رضا درستکار و سیدمحمد حسینی دو منتقد سینمایی با حضور در برنامه «هفت» درباره وجود داشتن یا نداشتن موضوع خیانت در فیلم «برف روی کاج‌ها» بحث کردند.
به گزارش خبرآنلاین بخش نقد فیلم برنامه «هفت» سوم خرداد به فیلم «برف روی
کاج‌ها» ساخته پیمان معادی اختصاص داشت. دراین بخش سید جمال ساداتیان
تهیه‌کننده فیلم به جای کارگردان حضور پیدا کرد تا صحبت‌های رضا درستکار
منتقد موافق و سیدمحمد حسینی منتقد مخالف را درباره این فیلم بشنود. اما
بحث بین دو منتقد در بیشتر لحظات به دعوای کلامی کشیده شد.
ابتدا درستکار با تعریف از اولین تجربه کارگردانی معادی گفت: « با توجه به شرایط چند سال گذشته سینمای ایران باید از این فیلم دفاع کرد. چرا که این روزها آثار نازل در سینمای ایران افزایش یافته است. این فیلم بر خلاف آنچه خیلی‌ها درباره آن گفته‌اند درباره خیانت نیست. درباره زنی است که با مساله خیانت روبرو می‌شود.گاهی باید عینک‌ها را عوض کرد و چشم ها را شست.نخسیتن ساخته معادی اثریپالایش یافته به نسبت فیلم اولی‌ها است. خیلی از عوامل موجود در آن درست به اندازه کار گرفته شده و بازی‌ها از استاندار بالایی برخوردار است. «برف روی کاج‌ها» فیلم آبرومند و باشخصیتی در مقایسه با فیلم‌های بی‌آبرو و بی‌شخصیت این سال‌ها است.»
حسینی در پاسخ به صحبت‌های درستکار عنوان کرد: «آنچه در این فیلم اتفاق می‌افتد یک گام بالاتر از خیانت است. در این چند وقت موج خیانت سازی در سینمای ایران به راه افتاده است و پایه ساخت چنین فیلم‌هایی نیز اواخر دهه 80 با سرک کشیدن در میتینگ‌های بازیگران و زندگی‌هایشان در روزنامه‌های زرد اتفاق افتاد. دو، سه فیلم نیز درباره همین مسائل مثل «وقتی همه خواب بودیم» و «سوپراستار» ساخته شد و سراغ زندگی هنرمندان رفت. همین اتفاق که ممکن بود در سینما واقع شده باشد به جامعه ما برگشت. همه به این فکر افتادند که درباره خیانت فیلم بسازند. بعضی‌ها گفتند در قرآن هم درباره خیانت قصه عنوان شده است. اگر منظور دوستان سوره یوسف است، باید بگویم این سوره درباره خیانت نکردن است. اینکه سینما یکدفعه به سرش زد که بگوییم آدم‌ها خیانت می‌کنند، یک نوع شکست به حساب می‌آید.»
تهیه‌کننده «برف روی کاج‌ها» در پاسخ به صحبت‌های حسینی توضیح داد: « این فیلم در جشنواره سی‌ام از نگاه مردم، بهترین فیلم بود. در ششمین جشن منتقدان سینمای ایران نیز به عنوان بهترین فیلم معرفی شد. هم توده جامعه ما و هم منتقدان از این فیلم لذت بردند. سلایق مثل هم نیستند. از نظر من اگر ما در 100 دقیقه فقط بتوانیم صورت مساله را درست مطرح کنیم، هنر کرده‌ایم. در جامعه ما حوادث اجتماعی وجود دارد که اجتناب‌ناپذیر است. این فیلم در مذمت خیانت است. ما درباره مسائلی خیلی حادتر از این مسئله هم شنیده‌ایم که در جامعه ما اتفاق می‌افتد. اگر سینما در این روزها به این وضعیت فلاکت بار افتاده، به خاطر آن است که نمی‌تواند با تماشاگر ارتباط برقرار کند. فیلم‌هایی چون «برف روی کاج‌ها» خیلی خوب بار اقتصادی‌اش را به تنهایی بر دوش می‌کشد. خوبی حوزه علوم انسانی این است که هر کس می تواند از دید خودش آن را نگاه کند.»
