متن کامل هفتمین سوال مناظره اقتصادی از ولایتی درباره تورم

به گزارش واحد مرکزی خبر، ‌مجری: جناب آقای دکتر علی اکبر ولایتی خواهش می کنم بفرمایید، برنامه عملیاتی دولت شما برای مهار گرانی و تورم چیست؟

ولایتی: بسم الله الرحمن الرحیم همانطور که بنده عرض کردم در سخنان اخیر راه کنترل تورم این است که ما به قواعد اقتصادی پایبند باشیم و قاعده اقتصادی می گوید که هرگاه نقدینگی در بازار زیاد بود و شما متناسب با افزایش نقدینگی ، کالا در کشور نداشتید یا تولید نکردید یا وارد نکردید عملا عرضه و تقاضا با یکدیگر تعادل ندارد یعنی میزان رها کردن پول در جامعه متناسب با تولید کالا نباشد تولید کالا و خدمات، اگر نباشد تورم ایجاد می شود اگر ما چنین فکری نکردیم بنابراین تورم را خواهیم داشت برای اینکه این کار را بکنیم باید چند فکر بکنیم یعنی فکرهای مختلفی که یکی از آنها، یک فکر عاجل است یعنی به هر شکلی شده باید دولت تنظیم بازار بکند. اگر اجناسی که مورد نیاز مردم است و این اجناس هم حیاتی است اجناس اشرافی  یا اضافی نیست مثل گوشت و مرغ و تخم مرغ و برنج و نان و از این جور اموری که مورد نیاز روزانه مردم است و مسکن، اگر قرار شد کالا به اندازه کافی تولید نشود   یا اینکه اگر به هر علتی از تولیدگر، از مولد، از کسانی که کار تولیدی دارند حمایت نکنیم چه در بخش کشاورزی چه در بخش صنعتی و یک مرتبه با کارهایی از قبیل آنچه دولت انجام داده یعنی ظرف هشت سال گذشته از اول سال 85 تاکنون میزان نقدینگی از حدود 90 هزار میلیارد تومان به حدود پانصد هزار میلیارد تومان رسیده ولی میزان کالا و خدماتی که در داخل کشور تولید شده یا در بازار عرضه شده متناسب با این نیست و لذا تورم افزایش پیدا کرده و موجب گرانی شده است . اولین کار این است که ما یک فرصت برای کارهای فوری داریم کارهای فوری چیست؟ اعتماد مردم را برگردانیم.  یکی از چیزهایی که مورد بی اعتمادی می شود بخشنامه های متناقض و متعددی است که مسئولین اقتصادی صادر می کنند دولت جدیدی که تشکیل می شود حتما باید یک متصدی اقتصادی داشته باشد حالا یا معاون اول رئیس جمهور در حقیقت تنظیم کننده و هماهنگ کننده کار اقتصادی باشد یا یک معاونت اقتصادی داشته باشد که صنعت یک راه نرود بازرگانی یک طرف دیگر  نرود. وزارت اقتصاد یک کار دیگری نکند و بانک مرکزی یک کار دیگر و عملا مردم سرگردان بشوند و تکلیف خودشان را ندانند.

مجری: بسیار متشکرم جناب آقای دکتر ولایتی، جناب آقای دکتر جلیلی نود ثانیه فرصت که نقد و نظر را مطرح کنید.

جلیلی: ببینید در بحث تورم به هر حال این چیزی که تحت عنوان مالیات تورمی از آن یاد می شود بیشترین رنج را از آن ، مردم می برند یعنی مالیاتی است که به این شکل تقریبا توده های مردم پرداخت می کنند و باید حتما بهش برخورد بشود و جلوگیری بشود از آن، مهمترین بحث این است که آن سیاست هایی که می خواهد صورت بگیرد در این زمینه باید ، ما دنبال   راه حل های ساختاری باشیم برای این بحث نه یک راه حل های مقطعی چون آن تورمی که به شکل ساختاری بروز می کند آن هست که می تواند اینقدر تاثیر بگذارد روی زندگی مردم، ببینید من دوباره یک مثال بزنم در این بحث شاید کمک کند در همین بحث افزایش نقدینگی، اگر ما نقدینگی ها را مدیریت کنیم به موقع و این در مسیر تولید قرار بگیرد این خیلی متفاوت است با اینکه این نقدینگی بیاید و در بازارهای کاذب خواهد آن جولان بدهد این یکی از این بحث های مهم است یکی از بحث های دیگر ببینید ما فقط نرویم سراغ مثلا یک چیزی مثل هدفمندی، مثلا نقدینگی در سیستم همین ساختار اداری، وقتی که یک پروژه را ما چند برابر برایش پول قرار بدهیم در حالی که مثلا می شود با یک پنجم این انجام بشود ؛آن چهار برابری که انجام می شود یا چند  برابری که می شود این یعنی همان افزایش نقدینگی در بحث و ایجاد باز تورم کردن، لذا به نظر من ، ما آن بحثی که اول مطرح کردم یک عدالت ساختاری بخواهیم  داشته باشیم باید تورم را هم به جز حالا یک کمی هم بحث تورم انتظاری است که در فضای رسانه ای و اینها ایجاد می شود آن جای خودش است که  شیوه های کار خودش را لازم دارد اما تورم اینطوری را هم باید به لحاظ ساختاری به آن  بپردازیم.

