طالبان هرگز به دنبال صلح در افغانستان نیست

«محمد تقی مناقبی» کارشناس مسائل سیاسی افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس به اظهارنظر درباره گشایش دفتر طالبان در قطر و معرفی بازیگران اصلی در این روند، فرجام روند سازش با تروریسم و.... پرداخت که بخش دوم این گفت‌وگو در زیر می‌آید.

                                   *  *  *

«محمدتقی مناقبی» کارشناس افغان معتقد است که طالبان رئیس شورای عالی صلح افغانستان «برهان‌الدین ربانی» را با استفاده از عملیات انتحاری از بین برد و با این عمل پیام اصلی خود را به کرزی رساند.

وی گفت: کرزی به این موارد توجه نکرد و باج‌دهی به طالبان را شروع کرد، بنابراین در ولایاتی مانند «پکتیکا»، «خوست» و «هلمند» بسیاری از شورشیان را به دریافت پول تشویق کرد - به طالبان گفته شده بود که در ازای تحویل سلاحشان به آنان پول نقد داده خواهد شد - این افراد هم روزانه پول دریافت می‌کردند اما شبانه دوباره همان عضو گروه طالبان بودند.

وی افزود: این برنامه به شغل پردرآمدی برای طالبان تبدیل شد و این روند آن‌قدر ادامه پیدا کرد که از درون دولت افغانستان عده‌ای نسبت به این مسئله اعتراض کردند.

مناقبی اظهار داشت: سال گذشته «جبهه ملی» یا گروه «اپوزیسیون» دولت افغانستان نیز به روند مسابقه صلح با طالبان پیوست و اعلام کرد با طالبان مذاکراتی داشته اما طالبان از موضع قدرت این خبر را تکذیب و اعلام کردند که جبهه ملی به عنوان «ائتلاف شمال افغانستان» جزء دشمنان ما هستند.

این کارشناس افغان خاطرنشان کرد که باید توجه داشت طی یکی 2 سال گذشته در فرانسه با طالبان گفت‌وگوهایی صورت گرفت و جبهه اپوزیسیون دولت اعلام کرد که با طالبان توافقاتی دست پیدا کرده است اما طالبان در این زمینه اعلام کردند توافقات ما فقط در این خصوص بود که هر 2 طرف معتقدیم دولت افغانستان دولتی ناکارآمد است؛ این در حالی است که جبهه ملی ساختار دولتی را تأیید می‌کند اما طالبان خواهان تغییر این ساختار در افغانستان است.

یک میلیارد دلار باج‌دهی شورای عالی صلح افغانستان

وی تاکید کرد: تاکنون بیش از یک میلیارد دلار در فرآیند صلح از طریق شورای عالی صلح باج‌دهی صورت گرفته اما نتیجه سیاسی آن برای دولت افغانستان جز ضعف چیز دیگری نبوده است.

کارشناس مسائل سیاسی افغانستان افزود: در سال گذشته از تعداد 30 انتحار کننده که قبل از عملیات انتحاری دستگیر شدند تعداد 25 نفر آنان آزاد شدند این در حالی است که حدود نیمی از این افراد یا دوباره به عملیات انتحاری روی آوردند و یا کشته و دستگیر شدند و باید توجه داشت که بسیاری از افراد انتحاری از زندان بگرام آزاد شده‌اند و حتی در یک شب 500 زندانی از زندان قندهار موفق به فرار شدند.

مناقبی در مورد فداکاری سربازان افغان و عملکرد دولت گفت: در چنین وضعیتی در سال گذشته چهار هزار پلیس و ارتشی افغان برای از بین بردن این تروریست‌ها جان خود را از دست دادند از سویی دولت به بهانه رسیدن به صلح دسته دسته افراد انتحاری و نیروهای دستگیر شده طالبان را آزاد کرد.

جنگ افغانستان، طولانی‌ترین و پرهزینه‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا

کارشناس مسائل سیاسی افغانستان تصریح کرد: آمریکا تاکنون صدها میلیارد دلار در افغانستان خرج کرده و طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا را رقم زده است.

باید توجه داشت که آمریکا در بحران اقتصادی قرار دارد و حداقل سالانه هشت و نیم میلیارد دلار هزینه مصرف ارتش و پلیس افغانستان می‌کند، بنابراین هزینه سنگینی به شمار می‌رود.

وی با اشاره به اینکه آمریکا به عنوان طرف دوم بازیگر صلح در افغانستان است، اظهار داشت: دولت اوباما هنگامی که به قدرت رسید استراتژی جدیدی را مبتنی بر ایجاد صلح و آرامش در افغانستان، امکان خروج نیروهای خارجی تا سال 2014، برچیدن فساد اداری از این کشور، تقویت نهادهای مدنی و بازسازی افغانستان را در پیش گرفت.

مناقبی ادامه داد: بخشی از سربازان آمریکایی در این جنگ هنوز مفقود‌الاثر هستند و از طریق صلح با طالبان می‌خواهد آنها را مبادله کنند.

