وزیر فرهنگ باید استراتژیست فرهنگی باشد

عماد افروغ کارشناس مسائل فرهنگی و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی فارس درباره ضرورت‌های وزیر فرهنگ در پاسخ به این سوال که چه مشخصاتی برای یک وزیر فرهنگ مهم است، گفت: وزیر فرهنگ باید یک انسان فرهنگی با صفات و ویژگی‌هایی که برای فرهنگی بودن یک انسان تعریف می‌‌کنیم باشد.

* وزیر فرهنگ باید استراتژیست فرهنگی و دارای سابقه کار فرهنگی باشد

وی افزود: نکته دوم این است که جایگاه فرهنگ را در انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی فهم کرده باشد و در کنار آن نکته سوم این است که استراتژی فرهنگی داشته باشد و بر این اساس هم جایگاه فرهنگ در انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را فهم کرده باشد و هم آسیب‌شناسی فرهنگی به دست داده باشد.

افروغ نکته دیگری را به این مشخصات افزود و گفت: نکته دیگر این است که وزیر فرهنگ آتی باید سابقه کار فرهنگی نیز داشته باشد و به نوعی بی‌ارتباط با مدیریت فرهنگی در سطوح مختلف و لایه‌های مختلف نباشد.

این کارشناس فرهنگی در پاسخ به این سوال که کدام معاونت در وزارت فرهنگ باید اولویت کار وزیر فرهنگ آتی باشد، گفت: من اولویت‌بندی نمی‌کنم چرا که احساس می‌کنم کلیت وظایفی که فرهنگی به حساب می‌آید و در وزارت ارشاد تعریف شده مهم هستند و با هم ارتباط دارند لذا ذهن تجزیه‌گرایی ندارم که بگویم کدام معاونت نسبت به کدام معاونت مهمتر است.

* وزیر فرهنگ از هیچ معاونتی غفلت نکند اما عنایت ویژه‌ای به معاونت مطبوعاتی داشته باشد

وی در عین حال افزود: البته با توجه به آسیب‌شناسی فرهنگی سال‌های گذشته فکر می‌کنم وزیر فرهنگ آتی راجع به معاونت که مربوط به « آزادی» می‌شود باید یک نظریه جدی درباره آزادی داشته باشد و یک آسیب‌شناسی خوبی از آزادی به دست بدهد.

افروغ ادامه داد: من فکر می‌کنم که ما در حوزه آزادی فردی کماکان مشکل داریم و باید هم فهم دقیقی از این مشکلات داشته باشیم و هم فهمی از قانون اساسی داشته باشیم و راه‌هایی برای برون رفت از معضلاتمان و سیاست‌های انقباضی به دست دهیم.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم در نهایت تاکید کرد: ضمن اینکه اصرار دارم نگاه کلیت‌گرا داشته باشم اما اگر قرار باشد اولویتی بدهم با توجه به آسیب‌شناسی سال‌های اخیر فکر می‌کنم معاونت مطبوعاتی باید مورد عنایت ویژه قرار بگیرد و این به معنای این نیست که از دیگر معاونت‌ها غفلت صورت گرفته شود.

عماد افروغ در ادامه این گفت‌وگو درباره مهمترین کاری که باید توسط وزیر فرهنگ آتی صورت گیرد، گفت: نگاه فرهنگی با نگاه اقتصادی و یا سیاسی فرق می‌کند کسی که جایگاه فرهنگی را عهده‌دار هست باید در وهله اول انسان فرهنگی باشد و انسان فرهنگی، انسان سیاسی صرف نیست نه اینکه دلالت سیاسی ندارد؛ انسان اقتصادی صرف نیست نه اینکه دلالت اقتصادی ندارد بلکه انسان فرهنگی در وهله اول به دنبال حقیقت است، یک انسان کاملا اخلاقی است و مثلا اگر از او سوال کردند «مظلومیت فرهنگی» را تعریف کن بلافاصله بحث بودجه را مطرح نکند بلکه بلافاصله برود و یک پاسخ فرهنگی به این سؤال بدهد.

