به گزارش فارس، روزنامه وال‌استريت ژورنال طي مقاله‌اي به بررسي تحولات
اخير منطقه و نقش دو ابرقدرت و رقيب ديرينه خاورميانه يعني ايران و عربستان
سعودي در جنگ سرد جديد منطقه‌اي پرداخته و مي‌نويسد: دشمني ايران و
عربستان سعودي سابقه طولاني دارد اما اعتراضات اخير مردم خاورميانه اين
نگراني را بهوجود آورده است كه منطقه دچار تشتت، دو دستهگي و تنشي خطرناك
گردد.
در اين مقاله كه با عنوان " ايران و عربستان؛ بازيگران جنگ سرد جديد " منتشر شده آمده است: جهان عرب براي سه ماه درگير اعتراضات و تظاهرات مردمي است كه از آن با نام "بهار عربي " ياد مي‌شود كه يادآور "بهار پراگ " در سال 1968 است.
البته در مقايسه با شكوفايي كوتاه مدت اعتراضات 40 سال پيش چك اسلواكي مشخص مي‌شود كه بهار عربي مسير ديگري را در پيش گرفته است. تاثير قابل توجه اعتراضات خاورميانه بر منطقه بهرغم توجهات زيادي كه به خود جلب كرده است، افزايشدهنده سطح دموكراسي در اين منطقه نخواهد بود. بلكه اين مسئله تنش‌هاي دموكراتيك بين دو غول ژئوپوليتيكي منطقه يعني ايران و عربستان سعودي افزايش خواهد داد.
اين جنگ سرد جديد خاورميانه با توطئه‌چيني‌هاي متقابل جاسوسي بين اين دو كشور، كمپين‌هاي انتشار اطلاعات نادرست، نيروهاي نيابتي در سايه و سخنراني‌ها و خطابههاي آتشين كامل مي‌شود.
* بين ايران و عربستان جنگ سرد در گرفته است
يك مقام ارشد عربستان سعودي در اين‌باره مي‌گويد: اين مسئله واقعا يك جنگ سرد است. ايران به دنبال گسترش دامنه تاثيرگذاري خود است. و بي‌ثباتي چند ماه اخير بدان معناست كه ما راحت در گوشه‌اي ننشسته‌ايم تا نظاره‌گر رويدادها باشيم.
در چهاردهم مارس، سعوديها تانك‌ها و سربازان خود را به جزيره پادشاهي بحرين وارد كردند. زيرا خانواده سلطنتي حاكم بر بحرين كه از ديرباز متحد نزديك عربستان بوده است از اين كشور خواسته تا در مواجهه با اعتراضات گسترده مردم بحرين، به رژيم حاكم كمك كند.
ايران نيز خيلي زود شمشيرهاي خود را به حركت درآورد. بطوريكه "روح‌الله حسينيان " نماينده مجلس ايران خواستار اعلام حالت هشدار به نيروهاي نظامي كشور خود شد.
پايگاه اينترنتي شبكه تلويزيوني انگليسي زبان ايران، "پرس تي‌وي "، گزارش داد: حسينيان گفته است: "من معتقدم دولت ايران نبايد به آماده‌سازي نيروهاي نظامي آن هم در زماني كه عربستان سعودي نيروهاي خود را به بحرين اعزام كرده است، بي‌ميل باشد. "
* تنش بين آمريكا و متحدان عرب
از سوي ديگر، تشديد تنش‌ها در حواشي خليج فارس موجب بروز تنش در روابط بين ايالات متحده و متحدان مهم عربي اين كشور شده است كه همين امر نيز به افزايش قيمت نفت و كاهش حمايت آمريكا از برخي جنبش‌هاي دموكراسي‌خواهانه دنياي عرب كمك كرد.
در حقيقت، اولين قربانيان زورآزمايي خليج [فارس] دو تن از سرزنده‌ترين و فعالترين جنبش‌هاي دموكراسي‌خواهانه در كشورهايي بود كه در مسير اشتباه حركت مي‌كردند يعني بحرين و يمن؛
* افزايش خصومت بين ايران و عربستان موجب بروز رقابت هسته‌اي مي‌گردد
با اين حال بسياري نگران آن هستند كه با ادامه يافتن تنش‌ها، تلفات آن نيز تشديد شود. اين دسته از كارشناسان احتمال بروز درگيري نظامي در خليج [فارس]، جايي كه يك پنجم تامين‌كنندگان نفت جهان از خطوط دريايي بين عربستان و ايران محصول خود را انتقال مي‌دهند، بسيار بالا مي‌دانند. از سوي ديگر افزايش خصومت بين اين دو كشور موجب مي‌شود تا كار ايالات متحده براي خروج راحت از عراق در سال جاري دشوارتر شود و حتي شايد موجب بروز رقابت هسته‌اي در منطقه گردد.
* عربستان براي دستيابي به سلاح هسته‌اي تلاش خواهد كرد
ايران مدت‌هاست كه يك برنامه هسته‌اي را دنبال مي‌كند و اصرار دارد هدف صلح‌آميز توليد برق را دنبال مي‌كند. اما آمريكا و عربستان سعودي معتقدند كه هدف واقعي برنامه هسته‌اي ايران، توليد سلاح هسته‌اي است. بهطوريكه شاهزاده "تركي الفيصل " رئيس سابق سرويس اطلاعاتي عربستان و سفير اين كشور در انگليس و آمريكا اخيرا در جريان يك همايش گفت كه اگر ايران به دنبال دستيابي به سلاح هسته‌اي باشد، عربستان سعودي نيز براي دستيابي به اين سلاح تلاش خواهد كرد.
عربستان سعودي هم‌اكنون زير چتر هسته‌اي آمريكا و سامانه دفاع ضد موشكي مستقر شده در منطقه خليج فارس، تكيه كرده است. اين سيستم‌هاي دفاعي به منظور مقابله با موشك‌هاي بالستيك ايران مستقر شده‌اند.
* ايران به زادگاه پيامبر خود حمله نميكند
با اين حال حتي سعوديها كه به شدت از ايران متنفرند نيز به سختي باور مي‌كنند كه جمهوري اسلامي عليه زادگاه پيامبر خود و عليه منطقه خود يك حمله هسته‌اي انجام دهد. رهبري ايران نيز استفاده از تسليحات هسته‌اي توسط كشورش را رد كرده است.
اين كه چطور رشته‌اي از اعتراضات مردمي مي‌تواند منجر به زورآزمايي ابرقدرت‌هاي منطقه‌اي شود، امري است كه با تاريخ و پيوندهاي بين كشورهاي منطقه گره خورده است. اين مسئله نشان مي‌دهد كه چگونه خاورميانه قديمي كه با اختلافات فرقه‌اي و رقابت بين كشورها شناخته مي‌شد، مي‌تواند به آساني تغيير چهره دهد.
* ايران جمهوري اسلامي شيعيان است
از ديرباز بين سعوديها و ايران اختلاف و دشمني بوده است. عربستان سعودي، پادشاهي مسلمانان سني و عرب بوده و ايران نيز جمهوري اسلامي شيعيان است كه از نژاد فارس‌ها تشكيل شده است.
شيعيان براي اولين بار در جريان انتخاب جانشين پيامبر [حضرت محمد (ص)] در سال 632 ميلادي با سني‌ها درگير شدند. سني‌ها شيعيان را فرقه‌اي مرتد مي‌دانند. از سوي ديگر اعراب و فارس‌ها به همراه بسياري از نژادهاي ديگر از ديرباز بر سر منافع و زمين‌هاي خاورميانه با يكديگر رقابت مي‌كردند.