تغییر سیاست‌های آمریکا در قبال طالبان متأثر از رویکرد جدید این کشور در خاورمیانه است

کارشناس مسائل سیاسی افغانستان در مورد برخی سیاست‌های انگلیس نیز اظهار داشت: در سال 2006 سفیر انگلستان اعلام کرد هنوز صحبت از دموکراسی در افغانستان بسیار زود هنگام است و در افغانستان ما نیاز به دیکتاتوری عاقل داریم که با ما کنار بیاید و بارها در انگلستان وزیر خارجه سابق و سفیر انگلستان اعلام کردند طالبان از همین مردم هستند و می‌توانند در افغانستان حضور داشته باشند این در حالی است که آمریکا نیز با توجه به تجارب انگلیسی ها به این نتیجه رسیده است که باید مسائل خود را بوسیله صلح با طالبان حل کند.

مناقبی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر موضوع ایران، سوریه و محاصره خاورمیانه مطرح است، بنابراین ما نمی‌توانیم قضایای افغانستان را به صورت مجزا از حوادثی که در خاورمیانه صورت می‌گیرد تحلیل کنیم حوادث این منطقه ساختار موزائیکی دارد و به صورت زنجیره‌ای به یکدیگر متصل است.

وی با اشاره به رویکرد جدید آمریکا و متحدانش در خاورمیانه گفت: در حال حاضر خواست متحدان استراتژیک آمریکا در خاورمیانه و خود آمریکایی‌ها این است که سیاست دوران بوش را کنار بگذارند و با طالبان کنار بیایند.

مناقبی یادآور شد: آمریکا برای تأمین برخی منافع دیگر خود از 3 سال قبل تاکنون روند امضای پیمان استراتژیک و پیمان امنیتی با افغانستان را دنبال می‌کند و در این زمینه رئیس جمهور افغانستان گاهی یک گام به جلو دو گام به عقب می‌گذارد و دلیل این امر نیز امتیازگیری بیشتر برای خود و تیم‌اش در افغانستان است.

دفتر طالبان در قطر برای افغانستان سیگنال‌های نگران کننده‌ای ارسال می‌کند

این کارشناس افغان تأکید کرد که آمریکایی‌ها با علم کردن بحث مذاکره با طالبان به خصوص در ابتدای بازگشایی دفتر این گروه در قطر این سیگنال را برای کرزی و تیم همراهش ارسال کردند که در نهایت مجبورند با آمریکا کنار بیایند زیرا اگر این امر محقق نشود آمریکا می‌تواند مشکل خود را با طالبان از طریق دیگری حل کرده و در افغانستان نیز تیم جایگزینی ایجاد کند.

وی افزود: در دوران ریاست جمهوری اوباما، آمریکا همیشه رویکردی انتقادی نسبت به حکومت کرزی داشته و طالبان نیز در عمل و گفتار خود همیشه ثابت کرده‌اند که با این حکومت موافق نیستند.

نقش پاکستان در پیشبرد مذاکرات صلح با طالبان

کارشناس مسائل سیاسی افغانستان خاطرنشان کرد: یکی از شروط افغانستان برای ایجاد صلح و روند مذاکره این بود که طالبان باید از سیطره پاکستان خارج شوند اما اکنون نیز یکی از افرادی که نسبت به ایجاد دفتر طالبان در قطر احساس خوش‌بینی می‌کند «نوازشریف» نخست‌وزیر پاکستان است و این بدان معنا است که دوباره بازیگر اصلی پاکستان است، زیرا افرادی که به قطر رفته‌اند حداقل نیمی از آنها از خاک پاکستان و با اجازه این کشور به قطر رفته‌اند.

مناقبی افزود: گرچه دولت افغانستان معتقد است که «سیدطیب آغا»، «پوپلزی» و «نعیم وردک» که اکنون از جانب طالبان در قطر حضور دارند در دوران امارت اسلامی طالبان دارای نقش‌های مهمی بوده‌اند اما من معتقدم این گونه نبوده و این افراد دارای نقش‌های حائز اهمیتی نبوده‌اند و هیچ یک از این افراد مهره‌های اصلی در ساختار قدرت طالبان محسوب نمی‌شوند.

وی تأکید کرد که اکنون پاکستان با حمایت انگلیسی‌ها به شدت در حال نقش‌آفرینی است و فکر می‌کنم برنده اصلی در این ماجرا پاکستان است.

دستاورد طالبان از روند صلح؛ تبدیل شدن از یک گروه تروریستی به یک جریان سیاسی اپوزیسیونی

مناقبی ادامه داد: بازیگر دیگری که در عرصه صلح حضور دارد خود طالبان است، طالبان از طرح روند صلح دستاوردهای فراوانی داشته است؛ نخست این که این گروه از یک گروه تروریستی که سبب نفرت جامعه جهانی بود و اجماع جهانی برای سر ملاعمر رهبر این گروه 10 میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود، اکنون از سوی جامعه جهانی، آمریکا، انگلیس، کشورهای اسلامی و مهم‌تر از همه دولت افغانستان به عنوان یک جریان سیاسی اپوزیسیون به رسمیت شناخته شده است.

