جان کری در روسیه بدنبال چیست ؟

598: جان کری وزیر امور خارجه آمریکا سه شنبه در کاخ کرملین با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دیدار کرد و سپس با سرگئی لاوروف همتای روسی خود درباره موضوعات فی مابین گفتگوهای مفصلی را آغاز کرد.این اولین دیدار وی با پوتین و چهارمین آن با لاوروف از زمان احراز پست وزارت امورخارجه است .به نظر می رسد دیدار کری با پوتین قبل از لاوروف حاکی ازارسال پیام از سوی اوباما به پوتین باشد ؛ بخصوص آنکه این سفردرست همزمان شده با سومین سالروز راهیابی ولادیمیر پوتین به کاخ کرملین که با برگزاری مراسمی خاص در این کشور همراه است .

دستور کار متنوعی برای این سفر تهیه شده است که از جمله آنها می توان به بحران سوریه ،متهمان انفجارهای بوستون ،بحران شبه جزیره کره ،موضوع هسته ای ایران ،ممنوعیت فرزندخواندگی کودکان بی سرپرست روسی از سوی والدین آمریکایی ،و سپر موشکی اشاره کرد.اما آنچه در این میان از اهمیت خاصی برخوردار است و به این سفر اهمیت مضاعف می دهد بحران سوریه است که نتیجه آن حتی بر دیدار آتی پوتین و اوباما نیزتاثیر گذارخواهد بود .

هر دو کشور درخصوص بحران سوریه یک چارچوب مشترک برای هدایت امور در سوریه دارند و آن توافق ژنو است .این توافق سال گذشته در زمان احراز ریاست مشترک هیات نمایندگی سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه از سوی کوفی عنان و بر اساس طرح 6 ماده ای وی بدست و در آن بر حل مسالمت آمیز بحران از طریق تشکیل دولت انتقالی با حضور مخالفان تاکید شده است .با وجود اینکه این توافق در نشستی حاصل شد که در آن برای اولین بار اغلب بازیگران رقیب دخیل در بحران سوریه حضور داشتند اما تاکنون برغم گذشت نزدیک به یکسال اجرا نشده است .

به نظر می رسد چند عامل در اجرا نشدن توافق ژنو موثر بوده است که موفقیت سفر جان کری نیز به برداشته شدن موانع موجود در این زمینه بستگی دارد :

نخست سیاست "کج دار و مریز" و "یکی به نعل و یکی به میخ "آمریکا در قبال توافق ژنو است .با این توضیح که امریکا در این مدت هر وقت با مقامات روسیه نشست و برخاست داشته پایبندی خود را به این توافق اعلام کرده اما در همان حال در نشست های موسوم به دوستان سوریه نیز حضور یافته و با شرکت کنندگان در این نشست ها برای براندازی دولت سوریه همگام شده است که در مغایرت با روح توافق ژنو قرار دارد.

دوم برداشت ها و تفاسیر مختلفی است که هر دوطرف درگیر از متن موافقتنامه ژنوبخصوص در زمینه تشکیل دولت انتقالی و جایگاه بشار اسد در آن داشتند.برداشت و تفسیر طرف روسی و سوری این بود که تشکیل دولت انتقالی تحت حاکمیت نظام فعلی صورت می گیرد و بشار اسد نیز به ریاست جمهوری خود تا زمان مهلت قانونی آن تا سال 2014 ادامه می دهد وبرگزاری انتخابات ریاست جمهوری در موعد مقرر تکلیف بشار را مشخص می کند. البته در برخی موارد برخی از مسئولان روسی برگزاری انتخابات پیش از موعد را نیز رد نکرده بودند .در مقابل تفسیر و برداشت طرف آمریکایی بر این اساس بود که توافق ژنو را به محملی برای جایگزینی حکومت انتقالی بر آمده از توافق ژنو با حکومت بشار قرار داد و به سرنگونی آن مشروعیت بین المللی بخشد .

و بلاخره عامل سوم به دولت سوریه مربوط می شود که مخالفان مسلح را طرف مذاکره خود نمی داند و تنها مخالفانی را می پذیرد که نه دست به سلاح برده اند و نه به کشورهای خارجی وابستگی دارند اما خواستار ایجاد اصلاح در نظام سیاسی این کشور هستند. بر این اساس مشخص می شود که موفقیت سفر جان کری به روسیه و گفتگو با مقامات این کشور در خصوص بحران سوریه به کنار گذاشتن سیاست کج دار و مریز امریکا در قبال توافق ژنو و پایبندی به مفاد آن بستگی دارد وبا توجه به تحولات میدانی سوریه در روزها و هفته های اخیراحتمال تغییر در رویکرد امریکا وجود دارد و این تغییر نه از روی اختیار بلکه اجباری است که شرایط بر آن تحمیل می کند .

مهناز خوشابی

منبع:سیاست ما