نقش نیروهای مسلح در انتخابات از نگاه قانون

به گزارش 598 به نقل از خبرنگار قضایی خبرگزاری فارس،‌ براساس ماده 40 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح عضویت کارکنان نیروهای‏ مسلح در سازمان‌ها، احزاب و جمعیت‌های‏ سیاسی و مداخله، شرکت و یا فعالیت آن‌ها در دسته ‏بندی‌ها و مناقشه‏‌های سیاسی و تبلیغات‏ انتخابی ممنوع است و مرتکبان به شش ماه‏ تا سه سال حبس محکوم می‏‌شوند.

همچنین برابر ماده 49 آیین ‏نامه انضباطی‏ نیروهای مسلح، پرسنل‏ نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از عضویت‏ یا وابستگی به احزاب و گروه‌های سیاسی ممنوع‏ بوده و حق فعالیت در جهت برنامه‌ها و تبلیغات‏ آن‌ها را ندارند.

ماده(24) قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران‏ به صراحت اعلام کرده که نیروهای نظامی و انتظامی حق‏ دخالت در امور اجرایی و نظارت در انتخابات مجلس‏ شورای اسلامی را ندارند و برابر قانون وظیفه نیروهای نظامی و انتظامی‏ صرفاً ایجاد نظم و حفاظت از صندوق‏‌ها در جریان انتخابات است، همچنین قانون آن‌ها را از دخالت در امور اجرایی و نظارت منع کرده است.

بر اساس ماده واحده قانون «حضور نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری در شعب اخذ رأی»، پرسنل نیروهای نظامی، انتظامی و اطلاعاتی نمی توانند از طرف هیچ نامزدی، نمایندگی یا نظارت داشته باشند.

همچنین در ماده 61 آیین‏ نامه‏ انضباطی آمده است: «فرماندهان، رؤسا و مدیران‏ موظفند در کشف و شناسایی فعالیت‏‌های سیاسی‏ ممنوعه پرسنل و نفوذ جریانات و تشکل‏‌های‏ سیاسی در یگان، سازمان و قسمت خود با حفاظت‏ اطلاعات مربوط همکاری‏‌های لازم را داشته باشند.»

بر اساس قانون لازم نیست عضویت افراد در سازمان‌ها، احزاب و جمعیت‏های سیاسی رسمی و یا ثبت‏ شده باشد، بلکه کافی است که ارتباط فرد با تشکل‏‌های مزبور به نحوی باشد که عضو تلقی‏ شود.

برخی از مفاد قانونی مهم در خصوص ممنوعیت مداخله نیروهای مسلح در فعالیت‌های سیاسی و تبلیغات انتخاباتی 

- دریافت پاداش یا دستمزد یا حقوق‏ تأثیری در تحقق جرم ندارد؛ عضویت ممکن است‏ افتخاری باشد یا حتی عضو سازمان یا جمعیت‏ یا حزب، کمک مالی کند.

- عضویت به شیوه‌های مختلف مانند ثبت‏ نام‏ در حزب، سازمان یا جمعیت، دریافت کارت‏ عضویت یا کارت شناسایی، پرداخت حق عضویت‏ یا بخشی از هزینه ‏های تشکل و مانند آن احراز می‏شود.

- هواداری یا طرفداری صرف، مشمول مقررات ماده نمی‌شود مگر آن که به صورت مداخله‏، شرکت یا فعالیت در دسته‏ بندی‏‌ها و مناقشه‏‌های‏ سیاسی کرده و تجلی پیدا کند.

- تشکل‏‌های سازمان‏، حزب، جمعیت،‏ گروه، جبهه، انجمن و غیره که نوع فعالیت آن‏ سیاسی باشد مشمول توصیف کیفری ماده 40 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح می‏شود.

- تشکل‏هایی که فعالیت آنها سیاسی بوده و در چارچوب مقررات فعالیت احزاب، جمعیت‏ ها و... پروانه نگرفته‏ اند نیز مشمول‏ مقررات ماده 40 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح می‏ شوند.

عنصر مادی جرم مورد بحث از دو قسمت تشکیل می‏شود:

الف) عضویت در سازمان‏‌ها،احزاب و جمعیت‏‌های‏ سیاسی، ب) مداخله، شرکت و یا فعالیت در دسته‏‌بندی‌ها و مناقشه‏‌های سیاسی و تبلیغات‏ انتخاباتی.

کارکنان نیروهای‏ مسلح برابر مقررات، عبارتند از: کادر ثابت، سربازان وظیفه، کارکنان پیمانی و محصلین مراکز آموزش نظامی ارتش، سپاه، نیروی انتظامی، ‏وزارت دفاع، ستاد کل نیروهای مسلح و اعضای بسیج، بر این اساس از لحاظ رکن مادی، عضویت فرد نظامی در سازمان‏‌ها، احزاب و جمعیت‏‌های سیاسی جرم‏ مستمر است و تا زمانی که رابطه عضویت قطع‏ نشود عنوان مجرمانه در حال استمرار است.