به گزارش ایسنا، جوان با بیان این مثال از لبنان به موضوع کاغذ در کشور اشاره کرده و در ادامه مثال خود می نویسد: امروز هشت روشنایی خانه شهروندان لبنانی بنا به اهمال مسئولان این کشور در گرو هفت واردات و روشن بودن موتور ژنراتورهای وارداتی است. چرا، چون سود عده اندکی در واردات و فروش همین موتور برقها نهفته است.
حالا این داستان مدتهاست که برای صنعت تولید کاغذ کشورمان در حال وقوع است. مسئولان کشور ما غافل از منابع سرشار و گسترده نیشکر و باگاس به عنوان مواد اولیه تولید کاغذ تحریر و چاپ در کشور آنچه خود دارند را زبیگانه تمنا میکنند و نتیجه آنکه مقام معظم رهبری سرانجام در روزهای آغازین نمایشگاه کتاب از وضعیت نابسامان کاغذ و نشر در کشور گلایه کردند و رو به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواستار به کار بستن اهتمام ملی برای چرخاندن چرخههای تولید کاغذ داخلی شدند، اما به راستی متهم اصلی این اهمال کیست؟چه کسی چوب لای چرخ این صنعت درآمدزا میگذارد؟
تذکرهای بیهدف بهارستانیها در دقیقه ۹۰
معضل کاغذ و گرانی آن مشکلی نبود که از کسی پوشیده باشد اما این کمبود بنا به دلایل نا مشخصی چندان مورد توجه برخی مسئولان قرار نمیگرفت. در نهایت تذکر و تأکید رهبر معظم انقلاب به موضوع حل مشکل کاغذ آن هم در جریان گشت و گذار دو و نیم ساعتهشان در نمایشگاه کتاب امسال، مشکل این کالای استراتژیک فرهنگی سرانجام به نقطه مرکزی دایره توجه مسئولانی تبدیل شد که میبایست از مدتها پیش از این نسبت به مرتفع کردن مشکل آن قدم بر میداشتند.
رهبر در بازدید از نمایشگاه کتاب بیش از هر چیز گلایه ناشران از وضعیت کاغذ و نشر را شنیدند و رو به وزیر ارشاد اهتمام هر چه بیشتر دولت برای رفع مشکلات و راهاندازی تولید داخلی کاغذ را خواستار شدند. وزیر ارشاد اوایل این هفته نیز تیزی نقد و تذکر مجلسیها را به خود دیده بود. در عین حال روز گذشته نیز اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی بعد از بازدید از نمایشگاه به رئیسجمهور درباره گرانی کاغذ تذکر دادند؛ اتفاقی که در روزهای آخر دولت دهم به منزله سنگ در هاون کوبیدن و رفع مسئولیتی است که باید مدتها پیش از این مطالبه میشد.
همه این اتفاقات حکایت از نگاهی گذرا و کم عمق نسبت به مشکل کاغذی دارد که باید از آن به عنوان نان شب فرهنگ کشور یاد کرد. به گفته حمید قبادی، مشاور معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نگاهی استراتژیک و زیربنایی لازمه حل مشکل کاغذ در کشور است. وی به «جوان» میگوید: «با اقدامات موقتی و کوتاه مدت مشکل اساسی کاغذ در کشور ما حل نخواهد شد، در دورههای مختلف دستگاههای مجری و موظف نتوانستند مشکل را به صورت زیربنایی حل کنند.»
پارس و کارون در انزوای فراموشی
به گفته کارشناسان، اتکای صنعت چاپ ایران بیشتر بر واردات کاغذ است. کشور ما از نظر ظرفیتهای تولید کاغذ یکی از نقاط مهم دنیا است با این حال نزدیک به ۸۵ درصد نیاز صنعت چاپ کشور از محل وارادت تأمین میشود و این در نوع خود قابل تأمل است.
این در حالی است که کارخانه کاغذ پارس خوزستان با دسترسی به منابع عظیم نیشکر و تولید حجم بالایی از تفاله نیشکر یا باگاس به عنوان مواد اولیه تولید کاغذ میتواند حتی ایران را به صادرکننده کاغذ تحریر تبدیل کند. کارشناسان کشت و صنعت نیشکر در کشور مدعیاند درصورتی که تنها نیمی از ارز صادر شده برای خرید کاغذ یک سال مورد نیاز کشور در صنعت تولید کاغذ از باگاس در خوزستان هزینه شود، ایران از واردکننده کاغذ تحریر به صادرکنندهای برتر در جهان تبدیل خواهد شد، اما این کارخانه امروز از تمام ظرفیت خود برای تولید کاغذ استفاده نمیکند. در عین حال کارخانه کاغذ کارون دیگر کارخانه تولید کاغذ تحریر است که روبان راهاندازی و افتتاحش بارها بریده شده اما موتور دستگاههایش برای تولد ۳۰ تا ۴۰ درصد کاغذ مورد نیاز در کشور تا کنون روشن نشده است.