اين روزها نيز مسايل ژئوپوليتيك نقش خود را در منطقه ايفا مي‌كند. دو طرف اردوگاهي ناپايدار از متحدان خود را شكل داده‌اند. بطوريكه ايران سوريه و گروه‌هاي شبه‌نظامي عرب مثل حزب‌الله لبنان و حماس فلسطين را در اردوگاه خود دارد. و عربستان نيز سلطنت‌هاي سني خليج [فارس]، مصر، مراكش و ديگر حزب اصلي فلسطينيان يعني فتح را در اطراف خود گرد آورده است.
* اردوگاه سعوديها حامي غرب بوده و به سمتي مي‌روند كه وجود اسرائيل را تاب بياورند
اردوگاه سعوديها همچنين حامي غرب بوده و به سمتي مي‌رود كه وجود اسرائيل را تاب بياورد. اما گروه ايران موفق شده تا اعتبار خود را به عنوان اردوگاه "مقاومت " در منطقه كه با غرب و اسرائيل مخالف است بهدست آورد. براي چندين دهه، دو طرف بازي پيچيده‌اي از حركت‌ها و ضدحركت‌ها را انجام داده‌اند. همچنين به جز چند مورد استثنا، دو طرف ترجيح داده‌اند تا از طريق سياست‌مداران ميانجي و كمك‌هاي پنهاني به شبه‌نظاميان اقدامات خود را عملي كنند. براي مثال در جريان جنگ داخلي طولاني مدت لبنان در دهه‌هاي 70 و 80 ميلادي، ايران به شكل‌گيري حزب‌الله در ميان شيعيان كمك كرد و عربستان نيز از شبه‌نظاميان سني حمايت كرد.
* سعوديها موجب شدند مراكش با عصبانيت روابط ديپلماتيك خود با ايران را قطع كند
اما مانورهاي اين دو كشور از ميدان قديمي لبنان نيز فراتر رفته است. دو سال پيش، سعوديها عنوان كردند كه ايران تلاش دارد تا دكترين شيعه را در مراكش گسترش دهد و از برخي مساجد اين كشور نيز به عنوان پايگاهي براي هدايت تلاش‌هاي مشابه در آفريقاي سياه استفاده مي‌كند.
بر اساس اطلاعات افشا شده توسط ويكي‌ليكس، مقامات سعودي گفته‌اند كه بعد از آنكه فرستاده‌هاي سعودي اين اطلاعات را به "ملك محمد ششم " رساندند، مراكش با عصبانيت روابط ديپلماتيك خود با ايران را قطع كرد.
* نگراني عربستان از فعاليت روحانيون ايراني در اندونزي
در اندونزي، پرجمعيت‌ترين كشور اسلامي نيز سعوديها كه با نگراني نظاره‌گر گسترش فعاليت روحانيون ايراني بودند، با اجراي برنامه‌هاي مذهبي گسترده، به اين اقدام ايران پاسخ گفتند.
* نقش مهم انقلاب اسلامي ايران در احساسات ضدغربي در منطقه
انقلاب سال 1979 ايران، فوراني عظيم بود كه تاثير عميقي بر اذهان دو ملت ايران و عربستان گذاشت. اين انقلاب به روشني پيوندي بين حرارت ديني شيعه و جاه‌طلبي‌هاي تاريخي پارسي ايجاد و نقش مهمي در برانگيختن احساسات شديدا ضد غربي منطقه ايفا كرد.
حكومت روحانيون ايران كوشيد تا انقلاب را به سراسر خاورميانه بسط دهد. عربستان سعودي و متحدانش نيز نگران موفقيت ايران بودند كه وقوع آن بسيار محتمل مي‌نمود، بطوريكه اعتراضات و تظاهرات گسترده‌اي در استان شرقي عربستان يعني جايي كه جمعيت زيايد از اعراب شيعه ساكن هستند شكل گرفت. بحرين نيز كه اكثريت آن را شيعيان تشكيل مي‌دهند و ايران در سال 1970 ادعاي مالكيت بر اين كشور را مطرح كرد شاهد اعتراضات مردمي بود.
* بهت جهان عرب از فرار بن‌علي از تونس
اما اعتراضاتي كه در ژانويه گذشته در تونس شكل گرفت هيچ ربطي به انقلاب ايران نداشت. معترضان تونسي بعد از آنكه يك افسر پليس گاري يك دستفروش را به دليل نقض قوانين شهري توقيف كرد و آن دستفروش نيز اقدام به خودسوزي كرد، اعتراضات خود را شروع كردند و مردم يك ماه عليه "زين‌العابدين بن‌علي " رئيس‌جمهوري تونس تظاهرات انجام دادند.
در نهايت نيز بعد از آنكه ارتش از برخورد خشونت‌آميز با معترضان و حمايت از بن‌علي خودداري كرد وي از كشور گريخت تا جهان عرب در بهت و حيرت فرو رود.
* خواسته‌هاي دموكراتيك مردم عرب، آمريكا را غافلگير كرد
بعد از آنكه تصاوير اعتراضات مردم تونس از شبكه‌هاي تلويزيوني و همچنين يوتيوب پخش شد، ديگر كشورهاي دنياي عرب نيز شاهد شروع اعتراضات بودند. در عرض چند هفته ميليون‌ها نفر در خيابان‌هاي مصر حاضر شدند و حسني مبارك قدرت را دست داد و حامي ديرينه وي يعني آمريكا نيز كمكي به او نكرد. دولت اوباما از شكل‌گيري ناگهاني خواسته‌هاي دموكراتيك مردم غافلگير شد و در ابتدا با قيد و شرط از آن استقبال كمي كرد.
* خشم مقامات سعودي از خيانت آمريكا به حسني مبارك
اما در رياض، مقامات سعودي اتفاقات مصر را به عنوان يك زنگ هشدار درك كردند. آن‌ها وقتي خيانت دولت اوباما به متحد ديرينه خود يعني مبارك را ديدند و شاهد بودند كه آمريكا از وي خواسته است تا در مقابل اعتراضات خياباني از قدرت كناره‌گيري كند بسيار خشمگين شدند.
* عربستان بعد از صدام و مبارك خود را تنها ميبيند
رياض، رهبري مصر را خاكريز كليدي اهل تسنن بر سر راه گسترش نفوذ ايران ميديد. بخشي از اين ديوار سال 2003 با حمله آمريكا به عراق و سرنگوني صدام فروريخته بود. در نتيجه از دست دادن مبارك بدين معناست كه سعوديها هم‌اكنون خود را آخرين غول سني باقي مانده در منطقه مي‌بينند.
كمي و بعد از آنكه سعوديها شاهد نزديك‌تر شدن اعتراضات به مرزهاي خود بودند، بيشتر عصباني و نگران شدند. در يمن كه در جنوب عربستان واقع شده است، معترضان جوان ناگهان به خيابان‌ها ريخته و كمي بعد ده‌ها هزار نفر از شهروندان يمني با حضور در خيابان‌ها خواستار بركناري رژيم حاكم به رهبري "علي عبدالله صالح " شدند كه خانواده‌اش طي 43 سال گذشته حكومت را در اختيار داشت.
