سخنان آیت الله مصباح یزدی در گردهمایی در دانشگاه شریف

همایش پرشور «استقامت رمز پیشرفت» به یادبود مرد تقوا و سیاست مرحوم حضرت آیت الله خوشوقت عصر امروز در مسجد دانشگاه شریف برگزار شد. 

 

وی با طرح این سؤال که چقدر مرگ یک عالم می‌تواند در اسلام و جامعه اسلامی خلأ ایجاد کند به طوری که قابل جبران نباشد، افزود: آنچه به عقل ناقص من می‌رسد این است که مثلاً برای یک ساختمان ابزارآلات مختلفی استفاده می‌شود. برخی ابزارهای کم وزن و برخی ابزارها، ابزارهای سنگین وزن؛ منتها برخی ابزارها برای این ساختمان کلیدی است و اگر نباشد کار ساختمان پیش نمی‌رود.

 

وی افزود:‌ اگر جامعه را به طور فرض همان ساختمان فرض قرار دهیم، هر فردی در جامعه نقشی دارد اما در رأس آنها عالمان هستند.

 

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: ممکن است کسی از دنیا برود و فرد دیگری جایش را پر کند اما عالمی که تأثیر خاص خودش را دارد اگر از دنیا برود کسی نمی‌تواند جایش را پر کند.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه کارکرد علما در جامعه به تحقیق و مطالعه تخصصی آنها بستگی دارد، خاطرنشان کرد: عالم تا زمانی که هست نقش خودش را ایفا می‌کند اما وقتی رفت کسی جایش را پر نخواهد کرد؛ عالم مانند ماشینی نیست که در نمایشگاه مانده و استفاده‌ای از آن نمی‌شود. عالم هرکجا که باشد جا باز می‌کند و تأثیر خودش را می‌گذارد.

 

وی با بیان اینکه مقصود حدیث از لطمه عالمان از دنیا رفته، علمای دین است تصریح کرد: علمای دیگر هم برای جامعه زحمت می‌کشند و مفید هستند اما آنچه در این حدیث قید شده بر عالمان دینی دلالت می‌کند.

 

 

آیت‌الله مصباح یزدی با طرح این سؤال که رخنه‌هایی که در جامعه به موجب از دنیا رفتن علما به وجود می‌آید کجاست، اظهار داشت: تأثیر علما از دو جهت با یکدیگر متفاوت است و باید توجه داشته باشیم وقتی یک امام جماعت از دنیا می‌رود در بعد خودش تأثیر دارد اما وقتی یک عالم از دنیا می‌رود در بعد وسیع‌تر تأثیر منفی می‌گذارد چون کارکرد عالم بیشتر بوده است.

 

آیت‌الله مصباح یزدی یبا بیان اینکه نقش و تأثیر علما به میزان درک آنها از اسلام بستگی دارد گفت: علوم دینی اعم از اصول، تفسیر، فلسفه، حدیث، رجال، تاریخ و اخلاق و... وقتی یک فقیه از دنیا می‌رود رفتنش به فقه لطمه می‌زند. وقتی یک عالم اخلاق از دنیا می‌رود، رفتنش به اخلاق و وقتی عالم تفسیر از دنیا می‌رود رفتنش به تفسیر لطمه می‌زند.

 

وی با بیان اینکه برخی فقها تنها در امور فردی و عبادی اسلام مؤثر بودند و برخی دیگر در مبانی اجتماعی اسلام، تصریح کرد: آنطور که به ذهن می‌رسد کمتر عالمی داشتیم که در همه علوم دینی مؤثر بوده باشد.

 

وی افزود: وقتی به کتابخانه‌ها می‌رویم 90درصد کتاب‌ها درباره فقهات، مسائل عبادی و مسائل فردی زندگی است مثلاً کتاب‌های صاحب جواهر و شیخ انصاری در باب طهارت و صلوات؛ و یا مثلاً‌ کتاب صاحب جواهر که در شش جلد تمام ابواب فقه را شامل شده است.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه به طور کلی بررسی مسائل سیاسی و اجتماعی فقهی و دینی در اسلام خیلی کم بوده است، گفت:‌ البته الآن در مقام بحث این موضوع نیستم اما فقهایی که در مسائل اجتماعی تحقیق کردند کم بوده‌اند و در بین همین عالمان نیز اکثریت غریب به اتفاق آنها تئوری مطرح کردند و فعالیاتشان روی کاغذ و داخل کتاب است؛ متأسفانه کمتر پیش می‌آمد کسی روی مسائل سیاسی و اجتماعی اسلام سرمایه‌گذاری کند و حتی جان خودش را هم بدهد.

 

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه گفت: 65 سال است که طلبه‌ هستم. از ابتدای دوران طلبگی تا به حالا مسائل بسیاری درباره مباحث سیاسی و اجتماعی در اسلام شنیده‌ام اما کمتر فقیهی و عالمی روی مسائل سیاسی و اجتماعی سرمایه‌گذاری می‌کرد و البته دلایل خاص خودشان را نیز داشتند.

