تحلیل استراتژی‌های محور مقاومت و غرب در تنش‌های منطقه‌ای؛
ابعاد گوناگون جهاد اقتصادی و راه کارهای تحقق عینی آن:
زمانی که دشمن در عرصه‌های امنیتی، سیاسی و حتی به نحوی فرهنگی در ایران شكست خورد، تنها برگ برنده‌ای كه در این هفت، هشت سال اخیر در دستانش باقی مانده است، ناكارامدی اقتصادی است. جالب این‌جاست كه دشمن باز هم می‌بیند كه در عرصه زیرساخت‌ها، انقلاب اسلامی ایران پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است. این قبیل كارآمدی‌ها علی‌رغم تلاش نظام سلطه كه به شكل رسانه‌ای سعی می‌كند پیشرفت‌های رقیب خود را در عرصه‌ی بین‌المللی نشان ندهد، این پیشرفت‌ها جلوه‌گر شده است.
سرویس اقتصادی پایگاه 598 - ابوذر نصرالهی نیا/ "من این سال را «سال جهاد اقتصادی» نامگذاری میكنم و از مسئولان كشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخشهای دیگری كه مربوط به مسائل اقتصادی میشوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم كه در عرصه‌ی اقتصادی با حركتِ جهادگونه كار كنند، مجاهدت كنند."(1)
مانند چند سال گذشته هنگام سال تحویل با وجود همه دل مشغولی ها و گرفتاری ها فراموش نکرده بودم که در آغازین لحظات بعد از حلول سال نو، امسال نیز با ایده، فکر و شعاری جدید سال را آغاز می کنیم. ابتکاری که امروز عمر آن از یک دهه نیز فراتر رفته است و هر سال نیز با استقبالی فراوان تر از گذشته روبرو می شود. این استقبال در میان دولت و مردم به حدی بود که در پیام نوروزی امسال رهبر معظم انقلاب به طور صریح از تحقق شعار سال 1389 هجری شمسی یعنی همت مضاعف و کار مضاعف ابراز رضایت فرمودند.
"ما سال ۸۹ را به نام «سال همت مضاعف و كار مضاعف» نامگذاری كردیم. خوشبختانه در سرتاسر سال، این شعار تحقق عملی پیدا كرد. میتوانم ادعا كنم كه یكی از شعارهائی كه در طول این سالها بیشترین بهره را از توجه مردم و مسئولان و عمل آنها و انطباق وضعیت كشور با خود دارا بود و برد، همین شعار «همت مضاعف و كار مضاعف» بود، كه واقعاً ملت و دولت خوشبختانه در این كار، در این حركت سالیانه، همت مضاعف و كار مضاعف را نشان دادند." (2)
این نشان می دهد نامگذاری سال ها امروز تبدیل به یک دکترین کوتاه مدت شده است و جامعه یعنی مردم و مسئولین نیز به نوعی بلوغ برای درک این مضمون رسیده اند و آن را پذیرفته و در حال تلاش برای رسیدن به منویات رهبر معظم انقلاب هستند.
انتخاب نام سالها، خصوصا در چند سال گذشته حکایت از دغدغه رهبری در زمینه مسائل اقتصادی دارد. روندی که حتی در بهبوهه جریانات سیاسی یک و نیم سال گذشته نیز مغفول نماند و کشور عزیزمان با جدیت در مسیر از قبل برنامه ریزی شده خود حرکت نمود. مسیری که تقریبا از ابتدای چشم انداز 1404 آغاز ( سال 1384) و تا به امروز مسیری رو به جلو داشته است و به نظر می رسد با شروع برنامه پنج ساله پنجم سمت و سوی جدی تری به خود گرفته است، که با نگاهی به نام گذاری های چند سال گذشته این مهم را بهتر درک می کنیم.
"من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و كار مضاعف» نامگذارى ميكنم. به اميد اينكه در بخشهاى مختلف، بخشهاى اقتصادى، بخشهاى فرهنگى، بخشهاى سياسى، بخشهاى عمرانى، بخشهاى اجتماعى، در همه‌ى عرصه‌ها، مسئولين كشور به همراه مردم عزيزمان بتوانند با گامهاى بلندتر، با همت بلندتر، با كار بيشتر و متراكم‌تر، راه‌هاى نرفته‌اى را بپيمايند و به هدفهاى بزرگ خود ان‌شاءاللَّه نزديكتر شوند. ما به اين همت مضاعف نيازمنديم. كشور به اين كار مضاعف نيازمند است."(3)
"من از عموم مردم و بخصوص از مسئولين درخواست ميكنم، خواهش ميكنم كه در اين زمينه فعاليت خودشان را در اين سال زياد كنند، افزايش بدهند و براى اصلاح الگوى مصرف برنامه‌ريزى كنند. لذا من اين سال را، سال «حركت مردم و مسئولين به سوى اصلاح الگوى مصرف» ميدانم."(4)
"كارهايی كه دولت كرده است، سرمايه‌گذاریهای بزرگی كه مسئولان گوناگون و آحاد مردم در بخشهای مختلف ـ چه سرمايه‌گذاری مادی، چه سرمايه‌گذاری معنوی ـ انجام داده‌اند، اينها به شكوفايی برسد و مردم نتايج آن را در زندگی خود حس كنند. لذا من امسال را «سال نوآوری و شكوفايی» می‌نامم."(5)
امروزه که به لطف پروردگار کشورمان از هجمه جریانات سیاسی و دشمنی سی ساله دشمنان قسم خورده این آب و خاک سربلند خارج شده است نیازمندیم با برنامه ریزی و تلاش برای ساختن آینده ای بهتر از امروز، به گونه ای باشیم که به الگوی کشورهای اسلامی تبدیل شویم.
فراموش نکنیم که می بایست در پایان چشم انداز 1404 ایران باید رتبه اول علمی و اقتصادی را در منطقه داشته باشد.
" با اتکال به قدرت لايزال الهي و در پرتو ايمان و عزم ملي و کوشش برنامه‌ريزي شده و مدبرانه‌ي جمعي و در مسير تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسي، در چشم‌انداز بيست ساله، ايران کشوري است توسعه يافته با جايگاه اول اقتصادي علمي و فناوري در سطح منطقه با هويت اسلامي و انقلابي، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بين‌الملل."(6)
البته این اهمیت و نگاه ویژه به مسائل اقتصادی ریشه در دین مبین اسلام و سرچشمه در آیات و روایات اسلامی دارد. هر چند حکومت داری وجوه مختلفی از اقتصاد و سیاست و هنر و اجتماع و روابط بین الملل را در بر دارد ، اما تردیدی نیست جامعه ای که پای اقتصادش بلنگد ، فقط از منظر اقتصادی عقب نخواهد بود بلکه در سایر حوزه های به هم پیوسته اش نیز لنگ خواهد زد و به سرمقصد نخواهد رسید.
به عنوان مثال ، اگر از غرب و آمریکای امروز ، اقتصادش را منها کنیم ، نه پنتاگونی برایش باقی خواهد ماند تا در جهان قدرت نمایی کند، نه سازمان ناسایی خواهد داشت تا علم برترش را به رخ بکشد و نه حتی هالیوودی که سیطره فرهنگی ایالات متحده را در دنیا پیگیری کند.
در عرصه دین اهمیت اقتصاد تا بدان اندازه است که بزرگان دین فرموده اند"کادالفقر ان یکون کفرا" (کم مانده است که فقر به کفر تبدیل شود) و "اذا دخل الفقر من باب خرج الایمان من باب آخر"(هرگاه فقر از دری وارد شود ایمان از در دیگر خارج می شود).
حضرت علی علیه السلام نیز از بین تمام دل نگرانی هایی که می توانستند برای فرزندشان محمد حنفیه داشته باشند ، این مهم را نیز متذکر می شوند: اى فرزند! من از تهیدستى بر تو هراسناکم ، از فقر به خدا پناه ببر ، که همانا فقر ، دین انسان را ناقص ، و عقل را سرگردان ، و عامل دشمنى است.
