نگاه تلخ پسته‌خندان به مردم‌عصبی

به گزارش 598 به نقل از خبرگزاری فارس، اگر اصفهان را با سی و سه پل می‌شناسند و شیراز را با تخت جمشید و پاسارگاد، تبریز در کنار زیبایی‌هایش برای گردشگران و مسافران یادآور سوغاتی‌های خوشمزه و آجیل‌فروشی‌های پر قدمت است.

شاید به همین دلیل است که بالا رفتن جنجالی و ناگهانی قیمت پسته و بعضی دیگر از اقلام آجیل، بازار آجیل‌فروشان تبریزی را به عنوان قطب شناخته شده آجیل کشور بیش از دیگر شهرها تحت تاثیر قرار داده است.

سالیان دراز است که آجیل به عنوان یکی از نمادهای مراسم ایرانی حضور دارد. از آن شب‌چره‌های زیرکرسی گرفته تا آجیل مخصوص شب عید که روزگاری زیر هر سقفی با هر طبقه و قشری پیدا می‌شد ولی انگار قرار است امسال نمادها و سنت‌ها دچار تحول شوند!

ماجرا از جایی آغاز شد که طبق آمار رسمی، قیمت خشکبار نسبت به سال گذشته دو تا چهار برابر افزایش یافت که البته در بازار غیررسمی بیش از این نیز هست، شاید همین افزایش قیمت‌ها و تفاوت نرخ مصوب و بازار آزاد دلیل مناسبی برای قهر مشتریان با خرید باشد.

حالا هر کیلو پسته‌ای که پارسال 24 هزار تومان بود را امسال باید 45 تا 69 هزار تومان خرید. بازار ایران از جمله بازارهایی است که برخلاف بیشتر کشورها با افزایش قیمت، مشتریان بیشتری نیز پیدا می‌کند اما گویا امسال بازار خشکبار قرار است تجربه تازه‌ای را کسب کند.

بازار کساد برای آجیل‌فروشان

 برای اطمینان از واقعی بودن این قهر مردمی سراغ آجیل‌فروش‌های تبریز می‌رویم، همین مغازه‌هایی که سال گذشته در این موقع از سال صف‌های مردمی و ازدحام در محیط کوچک آنها حرف اول را می‌زد.

حاج مظفر تواضع که برند محصولات آنها تنها به بازار استانی ختم نمی‌شود و پایتخت‌نشینان هم از نام و نشانش آگاه‌اند، با صراحت می‌گوید که مشتری‌هایش از نصف هم کمتر شده‌اند. 

وی با بیان اینکه پسته‌ای که تا پارسال 19 تا 20 هزار تومان می‌فروختیم امسال مجبوریم با 46 تا 64 هزار تومان عرضه کنیم، ادامه می‌دهد: البته این افزایش فقط در مورد پسته نیست و سایر آجیل‌ها هم رشد نرخی داشته‌اند ولی این افزایش در مورد پسته مشهودتر است.

این آجیل‌فروش تبریزی می‌گوید: عضو اتحادیه آجیل و خشکبار تبریز هستم و از نزدیک شاهد این ماجراها بوده‌ام، ما خودمان هم از این افزایش قیمت‌ها اطلاع نداشتیم ولی با این حال معتقدم اگر مسئولان دولتی می‌خواستند و اراده جمعی وجود داشت به راحتی می‌توانستند این افزایش بی‌رویه قیمت را کنترل کنند و بازار را به ثبات برسانند.

وی همچنین با اشاره به نقش صادرات پسته معتقد است، به هر حال ما به درآمد حاصل از این صادرات نیاز داریم ولی باید این روند صادرات آنقدری باشد که دیگر بازار داخلی تحت تاثیر این مسئله قرار نگیرد، متاسفانه در حال حاضر جای رفع مشکل، بازار سیاه برای پسته شکل گرفته است.

محمد جلالی فروشنده آجیل و خشکبار در بازار قدیمی تبریز هم می‌گوید: وضع بازار ما اصلاً خوب نیست، گرانی زیاد است و خرید کاهش پیدا کرده است.

وی اضافه می‌کند: امسال بازار ما رنگ‌ و بویی از عید ندارد و مردم ترجیح می‌دهند مواد خوراکی اساسی خود را تهیه کنند تا آجیل، حتی از میزان خرید مشتری‌هایی که از درآمد خوبی برخوردارند هم کاسته شده است.

ای «ارز» همه بهانه از توست

مسئولان معتقدند، افزایش نرخ ارز در کشور دلیل اصلی گرانی خشکبار مخصوصاً پسته در بازار است، البته این در حالی است که ایران یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در جهان است.