* اولویت کاری وزیر فرهنگ و ارشاد داشتن نگاه فرهنگی است

وی با بیان اینکه وزیر فرهنگ آتی باید واقعا استراتژیست فرهنگی و یک نظریه‌پرداز فرهنگی باشد، افزود: با توجه به این اوصاف اولویت کاری وزیر فرهنگ آتی داشتن همین نگاه است و آنچه ما رنج می‌بریم فقدان همین نگاه است یعنی انسان فرهنگی راه که می‌رود از او فرهنگ می‌بارد زمین به او افتخار می‌کند اما اگر انسان فقط حرف فرهنگ را بزند شعار فرهنگ را بدهد اما فرهنگی عمل نکند و همه چیز را به شکل کاسبی نگاه کند اگر شغل و مسئولیت دیگری به او می‌دادند و می‌پذیرفت او دیگر فرهنگی نیست انسان فرهنگی صفت خاصی دارد، صفت انبیاء را دارد صفت انسان‌های اخلاقی را دارد اهل حقیقت است صفت بزرگان ما را دارد و باید در آن مسیر گام بردارد و تحت هر شرایطی دست از مرام اخلاقی، فرهنگی و ادبی خودش برندارد؛ انسان اهل حقیقت اهل مصلحت نیست، اهل کاسبی و تجارت نیست و ما در مقام وزارت فرهنگ اهل مصلحت نمی‌خواهیم؛ بگذارید اهل مصلحت بروند در سیاست و اقتصاد و ...؛ اینجا نیازمند اهل حقیقت است.

*  با توجه به صبغه نرم‌افزارانه انقلاب مردم «حق فرهنگی» و دولت وظیفه‌ای فرهنگی دارد

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم در ادامه در پاسخ به این سوال که وزیر فرهنگ چه نگاهی باید به جنگ نرم داشته باشد، گفت: کسی که در مصدر یک امر فرهنگی قرار می‌گیرد باید بفهمد که اصلا گفتمان انقلاب اسلامی در وهله اول یک گفتمان نرم است و قابلیت‌های نرم دارد و اصلا این ما هستیم که دنیا را به یک مصاف نرم‌ فرا می‌‌خوانیم و مصاف ما از جنس سخت نیست و مصاف ما نرم‌افزارنه و فلسفی، عرفانی و معرفتی است.

وی افزود: ما دنیا را بر اساس این قابلیت‌های فکری و فلسفی و عرفانی و انسان‌شناختی به چالش‌ می‌کشانیم و وزیر فرهنگ باید این صبغه نرم‌افزارانه انقلاب اسلامی را فهم کند و عطف به این صبغه نرم باید متوجه باشد که مردم «حق فرهنگی» دارند و عطف به این حق فرهنگی وظیفه‌ای فرهنگی روی دوش دولت است و بالتبع وظیفه نظارت بر امر فرهنگ و مراقبت از اینکه خدای ناکرده ما به دلیل برخی از مصلحت‌های روزمره اسیر استحاله فرهنگی نشویم و این خیلی مسئله مهمی است.

افروغ ادامه داد: نباید اینگونه شود که مسایل دیگری اولویت بیابد و ما از حق فرهنگی مردم و در نتیجه از وظیفه فرهنگی دولت غافل شویم،‌ نظارت فرهنگی را هم کنار بگذاریم و دفعتا ببینیم اسیر و استحاله فرهنگی شدیم چون برای ما آب و نان و روغن و مباحث فنی و سخت‌افزاری و آن عوامل ابزاری آن قدر عمده شده که از هدف غافل شدیم و یک دفعه متوجه می‌شویم از انقلاب چیزی نمانده است.