* شكايت‌ها عليه تبعيض سياسي و اقتصادي علت اعتراض شيعيان بحريني
در همين حال، آنسوي آب‌هاي مرزهي شمال شرقي عربستان سعودي، صدها هزار نفر از معترضان به خيابان‌ها بحرين آمده و در ميدان مركزي منامه تجمع كردند. بيشتر معترضان بحريني شيعياني بودند كه ليست طول و درازي از شكايت‌ها عليه تبعيض سياسي و اقتصادي كشور را به همراه داشتند.
* سنيهاي بحريني نيز در اعتراضات شركت كردند
با اين وجود برخي از سني‌ها نيز در اين اعتراضات شركت كرده و خواستار حق تصميم‌گيري بيشتر در دولتي شدند كه از قرن هجدهم در اختيار خانواده الخليفه بوده است. معترضان بحريني همچنين تاكيد كردند كه اهداف آن‌ها به هيچ وجه دستيابي به مزيت‌هاي فرقه‌اي نيست.
ناظران مستقل از جمله دولت آمريكا نيز متوجه شدند كه جنبش اعتراضي بحرين تنها به خاطر مشكلات داخلي شكل گرفته است. بهطوريكه "رابرت گيتس " وزير رفاع آمريكا طي سفر به بحرين از دولت خواست تا اصلاحات سياسي و اجتماعي واقعي را اتخاذ كند.
* تعداد كمي از ناظران خارجي روابط نزديك بين ايران و الحوثي را تاييد كردند
يك سال پيش نيز سعوديها معتقد بودند كه ايران به شورش‌هاي مناطق شمالي يمن كه توسط گروه شيعي "الحوثي " شكل گرفت، دامن زده است. تنها تعداد كمي از ناظران خارجي روابط نزديك بين ايران و الحوثي را تاييد كردند. اما با اين وجود سعوديها اعتراضات ملي يمني‌ها را مرتبط با ايران مي‌دانستند.
اما در بحرين، جايي كه بسياري از شيعيان آشكارا روابط فرهنگي و ديني با ايران دارند، سعوديها مسئله را بسيار واضح و آشكار مي‌بينند. به نظر آن‌ها شك و ترديدها در خصوص دخالت ايران زماني به يقين تبديل شد كه بسياري از معترضان بحريني از خواسته خود مبني بر مشاركت بيشتري سياسي و اقتصادي پا را فراتر گذاشته و خواستار سلطنت مشروط و يا حتي كناره‌گيري آل‌خليفه از قدرت شدند.
* خواسته‌هاي شيعيان پاسخ منطقي به سركوب شديد معترضان توسط آل خليفه بود
بسياري از معترضان خواسته‌هاي خود را پاسخي منطقي به وعده‌هاي پوچي مي‌دانند كه آل‌خليفه در طول سال‌ها به شيعيان داده بود تا آن‌ها را در قدرت سهيم كند. همچنين اين خواسته آن‌ها پاسخي به سركوب شديد معترضان توسط دولت و كشته شدن هفت معترض است.
* ديدن عكس سيد حسن نصرالله در دست معترضان بحريني براي سعوديها سخت بود
براي سعوديها ديدن اينكه انبوه معترضان شيعه بحرين تصاوير "سيد حسن نصرالله " رهبر حزب‌الله لبنان را در دست گرفته و با مشت‌هاي گره كرده خواستار تغيير رژيم مي‌شدند، خيلي سخت بود. آن‌ها كه پيش از آن شاهد چگونگي نفوذ ايران در ميان اكثريت شيعي عراق در مرزهاي شمالي عربستان بودند نمي‌خواستند اجازه دهند كه اين اتفاق يك بار ديگر تكرار شود.
* زنجيره خيانتهاي آمريكا
از سوي ديگر، سعوديها سخنان دولت آمريكا را كه خواستار انجام اصلاحات در بحرين شده بود، حلقه ديگري از زنجيره نااميدي‌ها و خيانت‌ها مي‌ديدند. سال 2002، آمريكا از پذيرش پيشنهد ملك عبدالله مبني بر به رسميت شناختن اسرائيل از سوي اعراب در ازاي پذيرش مرزهاي قبل از جنگ شش روزه 1967 از سوي اسرائيل خودداري كرد.
اوايل سال جاري ميلادي نيز رئيس‌جمهور اوباما از پذيرش درخواست شخصي ملك عبدالله براي خودداري ايالات متحده از وتوي قطعنامه سازمان ملل در محكوميت شهرك‌سازي‌هاي اسرائيل در بيت‌المقدس و كرانه باختري خودداري كرده بود.
سعوديها معتقدند حل كردن موضوع فلسطين موجب از بين رفتن يكي از ستون‌هاي كليدي استراتژي منطقه‌اي ايران و در نتيجه كسب يك پيروزي براي نيروهاي ميانه‌روي سني كه رياض به دنبال رهبري آنان است خواهد شد.
* حمايت رسانهاي ايران از انقلابهاي كشورهاي عربي و آفريقايي
ايران كه شاهد بروز اعتراضات مردمي در كشورهاي تحت حمايت غرب بود، تبليغات خود را تشديد كرد و با استفاده از رسانه‌هاي داخلي و شبكه‌هاي ماهواره‌اي عرب‌زبان خود، قيام‌هاي دموكراسي‌خواهانه كشورهاي عربي را به عنوان نتايجي از انقلاب 1979 خود توصيف كرد.
در همين رابطه آيت‌الله علي خامنه‌اي طي سخناني گفت: امروز وقايع شمال آفريقا، مصر، تونس و ديگر كشورهاي منطقه مفهوم ديگري براي ملت ايران دارد... اين وقايع مشابه "بيداري اسلامي " است كه در نتيجه پيروزي انقلاب عظيم ملت ايران ايجاد شده است.
ايران همچنين سخنان رهبر حزب‌الله را در بحرين پخش كرد و معترضان لبناني نيز از اين سخنان استقبال كردند.
* ديپلمات‌هاي خارجي ادعاي دولت بحرين مبني بر ارتباط گروه‌هاي مخالف با ايران را بعيد مي‌دانند
مقامات بحريني نيز مي‌گويند كه ايران پا را فراتر گذاشته و براي برخي از اعضاي گروه‌هاي مخالف رژيم بحرين پول و سلاح تامين كرده است. اين در حالي است كه سران معترضان بحريني هر گونه ارتباط سياسي يا عملياتي با ايران را به شدت رد كرده‌اند و ديپلمات‌هاي خارجي حاضر در بحرين نيز مي‌گويند وجود چنين ارتباطي بعيد است
چهاردهم مارس يك چرخش بحراني بود. به دعوت بحرين، خودروهاي زرهي و تانك‌هاي سعودي از طريق گذرگاه بين دو كشور وارد بحرين شدند. اين نيروها در واقع تحت پيمان شوراي همكاري خليج فارس وارد بحرين شده بودند اما اغلب آن‌ها را سعوديها را تشكيل مي‌دهند.
* تعداد سربازان سعودي اعزام شده به بحرين بسيار بيشتر از تعداد اعلام شده است
سعوديها اعلام كردند كه هزار سرباز را به بحرين اعزام كردند اما آن‌ها بطور محرمانه تائيد كردند كه تعداد واقعي نيروهاي سعودي بسيار بيشتر از اين ميزان است.
