مواضع گروه ۱+۵ نشان می‌دهد اقدام خصمانه‌ای علیه ایران در کار نیست

به گزارش 598 به نقل از خبرگزاری فارس، اندیشکده «مطالعات امنیت ملی اسرائیل» در بررسی تازه‌ترین تحولات درباره ایران نوشت: هفته آخر فوریه 2013 همراه با تحولات و اتفاقاتی همراه بود که ممکن است برداشت‌ها از برنامه هسته‌ای ایران و فرصت یافتن راهکاری غیرخصمانه برای این برنامه را تغییر داده باشد. اول این که گزارش دوره‌ای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با جزئیات تاازه‌ای از فعالیت‌های هسته‌ای ایران منتشر شد. مطالعه دقیق گزارش آژانس نشان می‌دهد ایران بی‌هیچ ملاحظه‌ای به رسیدن به آستانه و قابلیت لازم برای دستیابی سریع به توان هسته‌ای ادامه می‌دهد. نکته دوم این است که مذاکرات دو روزه میان ایران و گروه 1+5  که در آلماتی قزاقستان انجام شدند، ظاهراً دربرگیرنده برخی مصالحه های تازه درباره کاستن از خواسته‌ها از ایران بوده است. سوم این که مقاله‌ای که توسط «جک استراو» وزیر امور خارجه پیشین انگلیس در نشریه انگلیسی تلگراف منتشر شد و پیشنهاد کرد که دنیا وضعیت را درک کرد و سیاست «ممانعت» را در قبال ایران در پیش گیرد و به این ترتیب بپذیرد که ایران لاجرم به کشوری هسته‌ای بدل خواهد شد.

* ایران مواد مازاد اورانیوم 20 درصد خود را به اصفهان منتقل کرد تا از بار روانی آن بکاهد

ایران هم اکنون حدود 9 هزار سانتریفیوژ نسل قدیمی نوع IR-1 در تأسیسات خود در نطنز اصفهان نصب کرده است. این سانتریفیوژ‌ها هگزافلوراید اورانیوم را به اورانیوم-235 با غنای سه و نیم درصد غنی‌سازی می‌کنند که تاکنون بیش از هشت تن از آن ذخیره سازی شده است. تأسیسات فردو که در آن برخی فعالیت‌های بیشتر غنی‌سازی صورت می‌گیرد مایه نگرانی بیشتر است. در این تأسیسات کوچک و به خوبی محافظت شده نصب 2700 سانتریفیوژ گازی تقریباً کامل شده است. البته حدود 700 سانتریفیوژ نیز استفاده شده‌اند تا اورانیوم را تا غنای نوزده و هفتاد و پنجم صدم درصد غنی‌سازی کنند و این در حالی است که ظاهراً سانتریفیوژهای دیگر هنوز عملیاتی نشده‌اند. در هر دو مرکز غنی‌سازی ایران از بخشی از موجودی اورانیوم غنی‌شده 3.5 درصد خود استفاده کرده تا 280 کیلوگرم از اورانیوم با غنای نوزده و هفتاد و پنج صدم تولید کند. 250 کیلوگرم از این مواد در صورت غنی‌سازی بیشتر برای تولید یک هسته برای یک وسیله انفجاری هسته‌ای کافی است. شاید بخاطر اثرات روانی که این مواد مازاد به همراه داشتند، ایران 111 کیلوگرم از این 280 کیلو را به تأسیسات اصفهان منتقل کرد تا از آن برای تولید سوخت هسته‌ای لازم برای راکتور تحقیقاتی تهران استفاده کند.

* ایران از مسیرهای مختلف قابلیت هسته‌ای خود را تقویت می‌کند

اگر ایران از همه موجودی اورانیوم سه و نیم درصد خود استفاده کند یا همه سانتریفیوژ‌های موجود را برای غنی‌سازی بیشتر موجودی خود به غنای نوزده و هفتاد و پنج صدم و غنای بیشتر آنها تا 90 درصد استفاده کند، شاید بتواند در کمتر از 6 ماه و وقفه‌ای کوتاه‌تر به 25 کیلوگرم از فلز اورانیوم لازم برای هسته‌ انفجاری سلاح هسته‌ای خود دست پیدا کرده و جمعاً به 5 الی 6 هسته از مقدار موجودی مواد اورانیوم سه و نیم درصد خود دست پیدا کند. این بار شاید باید زمان کمتری را برای روند کار پیش بینی کرد چرا که ایران شروع به نصب نوع جدیدتر و کارآمدتری از دستگاه‌های سانتریفیوژ کرده و اگر بخواهد از هر موجود 19.75 درصد خود استفاده کند.

