اندیشه فرازمانی و فرامکانی شهید مطهری

 به گزارش 598 به نقل از فارس، مراسم بزرگداشت شهید مطهری و مقام معلم با حضور محمد رجبی رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اسلامی برگزار شد.

رجبی در ابتدای سخنان خود اظهار داشت: علم در اسلام همانند ایمان دارای مراتبی است که از نازل تا عالی را در بر می‌گیرد. در گذشته غیر از معارف اسلامی و حتی در فلسفه یونان نیز علم طبقه‌بندی شده بود و علم اعلا بر تمامی مراتب علم شرافت دارد.

وی گفت: علم اعلا مانند شاه کلیدی می‌تواند قفل‌های فراوانی را باز کند و به اعتقاد اسلام، علم اعلا «حکمت» است و خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید ما به لقمان حکمت دادیم تا شکرگذار باشد از این رو نتیجه حکمت، شکرگذاری است.

رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: اولیای دین، حکمتی که به تشکر ختم شود را این گونه توضیح دادند که به دست آوردن شناخت حقیقی از همه اشیا و امور و به جا آوردن حق آنها است و حکمت باعث معرفت حقیقی می‌شود و بهترین راه زندگی را به ما نشان می‌دهد. همچنین علم و حکمت هر دو از مصادیق خیر اعلا هستند.

وی با اشاره به آیه‌ 9 سوره مبارکه «زمر» مبنی بر اینکه «هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ» گفت: عده‌ای در تفسیر این آیه بیان می‌کنند منظور دانشمندان و غیر دانشمندان هستند البته در تاریخ اسلام، مسلمانانی وجود دارند که غیر از علومی مانند فیزیک و شیمی به سراغ علوم اعلا نیز می‌روند. به طور مثال؛ اهمیت ابن سینا در این است که توانسته فلسفه اسلامی را تأسیس کند و اگر فلسفه اسلامی به درستی تحلیل شود به نوعی انشقاقی از همان ابن سینا است و گفته‌اند اگر ابن سینا زنده می‌ماند می‌توانست تمام مواردی که فلاسفه بعد از او تا ملاصدرا گفته‌اند را برای ما عنوان کنند.

رجبی تصریح کرد: شهید مطهری، فقه، تاریخ، فلسفه، عرفان و تفسیر را می‌دانست و به دنبال این بود تا وجودش خیری برای جامعه خود و آیندگان باشد و از این جهت خیر اعلا را انتخاب کرد و به دنبال مسائلی رفت تا مواردی که موجب انحراف در جامعه اسلامی می‌شد را کشف کند.

وی با اشاره به مفهوم دین و معنویت اظهار داشت: «معنویت» یعنی اینکه ما قائل به این باشیم که یک معنا و باطنی متعالی در ورای ظاهر دنیا وجود دارد اما دین یعنی اینکه پیامبری هست و قوانینی وجود دارد و ... بنابراین بسیاری از افراد، شاید معنوی باشند اما متدین نیستند.

رجبی ادامه داد: یکی از مسائلی که شهید مطهری به آن توجه داشت مسئله حجاب بود اگر چه ظاهرا «حجاب» امری پیش پا افتاده است اما شهید مطهری به عنوان مسئله‌ای که شامل موضوعات فراوانی است به آن نگاه کرد بنابراین صحبت از پوشیدگی صرف نیست بلکه صحبت از رعایت حریم و عفاف است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی گفت: یکی از مسائل مورد اختلاف شهید مطهری با دکتر شریعتی بحث مدرنیته و اصول مدرنیته بود اینکه آیا جامعه بر ما حکومت می‌کند یا انسان بر جامعه، آیا انسان در شرایطی زندگی می‌کند که با فرهنگ و تمدن جدید هیچ مسئله و مشکلی ندارد و اگر دارد آیا این مسئله بنیادی و سیاسی نیست.

رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی یادآور شد: مباحثی که شهید مطهری در دانشکده الهیات برای اساتید مطرح می‌کرد از سطح بسیار بالایی برخوردار بود اما متأسفانه بعد از پیروزی انقلاب این مباحث به صورت فشرده در کتب درسی نوجوانان قرار داده شد! و با توجه به اینکه بنده در آن زمان مسئولیتی در آموزش و پرورش داشتم وقتی به این اقدام اعتراض کرده و انتقاداتم را بیان کردم مرا به این موضوع متهم کردند که به طور کلی با شهید مطهری مخالف هستم و از این رو تلاش من راه به جایی نبرد.

وی با بیان اینکه شهید مطهری نماینده یک جریان اصیل دینی در زمان خودش بود، خاطرنشان کرد: دکتر شریعتی نیز درد دین داشت اما قصد او بر این بود که با متد جامعه‌شناسی دیالکتیک می‌توان امور جامعه را حل و فصل کرد؛ شریعتی معتقد بود که اگر از قرآن نام خداوند را برداریم و به جای آن واژه «ناس» بگذاریم هیچ تغییری در معانی آیات قرآن به وجود نمی‌آید لذا شهید مطهری در صدد بود تا نسبت به این امور روشنگری کند. البته برخی از مردم بر این باور بودند که دیدگاه شهید مطهری با آنچه که مرحوم شریعتی بیان می‌کند دو نقطه مقابل هم هستند در حالیکه اساساً هدف آن دو یکی بود وتنها راه و روششان متفاوت بود.

وی افزود: شهید مطهری با موضوع اینکه همه چیز را اجتماعی دیدن و محصول مناسبات انسانی معنا کردن مخالف بود.

رجبی اظهار داشت: شهید مطهری هر آنچه را که قبل از شهادتش بیان کرده بود بعد از شهادتش نیز کاربردی شد و سخنان او به چند زبان ترجمه شد همچنین نشان هستی و بودن یک چیز، آن است که منشا اثر باشد و کسی که بعد از مرگش منشا اثر باشد یعنی همواره زنده است و شهید مطهری نیز همین گونه بود.

وی گفت: شهید مطهری به عنوان یک معلم نسل‌ها سعی می‌کرد طوری طرح مسئله کند که نتیجه فرا زمانی و فرا تاریخی داشته باشد و همیشه برای اقشار مختلف کاربردی بوده و مورد استفاده قرار گیرد.

در پایان مراسم بزرگداشت شهید مطهری و مقام معلم از حمید اخوان معاون پژوهش سابق پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و از حجت‌الاسلام محمدعلی حسینی رئیس پژوهشکده مطالعات دینی این مرکز قدردانی شد.