وی تأکید کرد: طالبان از طریق دفتر قطر می‌توانند روابط سیاسی خود را با کشورهای منطقه گسترش داده و به لحاظ سیاسی قدرتمندتر شوند و در کنار جامعه جهانی موازی با حکومت افغانستان حضور داشته باشند از سوی دیگر با تشدید حملات نظامی در افغانستان و به خصوص ساماندهی حمله به کاخ ریاست جمهوری افغانستان این پیام را می‌رسانند که رویکرد ابر قدرت ها نسبت به افغانستان این گونه است.

کارشناس مسائل سیاسی افغانستان در مورد بازیگران روند صلح افغانستان اظهار داشت: در یک طرف ماجرا طالبان، پاکستان و انگلیس همچنین عربستان و قطر هستند؛ در طرف دیگر آمریکا به صورت مستقل حضور دارد و در فاز سوم این ماجرا دولت افغانستان وجود دارد که هرکدام از این دسته‌ها مطالبات خاص خود را دارند.

وی تصریح کرد: دولت افغانستان خواستار توقف جنگ در این سرزمین است، همچنین مشروعیت دولت افغانستان در روند صلح پذیرفته شود و طالبان نیز تنها در پیشبرد روند صلح می‌تواند از دفتر قطر استفاده کند در غیر این صورت دولت افغانستان مخالف ادامه این روند است؛ این در حالی است که باید دستاوردهای 10 ساله افغانستان نیز از جانب طالبان پذیرفته شود.

نتیجه نهایی روند صلح در افغانستان

مناقبی تأکید کرد: طالبان هرگز صلح و آرامشی که مورد نظر کرزی، حاکمیت افغانستان و آمریکایی‌ها است را نمی‌پذیرند، زیرا ماهیت طالبان نظامی‌گری و جنگ است، بنابراین اگر این گروه قانون اساسی افغانستان و کنوانسیون‌های بین‌المللی را که مورد قبول جامعه جهانی است بپذیرند دیگر ماهیتی در این گروه باقی نخواهد ماند.

وی افزود: باید توجه داشت اگر طالبان قانون اساسی افغانستان را بپذیرند دیگر طالب نیستند و تسلیم شده‌اند.

این کارشناس افغان تصریح کرد که طالبان امروز نماینده خاصی ندارند، ملاعمر که در دوران حکومت طالبان از سال 1996 تا 2001 مطرح بود، هرگز کسی او را در افغانستان مشاهده نکرده و این در حالی است که تاکنون نیز ملاعمر پس از 12 سال مشاهده نشده است.

مناقبی تصریح کرد: افرادی که مانند عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی در قطر به عنوان نماینده طالبان حضور دارند هرگز نمی‌توانند از طالبان نمایندگی کنند.

وی خاطرنشان کرد: حکومت افغانستان در حال بلوکه کردن قدرت و فاصله گرفتن از مجاهدین است و می‌خواهد تمام دستاوردهای 10 ساله مردم افغانستان را مصادره کند.

مناقبی با اشاره به اینکه طالبان هرگز به دنبال صلح نیستند، اظهار داشت: موضوع دیگر این است که طالب امروز تبدیل به یک فرهنگ شده و برنامه طالبانیسم دارای رهبر مشخصی نیست که به صورت مشخصی بتوان با وی در دفتر قطر با مذاکره کرد در این مدت 10 سال گروه‌های زیادی طالبانیسم، ناامنی و جنگ را برای خود به عنوان شغل و فرهنگ تثبیت کرده و پذیرفته‌اند آنها از مسیر لوله تفنگ کسب روزی می‌کنند و اگر صلحی با طالبان صورت گیرد، بلافاصله از سوی افراد دیگری که به عنوان طالب ظهور خواهند کرد صلح به چالش کشیده می‌شود و اقدامات تروریستی ادامه و گسترش می‌یابد.

کارشناس مسائل سیاسی افغانستان ادامه داد: امروز در داخل حکومت افغانستان افرادی حضور دارند که طالبان را تشویق به مخالفت با دولت افغانستان می‌کنند.

مناقبی خاطرنشان کرد که در داخل کاخ ریاست جمهوری «کریم خرم» و «اسماعیل یون» از جمله افرادی هستند که تفکرات آنان به تفکر طالبانی نزدیک است و حتی افرادی در بین نیروهای اطلاعاتی و امنیتی، پلیس، ارتش، وزارتخانه‌ها، سیستم الکترونیکی و بانکی افغانستان و در بین محافظان گارد ریاست جمهوری افغانستان نه تنها از سوی طالبان بلکه از جانب ابر قدرت‌ها نیز گماشته شده‌اند و به نفع آنها نیست طالبان بر سر و میز مذاکره حاضر شوند و جنگ و ناامنی در افغانستان خاتمه یابد.

مناقبی تصریح کرد که روند صلح با طالبان به این صورت هرگز به نتیجه مثبتی نخواهد رسید، زیرا آنهایی که باید صلح را مدیریت کنند در پاکستان حضور دارند و تا زمانی که پاکستان منافع ملی خود را تأمین نکند خواستار تأمین صلح در افغانستان نخواهد بود.