رهبر انقلاب اسلامی ایران، نه تنها تحولات اقتصادی را در صدر اصلاحات كشور در سال‌های اخیر قرار داده‌اند، بلكه در سال جدید از تعبیر جهاد استفاده كردند كه به نظر من این امر یك اتمام حجت برای همه‌ی مسئولین و آحاد جامعه است.
برای واکاوی بیشتر نام امسال می بایست ابتدا بعضی از معانی را باز تعریف کنیم
اقتصاد اسلامی
نظام اقتصاد اسلامی عبارت است از مجموعه قواعد کلّی ارائه شده در اسلام در زمینه روش تنظیم حیات اقتصادی و حلّ مشکلات اقتصادی، در راستای تامین عدالت اجتماعی.
مسألهٔ اقتصاد، به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل زندگی بشری، مطرح است، و اسلام نیز نگرش خاصی به آن دارد.
نگاه ویژهٔ اسلام
اقتصاد اسلامی بر خلاف اقتصاد غربی، بر قناعت و پرهیز از مصرف‌گرایی تأکید دارد. اقتصاد غربی نیازهای انسان را نامحدود و منابع و امکانات جهان را محدود می‌داند؛ در حالی که در اسلام منابع و امکانات نامحدود معرفی شده‌اند." وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا"(7). اسلام اقتصاد را در جهت اهداف عالیهٔ بشر دانسته و بر این اساس، نگرش سوسیالیستی و یا سرمایه‌داری که اقتصاد را مبنا قرار می‌دهند، رد می‌کند.
در نتیجه اقتصاد وسیله ای برای پیشبرد عدالت و ریشه کنی فقر در جامعه و یا به تعبیر بهتر وسیله ای برای بهره مندی تمام آحاد جامعه است و ابزاری در اختیار دولت مردان و وسیله ای برای کام جویی آنها نیست و این تفاوت اصلی میان اقتصاد اسلامی و اقتصاد لیبرال غربی است.
جهاد و کار ویژه های آن
كلمه‌ی جهاد یك تعبیر استعاره‌گونه و دارای معانی و دلالت‌های خاصی است. كلمه‌ی جهاد معمولاً به نوعی تلاش مقدس اطلاق میشود و یكی از كلماتی است كه در گفتمان دینی ما معنا پیدا می‌كند و همیشه صبغه‌ی تقدس را در درون خودش دارد. از این رو رهبر معظم انقلاب ابعاد دنیوی را با ابعاد مقدس اسلامی درهم آمیخته و همگون می‌بینند. برای همین هم كار كردن برای مسائل اقتصادی، پیشرفت و آبادانی و عمران كشور را با مسئله‌ی مقدسی به اسم جهاد تلفیق میكنند. تا اهمیت این موضوع بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
این یكی از پیام‌های بزرگ انقلاب اسلامی ایران است كه مسائل معنوی و مادی و یا به عبارت دیگر حسنه‌ی دنیا و حسنه‌ی آخرت چگونه می‌توانند با یكدیگر هم‌راستا شوند. ما از كلمه‌ی جهاد می‌توانیم بركات زیادی را نصیب این مرز و بوم كنیم. كما این‌كه در طول تاریخ معاصرمان هم می‌بینیم كه حضرت امام(ره) در مورد سازندگی از این استعاره استفاده میكنند و جهاد را وارد صحنه‌های سازندگی میكنند و این تعابیر استعاره‌گونه به نوعی مسبوق به سابقه از سوی حضرت امام(ره) نیز می‌باشد. بدون تردید بر کسی پوشیده نیست که بسیاری از سازندگی و رونق مناطق محروم از برکت نامگذاری حضرت امام(ره) یعنی جهاد سازندگی می باشد.
گفتمان دینی
در گفتمان دینی ما كلمه‌ی جهاد در كنار كلماتی مانند هجرت، ایمان، عبادت و... پازل گفتمانی دین را تكمیل می‌كند. در واقع عنوان جهاد یکی از فروع دهگانه دین محسوب می شود و توصیف کار اقتصادی در شرایط حاضر که البته چرایی آن بعدتر خواهد آمد به مفهومی مانند جهاد حکایت از اهمیت موضع دارد. البته تفاوتی که جهاد با مفاهیم دینی دیگر دارد در این مطلب است که در برخی موارد، مفاهیم دینی به ما اشاره میكنند كه باید مانع را دور بزنید، مثل كلمه‌ی هجرت. ولی كلمه‌ی جهاد همیشه برخورد با مانع و رفع مانع را مورد توجه دارد. این در معنای جهاد حالت تأكید و تصریح دارد.
در همین راستا یكی از استراتژی‌هایی كه در سال پیش رو یعنی سال 90 باید سر لوحه‌مان باشد این است كه باید جهاد عظیمی در شناسایی موانع اقتصادی كشور صورت دهیم. موارد و موانعی كه دست و پا گیر است. معمولاً در نگاه نهادی برخی از مقررات، آیین‌نامه‌ها یا تركیب‌های نهادی و یا به تعبیر دانشگاهی برخی از مواد یا تفاسیر قانونی كه امروزه در بدنه‌ی اجرایی ما وجود دارد، معمولاً به شكل مانع عمل میكنند. در صورتی‌كه ما به یك جهاد فراگیر در تمامی عرصه‌های اقتصادی جهت آسیب‌شناسی و مانع‌شناسی نیاز داریم تا بتوانیم برای رفع این موانع برخیزیم.
جهاد نظامی
جهاد معمولاً استعاره‌ای است كه ما از فضای نظامی داریم و به همین دلیل، دلالت‌هایی به ذهن‌مان خطور می‌كند. به‌طور مثال هرگونه جهادی نیازمند دیده‌بانی و رصد دقیق است. به نظر می رسد استراتژی دومی كه اقتصاد ایران در عرصه‌های مختلف كشاورزی، صنعتی، خدماتی، معدنی و... باید لحاظ كند، یك دیده‌بانی و رصد جامع و فراگیر است. ما باید دقیقاً رصد كنیم كه تحولات جهانی در اثر چیست و به چه مسیری سوق پیدا می‌كند؟
ما باید افق بیست سال آینده‌ی اقتصاد دنیا را و همچنین مزیت‌های نسبی كشور خودمان را رصد كنیم و بشناسیم. ما سریعاً باید خودمان را برای دهه‌های آینده به كمك رصد و دیده‌بانی‌ای كه صورت می‌دهیم، ارتقا دهیم و به مسائلی كه از طریق علم تولید ثروت میكنند، بیشتر توجه كنیم. تأكیداتی كه رهبر معظم انقلاب درطول این چند سال نیز داشتند، همه و همه ناظر به این مسئله بوده است. باید از صنایع تك به سراغ صنایعی برویم كه فرصت‌های تولید درآمدی و تولید ثروت آن فراوان است.
نقشه جامع علمی کشور
یكی دیگر از استعاره‌هایی كه كلمه‌ی جهاد برای ما به ارمغان می‌آورد، بحث نقشه و طرح است. ما می‌دانیم كه هر جهادی نیازمند طراحی نقشه‌ی عملیاتی است. این دقیقاً خواسته‌ای است كه در گذشته از سوی رهبر معظم انقلاب در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی مطرح شد كه گفتمان‌سازی و ظرفیت‌سازی بسیار خوبی نیز در جامعه‌ی نخبگانی كشور در مورد آن ایجاد شد. همانطور که می دانید نقشه علمی جامع کشور نیز در سال گذشته رونمایی شد که این نیز می تواند به رصد دقیق و برنامه ریزی علمی برای اقتصاد در آینده مفید باشد.
