'شاهر' ایرانی کابوس 'هامر'های اجنبی شد +تصاویر

به گزارش 598 به نقل از گروه دفاع و امنیت مشرق، سلاح تک تیرانداز شاهر آخرین سلاح تک تیرانداز معرفی شده ساخت ایران است که در سال 1391 در نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران عملیاتی شد و نشان داد نزاجا برای پاسخ به نیازهای یگانهای خود برای در اختیار داشتن سلاحی مناسب در این بخش، برنامه ریزی و فعالیت مناسبی را در نظر داشته است. در این مقاله به معرفی این اسلحه تک تیرانداز و تاثیر در افزایش توان رزم نیروهای پیاده ارتش خواهیم پرداخت.

در ابتدا بهتر است تا نگاهی کوتاه به گذشته سلاح های کالیبر سنگین داشته باشیم. اولین نمونه از سلاح های کالیبر سنگین که به عنوان تفنگهای ضد تانک شناخته می شدند در اواخر جنگ اول جهانی و در پاسخ به ظهور وسیله ای به نام "تانک" پا به میدان نهادند. سلاح آلمانی " Tankgewehr M1918 " با کالیبر 13.2 میلی متر و تیربار سنگین آمریکایی M2 با کالیبر 12.7 میلی متر از جمله اولین سلاح هایی بودند که در این حوزه معرفی شدند.


در میان دو جنگ جهانی و در طول این جنگ نیز سلاح های دیگری با کالیبر 14.5 و یا 14.3 میلی متر به مانند نمونه  PTRD ساخت شوروی سابق و یا Boys ساخت انگلستان به خدمت وارد شد. در طول جنگ دوم جهانی و با افزایش قطر زره تانکها کم کم تفنگ های ضد تانک به فراموشی سپرده شده و در سالهای بعد نیز عمدتا تیربارهای سنگین به مانند سری ام 2 یا دوشکا مورد استفاده بودند.

از آن پس تا سال 1982 میلادی سلاح های انفرادی و خصوصا تفنگهای تک تیرانداز به کالیبرهای سبک تر و در حدود 7 میلی متر بسنده کرده و در نتیجه برد آنها نیز عمدتا در محدوده زیر 1000 متر بود. اما در سال 1982 میلادی طراح آمریکایی ، "رانی برت" با معرفی اسلحه تک تیرانداز M82 با کالیبر 12.7 میلی متری بخش جدیدی را در زمینه سلاح های تک تیرانداز باز کرد.


این سلاح تک تیرانداز نیمه اتوماتیک به عنوان یک سلاح با ماموریت اولیه "ضد مواد" برای از کار انداختن خوردروهای زرهی، سنگرهای بتونی، بالگردها و البته هدف قرار دادن نفرات دشمن در فواصل دور به عنوان ماموریت ثانویه به بازار عرضه شده و خیلی سریع توانست جای خود را ارتش های جهان باز کند. موفقیت M82 باعث شد که  کشورهای دیگر نیز به سرعت به دنبال ساخت انواع گوناگونی از این سلاح بروند. یکی از اقدامات در این حوزه افزایش کالیبر این گونه سلاح ها و استفاده مجدد از کالیبر 14 میلی متر بوده است.


تفنگ ایرانی "شاهر" به عنوان آخرین نمونه از سلاح های تک تیرانداز ایرانی از مشخصاتی مثل وزنی در حدود 22 کیلوگرم، طول 185 سانتی متر و برد مفید 4 هزار متر برخوردار است. با توجه به مشخصات ارائه شده باید گفت که این سلاح برای عملیات موثر به بیش از یک نفر کاربر نیاز داشته و عموما در تیم های 3 نفره مورد استفاده قرار می گیرد.


