مدفن مطهر حضرت زهرا(س) كجا قرار دارد

دخت نبي گرامي اسلام، شبانه غسل و كفن شد و مظلومانه زير خاك رفت تا قبر مطهرش از ديدگان پنهان بماند. حجج اسلام ملك‌پور و احمدي جلفايي به مكان‌هايي كه احتمال وجود مدفن حضرت زهرا(س) وجود دارد،‌ اشاره مي‌كنند.

با توجه به فرا رسيدن سالروز شهادت حضرت زهراي مرضيه سلام‌الله عليها، خبرگزاري فارس در ادامه سلسله نشست‌هاي خود در سال جاري به برگزاري نشستي با موضوع بررسي ابعاد زندگي حضرت زهرا‌(س) اقدام كرد. در اين نشست كه در مؤسسه علمي‌ـ‌فرهنگي دارالحديث قم برگزار شد؛ حجت‌الاسلام «اميرحسين ملك‌پور» محقق دانشنامه فاطمي و حجت‌الاسلام «حميد احمدي جلفايي» نويسنده كتاب صحيفه فاطميه حضور داشتند.

بخش پاياني اين نشست كه بررسي روايات وارده درباره مدفن حضرت زهرا سلام‌الله عليها مي‌پردازد در پي مي‌آيد.

* ملك‌پور: اقامه عزا و گرامي‌داشت ايام فاطميه پررنگ‌تر دنبال شود

حجت‌الاسلام ملك‌پور با بيان اينكه سه قول درباره محل دفن حضرت زهرا (س) وجود دارد، گفت: بر اساس روايات قبر نوراني حضرت زهرا سلام‌الله عليها در يكي از سه مكان «قبرستان بقيع»، «روضه پيامبر» و «خانه حضرت زهرا» قرار دارد. گرچه علما مي‌توانند با استفاده از روايات، شواهدي را به نفع يكي از اين اقوال به دست آورند اما به نظر بنده بهتر است همانطوري كه حضرت وصيت كردند؛ شبانه غسل و كفن و دفن شوند، اجازه دهيم قبر ايشان هم مخفي باشد.
وي افزود: چرا كه ديده‌ايم وهابي‌ها با قبور ظاهر و مشخص اهل بيت (ع) چه كرده‌اند و همچنان نيز خوف بي‌احترامي به ائمه اطهار از سوي مخالفان وجود دارد. ضمن اينكه ناپيدا بودن قبر حضرت زهرا (س) دليل محكمي بر مظلوميت و حقانيت ايشان است. همانطور كه تاريخ شهادت آن حضرت نيز به وضوح مشخص نيست.
اين سيره‌پژوه معاصر تأكيد كرد: متأسفانه در حال حاضر به سمتي مي‌رويم كه تنها يك فاطميه پررنگ شود اما لااقل سه قول با منابع بسيار در روايات شيعه و سني وجود دارد كه سه تاريخ را براي شهادت حضرت زهرا سلام‌الله عيها نقل مي‌كند. يكي 40 روز پس از وفات پيامبر، ديگري 75 روز پس از وفات پيامبر (ص) و قول سوم كه قايل به شهادت حضرت زهرا 95 روز پس از رحلت رسول اكرم (ص) است.
ملك‌پور در پايان سخنان خود خاطرنشان كرد: در حال حاضر براي هر سه قول شهادت، در كشورهاي اسلامي از جمله بحرين اقامه عزا مي‌شود اما در كشور ما قول 40 روز بسيار بسيار كم‌رنگ است. از سوي ديگر، لزوم تقويت مجالس روضه، وعظ و خطابه ويژه حضرت زهرا (س) احساس مي‌شود، زيرا اين مجالس و منابرند كه اسلام را زنده نگه داشته‌اند.