آرایش جهادی
از دیگر مسائلی كه در راستای مفهوم جهاد باید به آن اشاره كرد، مسائل مربوط به آرایش جهادی است. دستگاه‌های اجرایی كشور، دستگاه‌های قانون‌گذار، نهادهای قضایی، بخشهای مردمی، بخشهای غیر انتفاعی و خصوصی كشور باید با یك راهبردی كه از سوی دستگاه‌های سیاست‌گذار مشخص میشود، یك آرایش جهادی به خود گیرند. یعنی وضعیت دولت و مردم باید به گونه ای باشد که تداعی جهاد را در ذهن بیننده بوجود آورد. البته این هرگز به معنای وضعیت بحرانی یا حالت فوق العاده در زمان جنگ نیست، بلکه زندگی افراد جامعه کاملا سیر عادی و البته رو به رفاه و بهبودی را دارد، و منظور از آرایش جهادی وضعیت کاری افراد جامعه است.
آموزش جهادی
یکی دیگر از زیر مجموعه هایی هم كه در ذیل مفهوم جهاد معنا می‌یابد، بحث آموزش نیروها است، مثل هر عملیاتی كه اگر آموزش نیرو نداشته باشیم و نیروهای اقتصادی كشور را آماده نكنیم، در صحنه جهاد دچار مشكل خواهیم شد. بخشی از آموزش نیروها بحث عمومی است، یعنی بدنه‌ی آموزش و پرورش و دانشگاه‌های كشور و در نهایت رسانه‌ها و به‌طور مشخص رسانه‌ی ملی، باید حركتی جهادی داشته باشند و یك برنامه‌ی مدون در جهت آموزش نیروهای كشور نسبت به مقتضیات یك جهاد اقتصادی ارائه و اجرا كنند. و آنچه در قسمت آموزش مورد تاکید است این مطلب است که خود آموزش نیز می بایست به صورت جهادی و با همت مضاعف صورت گیرد.
نکته دیگر هم بحث آموزش عموم مردم جامعه است که باید همزمان با آموزش دولت و رسانه صورت پذیرد.
چرایی جهاد اقتصادی؟
بعد دیگر این نامگذاری نیز این مسئله است كه وقتی یك امری به عنوان جهاد تلقی میشود، یعنی از وضعیت كنونی و ساختارهای معیوب كنونی با توجه به ظرفیت‌های موجود در جامعه‌ی ایرانی رضایت نداریم و سریعاً باید با تحول آنها را اصلاح كنیم.
اکنون که هرچند مختصر با معانی و مفاهیمی که در دل عنوان جهاد اقتصادی نهفته است آشنا شدیم بهتر است با چرایی، یا بهتر بگوییم چرایی های جهاد اقتصادی آشنا شویم. در ادامه مطلب با چرایی های چندگانه جهاد اقتصادی آشنا می شویم.
دولت و جهاد اقتصادی
"خوشبختانه كارهای بزرگی را شاهد بودیم كه هم مسئولین كشور، قوه‌ی مجریه، قوه‌ی مقننه و قوه‌ی قضائیه انجام دادند؛ بخصوص قوه‌ی مجریه در این دورانِ یكساله(سال 1389) كارهای بزرگی را انجام دادند كه از جمله‌ی آنها همین مسئله‌ی حساس و بزرگ هدفمندی یارانه‌ها‌ست، كه این كار بزرگ را شروع كردند و امیدواریم ان‌شاءالله با موفقیت كامل این كار به انجام برسد."(8)
تاکید رهبر معظم انقلاب بر هدفمندی یارانه ها و اجرای موفقیت آمیز آن بیان گر این مطلب است که این جراحی بزرگ اقتصاد ایران که در 100 ساله گذشته بی سابقه بوده است می تواند موجب رشد و تعالی کشور شود.
"آنچه كه من از مجموع احساس میكنم، این است كه كشور ما بحمدالله در جاده‌ی پیشرفت و تعالی حركت خوبی را آغاز كرده است. البته این حركت كه روز‌به‌روز هم شتاب بیشتری گرفته است، ناشی از زحمات و تلاشهای مسئولان و ملت در طول سالیان متمادی است" (9)
اما با شروع هدفمندی یارانه ها در سال گذشته نوع اداره جامعه در همه زمینه ها دچار تغییراتی شده است. لذا باید تدبیری کرد تا اعتماد به نفس سیاست‌گذاران اقتصادی كشور ما با اجرای این قانون چندین برابر شده و بدانند كه با این نوع طرح‌هایی كه كل نظام و نخبگان كشور بر اجرای آن توافق دارند، می توان به سرمنزل مقصود رسید. بنابراین نوعی ایجاد انگیزه دوباره و پیوند دادن آن با مفاهیم اعتقادی و مذهبی توسط بالاترین مقام کشور بهترین کار ممکن می باشد. ولی این فقط ایجاد انگیزه نیست بلکه در سال جدید نیز همچون سایر سال‌های گذشته سخنان رهبر معظم انقلاب پشتوانه‌ی قاطعی برای همه‌ی مسئولین است كه باید در این جهاد اقتصادی، برنامه‌ها و جایگاه خودشان را تبیین و مشخص كنند.
هزینه بودجه ای که از محل صرفه جویی در اختیار دولت قرار خواهد گرفت اگر درست مدیریت نشود می تواند حتی موجب فاجعه در اقتصاد کشور شود ولی تجربه موفق دولت در سهمیه بندی بنزین می تواند آینده ای روشن را در هدفمندی یارانه ها برای مردم و کشور نوید بخشد. دولت در سال جهاد اقتصادی باید برنامه های متنوعی داشته باشد که ابتدا شتاب حرکتی خودش را در تمام زمینه ها سرعت بخشد و این مهم بر کسی پوشیده نیست.
"توجه دارید كه ما الان در این ساعت داریم وارد سومین سال دهه‌ی پیشرفت و عدالت میشویم. البته هم در زمینه‌ی پیشرفت و هم تا حدود زیادی در زمینه‌ی عدالت كارهای خوبی انجام گرفته است، لیكن حركت ما باید به نحوی باشد كه بتوانیم این دهه را به معنای حقیقی كلمه مظهر پیشرفت و مظهر استقرار عدالت در كشورمان قرار بدهیم."(10)
اما این حرکت باید در سال پیش رو به نحوی باشد حالتی جهادگونه داشته باشد و این به خاطر این نکته است که اگر بخواهیم به اهداف انقلاب همانگونه که در بیانات رهبر معظم انقلاب نیز است باید شتابی بیشتر داشته باشیم.
الزامات دولت بیشتر در عرصه های اجرایی است، بویژه در صنعت و کشاورزی که مدیران دولتی به سوبسید و یارانه های دولتی عادت کرده اند و تعداد کمی از آنها به دنبال مدیریت واقعی و کسب روش های خلاقانه برای کم کردن هزینه ها و افزایش راندمان کار هستند. لذا به نظر می ر سد میدان واقعی جهاد در دولت، جهاد در عرصه تولید است.
مردم و جهاد اقتصادی
مسئله ای كه بسیار اهمیت دارد، مردمی بودن عنوان امسال و سهم توده‌ی مردم در این حركت است؛ یعنی با این نامگذاری، رهبر معظم انقلاب شكل‌گیری اصلاحات اقتصادی را از یك موضوع دانشگاهی و نخبگی وارد فاز مردمی و به عنوان یك وظیفه‌ی عمومی ترسیم كردند.خوشبختانه اجرای موفق قانون هدفمندی یارانه‌ها نشان داد كه شرط اصلی موفقیت در هر طرح اقتصادی خیزش و همراهی مردم است. مردم نشان دادند كه با هر طرح اقتصادی كه منجر به بهبود وضعیت اقتصادی عموم شود و جهت‌گیری‌های عدالت‌خواهی هم داشته باشد، موافق و همراه هستند، اگرچه در شرایط كنونی ممكن است سختی‌هایی را هم متحمل شوند.