مجری: متشکرم آقای دکتر جلیلی خیلی ممنون از جنابعالی، جناب آقای دکتر رضایی.

رضایی: در حقیقت این بحث گرانی و تورم هر چند قریب چهل سال است که وارد اقتصاد ایران شده و باید یک تلاش جدی بکنیم که به طور اساسی آن را از اقتصاد ایران بیرون بکنیم فعلا وضعیت امروز اینطوری است که چهل و پنج هزار تومان امروز برابر پانزده هزار تومان خرداد ماه سال گذشته است یعنی سی هزار تومانش آب رفته ، قشر معلم فرهنگیان بازنشستگان آسیب بسیار زیادی دیدند کارمندان دولت که حقوق شان ثابت بوده آسیب زیادی دیدند منتهی مساله تورم و گرانی علتی که در این چهل سال حل نشده این است که مثل یک اژدهای پنج سری می ماند که علت اینکه نتوانستند حلش کنند این بوده که همیشه با یک سر این اژدها مقابله کردند ولی از ناحیه دیگر این خودش را ترمیم کرده کسر بودجه دولت حجم دولت یارانه ها و مسکن مهر، تحریم های اقتصادی، این هشت تا مساله ای که امروز گرانی را به وجود آورده باید یک فکر اساسی کرد که آن با همان صورتی که برنامه هایی که من ارائه کردم؛  ان شاءالله اینها را حل می کنیم این پنج سر را به کنترل درمی آوریم در غیر این صورت، مساله گرانی و تورم حل نخواهد شد موضوع در حقیقت مهمی که هست این است که نقدینگی باید در اولین فرصت کنترل بشود یعنی همین ماه های آینده اگر کنترل نشود ارزش پول ملی ما به شدت کاهش پیدا کرده که جزو ناموس ماست یعنی هزار تومان امروز برابر سیصد تومان درحقیقت سال گذشته است و باید تا همین چند ماه آینده یک ترمز جدی را ان شاءالله بزنیم که جلوی آن را بگیریم.

مجری: بسیار سپاسگزارم جناب آقای دکتر رضایی، جناب آقای دکتر قالیباف.

قالیباف: بسم الله الرحمن الرحیم به هر حال علت گرانی را من فکر می کنم به حد کفایت همه توضیح دادیم چه باید کرد را باید بحث بکنیم من فکر می کنم اولین کار دولت بنده این خواهد بود که ثبات را در بازار ارز به وجود بیاوریم به هر حال ما یک روزی یک حرفی زدیم گفتیم ما می خواهیم در معادلات و مبادلات مان کاری کنیم که دلار را از صحنه معاملات خارج کنیم ولی حالا واقعیت تلخی که اتفاق افتاده فعلا دلار آمده ریال را خارج کرده و ارزش پول ما را به هم ریخته، پس ما اول ثبات در بازار ارز ، مهمترین موضوعی است که می شود یک آینده ای را برایش ترسیم کرد که اصلا استارت رشد اقتصادی خورده بشود.  دوم اینکه بازبینی در توزیع کالا و خدمات که من اشاره کردم در نوبت بعدی توضیح نمی دهم سوم ثبات در قیمت کالاهای حیاتی کشور، مخصوصا در حوزه کشاورزی و دهک های پایین ، آن کار حتما باید اتفاق بیافتد ، اصلاح سیاست های پولی و مالی در بازار پول،  یعنی پول در کشور باید کنترل بشود اگر کنترل نشود یک افزایش نقدینگی و یا به سمت سفته بازی خواهد رفت و به سمت در واقع کاهش تورم نخواهد رفت اینها تا اتفاق نیافتد مردم ما اعتماد پیدا نمی کنند ما به اعتماد نیازمندیم در دولت ما با این کار در شش ماه اعتماد را به وجود می آوریم مثل کشور همسایه، ترکیه، در آمریکای جنوبی مثل آرژانتین شیلی ، این شرایط سخت را داشتند واقعا توانستند با این برنامه حل کنند.

مجری: خیلی متشکرم جناب آقای دکتر قالیباف، جناب آقای مهندس غرضی.

