جام ورزشی؛ ادعای محمد رویانیان درباره درآمد سالانه عادل فردوسیپور از برنامه ۹۰ که مبلغی بین ۵۰ تا ۶۰ میلیارد تومان درآمد دارد این روزها محافل فوتبالی را به هم ریخته. عدم شفافیت مالی باعث شده تا هر چند وقت یک بار یک نفر با افشای اطلاعات مالی نسبت به رقبا یا دشمنان بکوشد تا حقانیت خود را ثابت کند. ادعای رویانیان هم قطعا از همین جنس است چرا که درآمد برنامه ۹۰ قطعا ربطی به رویانیان پیدا نمیکند. قبل از هر چیز باید دو یا سه نکته را متذکر شد.
* فردوسیپور؛ تهیهکننده ۹۰ یا رئیس صداوسیما؟
اول اینکه درآمدهای برنامه ۹۰ درآمدهای عادل فردوسیپور نیست. برنامه ۹۰ یک برنامه تلویزیونی است و بخش اصلی و اعظم درآمدهای آن به صدا و سیما تعلق دارد. عادل تنها تهیهکننده و مجری برنامه است و در سودهای کلان مجموعه صدا و سیما درصدی ندارد. یک برنامه تلویزیونی با این شرایط مالی افتضاح صدا و سیما اگر هم به سوددهی برسد سودش به جیب کسی نمیرود غیر از تلویزیون.
* دوم؛ آگاهی از آگهیها
دوم اینکه مجاری درآمدی برنامه تلویزیونی است. از آنجا که تلویزیون دولتی است و برنامهاش رایگان پخش میشود منابع درآمدی به دو بخش خلاصه میگردد. اول آگهیها و اسپانسرها و دوم پیامکهای برنامه ۹۰. پیامکهایی که در هر برنامه از یک میلیون تا دو و نیم میلیون متغیر است و ترنوبل مالی بسیار بالایی دارد.
آگهیها تکلیف مشخصی دارند. آگهی از مجاری رسمی صدا و سیما پخش میشود و اگر در ۹۰ تیزری از پفک نمکی یا بانک پخش شود درآمدش مال تلویزیون است. میماند اسپانسرهایی که تبلیغات داخل برنامه را به عهده دارند. صدا و سیما به علت نداشتن بودجه مدتی است برنامههای مشارکتی را در دستور کار خود قرار داده که مشابهش برنامههای آشپزی است. حتی پای یک تولیدکننده ماکارونی به برنامه کودکان باز شده بود و در یک صحنه مجریان برنامه دور آرم تبلیغاتی این شرکت میدویدند و فریاد میزدند: ماکارونی.. ماکارونی!!
با این همه همین مشارکتیها هم قبل از عقد قرارداد باید پول را بریزند به حساب صدا و سیما نه حساب تهیهکننده. خوشبختانه پای چنین تبلیغاتی هنوز به برنامه ۹۰ باز نشده و اتفاقا همین قضیه نیز این برنامه را جدی و سنگین نگه داشته.
* آنهایی که جایزه میدهند
اما بخش اسپانسرها قصه متفاوتی دارد. اسپانسرها شرکتهایی هستند که برای مثال جوایز برنامه را تقبل میکنند و به آن صورت اسمشان در برنامه ذکر نمیشود. شاید سه یا چهار بار عادل در برنامه اعلام کند که بانک فلان جوایز این قسمت را تقبل کرده. این اسپانسرها معمولا اسمشان در پیامکهایی ذکر میشود که پس از شرکت در مسابقه پیامکی دریافت میکنید. به عبارت دیگر ارسال یک پیامک از سوی شما مصادف است با ارسال یک پیامک تبلیغاتی از سوی بانک فلان. به این قضیه در بخش بعدی میپردازیم.
معمولا اسپانسرها برای حضور در یک برنامه مبلغی را به صدا و سیما پرداخت میکنند که در بهترین حالت درصد اندکی به آورنده آگهی پرداخت خواهد شد. میزان این درصد در برنامههای مشارکتی بالاتر از برنامههای بدون مشارکت است به این ترتیب اگر یک بانک به تلویزیون برای اسپانسر شدن در برنامه عادل مبلغی پرداخت کند درصد بسیار کمی از این پول به برنامه ۹۰ خواهد رسید که مخارج تولید هم از آن کسر خواهد شد. تمام درآمدهای اینچنینی ۹۰ صرف پرداخت هزینههای تولید میشود و سود اندک باقیمانده به تهیهکننده خواهد رسید. به هر حال باز هم تمام پول به تلویزیون میرسد.