او ادامه داد: «در سطح جامعه ما تنوع سلایق وجود دارد و آدم‌های مختلف برداشت‌های مختلفی از مسائل دارند. ما برای طرح قصه‌هایمان از رفتارهای اجتماعی الهام می‌گیریم. قبل از اینکه مردم برخی اتفاق‌ها را تجربه کنند بد نیست آن را روی پرده سینما ببینند و اگر برایشان خوشایند بود، آنها را تجربه کنند. اگر خوشایند نبود روش زندگی‌شان را تغییر دهند. آن فضای کاذبی که برای فیلم درست کردند با فضایی که مردم در آن فیلم را می‌بینند، متفاوت هستند.»
رضا درستکار نیز با اشاره به دوفیلم «وقتی همه خواب بودیم» و «سوپراستار» عنوان کرد: «این دو فیلم وهن سینما نیستند و رشادت سینما هستند. چه کسی گفته وظیفه هنرمند این است که چهره آرمانی از جامعه‌اش نشان دهد؟ کدام فیلم ایرانی را در تایید و تشویق خیانت دیده‌اید؟ اتفاقا خیلی از فیلمنامه های ما توسط مدیران فرهنگی به سمت ابتذال هدایت می‌شوند. این را هم بگویم که سینما عمدتا بازتاب است و جریان ساز نیست. اما «برف روی کاج‌ها» فیلم شریفی است و من یک دقیقه از حق این فیلم کوتاه نمی‌آیم.»
ساداتیان درباره قصه‌ای که «برف روی کاج‌ها» دستمایه خود قرار داده، گفت: «این فیلم قصه‌ای را دستمایه خودش قرار داده که می‌خواهد به واسطه آن تذکر اجتماعی بدهد. مرد خیانت می کند و زن به لحاظ روحی و روانی به هم می ریزد. ما صحنه اروتیک در فیلم نداریم. اگر مرد قوام خانواده اش را نگه می داشت، زن خلاء عاطفی احساس نمی کرد. در این دوربین مدام با زن همراه است و ما صحنه بدی از او نمی‌بینیم.»
حسینی در پاسخ به صحبت ساداتیان گفت: «در شرع و دین ما نقل خیلی از چیزها از خود آن اتفاق بدتر است.»
درستکار نیز پاسخ داد: «شرع را وارد مسائل فیلم نکن. شما با نگاه غلط به فیلم نگاه می‌کنی. اگر درباره معنی آشکار و ارجاعی حرف بزنی بحثی نیست. پوشش و محیط زن در فیلم پاک و زیباست. شما چطوری می‌توانی ارزش‌های دلالت کننده این فیلم را رد کنی؟»
ساداتیان با اشاره به تاکید «برف روی کاج‌ها» بر بنیان خانواده و نقش زن، متذکر شد: «زن و مرد وقتی در کنار هم زندگی می‌کنند در مقابل هم مسئولیت‌هایی دارند. زن باید قوام خانواده را محکم و گرم نگه دارد. اگر این کار را نکند شوهرش به زن دیگری فکر می‌کند. ما چرا همه چیز را از منظر دین می سنجیم؟ ما باید همه چیز را در حوزه مسائل اجتماعی بسنجیم. من که نمی‌توانم با تخیلم فیلم بسازم، این‌ها را در جامعه می‌بینم و فیلمش را می‌سازم. وقتی ما موضوعات اجتماعی را دستمایه قرار می‌دهیم با این مسائل روبرو می‌شویم.»