وی به ضرورت توجه به بعد خارجی جنگ نرم نیز اشاره کرد و گفت: در بعد خارجی هم همینطور است ما صاحب یک انقلاب اسلامی هستیم که ادعایی برای جهان داریم، ادعایی برای بشر داریم و انقلاب اسلامی را انقلابی جهانی می‌‌دانیم که هم در یک شرایط خاصی به پیروزی رسید و هم ادعای جهانگیری و جهان‌گستری دارد و این ادعای جهانگیری و جهان‌گستری در حوزه سخت‌افزاری نیست در حوزه نرم‌افزاری است؛ یعنی اگر آمریکا می‌آید بیرک نظامی می‌زند ما بیرک فکری و معرفتی می‌زنیم ما وارد گفت‌وگو می‌شویم؛ ما با فیلسوفان عالم وارد بحث می‌شویم ما با اصحاب اندیشه در عالم بحث می‌کنیم و می‌گوییم که انقلاب اسلامی به لحاظ انسان‌شناسی و خداشناسی چه ویژگی‌هایی دارد و چه عقبه فرهنگی و تاریخی دارد چه مؤلفه‌هایی دارد و چه اهدافی برای بشر دارد؛ می‌گوییم که انقلاب اسلامی آمده تا خدا را در ساحت خردورزی و معرفت احیا بکند.

* سخنانی درباره حذف «ارشاد» از وزارت فرهنگ نادیده گرفتن حق خدا در هدایت انسان‌هاست

افروغ افزود: ما فریاد می‌زنیم که انقلاب اسلامی آمده معنویت را در ساحت روابط انسانی و اجتماعی تقویت بکند آمده حق خدا را در کنار حق انسان مطرح کند؛ بشر ممکن است به حق بشر رسیده باشد اما از حق خدا غافل شده است ما می‌خواهیم بگوییم حق بشر بدون حق خدا معنا نمی‌دهد همانگونه که حق خدا دلالت حق بشر نیز می‌کند این چیزهایی که حق بشر گریبانگیر آن هست و نتوانسته جمعش بکند و برایش چون یک عطش هست و انقلاب اسلامی آمده اینها را سیراب بکند.

عماد افروغ پس از این مقدمه تاکید کرد: کسی در پست وزارت فرهنگ قرار می‌گیرد باید این امور را متوجه باشد و بفهمد و فکر نکند که وزارت ارشاد یعنی اینکه ما بیاییم تعدادی پرسنل را اداره کنیم و هر سال یک بودجه‌ای را بگیریم و بعد باری به هر جهت عمل کنیم کما اینکه تاکنون چنین بوده است و یک نفر می‌آید می‌گوید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نباید «ارشاد» داشته باشد فقط باید فرهنگ باشد من متوجه نمی‌شوم مگر یکی از وظایف انقلاب اسلامی ما مسئله هدایت انسان‌ها نیست مگر ارشاد انسان‌ها نیست مگر امام علی (ع) نفرمودند «و استصلاح اهلها».

وی افزود: امام علی(ع) در اول نامه به مالک اشتر، به وی مأموریت‌هایی می‌دهند که یکی از مأموریت‌ها تربیت مردم است و این یعنی ارشاد لذا وقتی می‌گویید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، «ارشاد» را حذف می‌کنیم یعنی حق خدا را نادیده گرفته‌اید یعنی اگر برای خدا قرار است حقی قایل شویم حق خدا در هدایت انسان‌ها و تعلیم تربیت انسان‌هاست لذا من فکر می‌کنم وزیر فرهنگ آتی باید این واقعیت و قابلیت نرم انقلاب اسلامی را خوب فهم بکند چراکه با این قابلیت است که ما می‌توانیم انقلاب را صادر کنیم و جهان را به گفت‌وگو فرا بخوانیم و قابلیت خودمان را به رخ بکشیم و امپریالیسم و لیبرالیسم را به چالش بکشیم.