در واقع اعلام عمومی برای مردم است، نفس پیام نوروزی که این سالها تبدیل به رسانه ی نامگذاری سال شده است صحبت کردن با مردم و عموم جامعه است و مردم مخاطب اصلی آن هستند، اگر مردم مخاطب اصلی این نام گذاری نبودند می شد از طریق بخش نامه یا دستور اداری به قوا ابلاغ شود و از طریق رسانه های عموی نیز اطلاع رسانی شود. اما از آنجا که مردم ولی نعمتان انقلاب هستند و مهم ترین رکن جامعه در پیشبرد انقلاب به حساب می آیند، رهبر معظم انقلاب این مسئله را بار اول با مردم در میان گذاشتند.
دشمنان و جهاد اقتصادی
وقتی می‌خواهیم با تمام وجود و جهادگونه برای كشور كار كنیم، قطعاً این مسئله در پی خودش واکنش هایی را از جانب دشمن به دنبال خواهد داشت. یكی از ترفندهایی كه دشمن در سال‌های اخیر در مورد جمهوری اسلامی سرمایه‌گذاری كرده است، ناكارآمد جلوه دادن نظام است. درواقع سعی كرده است تا نظام دینی و الگوی حكومت مردم‌سالارانه‌ی دینی ناكارآمد جلوه دهد. البته خوشبختانه در عرصه‌های مختلفی كه دشمن این امر را مطرح كرده با شكست روبه‌رو شده است.
"همین تحریم هائی كه دشمنان ملت ایران زمینه‌سازی كردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال كردند، به قصد این بود كه یك ضربه‌ای بر پیشرفت كشور ما وارد كنند و آن را از این حركت شتابنده باز بدارند. البته خواسته‌ی آنها برآورده نشد و نتوانستند از تحریمها آن نتیجه‌ای را كه انتظار داشتند، بگیرند و تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد؛ اما دنبال میكنند. لذا این سال جاری را كه از این لحظه آغاز میشود، ما بایستی متوجه كنیم به اساسی‌ترین مسائل كشور، و محور همه‌ی اینها به نظر من مسائل اقتصادی است."(11)
اما بخش دیگر كارآمدی یك نظام، كارآمدی اقتصادی است. دشمن وقتی در عرصه‌های امنیتی، سیاسی و حتی به نحوی فرهنگی در ایران شكست خورد، تنها برگ برنده‌ای كه در این هفت، هشت سال اخیر در دستانش باقی مانده است، ناكارامدی اقتصادی است. جالب این‌جاست كه دشمن باز هم می‌بیند كه در عرصه زیرساخت‌ها، انقلاب اسلامی ایران پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است. این قبیل كارآمدی‌ها علی‌رغم تلاش نظام سلطه كه به شكل رسانه‌ای سعی می‌كند پیشرفت‌های رقیب خود را در عرصه‌ی بین‌المللی نشان ندهد، این پیشرفت‌ها جلوه‌گر شده است. در عرصه‌ی مدیریت‌های كلان اقتصادی ما فراز و نشیب‌هایی داشته و داریم كه ممكن است برای دشمن فرصت‌هایی را ایجاد كند كه باید از آن جلوگیری كرد. همیشه دشمن به دلیل ناتوانی در جنگیدن با واقعیت‌های اقتصادی ایران، تلاش كرده است تا به سراغ اذهان و ادراك مردم برود.
برای مثال اگر درباره وضع اقتصادی از مخالفان دولت فعلی یا حتی مخالفان انقلاب اسلامی ایران و ایرانیانی كه در داخل هستند ولی با نظام مخالفت دارند، سؤال شود، بلاشك همه و همه اذعان میكنند كه در طول سی سال اخیر، سبد مصرفی و بهره‌مندی مردم از مواهب مختلف دنیوی و مادی افزایش پیدا كرده است. این را كسی شك نمی‌كند كه تعریف فقر در ایران از سی سال پیش با مقوله‌ای كه الان در برخی عرصه‌ها متصور است، متفاوت است. مصرف مردم نسبت به مواد پروتئینی، حمل و نقل، داشتن وسیله‌ی نقلیه، رفتن به مسافرت‌ها و... مؤید این مطلب است. امروزه آمارها نشان می‌دهد كه در طول یك تعطیلات نوروز، بالغ بر پنجاه میلیون جابه‌جایی در ایران صورت می‌گیرد. این نشان‌دهنده‌ی آن است كه مسافرت به عنوان یك تفریح سالم در سبد كالایی مردم قرار گرفته است. بهره‌مندی مردم از مواهب ارتباطاتی همچون موبایل، اینترنت و مسائل آموزشی و... نیز همین نكته را نشان می‌دهد.
دشمن وقتی می‌بیند كه با واقعیت‌های اقتصادی ایران نمی‌تواند بجنگد، به سراغ ادراك كلمه‌ی اقتصاد می‌رود. كافی است هر جوان یا هر میانسال ایرانی سبد مصرفی خودش را با پدر خودش در سی سال قبل مقایسه كند. اما وقتی دشمن می‌بیند كه این‌جا دچار مشكل شده، به ادراك فقر دامن می‌زند. یعنی چه بسا درآمد سالانه‌ی ما نسبت به سی سال قبل چند برابر شده باشد اما مردم حس كنند كه حس رضایت‌مندی‌شان كم است. دشمن می‌خواهد وضع داخلی كشور را بحرانی نشان دهد؛ مخصوصاً در سال گذشته دشمن روی تحریم‌های اقتصادی به شدت مانور می‌داد. برنامه‌های دنباله‌دار و سریالی رسانه‌های خارجی دائماً تأكید داشت كه تحریم‌های اقتصادی چه مشكلات بزرگی را برای ایران به وجود آورده است. البته كه تحریمها برای ما بدون مشكل نبوده است و مسائلی را برای ما ایجاد كرده است، اما هر تحریمی طبق تئوری‌های اقتصاد بین‌الملل، در كنار هزینه‌اش، فرصت‌های مناسب و مزیت‌های نسبی هم به همراه دارد. كالایی كه قبلاً تولید آن در كشور برای ما نمی‌صرفید و ارزانِ آن از خارج قابل تهیه بود، وقتی دشمن ما را تحریم می‌كند، قیمت تمام‌شده‌ی آن برای ما بالا می‌رود و نمی‌توانیم آن را از بازارهای جهانی خریداری كنیم. همین كه دسترسی ما به این كالا سخت شد، باعث میشود كه جوانان ما آن را خودشان تولید كنند. وقتی تولید شروع شد، در مرحله‌ی تولید، طبق تئوری‌های اقتصادی هزینه‌ی تمام‌شده كاهش می‌یابد و ما بعد از چند سال به این نقطه می‌رسیم كه خودمان این كالا را با همان قیمت تمام‌شده‌ی خارجی كه قبل از تحریم داشتیم، تولید و عرضه می‌كنیم.
تحریم ها و سنگ اندازی دشمنان همانطور که در گذشته بوده است و بدون شک در آینده نیز تداوم خواهد داشت، پس برای حرکتی جهادی می بایست توجه جدی و مضاغفی را هم معطوف برطرف کردن آثار دشمنی ها در جامعه انجام داد که به زعم نگارنده با تبلیغات، آموزش و اطلاع رسانی رسانه ای می توان بر این مهم غلبه کرد.
جهاد اقتصادی و سال پیش رو
سال آینده به دلایلی(به طور مثال انتخابات مجلس) شاید تبدیل به سالی سیاسی شود، به همین علت عنوانی اقتصادی به خود گرفته است تا هم چرخه اصلاحات اقتصادی کامل شود و هم مسئولین و هم مردم بدانند جهت گیری فعالیت ها باید به چه سمتی باشد و با پرهیز از درگیری های روزمره سیاسی به فکر آبادانی و سربلندی آیران اسلامی عزیزمان باشیم.
به امید آن روز
1- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
2- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
3- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1389
4- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1388
5- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1387
6- سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران- سایت مجمع تشخیص مصلحت نظام
7- سوره ابراهیم. آیه 34 . و اگر بخواهید نعمت های خداوند را در شمار بیاورید، نمی توانید نعمت های خدا را در حد و حصری محدود کنید.
8- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
9- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
10- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
مانند چند سال گذشته هنگام سال تحویل با وجود همه دل مشغولی ها و گرفتاری ها فراموش نکرده بودم که در آغازین لحظات بعد از حلول سال نو، امسال نیز با ایده، فکر و شعاری جدید سال را آغاز می کنیم. ابتکاری که امروز عمر آن از یک دهه نیز فراتر رفته است و هر سال نیز با استقبالی فراوان تر از گذشته روبرو می شود. این استقبال در میان دولت و مردم به حدی بود که در پیام نوروزی امسال رهبر معظم انقلاب به طور صریح از تحقق شعار سال 1389 هجری شمسی یعنی همت مضاعف و کار مضاعف ابراز رضایت فرمودند.
این نشان می دهد نامگذاری سال ها امروز تبدیل به یک دکترین کوتاه مدت شده است و جامعه یعنی مردم و مسئولین نیز به نوعی بلوغ برای درک این مضمون رسیده اند و آن را پذیرفته و در حال تلاش برای رسیدن به منویات رهبر معظم انقلاب هستند.
انتخاب نام سالها، خصوصا در چند سال گذشته حکایت از دغدغه رهبری در زمینه مسائل اقتصادی دارد. روندی که حتی در بهبوهه جریانات سیاسی یک و نیم سال گذشته نیز مغفول نماند و کشور عزیزمان با جدیت در مسیر از قبل برنامه ریزی شده خود حرکت نمود. مسیری که تقریبا از ابتدای چشم انداز 1404 آغاز ( سال 1384) و تا به امروز مسیری رو به جلو داشته است و به نظر می رسد با شروع برنامه پنج ساله پنجم سمت و سوی جدی تری به خود گرفته است، که با نگاهی به نام گذاری های چند سال گذشته این مهم را بهتر درک می کنیم.
"من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و كار مضاعف» نامگذارى ميكنم. به اميد اينكه در بخشهاى مختلف، بخشهاى اقتصادى، بخشهاى فرهنگى، بخشهاى سياسى، بخشهاى عمرانى، بخشهاى اجتماعى، در همه‌ى عرصه‌ها، مسئولين كشور به همراه مردم عزيزمان بتوانند با گامهاى بلندتر، با همت بلندتر، با كار بيشتر و متراكم‌تر، راه‌هاى نرفته‌اى را بپيمايند و به هدفهاى بزرگ خود ان‌شاءاللَّه نزديكتر شوند. ما به اين همت مضاعف نيازمنديم. كشور به اين كار مضاعف نيازمند است."(3)
"من از عموم مردم و بخصوص از مسئولين درخواست ميكنم، خواهش ميكنم كه در اين زمينه فعاليت خودشان را در اين سال زياد كنند، افزايش بدهند و براى اصلاح الگوى مصرف برنامه‌ريزى كنند. لذا من اين سال را، سال «حركت مردم و مسئولين به سوى اصلاح الگوى مصرف» ميدانم."(4)
"كارهايی كه دولت كرده است، سرمايه‌گذاریهای بزرگی كه مسئولان گوناگون و آحاد مردم در بخشهای مختلف ـ چه سرمايه‌گذاری مادی، چه سرمايه‌گذاری معنوی ـ انجام داده‌اند، اينها به شكوفايی برسد و مردم نتايج آن را در زندگی خود حس كنند. لذا من امسال را «سال نوآوری و شكوفايی» می‌نامم."(5)
امروزه که به لطف پروردگار کشورمان از هجمه جریانات سیاسی و دشمنی سی ساله دشمنان قسم خورده این آب و خاک سربلند خارج شده است نیازمندیم با برنامه ریزی و تلاش برای ساختن آینده ای بهتر از امروز، به گونه ای باشیم که به الگوی کشورهای اسلامی تبدیل شویم.
فراموش نکنیم که می بایست در پایان چشم انداز 1404 ایران باید رتبه اول علمی و اقتصادی را در منطقه داشته باشد.
" با اتکال به قدرت لايزال الهي و در پرتو ايمان و عزم ملي و کوشش برنامه‌ريزي شده و مدبرانه‌ي جمعي و در مسير تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسي، در چشم‌انداز بيست ساله، ايران کشوري است توسعه يافته با جايگاه اول اقتصادي علمي و فناوري در سطح منطقه با هويت اسلامي و انقلابي، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بين‌الملل."(6)
البته این اهمیت و نگاه ویژه به مسائل اقتصادی ریشه در دین مبین اسلام و سرچشمه در آیات و روایات اسلامی دارد. هر چند حکومت داری وجوه مختلفی از اقتصاد و سیاست و هنر و اجتماع و روابط بین الملل را در بر دارد ، اما تردیدی نیست جامعه ای که پای اقتصادش بلنگد ، فقط از منظر اقتصادی عقب نخواهد بود بلکه در سایر حوزه های به هم پیوسته اش نیز لنگ خواهد زد و به سرمقصد نخواهد رسید.
به عنوان مثال ، اگر از غرب و آمریکای امروز ، اقتصادش را منها کنیم ، نه پنتاگونی برایش باقی خواهد ماند تا در جهان قدرت نمایی کند، نه سازمان ناسایی خواهد داشت تا علم برترش را به رخ بکشد و نه حتی هالیوودی که سیطره فرهنگی ایالات متحده را در دنیا پیگیری کند.
در عرصه دین اهمیت اقتصاد تا بدان اندازه است که بزرگان دین فرموده اند"کادالفقر ان یکون کفرا" (کم مانده است که فقر به کفر تبدیل شود) و "اذا دخل الفقر من باب خرج الایمان من باب آخر"(هرگاه فقر از دری وارد شود ایمان از در دیگر خارج می شود).
حضرت علی علیه السلام نیز از بین تمام دل نگرانی هایی که می توانستند برای فرزندشان محمد حنفیه داشته باشند ، این مهم را نیز متذکر می شوند: اى فرزند! من از تهیدستى بر تو هراسناکم ، از فقر به خدا پناه ببر ، که همانا فقر ، دین انسان را ناقص ، و عقل را سرگردان ، و عامل دشمنى است.
رهبر انقلاب اسلامی ایران، نه تنها تحولات اقتصادی را در صدر اصلاحات كشور در سال‌های اخیر قرار داده‌اند، بلكه در سال جدید از تعبیر جهاد استفاده كردند كه به نظر من این امر یك اتمام حجت برای همه‌ی مسئولین و آحاد جامعه است.
برای واکاوی بیشتر نام امسال می بایست ابتدا بعضی از معانی را باز تعریف کنیم
اقتصاد اسلامی
نظام اقتصاد اسلامی عبارت است از مجموعه قواعد کلّی ارائه شده در اسلام در زمینه روش تنظیم حیات اقتصادی و حلّ مشکلات اقتصادی، در راستای تامین عدالت اجتماعی.
مسألهٔ اقتصاد، به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل زندگی بشری، مطرح است، و اسلام نیز نگرش خاصی به آن دارد.
نگاه ویژهٔ اسلام
اقتصاد اسلامی بر خلاف اقتصاد غربی، بر قناعت و پرهیز از مصرف‌گرایی تأکید دارد. اقتصاد غربی نیازهای انسان را نامحدود و منابع و امکانات جهان را محدود می‌داند؛ در حالی که در اسلام منابع و امکانات نامحدود معرفی شده‌اند." وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا"(7). اسلام اقتصاد را در جهت اهداف عالیهٔ بشر دانسته و بر این اساس، نگرش سوسیالیستی و یا سرمایه‌داری که اقتصاد را مبنا قرار می‌دهند، رد می‌کند.
در نتیجه اقتصاد وسیله ای برای پیشبرد عدالت و ریشه کنی فقر در جامعه و یا به تعبیر بهتر وسیله ای برای بهره مندی تمام آحاد جامعه است و ابزاری در اختیار دولت مردان و وسیله ای برای کام جویی آنها نیست و این تفاوت اصلی میان اقتصاد اسلامی و اقتصاد لیبرال غربی است.