اگر ايران و عربستان سعودي خود را در حال پاسخگويي به تهديدات و فرصت‌هاي خارجي بدانند، برخي از تحليل‌گران، ديپلمات‌ها و حاميان دموكراسي ماجرا را بسيار پيچيده‌تر مي‌بينند. آن‌ها مي‌گويند كه تشديد تنش‌هاي منطقه‌اي دليل ديگري نيز دارد: ترس از دموكراسي؛
خيلي قبل از آنكه اعتراضات موجب بركناري حاكمان دنياي عرب شود، ايران بيش از دو سال در مقابل اعتراضات خياباني خود ايستاد. اين كشور معترضان را كنترل كرده و مقابل خواست آن‌ها براي تغيير رژيم ايستاد. حتي با وجود آنكه دولت ايران اعتراضات عربي را الهام گرفته از خود مي‌خواند، جنبش انقلاب سبز ايران با بهبود بخشيدن به فعاليت‌هاي خود، چند تجمع بسيار خوب خود طي يك سال گذشته را برگزار كرد.
* عربستان جمعيت شيعه خود را بهدقت زير نظر دارد
از سوي ديگر عربستان سعودي جمعيت شيعيان خود را نيز با دقت زير نظر دارد. شيعيان عربستان در استان نفت‌خيز شرقي اين كشور و دقيقا در مقابل آب‌هاي بحرين ساكن هستند. با اين حال، عربستان سعودي به رغم دارا بودن يك جامعه كوچك اما پر از انرژي نفتي، تا حدي زيادي توانست در دوران موسوم به بهار عربي مانع از برگزاري تجمعات اعتراضي شود. اتفاقي كه رهبري اين كشور مي‌كوشد تا آن را به محبوبيت و اقدامات ميانجي‌گرانه ملك عبدالله نسبت دهد. با اين حال تجمعات اعتراضي كوچكي در عربستان رخ داد كه منجر به درگيري معترضان با نيروهاي امنيتي در استان شرقي اين كشور نيز شد.
مشكلات منطقه‌اي در لحظات سختي براي عربستان سعودي رخ داد. زماني كه اعتراضات عربي شروع شد ملك‌عبدالله 86 ساله در نيويورك بستري شده و در حال درمان بيماري بود. شاهزاده "سلطان بن‌عبدالعزيز " نيز تنها كمي جوان‌تر از ملك‌عبدالله است و بعيد است كه بتواند جانشين وي شود. نفر سوم يعني شاهزاده "نيف بن عبدالعزيز " نيز حدودا 76 سال دارد. در نتيجه ابرقدرت‌هاي منطقه‌اي هر حركتي به سوي دموكراسي در كشور خود را به عنوان تهديد براي رژيم‌هاي خود مي‌بينند. همين ماجرا نيز براي دولت بحرين صادق است.
جاسم حسين يك عضو ارشد حزب شيعي "الوفاق " بحرين مي‌گويد: مشكل كشور يك مشكل سياسي است اما فرقه‌گرايي در حال بهره‌گيري از اوضاع است.
از چهاردهم مارس، جنگ سرد منطقه‌اي تشديد شد. كويت چند ديپلمات ايراني را بعد از آنكه متوجه شد يك تيم جاسوسي ايران در حال كار روي زيرساخت‌هاي حياتي و تاسيسات نظامي آمريكاست، از كشور اخراج كرد.
* مذاكره براي انعقاد قرارداد تسليحاتي به مبلغ 60 ميليارد دلار
به اعتقاد برخي ناظران، ايران و عربستان سعودي بهطور فزاينده و خطرناكي در خليج [فارس] براي يكديگر تهديد ايجاد مي‌كنند. سعوديها كه اخيرا در مورد يك معامله تسليحاتي 60 ميليارد دلاري با آمريكا مذاكره كرده‌اند (بزرگترين معامله تاريخ آمريكا) مي‌گويند كه در پايان اين سال حجم نيروهاي مسلح و گارد ملي خود را افزايش خواهد داد.
* هشدار آمريكا به ايران به منظور ترميم روابطش با عربستان صورت گرفت
به تازگي نيز، بعد از سفر رابرت گيتس وزير دفاع به منطقه به منظور ترميم روابط متزلزل شده آمريكا با سلطنت‌هاي عربي و به ويژه عربستان سعودي، ايالات متحده شروع به هشدار دادن در مورد ايران كرده است. در همين راستا، گيتس تنها چند دقيقه بعد از ديدار با ملك‌عبدالله به خبرنگاران گفت كه "شواهدي " از مداخله ايران در بحرين را مشاهده كرده است. اين اظهارات با گزارش‌هايي از سوي مقامات آمريكايي پيگيري شد كه ادعا مي‌كردند بر اساس شنودهاي سازمان‌هاي جاسوسي آمريكا، رهبران ايران به دنبال راه‌هايي براي حمايت از احزاب مخالف يمن و بحرين بوده‌اند.
* حفاظت از پادشاهي عربستان در مقابل ثبات بخشيدن به قيمت نفت
مقامات سعودي نيز مي‌گويند كه با وجود اصطكاك‌هاي فعلي موجود در روابط آمريكا و عربستان، آن‌ها توافقات امنيتي سنتي خود با واشنگتن را بر هم نخواهند زد. كه اين امر حاكي از اين مطلب است كه پادشاهي عربستان در ازاي وعده كاخ سفيد براي حفاظت از سلسله پادشاهي عربستان، قيمت جهاني نفت را ثبات بخشد.
* آسيب رسيدن به اعتبار آمريكا در دموكراسي و اصلاحات شد
در نتيجه واشنگتن نيز از چتر حمايتي خود از تلاش‌هاي دموكراسي‌خواهانه منطقه را به كنار كشيد. كه اين امر اگرچه موجب آسيب رسيدن به اعتبار آمريكا در دموكراسي و اصلاحات شد اما كمك كرد تا روابط با رياض حفظ شود.
به هر حال، استقرار عربستاني‌ها در بحرين شروع آن چيزي بود كه مقامات سعودي تلاش دفع مستقيم ايران توصيف كردند. در حالي كه نيروهاي سعودي از تاسيسات مهم نفتي و امنيتي همسايه خود حفاظت مي‌كردند، دولت بحرين نيز عمليات شديد سركوب اعتراضات و پاكسازي تظاهرات را شروع كرد.
* بركناري سردبير تنها روزنامه مستقل بحرين
بهطوريكه دولت بحرين سردبير تنها روزنامه مستقل اين كشور را وادار به كناره‌گيري كرد و بيش از 400 تظاهركننده نيز بدون هيچ اتهامي در جريان يورش‌هاي خشونت‌آميز مامورين امنيتي به روستاهاي شيعه نشين دستگير شدند.
به گفته گروه‌هاي حقوق بشري نيز چهار معترض در زندان از دنيا رفته و سه عضو شيعه تيم ملي فوتبال بحرين هم دستگير شدند. از سوي ديگر هزار تظاهركننده نيز شغل خود را از دست داده و اخراج شدند.
* كشته شدن كودك 14 ساله روستايي
با اين حال اعتراضات در روستاهاي شيعه نشين ادامه يافت. حتي در روستاهايي مثل "صعار " كه يك پسربچه 14 ساله توسط پليس كشته شد و در موردي ديگر يك پيرمرد 56 ساله نيمه شب ناپديد گشت و جنازه‌اش صبح فردا پيدا شد. اما در نواحي ثروتمند و مكان‌هايي كه اكثريت آن‌ها را سني‌ها تشكيل مي‌دهند، اعتراضات پايان يافت.
در يمن نيز سعوديها در زير چتر شوراي همكاري خليج فارس فعاليت كرده و به گفته دو تن از مقامات سعودي كنترل مذاكرات سياسي براي انتقال قدرت و خروج رئيس‌جمهور علي عبدالله صالح را در دست گرفتند.
