خبرنگاران چقدر باید منتظر اجرای قانون بازنشستگی مشاغل سخت بمانند؟

به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، طبق ماده‌ی 12 قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور، که در سال 1380 توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تأیید شد، روزنامه‌نگاران و خبرنگارانی که سابقه‌ی 20 سال کار متوالی یا 25 سال کار متناوب دارند، می‌توانند از این قانون برای بازنشستگی با خدمات 30 سال خدمت استفاده کنند؛ اما تا همین امروز، شاید عده‌ی کمی از خبرنگاران از نحوه‌ی بهره‌گیری از این قانون مطلع باشند.

قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور برای خبرنگاران طبق روال قانونی باید از سال 1380 اجرایی می‌شد؛ ولی چون در ابلاغ آیین‌نامه‌های مربوط به آن اشکال‌هایی وجود داشت، روال اجرای آن با مشکل مواجه شد و در حقیقت، موانعی پیش‌ پای روزنامه‌نگاران قرار گرفت.

نخستین مشکل اینجا بود که تعریف درستی از خبرنگار و روزنامه‌نگار ارائه نشده بود‌ و رسانه‌یی‌ها برای استفاده از حق قانونی خود باید به مرجعی که اصلا با شغل روزنامه‌نگاری آشنایی نداشت مراجعه می‌کردند. کمیته‌هایی که شامل نمایندگان چند ارگان بودند و در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی وجود داشتند، باید صلاحیت روزنامه‌نگاران را برای استفاده از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور تأیید می‌کردند.

برای رفع این مشکل، مهرماه 1390 آیین‌نامه‌ی «کار حرفه‌یی روزنامه‌نگاران» توسط هیأت دولت تصویب شد. این آیین‌نامه مصادیق خبرنگاری و روزنامه‌نگاری را تعریف کرد تا کمیته‌ها برای تطبیق مشاغل مربوط به حرفه‌ی روزنامه‌نگاری دچار ابهام نشوند.

در این آیین‌نامه، قانون مشاغل سخت و زیان‌آور برای حرفه‌ی خبرنگاری، همه‌ی مشاغل خبری مانند خبرنگار، عکاس، دبیر سرویس، سردبیر، کارشناس امور خبری و مطبوعاتی مشخص شد و سازمان تأمین اجتماعی به استناد این آیین‌نامه مکلف شد تا مشمولان خبری را با سابقه‌ی 20 سال کار بازنشسته کند.

یکی دیگر از بحث‌هایی که در این‌باره مطرح شد، این بود که استفاده از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور شامل مشاغل دولتی ‌نمی‌شود، طرح چنین موضوعی به‌دلیل تعاریف متفاوت سازمان‌های خبری از پست‌های سازمانی دولتی به جای عناوین خبرنگاری بود که این مشکل در همین ‌آیین‌نامه و با تطبیق تمام عناوین موجود برای خبرنگاری رفع شد.

پس از تصویب این آیین‌نامه، امید می‌رفت که برخی ابهام‌ها برطرف شود، اما همچنان افرادی در کمیته‌های تخصصی بودند که رأی به خبرنگار بودن یا نبودن یک نفر می‌دانند.

مانع بعدی بر سر راه اجرایی شدن این قانون، وجود بیمه‌های آزاد بود. به این معنا که خبرنگارانی که فعالیت خبری انجام می‌دادند و از طرف موسسه‌ی خبری خود پوشش بیمه‌یی نداشتند، از صندوق حمایت از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان برای بیمه شدن کمک می‌گرفتند. کسانی‌ که در فهرست بیمه‌ی صندوق حمایت قرار داشتند، چون مشمول بیمه‌ی آزاد بودند، نمی‌توانستند از قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور استفاده کنند؛ تا این‌که پیش‌نویس متن اصلاحیه‌ای تنظیم و در جلسه‌ی هیأت دولت مطرح شد و به تصویب رسید. براساس این مصوبه، روزنامه‌نگاران بیمه‌شده توسط صندوق حمایت که از نوع بیمه‌ی مشاغل آزاد هستند نیز مشمول قوانین مربوط به بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور می‌شوند.

نکته‌ی دیگری که در این مصوبه در نظر گرفته شد، دادن اختیار به نمایندگان وزارت ارشاد در کمیته‌های تعیین مصادیق خبرنگاری برای تأیید خبرنگار بودن یا نبودن آن‌ها بود. این مصوبه در 15 مرداد 91 به تصویب رسید.

اما سوال اینجا است که چرا پس از گذشت حدود 12 سال از تصویب این قانون، هنوز هم در اجرای آن مشکلاتی وجود دارد؟! ابلاغ نشدن آیین‌نامه‌ی حرفه‌یی کار خبرنگاران، ادغام شدن وزارتخانه‌های رفاه، کار و تعاون با یکدیگر و نبودن یک نهاد صنفی برای پیگیری حقوق خبرنگاران را شاید بتوان از جمله دلایل ناقص ماندن این طرح و بی‌اطلاعی روزنامه‌نگاران از نحوه‌ی مطالبه‌ی حقوق قانونی‌شان دانست. گرچه صندوق حمایت از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان در تمام این پیگیری‌ها حضور داشته است، اما باید توجه داشت که این صندوق، نهاد صنفی روزنامه‌نگاران نیست.

با وجود آیین‌نامه‌ها و تصویب قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور برای خبرنگاران، به‌نظر می‌رسد هنوز راه زیادی برای فاصله گرفتن از بروکراسی اداری و پیوند خوردن این قانون با نام خبرنگاری باقی مانده است. چند روزی بیشتر به پایان دولت دهم باقی نمانده است و باید منتظر ماند و دید که آیا این طرح در دوره‌ی ریاست سیدمحمد حسینی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به جایی می‌رسد یا باز هم به دولتی دیگر سپرده می‌شود.