* احمدي جلفايي: احتمال وجود قبر حضرت زهرا(س) بر اساس روايات شيعي بسيار ضعيف است

در ادامه اين نشست، حجت‌الاسلام احمدي جلفايي ضمن تأكيد بر سخنان حجت‌الاسلام ملك‌پور گفت: شايد مصالحي نزد خدا وجود دارد كه چنين اختلافاتي در تقويم زندگاني حضرت زهرا سلام‌الله عليها وجود داشته باشد. البته وجود اين اختلافات دلايل و اسباب تاريخي دارد. به بيان ديگر، اگر وجود اختلاف در تاريخ شهادت حضرت زهرا سلام‌الله عليها را مصالح تاريخي عنوان كنيم؛ پس دليل مشخص نبودن دقيق تاريخ ولادت ايشان چيست؟
وي در پاسخ به اين پرسش كه قبر مطهر حضرت زهرا سلام‌الله عليها كجا قرار دارد، گفت: اهل سنت معتقدند كه ايشان در بقيع دفن شده است و بر اساس برخي روايات، هنگام وفات حضرت، 7 و يا 40 قبر نمادين در بقيه حفر شد تا قبر اصلي مشخص نباشد. اين نظر در كتاب‌هاي «تاريخ مدينة دمشق»، «التنبيه والاشراف» و «مقاتل‌الطالبين» آمده است.
اين پژوهشگر علوم اسلامي ادامه داد: استناد اين كتاب‌ها نيز به يك روايت «عبيدالله‌بن علي» از امام حسن عليه‌السلام است كه امام وصيت كردند؛ در مقبره‌اي كنار مادرشان دفن شوند و چون امام حسن عليه‌السلام در بقيع دفن شدند، به اين موضوع استناد مي‌كنند كه قبر حضرت زهرا سلام‌الله عليها نيز در بقيع قرار دارد. البته در كتاب «قرب الاسناد» اين قول به صراحت از سوي امام رضا (ع) رد مي‌شود. شيخ طوسي نيز در كتاب «تهذيب» اين قول را بسيار ضعيف مي‌داند.
حجت‌الاسلام احمدي جلفايي، نظر دوم را نظر مشهور شيعه دانست و گفت: بر اسا اين قول، حضرت زهرا سلام‌الله عليها در منزل خودشان دفن شده‌اند. كتاب‌هاي «كافي»، «تهذيب» و «من لايحضر الفقيه» كه جزو كتب اربعه شيعه هستند؛ اين قول را آورده‌اند. در اين كتب روايتي از امام رضا عليه‌السلام نقل شده است كه «دُفنت فاطمة في بيتها».
وي ادامه داد: در «تاريخ مدينة» از كتب اهل سنت نيز از امام صادق و امام باقر عليهم‌السلام به چند طريق نقل شده است كه «دفن عليٌّ فاطمة ليلاً في منزلها الذي دخل في المسجد، فقبرها عند باب المسجد» يعني حضرت در خانه خود دفن شده است اما زمان «عمربن عبدالعزيز» هنگامي كه قصد توسعه مسجد را داشتند، خانه حضرت زهرا سلام‌الله عليها نيز داخل مسجد قرار گرفت. در روايت ديگري نيز آمده است: قبرت فاطمة في بيتها الذي ادخله عمربن عبدالعزيز في المسجد.
نويسنده كتاب «صحيفه فاطميه» درباره قول سوم مبني بر محل دفن حضرت زهرا سلام‌الله عليها بيان داشت: قول سوم مي‌گويد كه حضرت زهرا (س) بين قبر و روضه پيامبر (ص) دفن شده است. پايه اين قول نيز روايتي از رسول اعظم (ص) كه علاوه بر شيعيان، نسائي در «السنن الكبري» خود نقل كرده كه پيامبر (ص) فرموده است: «ما بين قبري ومنبري، روضة من رياض الجنة» يعني؛ بين قبر پيامبر و منبر ايشان، باغي از باغ‌هاي بهشت واقع شده است. امام صادق (ع) در تفسير اين روايت مي‌فرمايد: «لأن قبر فاطمه بين قبره و منبره» ؛زيرا قبر حضرت زهرا (س) بين قبر و منبر پيامبر قرار دارد.
حجت‌الاسلام احمدي جلفايي در جمع‌بندي سه قول بيان شده درباره محل دفن حضرت زهرا سلام‌الله عليها به نظر شيخ طوسي (ره) استناد كرد و گفت: شيخ طوسي در جمع‌بندي اين اقوال گفته است: قول اول (دفن در بقيع) بسيار ضعيف است، اما دو قول ديگر قابل جمع است. زيرا محل بين منبر و روضه رسول اكرم (ص) با ناحيه‌اي كه بيت حضرت زهرا (س) قرار دارد، داراي اشتراك است.