* پیامکها؛ ۸۰ به ۲۰ توافقی
سومین نکته درباره برنامه ۹۰ پیامکهای آن است که میتواند سودآورترین بخش کار باشد. هر پیامک ارسالی به برنامه ۹۰ به طور میانگین ۵۰ تومان از حساب شما به حساب اوپراتور شما ارسال میکند. به این ترتیب یک میلیون پیامک در هر برنامه به رقم ۵۰ میلیون میرسد. دو میلیون پیامک قیمتی معادل ۱۰۰ میلیون پیدا میکند. صد میلیون در هر برنامه میشود ۴۰۰ میلیون در ماه و ۴ میلیارد در سال (با حساب ۱۰ ماه پخش تلویزیونی). این چهار میلیارد در سال کل پول پیامکهاست نه درآمد برنامه ۹۰. معمولا صدا و سیما و مخابرات در موارد اینچنین با هم معامله و با نسبتهایی مثل ۹۰ به ۱۰ یا ۸۰ به ۲۰ این رقم را بین هم تقسیم میکنند. یعنی در بهترین حالت قابل تصور ۲۰ درصد این مبلغ از سوی مخابرات به صدا و سیما ریخته میشود و باز هم ربطی به برنامه ۹۰ ندارد.
* رویانیان رها کن
رویانیان ادعا کرده که در برنامه ۹۰ سالی ۵۰ میلیارد تومان درآمد دارد. اول اینکه در بهترین حالت پیامکهای مخابراتی سالی ۱۰ میلیارد درآمدسازی میکنند که سودش مال مخابرات و تلویزیون است.
دوم در بخش آگهیها مطابق صحبتهایی که با تهیه کنندگان و مجریان مختلف داشتیم همه روی یک نکته تاکید داشتند که درآمد آگهی و مشارکت مستقیما به حساب صداو سیما ریخته میشود نه حساب تهیهکننده وهیچ بخشی از این پول مال تهیهکننده نیست. در بهترین حالت بین ۱۰ تا ۱۲ درصد از سود آگهی به تهیهکننده پرداخت میشود اما درصورتی که وی آگهی را آورده باشد. آگهیآورنده ۱۰ درصد کمیسیون دارد و فرقی هم نمیکند که تهیهکننده باشد یا تبلیغاتچی.
با این وضعیت اقتصادی افتضاح هم یک برنامه تلویزیونی امکان ندارد بتواند در سال حتی یکسوم درآمد نجومی آقای رویانیان را کسب کند. درست است که عادل فردوسیپور بیشترین بیننده را دارد اما برنامهاش حتی اگر گرانترین برنامه هم باشد امکان ندارد بتواند سالی ۶۰ میلیارد تومان درآمدزایی کند.
* ماهیانه ۴، ۵ میلیون؛ سالیانه فوقش ۵۰۰
در جهت تایید همین فرضیه با یکی از فعالان تبلیغات صحبت کردیم و از او خواستیم تا با توجه به شناختش از تلویزیون و تبلیغات درآمد عادل در ماه را حساب کند. محاسبات تخمینی او برنامهای ۴ تا ۵ میلیون تومان پول بود که خالص هم نیست یعنی باید کلی پول از آن کسر شود.
از این فعال تبلیغاتی که در کارنامهاش اداره پروژه یکی از مجموعههای رسانههای خانگی را هم دارد پرسیدیم: اگر کل تبلیغات برنامه ۹۰ به شما پیشنهاد شود چقدر حاضرید پرداخت کنید؟ در بهترین حالت مبلغ ۵۰۰ میلیون در سال را پیشنهاد کرد آن هم به شرط اینکه اسپانسرهای برنامه به خوبی در طول مدت پخش از سوی عادل ساپورت شوند.
***
اینکه برنامه عادل چقدر درآمدزایی میکند مشخص نیست اما یک نکته یادتان باشد. اگر صندلی نود برای عادل پولساز بود تا به حال صد نفر دیگر رویش نشسته بودند مثل بسیاری از برنامههای دیگر که تا گل میکند مجری و تهیهکننده را میگذارند کنار و یکی دیگر را سر جایش مینشانند.
* توضیحات پایانی رویانیان
گفتنی است محمد رویانیان در آخرین اظهارنظرش گفته است: «فردوسیپور بنده خدا هم اگر حقوقش کمتر از من نباشد بیشتر نیست. من به این موضوع اطمینان کامل دارم. من به اینکه سالی 30 میلیارد تومان به کل تیمهای لیگ برتری بابت حق پخش تلویزیونی پرداخت میشود معترضم و برنامه 90 را هم مثال زدم تا مردم بدانند درآمد صداوسیما چقدر است.»