حسینی در ادامه افزود: «من در جامعه‌ای زندگی می‌کنم که 98 درصد مردم آن مسلمان و شیعه هستند و از دریچه‌ای به مسائل نگاه می‌کنند که دین است. من وجود چنین پدیده‌ای را انکار نمی‌کنم. چه کسی می‌گوید در جامعه انسانی خیانت نیست؟ اگر کسی این را بگوید بلاهت است. اما گفتن این مساله مشکل را حل می کند؟ پدیده خیانت بیشتر از اینکه درد جامعه باشد درد سینما است. اینکه ما می گوییم در طبقه متوسط خیانت وجود دارد، منظورمان در میان اهالی سینما هستند. ما فرافکنی چیزی را می‌کنیم که می‌بینیم. ما حرف مردم را نمی‌زنیم. چرا به این مساله اعتراف نمی‌کنیم که خیانت مساله اهالی سینما است. با این فیلم‌ها به مساله خیانت دامن زده می‌شود.»
درستکار که با شنیدن این حرف‌ها به شدت ناراحت و عصبانی بود، به حسینی پاسخ داد: «شما پاکدامن هستید و اینجا نشسته‌اید و کل سینما را به فساد متهم می کنید. ما فاسد هستیم. کانت می‌گوید شرافتمندانه بودن یک اثر در خود اثر است . شما به چه جراتی خانواده محترم سینمای ایران را به فساد متهم می کنی؟ شما که به اخلاق پایبند نیستی حداقل به کانت پایبند باش.»
حسینی نیز در پاسخ به درستکار عنوان کرد: «اگر شما فکر می‌کنی کسی به اعتکاف نمی‌رود و روزه نمی‌گیرد اشتباه می‌کنی.»
درستکار پاسخ داد: « شما از کجا می‌دانی من از اعتکاف نیامده‌ام؟ این مسائل چه ربطی به فیلم دارد؟ خدا را شکر که حافظ و سعدی در زمان شما نبودند. شما احتمالا به خاطر منافعی از طرف کسانی آمده‌اید که این حرف‌ها را بزنید اما به خاطر این منافع باید از حق روی برگردانید؟ی کی از عزیزترین سینماهای دنیا، سینمای ایران است و بهترین نگاه را به خانواده می‌کند. همه بچه های سینمای ایران عاشق خانواده و نشان دادن آن هستند. من نه آقای ساداتیان را تا به حال دیده بودم و نه پیمان معادی را دیده‌ام اما از شرافت این فیلم صادقانه دفاع می‌کنم.»
حسینی نیز در جواب به درستکار گفت: «من هم نماینده کسی نیستم و اگر بودم وضعم خیلی بهتر از این‌ها بود.»
ابتدا درستکار با تعریف از اولین تجربه کارگردانی معادی گفت: « با توجه به شرایط چند سال گذشته سینمای ایران باید از این فیلم دفاع کرد. چرا که این روزها آثار نازل در سینمای ایران افزایش یافته است. این فیلم بر خلاف آنچه خیلی‌ها درباره آن گفته‌اند درباره خیانت نیست. درباره زنی است که با مساله خیانت روبرو می‌شود.گاهی باید عینک‌ها را عوض کرد و چشم ها را شست.نخسیتن ساخته معادی اثریپالایش یافته به نسبت فیلم اولی‌ها است. خیلی از عوامل موجود در آن درست به اندازه کار گرفته شده و بازی‌ها از استاندار بالایی برخوردار است. «برف روی کاج‌ها» فیلم آبرومند و باشخصیتی در مقایسه با فیلم‌های بی‌آبرو و بی‌شخصیت این سال‌ها است.»
حسینی در پاسخ به صحبت‌های درستکار عنوان کرد: «آنچه در این فیلم اتفاق می‌افتد یک گام بالاتر از خیانت است. در این چند وقت موج خیانت سازی در سینمای ایران به راه افتاده است و پایه ساخت چنین فیلم‌هایی نیز اواخر دهه 80 با سرک کشیدن در میتینگ‌های بازیگران و زندگی‌هایشان در روزنامه‌های زرد اتفاق افتاد. دو، سه فیلم نیز درباره همین مسائل مثل «وقتی همه خواب بودیم» و «سوپراستار» ساخته شد و سراغ زندگی هنرمندان رفت. همین اتفاق که ممکن بود در سینما واقع شده باشد به جامعه ما برگشت. همه به این فکر افتادند که درباره خیانت فیلم بسازند. بعضی‌ها گفتند در قرآن هم درباره خیانت قصه عنوان شده است. اگر منظور دوستان سوره یوسف است، باید بگویم این سوره درباره خیانت نکردن است. اینکه سینما یکدفعه به سرش زد که بگوییم آدم‌ها خیانت می‌کنند، یک نوع شکست به حساب می‌آید.»
