ماجرای فتوای امام خمینی(ره) در مورد حرام بودن تقیه در زمان نهضت اسلامی

به گزارش خبرگزاری فارس از قم، آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی جمعه شب در بیست و سومین جلسه درس اخلاق رمضان خود در حسینیه امام خمینی(ره) دفتر رهبر معظم انقلاب در قم حفظ جان را یکی از موارد تقیه کردن دانست و اظهار کرد: یکی از کسانی که در صدر اسلام از تقیه استفاده کرد، عمار بود که با دیدن شهادت والدینش اقدام به تقیه کرد و پس از آن آیاتی نازل شد که اگر کسی با اکراه اظهار کفر کند، اما در قلبش ایمان را حفظ کرده باشد، آسیبی به ایمانش نرسیده است و از آن زمان مسلمانان با تقیه آشنا شدند.

وی افزود: پس از اینکه معاویه قدرت را در دست گرفت، لعنت فرستادن بر حضرت علی(ع) را یکی از امور واجب مسلمانان قرار داد که در هر خطبه نماز جمعه باید انجام می‌شد؛ از آن زمان بود که امامان معصوم(ع) یاران خود را در مورد تقیه سفارش می‌کردند.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه در اوایل کار تقیه چنان باب شد که ضرر تقیه نکردن بیشتر از دشمنی با اهل بیت(ع) محسوب می‌شد عنوان داشت: صبر بر تقیه به تدریج از صبر بر مشکلات هم سخت‌تر شده بود، زیرا کسی نمی‌توانست به خود بقبولاند که خلفا را واجب‌الاطاعة بداند.

وی ادامه داد: بعضی از مفسران معنای صبر را در برخی آیات مساوی با تقیه قرار داده‌اند و در مورد مومنانی که پیش از بعثت به خدا ایمان داشتند و آن را اظهار نمی‌کردند، به کار می‌برند که ثوابشان دو برابر دیگران خواهد بود.

آیت‌الله مصباح یزدی موارد وجوب تقیه را مورد توجه قرار داد و خاطرنشان کرد: اگر تقیه واجب شده باشد، نوعی طاعت است و صبر بر آن هم واجب و صبر در اطاعت خواهد بود که موجب رشد اسلام می‌شود.

استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به فتوایی که علمای شیعه در مورد تقیه در وضو صادر کرده‌اند، گفت: اگر شیعیان در جایی باشند که اهل سنت فراوان هستند و نباید متوجه شیعه بودن آنان شوند، می‌توان مانند سنی‌ها وضو گرفت.

وی مضطر شدن آدمی را یکی از شرایط تقیه دانست و تصریح کرد: هرچند روایاتی در این زمینه وجود دارد، اما وجوب تقیه در صورت اضطرار را مطرح نمی‌کنند مانند دو نفر که از سوی مأموران حکومتی مجبور به لعن علی(ع) شدند و یکی از آنها این کار را انجام داد و نجات یافت و دیگر لعن نکرد و کشته شد؛ زمانی که از امام معصوم(ع) در مورد آنها پرسیدند، فرمود «آنکه کشته شد به بهشت رفت و دیگری فقیهی بود که خود را نجات داد» و از اینجا وجوب تقیه در صورت اضطرار برداشت نمی‌شود.

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه این اندیشه همچنان جریان داشت که در صورت اضطرار و ترس از جان می‌توان تقیه کرد تا اینکه امام خمینی(ره) پرچم نهضت اسلامی را برافراشت، گفت: در آن زمان برخی با این منطق که در صورت مبارزه با رژیم اموالشان مصادره و جانشان به خطر می‌افتد، در نهضت شرکت نمی‌کردند، ولی امام راحل در یکی از اعلامیه‌های خود فرمودند امروز تقیه حرام است ولو هرچه پیش آید که این فتوای ایشان موجب شد حوزه‌های علمیه در عقیده خود تجدید نظر کنند.

عضو مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: امام خمینی(ره) در رساله‌ای با عنوان تقیه به تبیین صحیح این مسئله پرداخته و آن را در مواردی جایز دانستند که یا جان آدمی به خطر افتاده یا اینکه برای وحدت میان مسلمانان به کار رود و نیز تصریح کردند که اگر کیان اسلام در خطر باشد تقیه جایز نیست.

وی افزود: زمانی است که جان یک مسلمان در خطر است و در همان زمان اگر تقیه صورت گیرد، مقدسات بزرگ اسلامی یا اصل اسلام به خطر می‌افتند که در این صورت نمی‌توان تقیه کرد.

آیت‌‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه یکی از موارد صبر، صبر بر تقیه است، گفت: با این حال زمانی که اصل اسلام یعنی مصلحت اهمی نسبت به حفظ جان آدمی در کار باشد نباید تقیه کرد.