غرضی: به حمدالله خیلی خوب بحث شد تورم نتیجه آن است که دولت بیش از درآمدش هزینه می کند تا وقتی که دولتها درآمد و هزینه شان یکسان نشود تورم ادامه پیدا می کند امیدوارم ان شاءالله یک روز قسمت ملت ایران یک دولتی باشد که بیش از درآمدش هزینه نکند شبه پول ، کشور را تحت فشار قرار داده الان می گویند پانصد هزار میلیارد تومان نقدینگی است در حالی که هفتصد هزار میلیارد تومان است دویست هزار میلیارد تومان دیگرش توسط این بانکهای خصوصی که ظرف بیست سال اخیر درست شده و اکثرا با سفته بازی درست شد آنها هم به جان ملت افتادند شما عنایت کنید قبل از انقلاب تعداد باجه های بانک نزدیک به سه هزار تا بود الان نزدیک به بیست و چند هزار است این درآمدها ناشی از شبه پول است؛ سفته بازی است و بورس های مصنوعی است.

مجری: بله بسیار متشکرم جناب آقای مهندس غرضی ،‌جناب آقای دکتر عارف :

عارف : تورم یک مشکل تقریبا حل شده الان در دنیا است بیش از صد و شصت کشور دنیا الان تورم یک رقمی دارند که متاسفانه کشور ما جزو معدود کشورهایی است که با تورم دو رقمی روبرو هستیم حالا  سی درصد تورم را الان بر اساس آمار بانک مرکزی داریم در رابطه با مهار تورم ما در دولت اصلاحات دستاوردهای خوبی داشتیم  ما در سال هفتاد و شش تورم هفده و سه دهم درصد را داشتیم که در سال هشتاد و چهار به ده و چهار دهم درصد رسید جهت گیری اصلی  اصلاح ساختار وثبات اقتصادی است که به نظر می رسد باید در دولت آینده هم جهت گیری اصلی همین باشد.  اشاره شد به نرخ ارز  ما خوشبختانه با سازوکارهایی که طراحی کردیم در سال هشتاد و یک ارز را تک نرخی کردیم  و تقریبا پنج سال تا شش سال نرخ ارز در کشور ما ثابت ماند و خیلی مشکلات و مسایل و فسادهایی که ناشی از چند نرخی کرد و یا چند نرخی بودن ارز با آن روبرو بودیم را ما رها کرده بودیم به نظر می رسد در کنار اقتصاد ساختاری انضباط مالی دولت بسیار مهم است در حقیقت برای اینکه کنترل کنیم تورم را دولت باید اول خودش را کنترل کند  اشاره شد به رشد نقدینگی بیشترین اثر را رشد نقدینگی در افزایش تورم دارد استقلال بانک مرکزی را باید به طور جدی دنبال کنیم تقویت نهادهای سیاست گذاری نظارتی که متاسفانه امروزه جایگاه بالایی را ندارند مثل شورای پول و اعتبار ، شورای اقتصاد ، افزایش سرمایه گذاری  اقداماتی است که باید انشاء الله در رابطه با تورم انجام دهیم .

مجری: متشکرم آقای دکتر عارف از شما . جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر روحانی :

روحانی : مهمترین مسئله برگرداندن آرامش و ثبات به بازار کالا و پول هست که مردم دچار یک نگرانی دایمی هستند برای تامین کالای روزمره شان که نمی دانند قیمت فردا به امروز چه مقدار متفاوت است راه حل اصلی اش رونق تولید هست و باید ما موانع تولید را برطرف بکنیم تا تولید به حرکت در بیاید و خود به خود با آمدن کالا در بازار و تعادل عرضه و تقاضا این تورم کنترل خواهد شد. البته باید هزینه های دولت حتما کاهش پیدا کند عجیب این است که دولت از اموالی که در سالهای گذشته به عنوان ثروت ملی بوجود آمده الان دارد می فروشد و آن را برای رد دیون خودش یعنی بودجه جاری دارد استفاده می کند در سال هزار و سیصد و نود و یک صد و پنجاه و یک هزار و سیصد و نود و شش میلیارد ریال از سهام و دارائیهای واگذاری برای رد دیون دولت استفاده شده است و این نشان می دهد که دولت مرتب حتی از سرمایه های گذشته دارد استفاده می کند برای اینکه بتواند بودجه جاری خودش را ادامه بدهد و انجام بدهد و حجم دولت هم مرتب افزایش پیدا میکند و باید نقدینگی را ما بتوانیم کنترل بکنیم تا بتوانیم با این تورم مبارزه بکنیم .