يكي از مقامات سعودي مي‌گويد: ما براي مدتي خارج از روند انتقال قدرت بوديم اما هم‌اكنون ما وارد مداخله شديم. زيرا در غير اين صورت بايد شاهد بروز درگيري و آشوب در مناطق جنوبي كشور خود باشيم.
در اين مقاله كه با عنوان " ايران و عربستان؛ بازيگران جنگ سرد جديد " منتشر شده آمده است: جهان عرب براي سه ماه درگير اعتراضات و تظاهرات مردمي است كه از آن با نام "بهار عربي " ياد مي‌شود كه يادآور "بهار پراگ " در سال 1968 است.
البته در مقايسه با شكوفايي كوتاه مدت اعتراضات 40 سال پيش چك اسلواكي مشخص مي‌شود كه بهار عربي مسير ديگري را در پيش گرفته است. تاثير قابل توجه اعتراضات خاورميانه بر منطقه بهرغم توجهات زيادي كه به خود جلب كرده است، افزايشدهنده سطح دموكراسي در اين منطقه نخواهد بود. بلكه اين مسئله تنش‌هاي دموكراتيك بين دو غول ژئوپوليتيكي منطقه يعني ايران و عربستان سعودي افزايش خواهد داد.
اين جنگ سرد جديد خاورميانه با توطئه‌چيني‌هاي متقابل جاسوسي بين اين دو كشور، كمپين‌هاي انتشار اطلاعات نادرست، نيروهاي نيابتي در سايه و سخنراني‌ها و خطابههاي آتشين كامل مي‌شود.
* بين ايران و عربستان جنگ سرد در گرفته است
يك مقام ارشد عربستان سعودي در اين‌باره مي‌گويد: اين مسئله واقعا يك جنگ سرد است. ايران به دنبال گسترش دامنه تاثيرگذاري خود است. و بي‌ثباتي چند ماه اخير بدان معناست كه ما راحت در گوشه‌اي ننشسته‌ايم تا نظاره‌گر رويدادها باشيم.
در چهاردهم مارس، سعوديها تانك‌ها و سربازان خود را به جزيره پادشاهي بحرين وارد كردند. زيرا خانواده سلطنتي حاكم بر بحرين كه از ديرباز متحد نزديك عربستان بوده است از اين كشور خواسته تا در مواجهه با اعتراضات گسترده مردم بحرين، به رژيم حاكم كمك كند.
ايران نيز خيلي زود شمشيرهاي خود را به حركت درآورد. بطوريكه "روح‌الله حسينيان " نماينده مجلس ايران خواستار اعلام حالت هشدار به نيروهاي نظامي كشور خود شد.
پايگاه اينترنتي شبكه تلويزيوني انگليسي زبان ايران، "پرس تي‌وي "، گزارش داد: حسينيان گفته است: "من معتقدم دولت ايران نبايد به آماده‌سازي نيروهاي نظامي آن هم در زماني كه عربستان سعودي نيروهاي خود را به بحرين اعزام كرده است، بي‌ميل باشد. "
* تنش بين آمريكا و متحدان عرب
از سوي ديگر، تشديد تنش‌ها در حواشي خليج فارس موجب بروز تنش در روابط بين ايالات متحده و متحدان مهم عربي اين كشور شده است كه همين امر نيز به افزايش قيمت نفت و كاهش حمايت آمريكا از برخي جنبش‌هاي دموكراسي‌خواهانه دنياي عرب كمك كرد.
در حقيقت، اولين قربانيان زورآزمايي خليج [فارس] دو تن از سرزنده‌ترين و فعالترين جنبش‌هاي دموكراسي‌خواهانه در كشورهايي بود كه در مسير اشتباه حركت مي‌كردند يعني بحرين و يمن؛
* افزايش خصومت بين ايران و عربستان موجب بروز رقابت هسته‌اي مي‌گردد
با اين حال بسياري نگران آن هستند كه با ادامه يافتن تنش‌ها، تلفات آن نيز تشديد شود. اين دسته از كارشناسان احتمال بروز درگيري نظامي در خليج [فارس]، جايي كه يك پنجم تامين‌كنندگان نفت جهان از خطوط دريايي بين عربستان و ايران محصول خود را انتقال مي‌دهند، بسيار بالا مي‌دانند. از سوي ديگر افزايش خصومت بين اين دو كشور موجب مي‌شود تا كار ايالات متحده براي خروج راحت از عراق در سال جاري دشوارتر شود و حتي شايد موجب بروز رقابت هسته‌اي در منطقه گردد.
* عربستان براي دستيابي به سلاح هسته‌اي تلاش خواهد كرد
ايران مدت‌هاست كه يك برنامه هسته‌اي را دنبال مي‌كند و اصرار دارد هدف صلح‌آميز توليد برق را دنبال مي‌كند. اما آمريكا و عربستان سعودي معتقدند كه هدف واقعي برنامه هسته‌اي ايران، توليد سلاح هسته‌اي است. بهطوريكه شاهزاده "تركي الفيصل " رئيس سابق سرويس اطلاعاتي عربستان و سفير اين كشور در انگليس و آمريكا اخيرا در جريان يك همايش گفت كه اگر ايران به دنبال دستيابي به سلاح هسته‌اي باشد، عربستان سعودي نيز براي دستيابي به اين سلاح تلاش خواهد كرد.
عربستان سعودي هم‌اكنون زير چتر هسته‌اي آمريكا و سامانه دفاع ضد موشكي مستقر شده در منطقه خليج فارس، تكيه كرده است. اين سيستم‌هاي دفاعي به منظور مقابله با موشك‌هاي بالستيك ايران مستقر شده‌اند.
* ايران به زادگاه پيامبر خود حمله نميكند
با اين حال حتي سعوديها كه به شدت از ايران متنفرند نيز به سختي باور مي‌كنند كه جمهوري اسلامي عليه زادگاه پيامبر خود و عليه منطقه خود يك حمله هسته‌اي انجام دهد. رهبري ايران نيز استفاده از تسليحات هسته‌اي توسط كشورش را رد كرده است.
اين كه چطور رشته‌اي از اعتراضات مردمي مي‌تواند منجر به زورآزمايي ابرقدرت‌هاي منطقه‌اي شود، امري است كه با تاريخ و پيوندهاي بين كشورهاي منطقه گره خورده است. اين مسئله نشان مي‌دهد كه چگونه خاورميانه قديمي كه با اختلافات فرقه‌اي و رقابت بين كشورها شناخته مي‌شد، مي‌تواند به آساني تغيير چهره دهد.
* ايران جمهوري اسلامي شيعيان است
از ديرباز بين سعوديها و ايران اختلاف و دشمني بوده است. عربستان سعودي، پادشاهي مسلمانان سني و عرب بوده و ايران نيز جمهوري اسلامي شيعيان است كه از نژاد فارس‌ها تشكيل شده است.
شيعيان براي اولين بار در جريان انتخاب جانشين پيامبر [حضرت محمد (ص)] در سال 632 ميلادي با سني‌ها درگير شدند. سني‌ها شيعيان را فرقه‌اي مرتد مي‌دانند. از سوي ديگر اعراب و فارس‌ها به همراه بسياري از نژادهاي ديگر از ديرباز بر سر منافع و زمين‌هاي خاورميانه با يكديگر رقابت مي‌كردند.