جهاد و کار ویژه های آن
كلمه‌ی جهاد یك تعبیر استعاره‌گونه و دارای معانی و دلالت‌های خاصی است. كلمه‌ی جهاد معمولاً به نوعی تلاش مقدس اطلاق میشود و یكی از كلماتی است كه در گفتمان دینی ما معنا پیدا می‌كند و همیشه صبغه‌ی تقدس را در درون خودش دارد. از این رو رهبر معظم انقلاب ابعاد دنیوی را با ابعاد مقدس اسلامی درهم آمیخته و همگون می‌بینند. برای همین هم كار كردن برای مسائل اقتصادی، پیشرفت و آبادانی و عمران كشور را با مسئله‌ی مقدسی به اسم جهاد تلفیق میكنند. تا اهمیت این موضوع بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
این یكی از پیام‌های بزرگ انقلاب اسلامی ایران است كه مسائل معنوی و مادی و یا به عبارت دیگر حسنه‌ی دنیا و حسنه‌ی آخرت چگونه می‌توانند با یكدیگر هم‌راستا شوند. ما از كلمه‌ی جهاد می‌توانیم بركات زیادی را نصیب این مرز و بوم كنیم. كما این‌كه در طول تاریخ معاصرمان هم می‌بینیم كه حضرت امام(ره) در مورد سازندگی از این استعاره استفاده میكنند و جهاد را وارد صحنه‌های سازندگی میكنند و این تعابیر استعاره‌گونه به نوعی مسبوق به سابقه از سوی حضرت امام(ره) نیز می‌باشد. بدون تردید بر کسی پوشیده نیست که بسیاری از سازندگی و رونق مناطق محروم از برکت نامگذاری حضرت امام(ره) یعنی جهاد سازندگی می باشد.
گفتمان دینی
در گفتمان دینی ما كلمه‌ی جهاد در كنار كلماتی مانند هجرت، ایمان، عبادت و... پازل گفتمانی دین را تكمیل می‌كند. در واقع عنوان جهاد یکی از فروع دهگانه دین محسوب می شود و توصیف کار اقتصادی در شرایط حاضر که البته چرایی آن بعدتر خواهد آمد به مفهومی مانند جهاد حکایت از اهمیت موضع دارد. البته تفاوتی که جهاد با مفاهیم دینی دیگر دارد در این مطلب است که در برخی موارد، مفاهیم دینی به ما اشاره میكنند كه باید مانع را دور بزنید، مثل كلمه‌ی هجرت. ولی كلمه‌ی جهاد همیشه برخورد با مانع و رفع مانع را مورد توجه دارد. این در معنای جهاد حالت تأكید و تصریح دارد.
در همین راستا یكی از استراتژی‌هایی كه در سال پیش رو یعنی سال 90 باید سر لوحه‌مان باشد این است كه باید جهاد عظیمی در شناسایی موانع اقتصادی كشور صورت دهیم. موارد و موانعی كه دست و پا گیر است. معمولاً در نگاه نهادی برخی از مقررات، آیین‌نامه‌ها یا تركیب‌های نهادی و یا به تعبیر دانشگاهی برخی از مواد یا تفاسیر قانونی كه امروزه در بدنه‌ی اجرایی ما وجود دارد، معمولاً به شكل مانع عمل میكنند. در صورتی‌كه ما به یك جهاد فراگیر در تمامی عرصه‌های اقتصادی جهت آسیب‌شناسی و مانع‌شناسی نیاز داریم تا بتوانیم برای رفع این موانع برخیزیم.
جهاد نظامی
جهاد معمولاً استعاره‌ای است كه ما از فضای نظامی داریم و به همین دلیل، دلالت‌هایی به ذهن‌مان خطور می‌كند. به‌طور مثال هرگونه جهادی نیازمند دیده‌بانی و رصد دقیق است. به نظر می رسد استراتژی دومی كه اقتصاد ایران در عرصه‌های مختلف كشاورزی، صنعتی، خدماتی، معدنی و... باید لحاظ كند، یك دیده‌بانی و رصد جامع و فراگیر است. ما باید دقیقاً رصد كنیم كه تحولات جهانی در اثر چیست و به چه مسیری سوق پیدا می‌كند؟
ما باید افق بیست سال آینده‌ی اقتصاد دنیا را و همچنین مزیت‌های نسبی كشور خودمان را رصد كنیم و بشناسیم. ما سریعاً باید خودمان را برای دهه‌های آینده به كمك رصد و دیده‌بانی‌ای كه صورت می‌دهیم، ارتقا دهیم و به مسائلی كه از طریق علم تولید ثروت میكنند، بیشتر توجه كنیم. تأكیداتی كه رهبر معظم انقلاب درطول این چند سال نیز داشتند، همه و همه ناظر به این مسئله بوده است. باید از صنایع تك به سراغ صنایعی برویم كه فرصت‌های تولید درآمدی و تولید ثروت آن فراوان است.
نقشه جامع علمی کشور
یكی دیگر از استعاره‌هایی كه كلمه‌ی جهاد برای ما به ارمغان می‌آورد، بحث نقشه و طرح است. ما می‌دانیم كه هر جهادی نیازمند طراحی نقشه‌ی عملیاتی است. این دقیقاً خواسته‌ای است كه در گذشته از سوی رهبر معظم انقلاب در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی مطرح شد كه گفتمان‌سازی و ظرفیت‌سازی بسیار خوبی نیز در جامعه‌ی نخبگانی كشور در مورد آن ایجاد شد. همانطور که می دانید نقشه علمی جامع کشور نیز در سال گذشته رونمایی شد که این نیز می تواند به رصد دقیق و برنامه ریزی علمی برای اقتصاد در آینده مفید باشد.
آرایش جهادی
از دیگر مسائلی كه در راستای مفهوم جهاد باید به آن اشاره كرد، مسائل مربوط به آرایش جهادی است. دستگاه‌های اجرایی كشور، دستگاه‌های قانون‌گذار، نهادهای قضایی، بخشهای مردمی، بخشهای غیر انتفاعی و خصوصی كشور باید با یك راهبردی كه از سوی دستگاه‌های سیاست‌گذار مشخص میشود، یك آرایش جهادی به خود گیرند. یعنی وضعیت دولت و مردم باید به گونه ای باشد که تداعی جهاد را در ذهن بیننده بوجود آورد. البته این هرگز به معنای وضعیت بحرانی یا حالت فوق العاده در زمان جنگ نیست، بلکه زندگی افراد جامعه کاملا سیر عادی و البته رو به رفاه و بهبودی را دارد، و منظور از آرایش جهادی وضعیت کاری افراد جامعه است.
آموزش جهادی
یکی دیگر از زیر مجموعه هایی هم كه در ذیل مفهوم جهاد معنا می‌یابد، بحث آموزش نیروها است، مثل هر عملیاتی كه اگر آموزش نیرو نداشته باشیم و نیروهای اقتصادی كشور را آماده نكنیم، در صحنه جهاد دچار مشكل خواهیم شد. بخشی از آموزش نیروها بحث عمومی است، یعنی بدنه‌ی آموزش و پرورش و دانشگاه‌های كشور و در نهایت رسانه‌ها و به‌طور مشخص رسانه‌ی ملی، باید حركتی جهادی داشته باشند و یك برنامه‌ی مدون در جهت آموزش نیروهای كشور نسبت به مقتضیات یك جهاد اقتصادی ارائه و اجرا كنند. و آنچه در قسمت آموزش مورد تاکید است این مطلب است که خود آموزش نیز می بایست به صورت جهادی و با همت مضاعف صورت گیرد.
نکته دیگر هم بحث آموزش عموم مردم جامعه است که باید همزمان با آموزش دولت و رسانه صورت پذیرد.