ایران هم راستا با مسیر غنی‌سازی خود، درباره دیگر مسیرهای دستیابی به توان هسته‌ای یعنی مسیر پلوتونیوم کار کرده است. ساخت راکتور آب سنگین 40 مگاواتی پیشرفت داشته و ایرانی‌ها به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده‌اند که انتظار دارند ساخت راکتور را درسه ماهه اول 2014 تکمیل کنند. اگر راکتور در این مرحله به نقطه حساس برسد، در عمل این امر به معنی رسیدن به نقطه بی‌بازگشت در این مسیر پلوتونیوم است چرا که حمله نظامی به یک راکتور فعال و عملیاتی در این مرحله خارج از معیارهای بین‌المللی است. اگر چه ممکن است تا دستیابی به سوخت هسته‌ای از این راکتور برای فرآوری به دو سال زمان نیاز باشد ضمن این که تا تولید هسته پلوتونیومی به وقت بیشتر نیاز است اما این امر زنگ خطر را به صدا در می آورد. آن چه که توجهات دنیا را به خود جلب کرده تصاویر ماهوره‌ای از بخاری است که از سیستم‌های خنک کننده در کارخانه تولید آب سنگین اراک بر می‌خیزد. به هر حال، در حقیقت این کارخانه چند سالی است که فعال بوده و مشاهده این تصاویر نکته تازه‌ای نیست.

* لغو خواسته‌ تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی، پیشرفت چشمگیری برای ایرانی‌ها بود

این نکاتی بود که برای گفت‌وگوهای آلماتی میان ایران و گروه 1+5 که در 26 و 27 فوریه برگزار شدند، تدوین شده بود. اگر چه همه جزئیات پیشنهاد گروه 1+5 که در مذاکرات روی میز قرار گرفتند، مشخص نیست اما برای نخست بار بود که برخی از خواسته‌های خاص شورای امنیت سازمان ملل به عنوان مثال،‌ تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی نادیده گرفته شد و ظاهراً حرفی از درخواست‌ برای تعلیق فعالیت‌های مرتبط با پلوتونیوم نیز مطرح نشده است. این یک پیشرفت چشمگیر برای ایرانی‌ها بود چرا که طرف دیگر تنها توانست زمان اندکی را برای طرح این خواسته پیدا کند که ایران فعالیت غنی‌سازی تا غنای 19.75 درصد خود را متوقف و مواد موجود خود را پراکنده سازد. از ناگفته‌های دیگر این است که به نظر می‌رسد که ایران به غنی‌سازی اورانیوم با غنای  پایین ادامه خواهد داد و به ساخت راکتور اراک نیز ادامه خواهد داد و در ازای این توافق، برخی تحریم‌ها از ایران برداشته خواهد شد.

* ایران نشان داده می‌تواند در برابر تحریم‌ها ایستادگی کند

تصور این امر سخت است که گروه 1+5 از ارایه این پیشنهاد به دنبال چه بوده است بجز وجود این برداشت خوشبینانه که رویکرد «تعامل» با ایران می‌تواند  مؤثر باشد و این که این رویکرد از این پس بیشتر پیگری خواهد شد. وزیر امور خارجه ایران حتی گفت که روابط ایران و آمریکا می‌‌تواند با توجه به آب‌ شدن یخ‌ها در روابط به اندازه قابل ملاحظه‌ای بهبود یابد. این می‌تواند پیروزی بزرگ برای ایران باشد چرا که در عین حال می‌تواند به برنامه هسته‌ای خود نیز ادامه دهد. ایران تاکنون ثابت کرده می‌تواند در برابر تحریم‌های کنونی ایستادگی کند. ایران می‌‌تواند همه قابلیت‌های فنی خود و توانایی توسعه بیشتر آنها را در دست داشته باشد و هر گونه توافقی می‌تواند از اعمال تحریم‌های تازه و سخت‌تر در راستای اعمال فشار بر این کشور برای تسلیم شدن در برابر خواسته‌های شورای امنیت، جلوگیری کند.

* مواضع اعلامی نشان می‌دهد اقدامی خصمانه علیه ایران صورت نخواهد گرفت

در این زمینه و درست در همین زمان است که مقاله‌ای از سوی وزیر امور خارجه پیشین انگلیس منتشر می‌شود و او درآن خواستار اتخاذ رویکرد «ممانعت» در قبال ایران می‌شود. با بازبینی مواضع اعضای گروه 1+5 بخصوص دیدگاه روسیه، آمریکا و چین، نمی‌توان برداشتی جز این داشت که اقدامی خصمانه علیه ایران اتفاق خواهد افتاد. دنیا (که این کشورها نمایندگی آن را برعهده دارند) به گسترش هسته‌ای به عنوان عمل خصمانه نمی‌نگرند. این امر به خوبی با توجه به پیشرفت کره شمالی در توسعه سلاح‌های هسته‌ای با استفاده از هر دو روش [اورانیوم و پلوتونیوم] نشان داده شده و دنیا که قویترین ابزار آن همان تحریم‌ها بوده تلاش دارد که چاره‌ای برای بهبود اوضاع پیدا کند. اگر کسی وضعیت کنونی کره شمالی را برای ایران در نظر بگیرد به نتیجه‌ای جز این نمی‌رسد که رویکرد ممانعت خیالاتی بیش نیست و تا زمانی که اقدامی جدی اتخاذ نشود، دیری نمی‌پاید که ایران به کشوری با قابلیت هسته‌ای بدل شود.