یک سال از افتتاح گروه پهپاد حضرت ولیعصر(عج)، چند یگان تابعه این گروه نیز در قرارگاه‌های عملیاتی نیروی زمینی در اقصی نقاط کشور راه‌اندازی و فعالیت خود را آغاز کردند.

البته سالها قبل و در سال 75 بود که نیروی زمینی ارتش استفاده از این هواپیماها را در برنامه‌های عملیاتی خود گنجاند.

در حقیقت عکس‌های شناسایی اواخر جنگ تحمیلی که از مواضع دشمن توسط هواپیماهای بدون سرنشین «تلاش» به دست آمد، مسئولین را با قابلیت‌های فراوان آن از نزدیک آشنا ساخت و در همین سال بود که هسته اولیه تشکیل یگان پهپادی در نیروی زمینی ارتش شکل گرفت.

اولین پرنده‌های بدون سرنشین، بر مبنای کشف اطلاعات و شناسایی دشمن ساخته شد تا اینکه در سال 90 بنا بر طرح جامع ثامن (طرح تحول ساختاری در نزاجا) فرماندهان و مسئولین ارتش و نیروی زمینی به این واقعیت مهم دست یافتند که پهپاد در نیروی زمینی ارتش می‌تواند به عنوان یگانی مستقل فعالیت خود را آغاز کند. به همین منظور در تاریخ 14 تیر 1390 گروه پهپاد حضرت ولیعصر (عج) رسما به جمع یگان‌های نیروی زمینی پیوست.

هدف از بکارگیری هواپیماهای بدون سرنشین در ارتش های دنیا حول سه محور اصلی می چرخد که «اطلاعات، عملیات و پشتیبانی» است که این سه محور در نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران شامل 11 ماموریت است که از جمله آنها می توان به شناسایی و کسب اخبار و اطلاعات از مناطق مرزی و تحرکات نیروهای فرامرزی مستقر در کشورهای همسایه در قالب ماموریت های اطلاعاتی گروه پهپاد حضرت ولیعصر (عج) در نزاجا اشاره کرد.

با بکارگیری این یگان‌های بدون سرنشین، امروز تمامی تصاویر خطوط مرزی تا عمق چند صد کیلومتری به صورت «آن‌لاین» برای فرماندهان نیرو به نمایش گذاشته و در اختیار یگان‌های مستقر در خطوط مرزی قرار می‌گیرد تا مرزداران ارتش بدون اینکه نیاز به اعزام یگان گشت شناسایی و نفوذ به خاک کشورهای همسایه باشد، بتوانند کوچکترین تحرکات و تهدیدات احتمالی را در اطراف خاک کشور رصد کنند.

در حوزه عملیات نیز با تجهیز این هواپیماها به مواد منفجره، امکان انهدام اهداف و مواضع دشمن و حتی انجام عملیات انتحاری (به مثابه بمب‌های متحرک هوایی) وجود دارد و در ماموریت پشتیبانی نیز می‌توان از این پرنده‌ها در تخلیه محموله از جمله دارو، نامه و یا هر نوع وسیله‌ای دیگر و رساندن آن از نقطه‌ای به نقطه دیگر و از یگانی به یگان دیگر استفاده کرد.

برای نمونه، هواپیماهای بدون سرنشین مهاجر یکی از شناخته شده‌ترین پهپادهایی بود که می توانست با انجام ماموریت‌های اطلاعاتی و شناسایی، تا برد و عمق 50 کیلومتری خاک دشمن را رصد کند.

علاوه براین، هواپیماهای بدون سرنشین m2 با برد 100 کیلومتر و نمونه پیشرفته شاهین با برد 150 کیلومتر نیز در ماموریت‌های شناسایی مورد استفاده قرار می‌گرفتند که این برد تا مسافت 200 کیلومتر نیز قابل تقویت بوده و نیروی زمینی ارتش قصد دارد تا برد این پهپادها را به 300 الی 400 کیلومتر نیز افزایش دهد.

پهپاد رعد85 نیز که تنها در اختیار نیروی زمینی ارتش قرار دارد، می‌تواند اهداف مورد نظر را تا مسافت 100 کیلومتر مورد اصابت قرار دهد.

در ماموریت‌های عملیاتی و رزمی نیز اولین نیرویی که به فکر افتاد تا به وسیله هواپیماهای بدون سرنشین، عملیات انتحاری و رزمی انجام دهد، نیروی زمینی ارتش بود که با ابتکارات و خلاقیت متخصصان این نیرو، مدار آتش بر روی هواپیماهای سبک طراحی و نصب شد که با موفقیت اهدافی را در زمین، دریا و حتی هوا منهدم می‌کرد.

امیر احمدرضا پوردستان فرمانده نیروی زمینی ارتش نیز چندی قبل در جمع خبرنگاران از ورود این هواپیماهای انتحاری به یگان پهپادی نزاجا خبر داد و گفته بود که هواپیماهای بدون سرنشین ارتش علاوه بر ماموریت‌های گذشته خود در حوزه اطلاعات و شناسایی می توانند در حوزه‌های رزمی و انجام عملیات‌های انتحاری علیه اهداف نیز بکار گرفته شوند.

با این حال، ضرورت بکارگیری هواپیماهای بدون سرنشین نه تنها در جنگ‌های آینده حائز نقش موثر خواهد بود، بلکه کشورها در دوران صلح نیز با مقاصد جاسوسی و کسب اطلاعات از دشمن به استفاده از آن روی آورده‌اند به طوری که طی سالیان اخیر، بسیاری از هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در آسمان کشورهای منطقه با همین اهداف و منظور به پرواز درآمده‌اند.

در گروه پهپاد نیروی زمینی نیز تمامی تجهیزات مورد نیاز و هواپیماهای موجود کاملا بومی‌سازی شده و نیازمندی‌های پروازی نزاجا در زمینه هواپیماهای بدون سرنشین با همت کارشناسان صنایع داخلی و تبحر و تخصص متخصصان این نیرو تامین و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اینها در حالیست که همت بلند ایرانیان در پیمودن مرز‎‎‎‎‎‎‎‎‎های دانش و علم، اکنون هواپیما‎‎‎‎‎‎‎‎‎های بدون سرنشین ایران را از مرز هزار کیلومتر پرواز گذرانده و دستاوردهای آنان می‌رود تا هر سرزمینی را در تسلط پرواز در بیاورد.