خطای استراتژیک وزیر نفت پیشنهادی روحانی

598: در روزهای اخیر و همزمان با معرفی شدن مهندس بیژن زنگنه به عنوان وزیر پیشنهادی دکتر روحانی برای وزارت نفت؛ سایت خبری متعلق به صنعت نفت که چند روزی است سخن گوی وزیر پیشنهادی شده و به عنوان روابط عمومی وزیر پیشنهادی فعالیت می کند، سلسله گزارشاتی درباره دستاوردهای دوره هشت سال وزارت ایشان (84-76) منتشر کرده است. بخش سوم این گزارش که روز  15 مرداد  منتشر شد  به بررسی دستاوردهای بیژن زنگنه در حوزه پالایش و پخش پرداخته بود و در آن سعی شده بود که با اشاره به موضوعاتی مانند افزایش 42درصدی میزان تولید بنزین در کشور در سال 1383 نسبت به سال 1375؛ توقف پالایشگاه سازی در آن دوره زمانی به خاطر اقتصادی نبودن آن  و همچنین گزارشی از برخی اقدامات مقدماتی صورت گرفته در آن دوره زمانی برای افزایش ظرفیت و بهینه سازی پالایشگاه های نفت؛ به انتقادات صورت گرفته درباره عدم توجه کافی وزارت نفت دوره اصلاحات به افزایش ظرفیت تولید بنزین کشور پاسخ بدهد. بر این اساس با توجه به آمارهای رسمی منتشر شده توسط وزارت نفت مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت:

الف- چرا با وجود عدم احداث پالایشگاه جدید در دوره وزارت مهندس زنگنه؛ میزان تولید بنزین در آن دوره زمانی بیش از 40درصد (حدود 13 میلیون لیتر در روز) افزایش داشته است؟

دلیل اصلی این موضوع آن است که پالایشگاه بندرعباس (به عنوان نهمین و آخرین پالایشگاه نفت کشور) در اواخر دولت سازندگی (تابستان 1376) با حضور آقای هاشمی افتتاح شد و با راه اندازی کامل و پایدار شدن میزان تولید آن در اوایل دوره اصلاحات (سال های 1377 و 1378)؛ میزان تولید بنزین در کشور حدود 8 میلیون لیتر در روز افزایش یافت.

به همین علت؛ به نظر  می رسد که مصادره این دستاورد وزارت نفت دولت قبلی (سازندگی) توسط وزارت نفت دولت اصلاحات اقدام چندان صحیحی نباشد.

ب- چرا در سال‌های اخیر و بخصوص تا قبل از طرح سهمیه بندی بنزین (تیر 1386)؛ از اقدام وزارت نفت دولت اصلاحات مبنی بر عدم توجه به پالایشگاه سازی انتقاد شده و می شود و به توجیهات مهندس زنگنه مبنی بر اقتصادی نبودن آن توجه نشده است؟

پاسخ این سوال ساده است زیرا در نتیجه بی توجهی مهندس زنگنه به افزایش ظرفیت تولید بنزین در کشور با وجود افزایش 85درصد مصرف بنزین در آن دوره زمانی (میزان مصرف بنزین در سال 1375 به میزان 32.9 و در سال 1383به میزان 60.7 میلیون لیتر در روز بود)؛ میزان واردات بنزین کشور در آن دوره زمانی؛7.4 برابر شده و از 2.7 میلیون لیتر در روز در سال 1375 به 22.7 میلیون لیتر در روز در سال 1383 رسیده بود.

این وابستگی شدید کشور به واردات بنزین موجب طمع دشمنان انقلاب و نظام شده بود و معلوم نبود که اگر غرب زودتر به این پاشنه آشیل کشور توجه کرده و موضوع تحریم فروش بنزین به ایران را مطرح و اجرایی می کرد و یا دولت پرکار و ریسک پذیر احمدی نژاد در اجرای طرح سهمیه بندی بنزین از طریق کارت هوشمند سوخت و کنترل جدی مصرف بنزین در اوایل تابستان 1386 تردید کرده بود؛ کشور با چه بحرانی مواجه می شد.

البته لازم به توضیح است که مطالعات اولیه برای اجرای طرح سامانه هوشمند سوخت از سال 1382 در وزارت نفت آغاز شده بود و حتی وزارت نفت دولت اصلاحات مطابق بند «ص» تبصره 12 قانون بودجه سال ١٣٨٣، موظف به اجرای آن از اول مهر آن سال شده بود ولی متاسفانه این موضوع به اندازه کافی مورد توجه این وزارتخانه قرار نگرفته و نهایتا عملیات اجرایی این طرح عملاً از سال 1384 شروع شد.

فارس/ محمد اسماعیلی کارشناس ارشد اقتصاد انرژی