میرباقری: علم دینی تنها راه تحقق دولت دینی

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سیدمهدی میرباقری، رییس فرهنگستان علوم اسلامی شب گذشته در مجمع عمومی انجمن مدیریت اسلامی مروری کلان به رویکرد های مدیریتی اسلامی کرد و گفت: دست یابی به علم دینی، ساز و کار لازم برای تشکیل دولت دینی است.

وی با بیان اینکه برای تحقق علم دینی رویکرد های متفاوتی وجود دارد تصریح کرد: از جمله این رویکرد ها می توان رویکردهای تهذیبی،رویکردهای فلسفه های مضاف،رویکردهای مضافی را نام برد.

حجت الاسلام میرباقری با توضیح اینکه رویکرد تهذیبی سابقه دار ترین رویکرد است ادامه داد: در این نگرش مقصود این است که باید علوم انسانی موجود را اصلاح کنیم و هرجایی که با اعتقادات ما تعارض داشتند اگر قابل تغییر نیست، حذف کنیم.

وی یکی از مشکلات رویکرد تهذیبی را اینگونه توصیف کرد: مجموعه و ملزومه دانش سکولار را از طریق تهذیب می توان مورد تصرف خود قرار داد و در بسیاری از اوقات مجموعه ناموزونی بدست می آید و به همین دلیل است که گاهی مدیریت کشور با مشکل مواجه می شود زیرا می خواهیم همان سیستم غربی را با تغییرات کوچک اجرا کنیم.

استاد جوزه علمیه قم یکی دیگر از اشکالات رویکرد تهذیبی را اصلاحات روبنایی آن دانست و اظهار داشت: با توجه به اینکه این علوم مبتنی بر چارچوب ها و پارادایم هایی هستند اصلاحات روبنایی امکان ندارد.اصلاحات تهذیبی اگر تعمیق داده نشود بیش از آنکه مشکل ما را حل کند موجب مشروعیت دادن به علوم سکولار می شود.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی گفت : نگاه بیرونی به علم و تحقیق و تعقل فلسفه مضاف را شکل می دهد. فلسفه مضاف به منزله خونی جدید است که درون رگ های علم جریان پیدا می کند و علم باید در فضای تنفسی جدید به زندگی اش ادامه دهد.

وی ادامه داد: در فلسفه مضاف باید به چند نکته توجه کرد اینکه چگونه تولید می شود،چگونه جاری در علم می شود،چگونه حوزه های مختلف علوم را هماهنگ می کند،نسبت این فلسفه های مضاف با دین چیست.

حجت الاسلام میرباقری با مطرح کردن نظربرخی اندیشمندان که قائل به تولید فلسفه مضاف ذیل فلسفه اعلی اسلام می دانند افزود: ظرفیت های موجود قابلیت تولید فلسفه مضاف در علوم مختلف را ندارد،به فرض اینکه بتوان تولید کرد چگونه مبتنی بر آن دانش تجربی تولید می شود. این مسیر در این نظریه مشخص نشده است.

وی تاثیر فلسفه متعالیه را بر فلسفه مضاف طبیعی دانست و گفت:تاحدی هماهنگی به وجود می آید اما سئوال اصلی اینجاست دولتی که بر مبنای این فلسفه بنا می شود دولت انبیاء است با دولت فلاسفه؟،تفاوت آن با یونان باستان چیست؟، این دولت را می توان دینی دانست؟

استاد حوزه علمیه قم، فلسفه مضاف را تمدن فیلسوفان معرفی کرد و بیان داشت: ما نیاز به عقلانیتی داریم که تابع تعالیم انبیاء باشد نه تعالیم فیلسوفان.اگر امام (ره) فقیه نبود کسی به دنبال او حرکت نمی کرد و قیام او حجیت نداشت.

وی فضای عقلانیت انسانی را مبنای تصمیم گیری های خرد و کلان خواند و تصریح کرد: منظومه عقلانیت می تواند سکولار یا الهی باشد.غرب تلاش کرده است تصمیم گیری ها با منظومه عقلانیت سکولار انجام گیرد.

حجت الاسلام میرباقری گفت: اگر بخواهیم جامعه به صورت جزیره ای و متشتت نشود باید عقلانیت نظری،عقلانیت تجریدی،عقلانیت تجربی، باهم هماهنگ شوند.

وی با بیان اینکه در انسجام این عقلانیت ها باید معرفت های دینی محور باشد نه بشر افزود: این منظومه معرفت های دینی مستند به دین که شامل عرفان و اخلاق،حکمت و کلام وفقه می شود و واحد مطالعه آن جامعه است،باید با استناد به دین بازتولید شوند.باید این منظومه متکامل محور تفکر اصلی جامعه شود.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی ادامه داد: انعکاس این حوزه های معرفتی باید در یکدیگر دیده شوند و همدیگر را تکمیل و اصلاح کنند تا معرفتها هماهنگ و همسان سازی شوند برای این امر نیاز به یک شبکه مدیریتی و یک نظریه راهنما داریم،تا انعکاس معرفت دینی در معرفت های نظری و تجربی و بازتاب دانش های تجربی نیز در معرفت های دینی مشاهده شود.

وی نظریه راهنما را همان فلسفه روش تحقیق معرفی کرد و گفت: فلسفه روش تحقیق عهده دار هماهنگی روش تحقیق هاست که نحوه مدیریت شبکه مدیریتی را هم مشخص می کند.

این استاد حوزه، متغیر اصلی منظومه دینی را تفقه دینی دانست و اظهار داشت: اگر تفقه دینی نتواند امور را اسلامی اداره کند از ضعف تفقه ماست. تولید علم دینی مبتنی بر تولید فلسفه تحقیق است . اینکه امام(ره) می فرمود بایدحوزه عقلانیت تجریدی در حوزه با عقلانیت تجربی دانشگاه در هم ذوب شود تنها با روش مضافی ممکن خواهد شد.

وی در پایان برای کار دراز مدت روش مضافی،برای کار میان مدت روش فلسفه مضاف و برای کار کوتاه مدت روش تهذیبی را پیشنهاد کرد.