چه کشوری نگذاشت اجلاس یونسکو به نام «ایران» رقم بخورد؟

آتوسا مومنی - معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - در گفت‌وگو با خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به این که یونسکو به تازگی به بحث منظر فرهنگی وارد شده است‌، گفت: طبیعتا این بحث قدری تازه‌تر از مباحث تاریخی است، بنابراین شناخت یونسکو از مناظر فرهنگی در کل دنیا کامل نیست. آنچه که تا کنون منظر فرهنگی در دنیا را به ثبت رسانده است‌، اغلب مناظر فرهنگی اروپا بوده است که بخصوص مناظری از این دست مانند «میمند» را در بر نداشته است، بنابراین ایکوموس درک و شناخت صحیحی از منظر فرهنگی کویر ندارد.

**بحث قدری پیچیده است

وی با بیان این که بحث منظر فرهنگی قدری در دنیا پیچیده است و یک ارتباط و همپوشانی میان میراث طبیعی و تاریخی با یکدیگر وجود دارد که آن را قدری پیچیده می‌کند، افزود: زمانی که پرونده‌ی «منظر فرهنگی میمند» در اجلاس مطرح شد، ایران زیباترین تصاویر و اطلاعات را به زبان‌های مختلف در سالن پخش کرد، اما چون ارزش برجسته‌ی جهانی این پرونده از سمت یونسکو به لحاظ کویری بودن آن درک نشده بود و یک فقدان درک و شناخت صحیح از منظر فرهنگی کویر نداشت، به همین دلیل کنار نام «میمند» ضرب‌در زده شده بود که پرونده را نیازمند توضیحات بیشتری می‌کرد.

**با منظر فرهنگی اروپا مقایسه شد

وی توضیح داد: در اجلاس یونسکو به همه‌ی کارشناسان تاکید شد که این پرونده نباید با مناظر فرهنگی اروپا مقایسه شود، چون میمند یک منظر فرهنگی کویری است. کشور عراق نیز با تایید حرف ایران در اجلاس به کارشناسان یونسکو اظهار کرد که من به عنوان کسی که در کویر هستم، شاهد مناظر فرهنگی در مناطق کویری هستم، بنابراین به عنوان یک صاحب نظر در منطقه اعلام می‌کنم که منطقه «میمند» یک منطقه قوی در حوزه کویری است.

**سال ایران

او با اشاره به تائید 12 کشور دیگر درباره‌ی پرونده‌ی منطقه ی کویری «میمند» پس از صحبت‌های کشور عراق، درباره‌ی برجسته و الگو بودن «منظر فرهنگی میمند»، مانند هندوستان که منظر فرهنگی میمند را جواهری در کویر دانست، ادامه داد: پس از تایید 12 کشور عضو یونسکو، کشور «استونی» با پرونده مخالفت کرد و گفت که چطور می‌شود از روز نخست ایران «بم» را از فهرست میراث در خطر خارج کند‌، پرونده میدان «نقش جهان» در اصفهان را به نتیجه برساند، کاخ گلستان را در فهرست میراث جهانی ثبت کند؟ بهتر است اعلام کنید که امسال «سال ایران» است. نمی‌توان در یک اجلاس همه را برای یک کشور در نظر گرفت.

**سهمیه‌ی ایران در 2014 پابرجاست

وی افزود: به دنبال آن بود که میان برخی کشورهای اروپائی مانند آلمان و فرانسه حساسیت ایجاد شد و قرار شد برای جلوگیری از شکستن حرمت ایکوموس و احترام به این سازمان، در دو ماه آینده اطلاعات منطقه‌ای بیشتری درباره میمند از سوی ایران به یونسکو داده شود، در واقع اطلاعات جامعی از عراق و مناظر فرهنگی دیگر کویر به یونسکو فرستاده شود و عراق نیز نمونه‌هایی را در این زمینه معرفی کند تا آنها دید جدیدتری نسبت به چشم‌اندازهای فرهنگی کویری پیدا کنند.

مومنی اظهار کرد: بر این اساس قرار شد در سی و هشتمین اجلاس یونسکو در سال آینده هیچ سهمیه‌ای از ایران حذف نشود و چون ارزش برجسته جهانی میمند با پرونده‌اش مشخص است، بنابراین در روزهای آغازین سی و هشتمین اجلاس یونسکو فقط رای به ثبت جهانی میمند داده شود و پس از آن دو پرونده دیگر ایران مورد بررسی قرار گیرند.

**سرنوشت میدان نقش جهان

مومنی همچنین درباره‌ی پرونده‌ی میدان نقش جهان و تعدیل برج جهان نما اظهار کرد: یکی از مهمترین دستاوردهای ایران در سی و هفتمین اجلاس جهانی یونسکو این پرونده بود، در این اجلاس بلافاصله بعد از خارج شدن بم از فهرست میراث در خطر، این پرونده مطرح شد و با توجه به اینکه ایران قرار بود تا پایان ماه «ژوئن» تعهد خود برای تعدیل برج جهان‌نما را به طور صد درصد انجام دهد و 95 درصد این تعهد 15 روز قبل از پایان زمان مورد نظر در روز بررسی این پرونده در اجلاس انجام شده بود و پاکسازی محوطه که آسیب‌های منظری را به دنبال داشت، صورت گرفته بود، بنابراین این پرونده با تقدیر از سوی یونسکو مواجه شد.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور ادامه داد: قبل از آغاز اجلاس، ایران، مطالعات لرزه‌نگاری را به یونسکو فرستاده بود و همه‌ی موارد تایید شده بودند، بنابراین آنچه در روز بررسی پرونده میدان نقش جهان باقی مانده بود، فقط تعدیل پنج درصد باقی مانده از برج بود که قرار شد در پایان ماه ژوئن عکس‌ها و نقشه‌ها توسط ایران به یونسکو فرستاده شود، که این کار انجام شد، بنابراین میدان نقش جهان همچنان در فهرست میراث جهانی باقی می ماند.

به گفته‌ی وی، برخی کشورهای اروپائی مانند فرانسه‌، آلمان و روسیه از عملکرد ایران در بحث برج جهان‌نما و میدان نقش جهان تشکر کردند.