تهیه‌کننده «برف روی کاج‌ها» در پاسخ به صحبت‌های حسینی توضیح داد: « این فیلم در جشنواره سی‌ام از نگاه مردم، بهترین فیلم بود. در ششمین جشن منتقدان سینمای ایران نیز به عنوان بهترین فیلم معرفی شد. هم توده جامعه ما و هم منتقدان از این فیلم لذت بردند. سلایق مثل هم نیستند. از نظر من اگر ما در 100 دقیقه فقط بتوانیم صورت مساله را درست مطرح کنیم، هنر کرده‌ایم. در جامعه ما حوادث اجتماعی وجود دارد که اجتناب‌ناپذیر است. این فیلم در مذمت خیانت است. ما درباره مسائلی خیلی حادتر از این مسئله هم شنیده‌ایم که در جامعه ما اتفاق می‌افتد. اگر سینما در این روزها به این وضعیت فلاکت بار افتاده، به خاطر آن است که نمی‌تواند با تماشاگر ارتباط برقرار کند. فیلم‌هایی چون «برف روی کاج‌ها» خیلی خوب بار اقتصادی‌اش را به تنهایی بر دوش می‌کشد. خوبی حوزه علوم انسانی این است که هر کس می تواند از دید خودش آن را نگاه کند.»
او ادامه داد: «در سطح جامعه ما تنوع سلایق وجود دارد و آدم‌های مختلف برداشت‌های مختلفی از مسائل دارند. ما برای طرح قصه‌هایمان از رفتارهای اجتماعی الهام می‌گیریم. قبل از اینکه مردم برخی اتفاق‌ها را تجربه کنند بد نیست آن را روی پرده سینما ببینند و اگر برایشان خوشایند بود، آنها را تجربه کنند. اگر خوشایند نبود روش زندگی‌شان را تغییر دهند. آن فضای کاذبی که برای فیلم درست کردند با فضایی که مردم در آن فیلم را می‌بینند، متفاوت هستند.»
رضا درستکار نیز با اشاره به دوفیلم «وقتی همه خواب بودیم» و «سوپراستار» عنوان کرد: «این دو فیلم وهن سینما نیستند و رشادت سینما هستند. چه کسی گفته وظیفه هنرمند این است که چهره آرمانی از جامعه‌اش نشان دهد؟ کدام فیلم ایرانی را در تایید و تشویق خیانت دیده‌اید؟ اتفاقا خیلی از فیلمنامه های ما توسط مدیران فرهنگی به سمت ابتذال هدایت می‌شوند. این را هم بگویم که سینما عمدتا بازتاب است و جریان ساز نیست. اما «برف روی کاج‌ها» فیلم شریفی است و من یک دقیقه از حق این فیلم کوتاه نمی‌آیم.»
ساداتیان درباره قصه‌ای که «برف روی کاج‌ها» دستمایه خود قرار داده، گفت: «این فیلم قصه‌ای را دستمایه خودش قرار داده که می‌خواهد به واسطه آن تذکر اجتماعی بدهد. مرد خیانت می کند و زن به لحاظ روحی و روانی به هم می ریزد. ما صحنه اروتیک در فیلم نداریم. اگر مرد قوام خانواده اش را نگه می داشت، زن خلاء عاطفی احساس نمی کرد. در این دوربین مدام با زن همراه است و ما صحنه بدی از او نمی‌بینیم.»
حسینی در پاسخ به صحبت ساداتیان گفت: «در شرع و دین ما نقل خیلی از چیزها از خود آن اتفاق بدتر است.»