چرایی جهاد اقتصادی؟
بعد دیگر این نامگذاری نیز این مسئله است كه وقتی یك امری به عنوان جهاد تلقی میشود، یعنی از وضعیت كنونی و ساختارهای معیوب كنونی با توجه به ظرفیت‌های موجود در جامعه‌ی ایرانی رضایت نداریم و سریعاً باید با تحول آنها را اصلاح كنیم.
اکنون که هرچند مختصر با معانی و مفاهیمی که در دل عنوان جهاد اقتصادی نهفته است آشنا شدیم بهتر است با چرایی، یا بهتر بگوییم چرایی های جهاد اقتصادی آشنا شویم. در ادامه مطلب با چرایی های چندگانه جهاد اقتصادی آشنا می شویم.
دولت و جهاد اقتصادی
"خوشبختانه كارهای بزرگی را شاهد بودیم كه هم مسئولین كشور، قوه‌ی مجریه، قوه‌ی مقننه و قوه‌ی قضائیه انجام دادند؛ بخصوص قوه‌ی مجریه در این دورانِ یكساله(سال 1389) كارهای بزرگی را انجام دادند كه از جمله‌ی آنها همین مسئله‌ی حساس و بزرگ هدفمندی یارانه‌ها‌ست، كه این كار بزرگ را شروع كردند و امیدواریم ان‌شاءالله با موفقیت كامل این كار به انجام برسد."(8)
تاکید رهبر معظم انقلاب بر هدفمندی یارانه ها و اجرای موفقیت آمیز آن بیان گر این مطلب است که این جراحی بزرگ اقتصاد ایران که در 100 ساله گذشته بی سابقه بوده است می تواند موجب رشد و تعالی کشور شود.
"آنچه كه من از مجموع احساس میكنم، این است كه كشور ما بحمدالله در جاده‌ی پیشرفت و تعالی حركت خوبی را آغاز كرده است. البته این حركت كه روز‌به‌روز هم شتاب بیشتری گرفته است، ناشی از زحمات و تلاشهای مسئولان و ملت در طول سالیان متمادی است" (9)
اما با شروع هدفمندی یارانه ها در سال گذشته نوع اداره جامعه در همه زمینه ها دچار تغییراتی شده است. لذا باید تدبیری کرد تا اعتماد به نفس سیاست‌گذاران اقتصادی كشور ما با اجرای این قانون چندین برابر شده و بدانند كه با این نوع طرح‌هایی كه كل نظام و نخبگان كشور بر اجرای آن توافق دارند، می توان به سرمنزل مقصود رسید. بنابراین نوعی ایجاد انگیزه دوباره و پیوند دادن آن با مفاهیم اعتقادی و مذهبی توسط بالاترین مقام کشور بهترین کار ممکن می باشد. ولی این فقط ایجاد انگیزه نیست بلکه در سال جدید نیز همچون سایر سال‌های گذشته سخنان رهبر معظم انقلاب پشتوانه‌ی قاطعی برای همه‌ی مسئولین است كه باید در این جهاد اقتصادی، برنامه‌ها و جایگاه خودشان را تبیین و مشخص كنند.
هزینه بودجه ای که از محل صرفه جویی در اختیار دولت قرار خواهد گرفت اگر درست مدیریت نشود می تواند حتی موجب فاجعه در اقتصاد کشور شود ولی تجربه موفق دولت در سهمیه بندی بنزین می تواند آینده ای روشن را در هدفمندی یارانه ها برای مردم و کشور نوید بخشد. دولت در سال جهاد اقتصادی باید برنامه های متنوعی داشته باشد که ابتدا شتاب حرکتی خودش را در تمام زمینه ها سرعت بخشد و این مهم بر کسی پوشیده نیست.
"توجه دارید كه ما الان در این ساعت داریم وارد سومین سال دهه‌ی پیشرفت و عدالت میشویم. البته هم در زمینه‌ی پیشرفت و هم تا حدود زیادی در زمینه‌ی عدالت كارهای خوبی انجام گرفته است، لیكن حركت ما باید به نحوی باشد كه بتوانیم این دهه را به معنای حقیقی كلمه مظهر پیشرفت و مظهر استقرار عدالت در كشورمان قرار بدهیم."(10)
اما این حرکت باید در سال پیش رو به نحوی باشد حالتی جهادگونه داشته باشد و این به خاطر این نکته است که اگر بخواهیم به اهداف انقلاب همانگونه که در بیانات رهبر معظم انقلاب نیز است باید شتابی بیشتر داشته باشیم.
الزامات دولت بیشتر در عرصه های اجرایی است، بویژه در صنعت و کشاورزی که مدیران دولتی به سوبسید و یارانه های دولتی عادت کرده اند و تعداد کمی از آنها به دنبال مدیریت واقعی و کسب روش های خلاقانه برای کم کردن هزینه ها و افزایش راندمان کار هستند. لذا به نظر می ر سد میدان واقعی جهاد در دولت، جهاد در عرصه تولید است.
مردم و جهاد اقتصادی
مسئله ای كه بسیار اهمیت دارد، مردمی بودن عنوان امسال و سهم توده‌ی مردم در این حركت است؛ یعنی با این نامگذاری، رهبر معظم انقلاب شكل‌گیری اصلاحات اقتصادی را از یك موضوع دانشگاهی و نخبگی وارد فاز مردمی و به عنوان یك وظیفه‌ی عمومی ترسیم كردند.خوشبختانه اجرای موفق قانون هدفمندی یارانه‌ها نشان داد كه شرط اصلی موفقیت در هر طرح اقتصادی خیزش و همراهی مردم است. مردم نشان دادند كه با هر طرح اقتصادی كه منجر به بهبود وضعیت اقتصادی عموم شود و جهت‌گیری‌های عدالت‌خواهی هم داشته باشد، موافق و همراه هستند، اگرچه در شرایط كنونی ممكن است سختی‌هایی را هم متحمل شوند.
در واقع اعلام عمومی برای مردم است، نفس پیام نوروزی که این سالها تبدیل به رسانه ی نامگذاری سال شده است صحبت کردن با مردم و عموم جامعه است و مردم مخاطب اصلی آن هستند، اگر مردم مخاطب اصلی این نام گذاری نبودند می شد از طریق بخش نامه یا دستور اداری به قوا ابلاغ شود و از طریق رسانه های عموی نیز اطلاع رسانی شود. اما از آنجا که مردم ولی نعمتان انقلاب هستند و مهم ترین رکن جامعه در پیشبرد انقلاب به حساب می آیند، رهبر معظم انقلاب این مسئله را بار اول با مردم در میان گذاشتند.
دشمنان و جهاد اقتصادی
وقتی می‌خواهیم با تمام وجود و جهادگونه برای كشور كار كنیم، قطعاً این مسئله در پی خودش واکنش هایی را از جانب دشمن به دنبال خواهد داشت. یكی از ترفندهایی كه دشمن در سال‌های اخیر در مورد جمهوری اسلامی سرمایه‌گذاری كرده است، ناكارآمد جلوه دادن نظام است. درواقع سعی كرده است تا نظام دینی و الگوی حكومت مردم‌سالارانه‌ی دینی ناكارآمد جلوه دهد. البته خوشبختانه در عرصه‌های مختلفی كه دشمن این امر را مطرح كرده با شكست روبه‌رو شده است.
