سرنوشت هدایای ریاست‌جمهوری در این30سال

به گزارش 598 به نقل از فارس، هدیه دادن و هدیه گرفتن رسمی دیرینه در میان انسان‌ها برای نشان دادن عشق و محبت و یا وفاداری بر یک اصل دوستی است.

حال می‌خواهد این رسم بین دو دوست ادا شود یا بین دو سیاستمدار ارشد از دو کشور و از دو قاره گوناگون. از همین روست که هدیه گرفتن و هدیه دادن رسمی شناخته شده در دیدارهای دو جانبه بین کشورهای دوست محسوب می‌شود و سران غالباً در پایان دیدارهای دوستانه هدیه‌ای را به رسم بنا گذاشتن نهال دوستی مبادله می‌کنند.

سفرهای رؤسای جمهور اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و همانگونه میهمانان رسمی در جمهوری اسلامی ایران هدیه‌ای را متناسب با تاریخ و تمدن ایران دریافت می‌کنند، سران نظام اسلامی نیز در کشورهای میزبان با هدایایی خاص بدرقه می‌شوند. این هدایا که بخشی مهم از میراث معنوی و سیاسی کشور محسوب می‌شود، می‌تواند علاوه بر جنبه مادی خود از ارزش معنوی بالایی نیز برخوردار باشد.

*مقصد اول هدایا، آستان مقدس رضوی

به غیر از ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور مخلوع و محمدعلی رجایی بقیه رؤسای جمهوری ایران غالباً سفرهای مختلفی را به منظور دیدارهای رسمی از کشورهای گوناگون داشته‌اند که در اغلب آنها هدایایی به رسم یادبود به آنان اهداء شده است. دوران ریاست‌جمهوری مقام معظم رهبری، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد هر کدام یادگارهای منحصر به فرد خود را دارد.

هدایایی که در دوران ریاست‌جمهوری حضرت آیت الله خامنه‌ای و زعامت ایشان به عنوان رهبر معظم انقلاب اعطاء شده است به غیر از تعدادی محدود همگی در آستان مقدس رضوی نگهداری می‌شود.

برخی از این هدایا جزو آثاری است که در سفرهای خارجی ایشان در دوران ریاست‌جمهوری هدیه شده است و برخی دیگر نیز شامل آثاری است که در دوره رهبری ایشان از سوی مقامات خارجی به ایشان تقدیم شده است.

*هاشمی راه خود را می رود

موزه هدایای ریاست‌جمهوری دوره آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در شهر رفسنجان و برای جمع‌آوری هدیه‌های رسمی و غیر رسمی که از سوی مردم سازمان‌ها و کشورها به وی تقدیم شده، در نظر گرفته شده است.

موزه ریاست‌جمهوری رفسنجان در سال ۱۳۷۰ طراحی شد و در سال ۱۳۷۸ توسط سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد. این ساختمان از ترکیب یک کره عظیم بتنی توخالی به قطر ۳۰ متر در داخل یک مکعب تشکیل شده است. ساختمان اصلی این بنا در سه طبقه اصلی و در دو نیم طبقه و در مساحتی معادل ۵هزار متر مربع ساخته شده است که به جز حیاط مرکزی زیر زمین مابقی بنا مفید در فضای میان کره و مکعب داخل ساختمان ایجاد شده است.فضای اصلی بنا شامل اتاق‌های اداری انبارهای موزه و اتاق‌های تحقیق در زیر زمین فضای VIP، آمفی‌تئاتر، کتابخانه و رستوران در طبقه اول است. همچنین نگارخانه اصلی موزه نیز در طبقه فوقانی می‌باشد. با وجود این موزه علاوه بر دارا بودن کاربری موزه هم‌اکنون به محل تجمع دانشجویان رفسنجانی نیز تبدیل شده است.

*از دوران سازندگی تا دوران رفسنجان شناسی

این موزه دارای ۸ غرفه است که در هر کدام برخی از اشیاء تاریخی قرار گرفته است در غرفه دوران کهن ۴۰شیء در غرفه دوران معاصر ۷۰ شیء در غرفه ریاست مجلس و ریاست جمهوری ۱۱۲ شیء در غرفه دوران سازندگی ۱۱۷ شیء و غرفه دفاع مقدس و شهدا با ۵۱ شیء و غرفه رفسنجان‌شناسی با ۴۵ شیء تشکیل شده است.

