نگاهی به وضعیت «داغستان» و چالش‌های فراروی رئیس‌ جمهور جدید آن

به گزارش598،به نقل از خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، یکی از مهمترین حوادث مورد بحث در روسیه بی‌شک جایگزینی رئیس جمهوری داغستان توسط «پوتین» می‌باشد.

در این رابطه «ایگور پانکراتینکو» کارشناس روس به بررسی وضعیت داغستان و چالش‌هاس فراروی رئیس جمهور جدید این جمهوری پرداخته است.

در تاریخ 28 ژانویه به‌ طور رسمی اعلام شد که رئیس جمهور داغستان «ماگومیدسلام ماگومیدوف» از مقام خود کناره‌گیری می‌کند.

نوعی جابه‌جایی در چهره‌های سیاسی در قفقاز اتفاق افتاد و با حکم رئیس جمهور روسیه «ماگومیدوف» به‌ عنوان معاون دفتر نهاد ریاست جمهوری منصوب شد و به جای وی در داغستان «رمضان عبدولاتیپوف» نماینده بومی این منطقه در مجلس دومای دولتی روسیه فرستاده شد.

ماگومیدوف مدت تقریبا 3 سال رهبری جمهوری داغستان را برعهده داشت و پارلمان محلی او را در سمت رئیس جمهوری داغستان در تاریخ 10 فوریه 2010 میلادی تأیید کرد و وی رسما در تاریخ 20 فوریه مشغول به کار شد.

اگر به استعفای زودهنگام «ماگومیدوف» از زاویه‌های مختلف نگاه شود و در جستجوی پاسخ به این پرسش در مورد علل آن در صحنه سیاسی باشیم، بایستی اعتراف کرد که در مدت 3 سال رهبری وی، این جمهوری  به‌معنای واقعی کلمه در هرج ومرج غرق شد.

علت این امر فقر بخش قابل‌توجهی از مردم، بیکاری، فساد و اختلاس آشکار اموال دولتی نیست بلکه مشکل اصلی از دست دادن کنترل بر جمهوری و عدم اعتبار مقامات دولت نزد مردم می‌باشد.

مقامات در همه سطوح دولتی مشغول برآورده ساختن منافع شخصی خود بوده و آشکارا از انجام وظایف مستقیم خود غفلت می‌نمایند به طوری که مدیران ممکن است برای ماه‌ها در محل کار خود ظاهر نشوند و آنها این زمان را در مسکو و یا خارج از کشور سپری کنند.

حملات و ترور مقامات مسئول به امری عادی تبدیل شده به‌ طوری که حتی نیروهای امنیتی محلی نیز قادر به تشخیص آن نیستند چرا که برخی از سیاستمداران و بازرگانان دارای گروه‌های مسلح غیرقانونی تحت فرمان خود می‌باشند.

علاوه بر این، نگهداری این گروه‌ها به‌ وسیله وجوه دریافت شده از راه‌های غیرقانونی تأمین می‌شود و در حال حاضر 25 درصد کفش روسیه در کارگاه‌های غیرقانونی در داغستان تولید می‌شود که به‌ طور کلی ثبت نشده و مشمول مالیات نمی‌باشند.

در ضمن، همچنان یکی از کسب و کارهای سودآور در این جمهوری قاچاق از گرجستان و آذربایجان است.

در داغستان به علت ترویج وهابیت قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اولین درگیری مسلحانه میان وهابیون و مسلمانان سنتی در روستاهای «کاراماخی» و «میاتلی» داغستان در ماه اوت سال 1995 میلادی رخ داد.

این حوادث در پس زمینه جنگ در چچن عملا مورد توجه قرار نگرفتند اما این مسئله 2 سال پس از حادثه مسلحانه در روستای وهابی «چابانیماخی» همراه با تصرف ساختمان شورای دولتی این جمهوری و تبدیل شدن به بحران سیاسی به پایان رسید.

امروزه در پس زمینه فعالیت رو به رشد سلفی‌ها در خاورمیانه، مبارزه با اسلام سنتی در روسیه نیز در حال تبدیل شدن به وضعیت تأسف‌بار خود می‌باشد.

در زمان «ماگومیدوف» در داغستان قتل‌های هدفمند رهبران اسلامی آغاز شد و در طول 2 سال گذشته تعداد چنین قتل‌هایی در قلمرو داغستان رکورد چچن در اوایل سال 2000 میلادی را شکست.

درعین حال، تنها سخن از صحنه خارج کردن بانفوذترین رهبران معنوی نیست بلکه هدف ترساندن مردم می‌باشد و قتل شیخ «سعید افندی» رهبر معنوی مسلمانان داغستان در ماه اوت سال 2012 میلادی بر طبق شواهد، آخرین هشداری بود تا مسکو را مجبور به اعتراف به ناکارآمدی رئیس جمهور کند و به فکر اتخاذ تدابیر جدی‌تری شود.

در اینجا می‌توان مقایسه‌ای با جمهوری همسایه «اینگوش» انجام داد که در آن هنگام در زمان ریاست «زیازیکوف» نیز هرج ومرج سازماندهی شده حکم‌فرما بود.