مجری: خیلی متشکر جناب آقای دکتر روحانی . جناب آقای دکتر حداد عادل :

حداد عادل : تورم و گرانی باعث می شود که ثروتمندان و اغنیاء غنی تر و فقرا دایما فقیرتر بشوند حل مشکل تورم با تصحیح سیاستهای دولت است برای مهار تورم باید دولت مهار بشود انضباط مالی باید برقرار بشود . هزنیه های دولت باید کنترل بشود دولت نباید با عطش و اشتهای کار عمرانی بیش از توان جذب پول  پول در داخل کشور بریزد این همان بیماری هلندی است که ما در مجلس هفتم به دولت تذکر دادیم و دولت گوش نکرد در واقع دولت برای اینکه بیشتر پول بخواهد خرج بکند کسری بودجه اش را می رود از بانک مرکزی می گیرد و پول و نقدینگی می رود بالا من برای رفع خستگی این دو بیت سعدی را می خوانم سعدی به تک تک آدمها گفته بود ما باید به دولت بگوییم :

« چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن

که می خوانند ملاحان سرودی

اگر باران به کوهستان نبارد

به سالی دجله گردد خشک رودی »

باید برای تورم یک راهکار کوتاه مدت که تثبیت قیمتها است داشته باشیم راهکار درازمدتش کارهای زیادی است که یکیش اجرای درست قانون سیاستهای کلی اصل چهل و چهار قانون اساسی است .

مجری: بسیار ممنونم آقای دکتر حداد عادل . جناب آقای دکتر ولایتی جنابعالی دو دقیقه فرصت دارید ؟

ولایتی : بله همانطور که اشاره شد یک راه حل درازمدت و میان مدت داریم و  یک راه حل کوتاه مدت یعنی امروزه مردم با مشکلات روزمره دست به گریبان هستند یکی از علل این وضعیت آشفته اقتصادی از بین رفتن یا سست شدن اعتماد بین قولهای دولت و مردم هست بازسازی اعتماد مجدد بین دولت و مردم در رابطه با مسایل اقتصادی یکی از اساسی ترین کارها است که هم به کار کوتاه مدت می آید و هم به کار میان مدت و بلند مدت مثلا اگر یک کسی در سال گذشته به قیمت آن روز ارزی مثلا ارز بود هزار و دویست و بیست و شش تومان مقداری ارز تحصیل کرده با فروش محصولاتش این را در یک بانکی گذاشته امسال که میرود ارز را پس بگیرد به قیمت آن سال گذشته حساب می کنند و ریال در حد هزار و دویست و بیست و شش تومان می دهند برای اینکه امروز ارز بالای سه هزار تومان است این اعتماد بین مردم و این بانک از بین می رود و دیگر اینکه شما باید یک تنفس شش ماهه به تولید کنندگان بدهید امروز یا کارخانه ها خوابیده یا اینکه کمتر از آن میزان ظرفیت اسمیش تولید میکند گاهی زیر پنجاه درصد ،‌اینها از یک طرف تحت فشار مالیات هستند از یک طرف تحت فشار اقساط بانک هستند و از یک طرف تحت فشار زیان دیرکرد پرداخت اقساط هستند باید با بردن یک لایحه ای به مجلس یک فرصتی و یک تنفسی به این صنعت گر داد به شرط اینکه میزان تولید کالایش را سی درصد چهل درصد هر چقدر که قرار می گذاریم افزایش بدهد موقعی که کالا توسط تولید کننده با حمایتی که دولت می کند افزایش پیدا کرد عملا شما تورم را در کوتاه مدت  مهار کردید مطلب دیگر گمرک است مقدار زیادی از اجناس مثل دارو در گمرک هست به دلیل همین اختلاف محاسباتی که در قضیه ارز هست از افراد پول اضافه درخواست می کنند و چون آنها ندارند بدهند کالاهای اساسی مردم در گمرک مانده باید کاری بکنیم با یک دستوری این کالاها ترخیص بشود .

مجری: بسیار متشکرم جناب آقای دکتر ولایتی . تقاضا می کنم در جایگاه بفرمایید بنشینید من به سهم خودم از همه حضرات صمیمانه تشکر میکنم به خاطر رعایت وقت و اخلاق و ادب اسلامی در برخوردها خیلی خیلی متشکرم کمک بسیار بزرگی بود به ما برای اداره جلسه ما در بخش اول که تا اینجا بود در واقع تلاشمان این بود که تا در یک فضای عادلانه و مساوی این امکان را به مردم عزیزمان بدهیم تا قدرت تحلیل ،‌قدرت آسیب شناسی ، قدرت برداشت از راهبردهای کلان کشور و مشکلات کشور را در اختیارشان بگذاریم و همین طور برنامه های کاندیداهای محترم را که مردم مقایسه بکنند و بر اساس  آن تصمیم بگیرند . در بخش دوم که بعد از استراحت خواهد بود ما جنبه های دیگری از توانمندیها و قابلیتهای کاندیداهای محترم را همزمان خواهیم سنجید به همین دلیل چون فرصت صحبتهای تشریحی در بخش بعد تقریبا وجود ندارد در پایان این بخش نفری یک و نیم دقیقه فرصت می دهیم که بحث هایتان را در این بخش جمع بندی بفرمایید.