*خاتمی به سمت تمرکز

در دوران ریاست‌جمهوری خاتمی و با به پایان رسیدن دوران ریاست‌جمهوری وی اندیشه تشکیل یک موزه متمرکز برای نگهداری اشیاء و هدایای رئیس‌جمهور و همچنین اسناد مرتبط با آن شکل گرفت.

از این رو بر اساس آئین‌نامه تشکیل یادمان رؤسای جمهور در شورای اسناد ملی مورخ ۲۱ خردادماه سال ۸۴ موزه یادمان رؤسای جمهور تحت نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تأسیس شد.

البته موزه یادمان ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی نیز زیر نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اداره می‌شود. موزه این ساختمان که در مجموعه سعد آباد قرار دارد با حضور سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت در سوم خردادماه سال ۱۳۸۴ افتتاح شد و در این موزه برای سایر دوره‌های ریاست‌جمهوری نیز موزه‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است.

*ساختمان همراهان یا موزه ریاست جمهوری

این موزه در ساختمان شماره ۲۴۰ سعدآباد قرار داشت که در سال ۱۳۱۰ خورشیدی با ۲۵۰۰متر زیربنا ساخته شد و ابتدا برای سکونت فرزند دختر ملک فاروق در نظر گرفته شده بود و پس از انقلاب به سازمان محیط زیست به منظور ایجاد موزه تاریخ طبیعی تعلق گرفت اما در جریان کنفرانس سران کشورهای اسلامی برای اسکان همراهان سران کشورها تخصیص داده شد و در نهایت با مصوبه هیئت دولت استفاده از این بنا با کاربری فرهنگی به سازمان اسناد و کتابخانه ملی واگذار شد.

این موزه شامل ۲۰۰ هدیه از دوران ریاست جمهوری مقام معظم رهبری و ۲۰۰۰هدیه از دوران ریاست‌جمهوری خاتمی شامل قلب شیشه‌ای اهدایی رئیس‌جمهور فرانسه و همچنین هدایایی از یاسر عرفات، پاپ ژان‌پل دوم و کوفی‌عنان دبیر کل سازمان ملل می‌شود.

*موزه‌ای که خاتمی باز کرد، احمدی نژاد بست

اما به نظر می‌رسد که ادامه کار این موزه دولت مستعجل بود چرا که در تاریخ چهارم آبان ماه سال ۱۳۸۴ حق استفاده از ساختمان موزه و هدایای ریاست‌جمهوری به سازمان میراث فرهنگی اختصاص یافت و از آن تاریخ به بعد فعالیت این موزه تعطیل شد البته بر اساس چارت‌بندی جدید سازمان اسناد و کتابخانه ملی که در دولت نهم تشکیل شد گردآوری، حفظ و نگهداری کلی اشیاء و اسناد رؤسای جمهور به رئیس عالی هیئت امنای کتابخانه ملی اهداء شد،

گرچه باز هم قرار بود تا این موزه بر اساس پیشنهاد اسفندیار رحیم‌مشایی رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری زیر نظر مدیریت مجموعه سعدآباد برگردد، اما این پیشنهاد هم تاکنون محقق نشده است.

*سرنوشت هدایای احمدی نژاد در انظار دولت آینده

این که در نهایت سرنوشت موزه یادمان نهاد ریاست جمهوری به کجا می رسد، مساله ای که به نظر می رسد در دولت آینده مشخص شود.

احمدی نژاد هم در بیش از صد سفر خارجی خود هدایای بسیاری را به نمایندگی از ملت ایران دریافت کرده است که بخش اعظم آن در اسفند ماه سال ۹۱ به منظور کمک به نهادهای خیریه از جمله کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی به فروش رسیده است و برخی دیگر از این هدایا نیز در انبارها قرار دارد.

با این حال هم چنان مصوبه دولت در مورد ایجاد یادمانی برای هدایای ریاست جمهوری و انتقال مسئولیت آن به سازمان اسناد رسمی مشروعیت دارد، مگر آن که تصمیم دیگری در این باره از سوی دولت آینده گرفته شود.