"همین تحریم هائی كه دشمنان ملت ایران زمینه‌سازی كردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال كردند، به قصد این بود كه یك ضربه‌ای بر پیشرفت كشور ما وارد كنند و آن را از این حركت شتابنده باز بدارند. البته خواسته‌ی آنها برآورده نشد و نتوانستند از تحریمها آن نتیجه‌ای را كه انتظار داشتند، بگیرند و تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد؛ اما دنبال میكنند. لذا این سال جاری را كه از این لحظه آغاز میشود، ما بایستی متوجه كنیم به اساسی‌ترین مسائل كشور، و محور همه‌ی اینها به نظر من مسائل اقتصادی است."(11)
اما بخش دیگر كارآمدی یك نظام، كارآمدی اقتصادی است. دشمن وقتی در عرصه‌های امنیتی، سیاسی و حتی به نحوی فرهنگی در ایران شكست خورد، تنها برگ برنده‌ای كه در این هفت، هشت سال اخیر در دستانش باقی مانده است، ناكارامدی اقتصادی است. جالب این‌جاست كه دشمن باز هم می‌بیند كه در عرصه زیرساخت‌ها، انقلاب اسلامی ایران پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است. این قبیل كارآمدی‌ها علی‌رغم تلاش نظام سلطه كه به شكل رسانه‌ای سعی می‌كند پیشرفت‌های رقیب خود را در عرصه‌ی بین‌المللی نشان ندهد، این پیشرفت‌ها جلوه‌گر شده است. در عرصه‌ی مدیریت‌های كلان اقتصادی ما فراز و نشیب‌هایی داشته و داریم كه ممكن است برای دشمن فرصت‌هایی را ایجاد كند كه باید از آن جلوگیری كرد. همیشه دشمن به دلیل ناتوانی در جنگیدن با واقعیت‌های اقتصادی ایران، تلاش كرده است تا به سراغ اذهان و ادراك مردم برود.
برای مثال اگر درباره وضع اقتصادی از مخالفان دولت فعلی یا حتی مخالفان انقلاب اسلامی ایران و ایرانیانی كه در داخل هستند ولی با نظام مخالفت دارند، سؤال شود، بلاشك همه و همه اذعان میكنند كه در طول سی سال اخیر، سبد مصرفی و بهره‌مندی مردم از مواهب مختلف دنیوی و مادی افزایش پیدا كرده است. این را كسی شك نمی‌كند كه تعریف فقر در ایران از سی سال پیش با مقوله‌ای كه الان در برخی عرصه‌ها متصور است، متفاوت است. مصرف مردم نسبت به مواد پروتئینی، حمل و نقل، داشتن وسیله‌ی نقلیه، رفتن به مسافرت‌ها و... مؤید این مطلب است. امروزه آمارها نشان می‌دهد كه در طول یك تعطیلات نوروز، بالغ بر پنجاه میلیون جابه‌جایی در ایران صورت می‌گیرد. این نشان‌دهنده‌ی آن است كه مسافرت به عنوان یك تفریح سالم در سبد كالایی مردم قرار گرفته است. بهره‌مندی مردم از مواهب ارتباطاتی همچون موبایل، اینترنت و مسائل آموزشی و... نیز همین نكته را نشان می‌دهد.
دشمن وقتی می‌بیند كه با واقعیت‌های اقتصادی ایران نمی‌تواند بجنگد، به سراغ ادراك كلمه‌ی اقتصاد می‌رود. كافی است هر جوان یا هر میانسال ایرانی سبد مصرفی خودش را با پدر خودش در سی سال قبل مقایسه كند. اما وقتی دشمن می‌بیند كه این‌جا دچار مشكل شده، به ادراك فقر دامن می‌زند. یعنی چه بسا درآمد سالانه‌ی ما نسبت به سی سال قبل چند برابر شده باشد اما مردم حس كنند كه حس رضایت‌مندی‌شان كم است. دشمن می‌خواهد وضع داخلی كشور را بحرانی نشان دهد؛ مخصوصاً در سال گذشته دشمن روی تحریم‌های اقتصادی به شدت مانور می‌داد. برنامه‌های دنباله‌دار و سریالی رسانه‌های خارجی دائماً تأكید داشت كه تحریم‌های اقتصادی چه مشكلات بزرگی را برای ایران به وجود آورده است. البته كه تحریمها برای ما بدون مشكل نبوده است و مسائلی را برای ما ایجاد كرده است، اما هر تحریمی طبق تئوری‌های اقتصاد بین‌الملل، در كنار هزینه‌اش، فرصت‌های مناسب و مزیت‌های نسبی هم به همراه دارد. كالایی كه قبلاً تولید آن در كشور برای ما نمی‌صرفید و ارزانِ آن از خارج قابل تهیه بود، وقتی دشمن ما را تحریم می‌كند، قیمت تمام‌شده‌ی آن برای ما بالا می‌رود و نمی‌توانیم آن را از بازارهای جهانی خریداری كنیم. همین كه دسترسی ما به این كالا سخت شد، باعث میشود كه جوانان ما آن را خودشان تولید كنند. وقتی تولید شروع شد، در مرحله‌ی تولید، طبق تئوری‌های اقتصادی هزینه‌ی تمام‌شده كاهش می‌یابد و ما بعد از چند سال به این نقطه می‌رسیم كه خودمان این كالا را با همان قیمت تمام‌شده‌ی خارجی كه قبل از تحریم داشتیم، تولید و عرضه می‌كنیم.
تحریم ها و سنگ اندازی دشمنان همانطور که در گذشته بوده است و بدون شک در آینده نیز تداوم خواهد داشت، پس برای حرکتی جهادی می بایست توجه جدی و مضاغفی را هم معطوف برطرف کردن آثار دشمنی ها در جامعه انجام داد که به زعم نگارنده با تبلیغات، آموزش و اطلاع رسانی رسانه ای می توان بر این مهم غلبه کرد.
جهاد اقتصادی و سال پیش رو
سال آینده به دلایلی(به طور مثال انتخابات مجلس) شاید تبدیل به سالی سیاسی شود، به همین علت عنوانی اقتصادی به خود گرفته است تا هم چرخه اصلاحات اقتصادی کامل شود و هم مسئولین و هم مردم بدانند جهت گیری فعالیت ها باید به چه سمتی باشد و با پرهیز از درگیری های روزمره سیاسی به فکر آبادانی و سربلندی آیران اسلامی عزیزمان باشیم.
به امید آن روز
1- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
2- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
3- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1389
4- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1388
5- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1387
6- سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران- سایت مجمع تشخیص مصلحت نظام
7- سوره ابراهیم. آیه 34 . و اگر بخواهید نعمت های خداوند را در شمار بیاورید، نمی توانید نعمت های خدا را در حد و حصری محدود کنید.
8- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
9- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
10- پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب 1/1/1390
اخبار ویژه
رهبر انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان:
یادآوری/ بازنشر
در پاسخ به رسانه‌های مدعی اصلاحات بیان شد:
نظرات بینندگان
ارسال نظرات
ناشناس
۰۹:۲۵ - ۱۹ تير ۱۳۹۰
19 امام خامنه اي امسال را سال جهاد اقتصادي ناميد كه بايد با سالهاي گذشته كاملآ فرق داشته باشد . البته جهاد اقتصادي تنها بداخل كشور معطوف نميگردد. لذا جهاد اقتصادي محور توسعه اقتصاد كشور در جهت صادرات بايد محقق شود آنهم باعث به وجود آمدن محور اصلي كه جهاد اقتصادي ايست و فرايند آن يكي مبارزه با بيكاريست . و ارتقاء سطع علمي و اقتصادي و اقتدار سياسي كشور است .مشكل اينجاست كه اجراء كامل و همه جانبه جهاد اقتصادي نداشتن متولي است ( يعني پدر) و نبودن پدر تمام موضوعات به كج دارو مريض حركت انجاميده و( اين جهاد نيست) لذا درخواست عاجزانه از مسئولين ارشد كشور دارم غفلت كردن از جهاد اقتصادي يك نوع خيانت بي كفايتي ميباشد . تا دير نشده فوري بايد سه قوه جلسه براي اين موضوع و به اجراء در آورند يك متولي مقتدر بي انجامد . (مسئولين اگر ناتوانيد شهامت داشته باشيد و كمك بگيريد )
ناشناس
۰۰:۵۸ - ۲۰ تير ۱۳۹۰
نکته مهم توجه داشتن به اصل اقتصاد و نتیجه آن یعنی معیشت مردم است. مبارزه با تورم و ایجاد اشتغال و مسکن
پاسخ
فیلم و عکس
جدیدترین اخبار پربازدید ها