قبادی درباره کارخانه کارون میگوید: «کارخانه کارون با برآورد کمتر از ۲۰۰ میلیارد تومان میتواند به سرعت طی یک مرحله زمانبندی شده حداکثر دو ساله به تولید برسد اما در درجه اول معضل اتکا به کاغذ وارداتی باید در نگاه مسئولان و سیاستگذاران اقتصادی کشور حل شود. ضمن اینکه بازسازی و به روزسانی کارخانجات موجود به خصوص کارخانه کاغذ پارس میتواند حداقل ۱۵ درصد افزایش اتکا به کاغذ داخلی را به دنبال داشته باشد مشروط بر اینکه منابع و همکاریها و هماهنگیهای لازم صورت بگیرد...» اما مشکل گرانی و کمبود کاغذ در ایران از کجا آب میخورد؟
مشاور معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موانع موجود بر سر آغاز به کار کارخانه کارون را عدم توجه صاحب کارخانه و بانک عامل به مصوبات هیئت دولت میداند و میگوید: «در خصوص مشکل کاغذ مصوبات قابل توجهی در دولت دهم و نهم وجود داشت اما هیچ یک عملی نشد. بانک عامل و صاحب کارخانه باید نگاه سود و نگاه بهرهبرداری ویژه از وضع موجود را در گام اول کنار بگذارند و به سرمایهگذار احتمالی که ممکن است وارد شود، اعتماد کنند و به او اجازه دهند وارد میدان شود.»
اتکا به چوب در کشور هرگز قابل اعتماد نبوده است. به غیر از کارخانه پارس و کارون دیگر کارخانههای تولید کاغذ متکی به چوب هستند و این در حالی است که منابع موجود و باگاس تولید شده در کشور بیش از دو برابر مواد اولیه کاغذ مصرفی کشور را در اختیار دارند اما بحران آنجاست که بخش عمدهای از این نیشکرها به دلیل هزینههای مختلف نه تنها بهرهبرداری نمیشود بلکه سوزانده میشود و علاوه بر اتلاف منابع، موجب آلودگی محیط زیست و منابع طبیعی میشود!
متهم کاغذی کشور کیست ؟
مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی نیز در گفتوگو با «جوان » متهم اصلی مشکل کاغذ و کارخانجات تولید کاغذ در کشور را وزارت صنعت، معدن و تجارت میداند. میثم نیلی میگوید: «اولویت گذاری در حوزه فرهنگ کاریکاتور گونه صورت میگیرد و این ناشی از عدم اشراف به موضوع و عدم درک اهمیت جایگاه تولید کاغذ داخلی است.»
نیلی ادامه میدهد: «انتظار ما از وزارت ارشاد این بود که به عنوان مدعی العموم و یک پدر دلسوز برای ناشران و مخاطبان حوزه کتاب، علم، ادب و فرهنگ وارد شود و از دستگاههای مسئول و بانکهای دارای قابلیت سرمایهگذاری در حل مشکل تولید کاغذ داخلی و نیز به طور اخص وزارت صنعت و معدن و تجارت مطالبه جدی کرده و این موضوع را پیگیری کنند. این کار انجام نشده و امیدوایم دولت آینده بتواند در این زمینه گامهای مؤثر و جدیتری بردارد. ما هیچ اقدامی در ارتباط با توسعه کارخانههای تولید کاغذ داخلی انجام ندادیم به خصوص که کارخانه کارون تا مرحله احداث و راهاندازی جلو رفته اما هنوز آغاز به کار نکرده است!»
بیدلیل نیست که کاغذ را استراتژیکترین کالای فرهنگی مینامند. اهمیتش هنگامی برای مسئولان مسجل شد که در عرض چند ماه فعالیت چند نشریه متوقف، از تعداد صفحات نشریات باقی مانده کاسته یا بخشی از این بار سنگین با افزایش هزینه بر دوش مردم گذاشته شد. در این روزها در شلوغی جمعیت بیست وششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب نیز شاید آنچه که کمتر به چشم بیاید، کمیها و کاستیها است اما آنها که از نزدیک با بحران کاغذ سر و کار دارند بهتر از هر کس دیگری میدانند که نمایشگاه امسال زخم کمبود کاغذ را بر تن دارد و به رونق سالهای پیش نیست. خون صنعت چاپ، نشر و مطبوعات در این روزها بنا به اهمال مسئولان و نهادهای متولی در شیشهای است که هر دم ممکن است با تحریمهای جدید غرب علیه ایران بشکند و نابود شود.