چگونه می‌توان مانع از بروز سرطان پروستات در مردان شد؟

دکتر سیمین وحیدی گفت: PSA یک ماده پروتئینی است که توسط سلول‌های غده پروستات تولید و به میزان کم در خون تمام مردان بالغ وجود دارد. در صورتی که غده پروستات سرطانی شود مقادیر زیادی از PSA تولید و وارد گردش خون می شود از این رو تعیین میزان این ماده در خون یکی از روش‌های تشخیص سرطان پروستات است.

وی با بیان اینکه باید در تمام مردان از سن 50 سالگی بصورت سالانه PSA اندازه گیری شود، گفت: افرادی که در خانواده خود (پدر، برادر) سابقه سرطان پروستات داشته باشند باید از سن 40 تا 45 سالگی نسبت به اندازه گیری سالانه PSA اقدام کنند.

وی با تاکید بر اینکه فواید و عیوب تشخیص زودهنگام سرطان پروستات باید از جانب پزشک برای بیمار توضیح داده شود، گفت: باید در صورت موافقت بیمار، PSA سریال برای بیمار اندازه گیری شود.

این جراح کلیه و مجاری ادراری در خصوص برخی از عیوب تشخیص زود هنگام سرطان پروستات گفت: افزایش هزینه مراقبت بهداشتی، افزایش انجام بی مورد تستهای تهاجمی (مثل بیوپسی) و احتمال انجام درمان غیر ضروری از معایب استفاده از این روش است، بنابراین اگر قرار است بیمار تحت غربالگری سریال و روتین سرطان پروستات قرار بگیرید این موارد را هم باید قبول کرده و مد نظر قرار دهد.

دکتر وحیدی یادآور شد: علل دیگری غیر از سرطان نیز وجود دارند که باعث افزایش سطوح PSA خون می شوند، وقتی PSA خون کمتر از 4ng/ml است خطر وجود سرطان پروستات کم است و معمولا نیاز به اقدام دیگری نیست، ولی در صورتی که این میزان به بیش از 10ng/ml باشد خطر وجود سرطان پروستات حدود 50 درصد یا بیشتر است.

وی تصریح کرد: بیشترین مشکل تشخیص زمانی است که PSA بین 4 تا 10ng/ml گزارش شود، در این حالت جهت افزایش صحت تست PSA و همچنین پیشگیری از انجام آزمایش های تهاجمی مثل بیوپسی غیر ضروری در این گروه از افراد (PSA=4-10 ng/ml ) روش هایی وجود دارد که می توان از آنها برای بهبود تشخیص استفاده کرد، یکی از این تستها اندازه‌گیری درصد PSA آزاد خون است.

دکتر وحیدی با بیان اینکه PSA در خون به دو صورت آزاد و ترکیب با سایر پروتئین های خون دیده می‌شود، گفت: چون سلول‌های سرطانی تمایل به تولید PSA از نوع ترکیبی و نه آزاد دارند بنابراین اگر نسبت درصد PSA آزاد خون به کل PSA خون را بسنجیم و این نسبت کمتر از 20 درصد باشد و PSA خون نیز بین 4 تا 10ng/ml باشد احتمال وجود سرطان پروستات بالاست البته تا به امروز هیچ تستی بهتر و حساس تر از خود PSA معرفی نشده است.

وی یادآور شد: در بیمارانی که پزشک متخصص در معاینه رکتوم مشکوک به وجود سرطان پروستات است، یا سطح PSA خون افزایش یافته باشد باید از بافت پروستات نمونه گیری شود، تنها یک بیوپسی (نمونه گیری از پروستات ) که در آن مقادیری از بافت پروستات خارج و تحت بررسی میکروسکوپی قرار می گیرد، می تواند تشخیص سرطان پروستات را اثبات کند.

دکتر وحیدی گفت: وقتی که تست‌های غربالگری سرطان مثبت بوده و یا یک PSA غیر طبیعی وجود داشته باشد، بیوپسی سوزنی پروستات با هدایت سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) بهترین روش برای تشخیص سرطان پروستات است، هر چند بعضی محققین توصیه کرده‌اند فردی که یک PSA بالا دارد باید چند هفته بعد از آزمایش اولیه و قبل از انجام بیوپسی یکبار دیگر PSA خون را چک کند.

وحیدی در پایان خاطرنشان کرد: یک جلسه بیوپسی سوزنی پروستات نیز ممکن است نتواند بعضی سرطان‌ها بخصوص آنهایی که در مراحل اولیه هستند را تشخیص دهد بنابراین ممکن است برای اثبات یا رد وجود سرطان پروستات در افراد مشکوک و پر خطر به سه و یا بیش از سه جلسه بیوپسی سوزنی پروستات تحت هدایت سونوگرافی نیاز باشد.