اين روزها نيز مسايل ژئوپوليتيك نقش خود را در منطقه ايفا مي‌كند. دو طرف اردوگاهي ناپايدار از متحدان خود را شكل داده‌اند. بطوريكه ايران سوريه و گروه‌هاي شبه‌نظامي عرب مثل حزب‌الله لبنان و حماس فلسطين را در اردوگاه خود دارد. و عربستان نيز سلطنت‌هاي سني خليج [فارس]، مصر، مراكش و ديگر حزب اصلي فلسطينيان يعني فتح را در اطراف خود گرد آورده است.
* اردوگاه سعوديها حامي غرب بوده و به سمتي مي‌روند كه وجود اسرائيل را تاب بياورند
اردوگاه سعوديها همچنين حامي غرب بوده و به سمتي مي‌رود كه وجود اسرائيل را تاب بياورد. اما گروه ايران موفق شده تا اعتبار خود را به عنوان اردوگاه "مقاومت " در منطقه كه با غرب و اسرائيل مخالف است بهدست آورد. براي چندين دهه، دو طرف بازي پيچيده‌اي از حركت‌ها و ضدحركت‌ها را انجام داده‌اند. همچنين به جز چند مورد استثنا، دو طرف ترجيح داده‌اند تا از طريق سياست‌مداران ميانجي و كمك‌هاي پنهاني به شبه‌نظاميان اقدامات خود را عملي كنند. براي مثال در جريان جنگ داخلي طولاني مدت لبنان در دهه‌هاي 70 و 80 ميلادي، ايران به شكل‌گيري حزب‌الله در ميان شيعيان كمك كرد و عربستان نيز از شبه‌نظاميان سني حمايت كرد.
* سعوديها موجب شدند مراكش با عصبانيت روابط ديپلماتيك خود با ايران را قطع كند
اما مانورهاي اين دو كشور از ميدان قديمي لبنان نيز فراتر رفته است. دو سال پيش، سعوديها عنوان كردند كه ايران تلاش دارد تا دكترين شيعه را در مراكش گسترش دهد و از برخي مساجد اين كشور نيز به عنوان پايگاهي براي هدايت تلاش‌هاي مشابه در آفريقاي سياه استفاده مي‌كند.
بر اساس اطلاعات افشا شده توسط ويكي‌ليكس، مقامات سعودي گفته‌اند كه بعد از آنكه فرستاده‌هاي سعودي اين اطلاعات را به "ملك محمد ششم " رساندند، مراكش با عصبانيت روابط ديپلماتيك خود با ايران را قطع كرد.
* نگراني عربستان از فعاليت روحانيون ايراني در اندونزي
در اندونزي، پرجمعيت‌ترين كشور اسلامي نيز سعوديها كه با نگراني نظاره‌گر گسترش فعاليت روحانيون ايراني بودند، با اجراي برنامه‌هاي مذهبي گسترده، به اين اقدام ايران پاسخ گفتند.
* نقش مهم انقلاب اسلامي ايران در احساسات ضدغربي در منطقه
انقلاب سال 1979 ايران، فوراني عظيم بود كه تاثير عميقي بر اذهان دو ملت ايران و عربستان گذاشت. اين انقلاب به روشني پيوندي بين حرارت ديني شيعه و جاه‌طلبي‌هاي تاريخي پارسي ايجاد و نقش مهمي در برانگيختن احساسات شديدا ضد غربي منطقه ايفا كرد.
حكومت روحانيون ايران كوشيد تا انقلاب را به سراسر خاورميانه بسط دهد. عربستان سعودي و متحدانش نيز نگران موفقيت ايران بودند كه وقوع آن بسيار محتمل مي‌نمود، بطوريكه اعتراضات و تظاهرات گسترده‌اي در استان شرقي عربستان يعني جايي كه جمعيت زيايد از اعراب شيعه ساكن هستند شكل گرفت. بحرين نيز كه اكثريت آن را شيعيان تشكيل مي‌دهند و ايران در سال 1970 ادعاي مالكيت بر اين كشور را مطرح كرد شاهد اعتراضات مردمي بود.
* بهت جهان عرب از فرار بن‌علي از تونس
اما اعتراضاتي كه در ژانويه گذشته در تونس شكل گرفت هيچ ربطي به انقلاب ايران نداشت. معترضان تونسي بعد از آنكه يك افسر پليس گاري يك دستفروش را به دليل نقض قوانين شهري توقيف كرد و آن دستفروش نيز اقدام به خودسوزي كرد، اعتراضات خود را شروع كردند و مردم يك ماه عليه "زين‌العابدين بن‌علي " رئيس‌جمهوري تونس تظاهرات انجام دادند.
در نهايت نيز بعد از آنكه ارتش از برخورد خشونت‌آميز با معترضان و حمايت از بن‌علي خودداري كرد وي از كشور گريخت تا جهان عرب در بهت و حيرت فرو رود.
* خواسته‌هاي دموكراتيك مردم عرب، آمريكا را غافلگير كرد
بعد از آنكه تصاوير اعتراضات مردم تونس از شبكه‌هاي تلويزيوني و همچنين يوتيوب پخش شد، ديگر كشورهاي دنياي عرب نيز شاهد شروع اعتراضات بودند. در عرض چند هفته ميليون‌ها نفر در خيابان‌هاي مصر حاضر شدند و حسني مبارك قدرت را دست داد و حامي ديرينه وي يعني آمريكا نيز كمكي به او نكرد. دولت اوباما از شكل‌گيري ناگهاني خواسته‌هاي دموكراتيك مردم غافلگير شد و در ابتدا با قيد و شرط از آن استقبال كمي كرد.
* خشم مقامات سعودي از خيانت آمريكا به حسني مبارك
اما در رياض، مقامات سعودي اتفاقات مصر را به عنوان يك زنگ هشدار درك كردند. آن‌ها وقتي خيانت دولت اوباما به متحد ديرينه خود يعني مبارك را ديدند و شاهد بودند كه آمريكا از وي خواسته است تا در مقابل اعتراضات خياباني از قدرت كناره‌گيري كند بسيار خشمگين شدند.
* عربستان بعد از صدام و مبارك خود را تنها ميبيند
رياض، رهبري مصر را خاكريز كليدي اهل تسنن بر سر راه گسترش نفوذ ايران ميديد. بخشي از اين ديوار سال 2003 با حمله آمريكا به عراق و سرنگوني صدام فروريخته بود. در نتيجه از دست دادن مبارك بدين معناست كه سعوديها هم‌اكنون خود را آخرين غول سني باقي مانده در منطقه مي‌بينند.
كمي و بعد از آنكه سعوديها شاهد نزديك‌تر شدن اعتراضات به مرزهاي خود بودند، بيشتر عصباني و نگران شدند. در يمن كه در جنوب عربستان واقع شده است، معترضان جوان ناگهان به خيابان‌ها ريخته و كمي بعد ده‌ها هزار نفر از شهروندان يمني با حضور در خيابان‌ها خواستار بركناري رژيم حاكم به رهبري "علي عبدالله صالح " شدند كه خانواده‌اش طي 43 سال گذشته حكومت را در اختيار داشت.
* شكايت‌ها عليه تبعيض سياسي و اقتصادي علت اعتراض شيعيان بحريني
در همين حال، آنسوي آب‌هاي مرزهي شمال شرقي عربستان سعودي، صدها هزار نفر از معترضان به خيابان‌ها بحرين آمده و در ميدان مركزي منامه تجمع كردند. بيشتر معترضان بحريني شيعياني بودند كه ليست طول و درازي از شكايت‌ها عليه تبعيض سياسي و اقتصادي كشور را به همراه داشتند.