بعد از آن که وی در سال 2008 میلادی با «یونس بیک ایوکوروف» جایگزین شد، شرایط به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای تغییر کرد.

البته اوضاع در جمهوری اینگوش امروزه نیز از حالت ایده‌آل دور شده اما ایوکوروف موفق به بازگرداندن نظم نسبی شده است.

این تغییر در درجه اول به خاطر این امر امکان‌پذیر شد که رهبری این جمهوری را فردی همراه با شیوه برخورد سیستمی و احساس انجام وظیفه جدا از دسته‌بندی‌های قومیتی محلی برعهده گرفته است.

برای وی سمت ریاست جمهوری مانند یک انتصاب دیگر است و صادقانه مسائل پیچیده را با روش‌های ترجیحا نرم حل می‌کند.

این در حالی است که «رمضان عبدولاتیپوف» رئیس جمهور فعلی داغستان مدت 25 سال است که در حوزه روابط ملی مشغول به کار بوده و یک سیاستمدار در سطح فدرال محسوب می‌شود.

وی رئیس شورای ملیت‌ها در شورای عالی فدراسیون روسیه، یکی از نویسندگان قانون اساسی، رئیس گروه تدوین مفهوم سیاست‌های ملی دولتی و رئیس کمیسیون مربوط به حل‌وفصل صلح آمیز درگیری در چچن است.

وی 2 سال در سمت معاون اول نخست‌وزیر در رابطه با مسائل ملی در دولت «چیرنامیردین»، سمت وزیر سیاست ملی در دولت «پریماکوف» نخست‌وزیر روسیه و عضویت در شورای فدرال را برعهده داشته است.

اما از همه مهمتر عبدلاتیپوف از اعتبار یک سیاستمدار میانه‌رو برخوردار بوده و در فتنه‌های مخفی دست نداشته است.

در جایگاه نماینده، وی همیشه خود را به‌ عنوان نماینده همه مردم چند ملیتی داغستان قرار داده و در این نقش به عنوان یک سیاستمدار در سطح فدرال خود را معرفی کرده است.

مسأله دیگر این است که آیا همه این ویژگی‌های فوق‌العاده به وی اجازه می‌دهد نظم را در این جمهوری برقرار سازد و زبان مشترکی را با نخبگان داغستانی که به آزادی عمل در فساد عادت کرده‌اند، پیدا کند.

با این حال، بسیاری از کارشناسان به انتصاب عبدلاتیپوف با دیده تردید نگاه می‌کنند و اعتقاد دارند که نه عبدلاتیپوف و نه هیچ فرد دیگری که بدین ترتیب منصوب شود قادر به حل مشکلات داغستان نخواهد بود.

سیستم فعلی دولت در این جمهوری بارها قابلیت ناکارآمدی خود را در شرایط حاضر به اثبات رسانده و عبدلاتیپوف به یک استثنا تبدیل شده است.

برخی از کارشناسان بر این باورند که مشکلات داغستان را باید فرد کاملا جدیدی حل کند و این امر می‌تواند بهترین گزینه نه تنها برای داغستان بلکه برای بسیاری از جمهوری‌های روسیه محسوب شود.

در داغستان باید از گسترش گروه‌های افراطی اسلام‌گرا جلوگیری کرد و بدون استفاده از روش‌های سخت این امر امکان‌پذیر نیست.

بعید است که عبدلاتیپوف قادر به انجام این کار باشد و این وظیفه تنها در توان نمایندگان نهادهای امنیتی مانند ارتش، پلیس و سیستم اطلاعاتی می‌باشد اما آنها تنها تحت فرمان مسکو می‌باشند، یعنی نیاز به یک ژنرال روسی به عنوان فرماندار  است که قادر به جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی قومیت‌های داغستانی و پیوستن آنها به سلفی‌ها شود.

جمعیت جمهوری داغستان روسیه واقع در قفقاز نزدیک به 3 میلیون نفر می‌باشد که بیش از نیمی از آن در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.

از لحاظ وضعیت جمعیتی این جمهوری رشد سالانه بالایی را نشان می‌دهد و با توجه به سرشماری سال 2010 میلادی در روسیه، سهم افراد مشغول به کار همراه با دارا بودن آموزش عالی (19 درصد) که کمتر از میانگین یعنی (24 درصد) می‌باشد.

در عین حال، سهم شهروندان زیر سن کار (27.3 درصد) به طور قابل‌توجهی بالاتر از میانگین یعنی (16.2 درصد) است.

نرخ رسمی بیکاری در این جمهوری 13 درصد، نرخ غیررسمی 40 درصد و سطح کمک مالی از بودجه منطقه‌ای در سال 2011 میلادی حدود 72.8 درصد است.

از لحاظ درآمد سرانه جمعیت، داغستان در بین عقب‌مانده‌ترین مناطق روسیه قرار دارد و در حال حاضر این جمهوری در فهرست بالاترین سطح تروریسم در مناطق روسیه می‌باشد. تقریبا هر روزه گزارشاتی در خصوص انفجار ترور و سوء قصد در این منطقه وجود دارد.