درستکار نیز پاسخ داد: «شرع را وارد مسائل فیلم نکن. شما با نگاه غلط به فیلم نگاه می‌کنی. اگر درباره معنی آشکار و ارجاعی حرف بزنی بحثی نیست. پوشش و محیط زن در فیلم پاک و زیباست. شما چطوری می‌توانی ارزش‌های دلالت کننده این فیلم را رد کنی؟»
ساداتیان با اشاره به تاکید «برف روی کاج‌ها» بر بنیان خانواده و نقش زن، متذکر شد: «زن و مرد وقتی در کنار هم زندگی می‌کنند در مقابل هم مسئولیت‌هایی دارند. زن باید قوام خانواده را محکم و گرم نگه دارد. اگر این کار را نکند شوهرش به زن دیگری فکر می‌کند. ما چرا همه چیز را از منظر دین می سنجیم؟ ما باید همه چیز را در حوزه مسائل اجتماعی بسنجیم. من که نمی‌توانم با تخیلم فیلم بسازم، این‌ها را در جامعه می‌بینم و فیلمش را می‌سازم. وقتی ما موضوعات اجتماعی را دستمایه قرار می‌دهیم با این مسائل روبرو می‌شویم.»
حسینی در ادامه افزود: «من در جامعه‌ای زندگی می‌کنم که 98 درصد مردم آن مسلمان و شیعه هستند و از دریچه‌ای به مسائل نگاه می‌کنند که دین است. من وجود چنین پدیده‌ای را انکار نمی‌کنم. چه کسی می‌گوید در جامعه انسانی خیانت نیست؟ اگر کسی این را بگوید بلاهت است. اما گفتن این مساله مشکل را حل می کند؟ پدیده خیانت بیشتر از اینکه درد جامعه باشد درد سینما است. اینکه ما می گوییم در طبقه متوسط خیانت وجود دارد، منظورمان در میان اهالی سینما هستند. ما فرافکنی چیزی را می‌کنیم که می‌بینیم. ما حرف مردم را نمی‌زنیم. چرا به این مساله اعتراف نمی‌کنیم که خیانت مساله اهالی سینما است. با این فیلم‌ها به مساله خیانت دامن زده می‌شود.»
درستکار که با شنیدن این حرف‌ها به شدت ناراحت و عصبانی بود، به حسینی پاسخ داد: «شما پاکدامن هستید و اینجا نشسته‌اید و کل سینما را به فساد متهم می کنید. ما فاسد هستیم. کانت می‌گوید شرافتمندانه بودن یک اثر در خود اثر است . شما به چه جراتی خانواده محترم سینمای ایران را به فساد متهم می کنی؟ شما که به اخلاق پایبند نیستی حداقل به کانت پایبند باش.»
حسینی نیز در پاسخ به درستکار عنوان کرد: «اگر شما فکر می‌کنی کسی به اعتکاف نمی‌رود و روزه نمی‌گیرد اشتباه می‌کنی.»
درستکار پاسخ داد: « شما از کجا می‌دانی من از اعتکاف نیامده‌ام؟ این مسائل چه ربطی به فیلم دارد؟ خدا را شکر که حافظ و سعدی در زمان شما نبودند. شما احتمالا به خاطر منافعی از طرف کسانی آمده‌اید که این حرف‌ها را بزنید اما به خاطر این منافع باید از حق روی برگردانید؟ی کی از عزیزترین سینماهای دنیا، سینمای ایران است و بهترین نگاه را به خانواده می‌کند. همه بچه های سینمای ایران عاشق خانواده و نشان دادن آن هستند. من نه آقای ساداتیان را تا به حال دیده بودم و نه پیمان معادی را دیده‌ام اما از شرافت این فیلم صادقانه دفاع می‌کنم.»
حسینی نیز در جواب به درستکار گفت: «من هم نماینده کسی نیستم و اگر بودم وضعم خیلی بهتر از این‌ها بود.»
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