* سنيهاي بحريني نيز در اعتراضات شركت كردند
با اين وجود برخي از سني‌ها نيز در اين اعتراضات شركت كرده و خواستار حق تصميم‌گيري بيشتر در دولتي شدند كه از قرن هجدهم در اختيار خانواده الخليفه بوده است. معترضان بحريني همچنين تاكيد كردند كه اهداف آن‌ها به هيچ وجه دستيابي به مزيت‌هاي فرقه‌اي نيست.
ناظران مستقل از جمله دولت آمريكا نيز متوجه شدند كه جنبش اعتراضي بحرين تنها به خاطر مشكلات داخلي شكل گرفته است. بهطوريكه "رابرت گيتس " وزير رفاع آمريكا طي سفر به بحرين از دولت خواست تا اصلاحات سياسي و اجتماعي واقعي را اتخاذ كند.
* تعداد كمي از ناظران خارجي روابط نزديك بين ايران و الحوثي را تاييد كردند
يك سال پيش نيز سعوديها معتقد بودند كه ايران به شورش‌هاي مناطق شمالي يمن كه توسط گروه شيعي "الحوثي " شكل گرفت، دامن زده است. تنها تعداد كمي از ناظران خارجي روابط نزديك بين ايران و الحوثي را تاييد كردند. اما با اين وجود سعوديها اعتراضات ملي يمني‌ها را مرتبط با ايران مي‌دانستند.
اما در بحرين، جايي كه بسياري از شيعيان آشكارا روابط فرهنگي و ديني با ايران دارند، سعوديها مسئله را بسيار واضح و آشكار مي‌بينند. به نظر آن‌ها شك و ترديدها در خصوص دخالت ايران زماني به يقين تبديل شد كه بسياري از معترضان بحريني از خواسته خود مبني بر مشاركت بيشتري سياسي و اقتصادي پا را فراتر گذاشته و خواستار سلطنت مشروط و يا حتي كناره‌گيري آل‌خليفه از قدرت شدند.
* خواسته‌هاي شيعيان پاسخ منطقي به سركوب شديد معترضان توسط آل خليفه بود
بسياري از معترضان خواسته‌هاي خود را پاسخي منطقي به وعده‌هاي پوچي مي‌دانند كه آل‌خليفه در طول سال‌ها به شيعيان داده بود تا آن‌ها را در قدرت سهيم كند. همچنين اين خواسته آن‌ها پاسخي به سركوب شديد معترضان توسط دولت و كشته شدن هفت معترض است.
* ديدن عكس سيد حسن نصرالله در دست معترضان بحريني براي سعوديها سخت بود
براي سعوديها ديدن اينكه انبوه معترضان شيعه بحرين تصاوير "سيد حسن نصرالله " رهبر حزب‌الله لبنان را در دست گرفته و با مشت‌هاي گره كرده خواستار تغيير رژيم مي‌شدند، خيلي سخت بود. آن‌ها كه پيش از آن شاهد چگونگي نفوذ ايران در ميان اكثريت شيعي عراق در مرزهاي شمالي عربستان بودند نمي‌خواستند اجازه دهند كه اين اتفاق يك بار ديگر تكرار شود.
* زنجيره خيانتهاي آمريكا
از سوي ديگر، سعوديها سخنان دولت آمريكا را كه خواستار انجام اصلاحات در بحرين شده بود، حلقه ديگري از زنجيره نااميدي‌ها و خيانت‌ها مي‌ديدند. سال 2002، آمريكا از پذيرش پيشنهد ملك عبدالله مبني بر به رسميت شناختن اسرائيل از سوي اعراب در ازاي پذيرش مرزهاي قبل از جنگ شش روزه 1967 از سوي اسرائيل خودداري كرد.
اوايل سال جاري ميلادي نيز رئيس‌جمهور اوباما از پذيرش درخواست شخصي ملك عبدالله براي خودداري ايالات متحده از وتوي قطعنامه سازمان ملل در محكوميت شهرك‌سازي‌هاي اسرائيل در بيت‌المقدس و كرانه باختري خودداري كرده بود.
سعوديها معتقدند حل كردن موضوع فلسطين موجب از بين رفتن يكي از ستون‌هاي كليدي استراتژي منطقه‌اي ايران و در نتيجه كسب يك پيروزي براي نيروهاي ميانه‌روي سني كه رياض به دنبال رهبري آنان است خواهد شد.
* حمايت رسانهاي ايران از انقلابهاي كشورهاي عربي و آفريقايي
ايران كه شاهد بروز اعتراضات مردمي در كشورهاي تحت حمايت غرب بود، تبليغات خود را تشديد كرد و با استفاده از رسانه‌هاي داخلي و شبكه‌هاي ماهواره‌اي عرب‌زبان خود، قيام‌هاي دموكراسي‌خواهانه كشورهاي عربي را به عنوان نتايجي از انقلاب 1979 خود توصيف كرد.
در همين رابطه آيت‌الله علي خامنه‌اي طي سخناني گفت: امروز وقايع شمال آفريقا، مصر، تونس و ديگر كشورهاي منطقه مفهوم ديگري براي ملت ايران دارد... اين وقايع مشابه "بيداري اسلامي " است كه در نتيجه پيروزي انقلاب عظيم ملت ايران ايجاد شده است.
ايران همچنين سخنان رهبر حزب‌الله را در بحرين پخش كرد و معترضان لبناني نيز از اين سخنان استقبال كردند.
* ديپلمات‌هاي خارجي ادعاي دولت بحرين مبني بر ارتباط گروه‌هاي مخالف با ايران را بعيد مي‌دانند
مقامات بحريني نيز مي‌گويند كه ايران پا را فراتر گذاشته و براي برخي از اعضاي گروه‌هاي مخالف رژيم بحرين پول و سلاح تامين كرده است. اين در حالي است كه سران معترضان بحريني هر گونه ارتباط سياسي يا عملياتي با ايران را به شدت رد كرده‌اند و ديپلمات‌هاي خارجي حاضر در بحرين نيز مي‌گويند وجود چنين ارتباطي بعيد است
چهاردهم مارس يك چرخش بحراني بود. به دعوت بحرين، خودروهاي زرهي و تانك‌هاي سعودي از طريق گذرگاه بين دو كشور وارد بحرين شدند. اين نيروها در واقع تحت پيمان شوراي همكاري خليج فارس وارد بحرين شده بودند اما اغلب آن‌ها را سعوديها را تشكيل مي‌دهند.
* تعداد سربازان سعودي اعزام شده به بحرين بسيار بيشتر از تعداد اعلام شده است
سعوديها اعلام كردند كه هزار سرباز را به بحرين اعزام كردند اما آن‌ها بطور محرمانه تائيد كردند كه تعداد واقعي نيروهاي سعودي بسيار بيشتر از اين ميزان است.
اگر ايران و عربستان سعودي خود را در حال پاسخگويي به تهديدات و فرصت‌هاي خارجي بدانند، برخي از تحليل‌گران، ديپلمات‌ها و حاميان دموكراسي ماجرا را بسيار پيچيده‌تر مي‌بينند. آن‌ها مي‌گويند كه تشديد تنش‌هاي منطقه‌اي دليل ديگري نيز دارد: ترس از دموكراسي؛
خيلي قبل از آنكه اعتراضات موجب بركناري حاكمان دنياي عرب شود، ايران بيش از دو سال در مقابل اعتراضات خياباني خود ايستاد. اين كشور معترضان را كنترل كرده و مقابل خواست آن‌ها براي تغيير رژيم ايستاد. حتي با وجود آنكه دولت ايران اعتراضات عربي را الهام گرفته از خود مي‌خواند، جنبش انقلاب سبز ايران با بهبود بخشيدن به فعاليت‌هاي خود، چند تجمع بسيار خوب خود طي يك سال گذشته را برگزار كرد.