قاسم قویدل که سال‌های سال است به همراه برادرش آجیلی تبریز را اداره می‌کند، در مورد میزان مشتریانش می‌گوید: قطعاً این افزایش قیمت در میزان مشتری‌های ما بی‌تاثیر نیست، البته این ریزش مشتری تنها بین قشر خاصی نیست و این قهر مردمی شامل تمام طبقات جامعه می‌شود.

برخلاف دیدگاه‌های عمومی که بالا رفتن نرخ ارز را عمده دلیل این افزایش قیمت‌ها می‌دادند، قویدل هم با تائید این موضوع به وجه دیگری نیز اشاره می‌کند.

به گفته وی، کشاورزی که سال پیش کود را 40 هزار تومان خریداری می‌کرد امسال باید 150 هزار بابت آن بپردازد و در کنار آن افزایش قیمت هزینه‌های آب، کارگر و... را هم نباید فراموش کنیم.

 افزایش کم سابقه و ناگهانی قیمت پسته و آجیل آن هم درست زمانی که کمتر از سه هفته به آغاز سال نو مانده و با توجه به جایگاه ویژه این کالای لوکس در سفره‌های هفت‌سین خانواده‌های ایرانی و پرسش‌های پی در پی مردم در این خصوص، مسئولان را برآن داشت تا چاره‌ای برای این شیب تند قیمت‌ها و جیب خالی مردم در نظر بگیرند.

در این بین گویا نمایشگاه‌های نوروزی که این روزها در تمام شهرها برپا شده، پسته 30 هزار تومانی به مشتریان عرضه می‌کند. پسته‌ای که از نظر کارشناسان و آجیل‌فروش‌های اصیل از کیفیت چندانی برخوردار نیست و نتوانسته رضایت مردم را جلب کند.

 این نکته‌ای است که احمد باحجب، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار تبریز هم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: اکـثر این پسته‌ها از مطلوبیت چندانی برخوردار نیستند و قابل قیاس با پسته‌های موجود در بازار نیست، از این حیث بسیاری از مردم تبریز از خرید پسته‌های ارزان‌قیمت سرباز می‌زنند.

 وی، ممنوعیت صادرات را تصمیمی نادرست خوانده و معتقد است، جلوگیری از صادرات مساوی با از بین رفتن بازارهای خارجی است و گرانی امروز پسته به خاطر کمبود محصول نیست بلکه به دلیل افزایش نرخ دلار است.

با وجود اینکه ایران دارای جایگاه دومین تولیدکننده پسته در جهان است اما همچنان بازار داخل با افزایش قیمت این محصول دست و پنجه نرم می‌کند. 

به هر حال باید به این نکته مهم توجه داشت که تولید و عرضه این محصول به هیچ عنوان ربطی به نرخ ارز ندارد و تولیدکنندگان آن نباید این امر را دلیلی بر گرانی و افزایش قیمت آن بدانند.

آجیل شب عید در چاه مشکلات اقتصادی

انگار این بار قضیه کمی فرق می‌کند، به طوری که برخلاف همیشه مردم تصمیم گرفته‌اند با تحریم خرید آجیل شب عید نارضایتی خود را از وضع موجود نشان دهند.

سعیدی یک راننده تاکسی از کسانی است که می‌خواهد میزان خریدش را کاهش دهد و آن را در آخرین اولویتش قرار داده است.

وی می‌گوید: خرج زندگی آنقدر بالاست که دیگر پولی برای خرید آجیل نمی‌ماند، برای شب عید هم آجیل می‌خرم اما خیلی کمتر از سال قبل.

 رضایی خانم 43ساله و خانه‌دار نیز می‌گوید: از زمانی‌که قیمت‌ها بالا رفته تصمیم گرفتم آجیل‌هایی با قیمت کمتر را به صورت ترکیبی با آجیل‌های گرانی مثل پسته و بادام ‌هندی خریداری کنم.

جعفری، کارگر 30 ساله هم با لبخند می‌گوید: آجیل شب عید دیگر برای من معنایی ندارد، آنقدر چاله در زندگی هست که فرصتی برای آجیل خوردن نمی‌ماند.

 از تمام این حرف‌ها که بگذریم، گرانی آجیل، قهر مردم و کسادی بازار آثار و نتایج جبران‌ناپذیری دارد که بر هیچ‌کس پوشیده نیست.

حالا دیگر بازار به دست دلالان افتاده است و بازار سیاه نرخ‌ها را تعیین می‌کند.

 به هر حال تنها می‌توان با خوش‌بینی امیدوار بود که این وضعیت تنها به عید امسال ختم شود و وضعیت آنطور پیش نرود که خاطره آجیل شب عید و مهمانی‌های ایرانی که طعم پسته و شیرینی داشت، به خاطره‌ای قدیمی و دور از دسترس تبدیل شود. 

..............................

نگارنده: سحر فکردار