با توجه به وزن و طول زیاد باید انتظار داشت این سلاح را به صورت خاص در واحدهایی به مانند تیپ 65 نزاجا که پرسنل آن از آمادگی های بدنی بالاتری برخوردار هستند مشاهده کرد. کما اینکه در عمده کشورهای جهان و چند همسایه ایران نیز که از سلاح هایی در این رده بهره می برند کاربران عمدتا نیروهای ویژه هستند. اما شاهر چه برتری خاصی را به نیروهای مسلح ایران می دهد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که گلوله های کالیبر 114*14.5 میلی متر که در این اسلحه استفاده می شود شتابی در حدود 1 کیلومتر بر ثانیه! داشته و بنا بر محاسبات انجام شده توان تخریبی آنان در مقایسه با فشنگهای 12.7 میلی متری که عمدتا در سلاح غربی استفاده می شود 60 درصد بیشتر است. برای نمونه اسلحه های سری M107 که توسط شرکت برت ساخته شده و امروزه در تعداد بالا در منطقه توسط نظامیان آمریکایی استفاده می شود می تواند یک انسان را در فاصله 2 هزار متری هدف قرار دهد.

در برابر این اسلحه آمریکایی سرباز ایرانی مسلح به شاهر می تواند نفرات دشمن را از دو برابر این مقدار یعنی 4 هزار متری هدف قرار دهد. این برتری فاحش سلاح ایرانی در برابر نمونه های سنگین غربی برتری نظامیان خودی را در هر رودرویی احتمالی تضمین خواهد کرد.

 البته نباید این مسئله را فراموش کرد مهمات این سری از انواع مختلفی برخوردار بوده و در صورت استفاده از گونه های ضد زره و یا انفجاری می توان در همین بردهای بالا پاسخ شایسته ای به متجاوزان سوار بر بالگرد یا خودروهای زرهی سبک مثل گونه هامر داد. با وجود تمامی نکات مثبت در این سلاح باید گفت که تیراندازی در فواصل دور به علت اثرپذیری گلوله از شرایط جوی مثل دمای هوا و یا سرعت باید و همچنین اثر جاذبه زمین مورد اصابت قرار دادن هدف تا حدی مشکل خواهد بود.

به همین دلیل برای  شلیک در فواصل دور و خصوصا بالای 2 کیلومتر به دوربین های نیرومند و همچنین تمرین های زیاد نیاز است.


سلاح ایرانی شاهر به صورت تک گلوله مسلح می شود. گلوله مورد نظر از بخش انتهایی سلاح و بعد از عقب کشیدن گلنگدن به صورت دستی در لوله قرار گرفته و با حرکت گلنگدن توسط تیرانداز به درون جان لوله هدایت می شود. شعله پوش تقریبا بزرگی نیز که در سر این سلاح نصب شده است بخش زیادی از نیروی حاصل از شلیک گلوله را جذب می کند.

در عین حال باید گفت که سلاح شاهر ایرانی را می توان به نوعی همتایی قوی تر از یک سلاح ساخته شده در کشور آذربایجان دانست. صنایع دفاعی جمهوری آذربایجان در سال 2008 میلادی یک سلاح تک تیرانداز در همین کالیبر را با نام "استقلال" معرفی کردند که از آن تاریخ به کشورهای پاکستان، ترکیه و اردن نیز صادر شده است. این اسلحه از نظر مشخصات و مختصات فنی شبیه به شاهر ایرانی است و به نوعی تنها تفاوت فاحش این دو سلاح این است که نمونه آذری با یک خشاب 5 تیر تغذیه می شود. هر چند که به نظر هدف اصلی از ساخت این سلاح افزایش برد و تضمین برتری تک تیراندازان ایران بر همتایان غربی خود که به سلاح های کالیبر 12.7 مسلح هستند باشد.


اگرچه نیازهای رزمندگان ایرانی در بخش سلاح های تک تیرانداز تنها به شاهر ختم نمی شود اما حرکت اجتناب ناپذیر به سوی خوداتکایی و خودکفایی در نیروهای مسلح از ارکان مختلفی تشکیل شده که یکی از آنها سلاح هایی در این رده است.