* عربستان جمعيت شيعه خود را بهدقت زير نظر دارد
از سوي ديگر عربستان سعودي جمعيت شيعيان خود را نيز با دقت زير نظر دارد. شيعيان عربستان در استان نفت‌خيز شرقي اين كشور و دقيقا در مقابل آب‌هاي بحرين ساكن هستند. با اين حال، عربستان سعودي به رغم دارا بودن يك جامعه كوچك اما پر از انرژي نفتي، تا حدي زيادي توانست در دوران موسوم به بهار عربي مانع از برگزاري تجمعات اعتراضي شود. اتفاقي كه رهبري اين كشور مي‌كوشد تا آن را به محبوبيت و اقدامات ميانجي‌گرانه ملك عبدالله نسبت دهد. با اين حال تجمعات اعتراضي كوچكي در عربستان رخ داد كه منجر به درگيري معترضان با نيروهاي امنيتي در استان شرقي اين كشور نيز شد.
مشكلات منطقه‌اي در لحظات سختي براي عربستان سعودي رخ داد. زماني كه اعتراضات عربي شروع شد ملك‌عبدالله 86 ساله در نيويورك بستري شده و در حال درمان بيماري بود. شاهزاده "سلطان بن‌عبدالعزيز " نيز تنها كمي جوان‌تر از ملك‌عبدالله است و بعيد است كه بتواند جانشين وي شود. نفر سوم يعني شاهزاده "نيف بن عبدالعزيز " نيز حدودا 76 سال دارد. در نتيجه ابرقدرت‌هاي منطقه‌اي هر حركتي به سوي دموكراسي در كشور خود را به عنوان تهديد براي رژيم‌هاي خود مي‌بينند. همين ماجرا نيز براي دولت بحرين صادق است.
جاسم حسين يك عضو ارشد حزب شيعي "الوفاق " بحرين مي‌گويد: مشكل كشور يك مشكل سياسي است اما فرقه‌گرايي در حال بهره‌گيري از اوضاع است.
از چهاردهم مارس، جنگ سرد منطقه‌اي تشديد شد. كويت چند ديپلمات ايراني را بعد از آنكه متوجه شد يك تيم جاسوسي ايران در حال كار روي زيرساخت‌هاي حياتي و تاسيسات نظامي آمريكاست، از كشور اخراج كرد.
* مذاكره براي انعقاد قرارداد تسليحاتي به مبلغ 60 ميليارد دلار
به اعتقاد برخي ناظران، ايران و عربستان سعودي بهطور فزاينده و خطرناكي در خليج [فارس] براي يكديگر تهديد ايجاد مي‌كنند. سعوديها كه اخيرا در مورد يك معامله تسليحاتي 60 ميليارد دلاري با آمريكا مذاكره كرده‌اند (بزرگترين معامله تاريخ آمريكا) مي‌گويند كه در پايان اين سال حجم نيروهاي مسلح و گارد ملي خود را افزايش خواهد داد.
* هشدار آمريكا به ايران به منظور ترميم روابطش با عربستان صورت گرفت
به تازگي نيز، بعد از سفر رابرت گيتس وزير دفاع به منطقه به منظور ترميم روابط متزلزل شده آمريكا با سلطنت‌هاي عربي و به ويژه عربستان سعودي، ايالات متحده شروع به هشدار دادن در مورد ايران كرده است. در همين راستا، گيتس تنها چند دقيقه بعد از ديدار با ملك‌عبدالله به خبرنگاران گفت كه "شواهدي " از مداخله ايران در بحرين را مشاهده كرده است. اين اظهارات با گزارش‌هايي از سوي مقامات آمريكايي پيگيري شد كه ادعا مي‌كردند بر اساس شنودهاي سازمان‌هاي جاسوسي آمريكا، رهبران ايران به دنبال راه‌هايي براي حمايت از احزاب مخالف يمن و بحرين بوده‌اند.
* حفاظت از پادشاهي عربستان در مقابل ثبات بخشيدن به قيمت نفت
مقامات سعودي نيز مي‌گويند كه با وجود اصطكاك‌هاي فعلي موجود در روابط آمريكا و عربستان، آن‌ها توافقات امنيتي سنتي خود با واشنگتن را بر هم نخواهند زد. كه اين امر حاكي از اين مطلب است كه پادشاهي عربستان در ازاي وعده كاخ سفيد براي حفاظت از سلسله پادشاهي عربستان، قيمت جهاني نفت را ثبات بخشد.
* آسيب رسيدن به اعتبار آمريكا در دموكراسي و اصلاحات شد
در نتيجه واشنگتن نيز از چتر حمايتي خود از تلاش‌هاي دموكراسي‌خواهانه منطقه را به كنار كشيد. كه اين امر اگرچه موجب آسيب رسيدن به اعتبار آمريكا در دموكراسي و اصلاحات شد اما كمك كرد تا روابط با رياض حفظ شود.
به هر حال، استقرار عربستاني‌ها در بحرين شروع آن چيزي بود كه مقامات سعودي تلاش دفع مستقيم ايران توصيف كردند. در حالي كه نيروهاي سعودي از تاسيسات مهم نفتي و امنيتي همسايه خود حفاظت مي‌كردند، دولت بحرين نيز عمليات شديد سركوب اعتراضات و پاكسازي تظاهرات را شروع كرد.
* بركناري سردبير تنها روزنامه مستقل بحرين
بهطوريكه دولت بحرين سردبير تنها روزنامه مستقل اين كشور را وادار به كناره‌گيري كرد و بيش از 400 تظاهركننده نيز بدون هيچ اتهامي در جريان يورش‌هاي خشونت‌آميز مامورين امنيتي به روستاهاي شيعه نشين دستگير شدند.
به گفته گروه‌هاي حقوق بشري نيز چهار معترض در زندان از دنيا رفته و سه عضو شيعه تيم ملي فوتبال بحرين هم دستگير شدند. از سوي ديگر هزار تظاهركننده نيز شغل خود را از دست داده و اخراج شدند.
* كشته شدن كودك 14 ساله روستايي
با اين حال اعتراضات در روستاهاي شيعه نشين ادامه يافت. حتي در روستاهايي مثل "صعار " كه يك پسربچه 14 ساله توسط پليس كشته شد و در موردي ديگر يك پيرمرد 56 ساله نيمه شب ناپديد گشت و جنازه‌اش صبح فردا پيدا شد. اما در نواحي ثروتمند و مكان‌هايي كه اكثريت آن‌ها را سني‌ها تشكيل مي‌دهند، اعتراضات پايان يافت.
در يمن نيز سعوديها در زير چتر شوراي همكاري خليج فارس فعاليت كرده و به گفته دو تن از مقامات سعودي كنترل مذاكرات سياسي براي انتقال قدرت و خروج رئيس‌جمهور علي عبدالله صالح را در دست گرفتند.
يكي از مقامات سعودي مي‌گويد: ما براي مدتي خارج از روند انتقال قدرت بوديم اما هم‌اكنون ما وارد مداخله شديم. زيرا در غير اين صورت بايد شاهد بروز درگيري و آشوب در مناطق جنوبي كشور خود باشيم.
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