 

وی افزود: یادم می‌آید وقتی تازه طلبه شده بودم بحث درباره مسائل سیاسی و اجتماعی اسلام ارزش منفی تلقی می‌شد. کمتر پیش می‌آمد عالم دینی وارد مسائل سیاسی و اجتماعی شود و به طور قالب مردم به کسی می‌گفتند عالم که به نماز جماعتی برود، عمامه سرش کند، نماز میت بخواند و یا چند دقیقه‌ای در مراسم عزاداری شرکت کند؛ برخی علما که روی مسائل سیاسی و اجتماعی اسلام فعالیت نمی‌کردند می‌گفتند فعالیت در این حوزه کاربردی ندارد چون ما قدرت نداریم و اصلاً کاری از دستمان بر نمی‌آید. مثلاً آیت‌الله کاشانی که در مسائل سیاسی دخالت می‌کرد حتی مورد ملامت قرار می‌گرفت و کسی با ایشان کاری نداشت.

 

این استاد فلسفه سیاست در اسلام با بیان اینکه امام راحل نیمی از فقه را که شامل مسائل سیاسی و اجتماعی می‌شد را احیا کرد، گفت: همانطور که ابتدا امام خمینی گفتند و سپس مرحوم آیت‌الله مدرس مطرح کرده‌اند که سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست ماست، کم‌کم ورود علما به سیاست که در گذشته ارزش منفی بود، تغییر کرد.

 

وی گفت: آنطور که یادم هست آیت‌الله کاشانی از مراجع آن زمان چیزی کم نداشت و البته به لحاظ هوش و استعداد فوق‌العاده بود اما چون در مسائل سیاسی دخالت می‌کرد ایشان را جزو علمای بزرگ محسوب نمی‌کردند چرا که دخالت علما در سیاست در آن زمان ارزش منفی تلقی می‌شد.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه نظر برخی علماء درباره دخالت در مسائل سیاسی و اجتماعی مشروط به داشتن قدرت بود، اظهار داشت: در میان مجموعه علمای بزرگ کمتر عالمی بود که دخالت در مسائل سیاسی و اجتماعی را بر خود لازم می‌دانست.

 

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: در میان علمای بزرگ خیلی معدود بودند مثل امام(ره) (البته ته دل من می‌گوید هیچکس نبود) که به مسائل سیاسی و اجتماعی خود حتی در کلاس‌های خود می‌پرداخت. وقتی ما سر کلاس امام حاضر می‌شدیم ایشان حتی برای مباحث فقهی و درسی مثال‌های حکومتی می‌زد.

 

وی افزود: امام مراحل مختلف را گذراند. تبعید و زندان را تحمل کرد و حتی فرزندش هم شهید شد اما از پرداختن به مسائل سیاسی و اجتماعی کوتاه نیامد. امام علیرغم اینکه خیلی مهربان بود ندیدم و نشنیدم که برای فرزند شهیدش گریه کرده باشد.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه برای پیروزی انقلاب بسیاری کشته و شهید شدند که آیت‌الله سعیدی از جمله آنها بود، گفت:‌ ایشان 14-15 سال تبعید را به جان خرید اما کارش را دنبال کرد و در نهایت خدا به زحمات علماء برکت داد تا انقلاب اسلامی به پیروزی رسید؛ گرچه خیلی‌ها به امام در مسیر انقلاب کمک کردند اما همه دور امام جمع شده بودند.

 

وی با بیان اینکه فقه اسلام و تشیع در مسائل سیاسی و اجتماعی صاحب نظر و تئوریست، اظهار داشت: شاید بتوان گفت که نیمی از مسائل فقهی مربوط به مباحث اجتماعی و سیاسی است.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه ولایت فقیه از جمله مباحث فقهی اجتماعی و سیاسی اسلام است، افزود: امام در نجف اشرف مسئله ولایت فقیه را مطرح کردند تا فتح بابی شود برای تحقیقات بیشتر علماء در این باره؛ احساس من این است که حتی امام یک میلیونم کارش جز برای انقلاب نبود و امام هستی خودش را فدای انقلاب و فقه شیعه کرد.

 

وی با بیان اینکه بزرگترین عالمی که تمام ابواب فقه را احیاء کرد امام بوده است، گفت: حداقل می‌توان گفت آنچه به ذهن من می‌رسد همین است که امام (ره) تنها عالمی بود که ابواب فقه را در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی در تئوری و عمل ثابت کرد.

 

آیت‌الله مصباح یزدی گفت: آیت‌الله خوش‌وقت که قبل از بنده به قم آمده بود پای درس امام می‌رفت و ایشان همراه با امام مسائل اجتماعی و سیاسی را دنبال می‌کرد.

 

وی با بیان اینکه آیت‌الله خوش‌وقت شهرت‌طلب نبود اما فعالیت‌های بسیار زیادی برای اسلام و نظام اسلامی کرد، افزود: برخی‌ها که ایشان را شناختند از او تلمذ کردند و آیت‌الله خوش‌وقت شاگردان زیادی تربیت کرد گرچه هیچ ادعایی نداشت.

 

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: ما امروز در سوگ کسی نشسته‌ایم که دست‌پرورده امام در همه ابعاد بود و توانست با تربیت شاگردانی مؤثر فعالیتش را گسترش بدهد البته یقین من این است که خدا به کارهای با اخلاص برکت می‌دهد، وسعت و شاخ و برگ می‌دهد، هرکس برای خدا مخلص باشد خدا او را وسیع و پربرکت خواهد کرد و آیت‌الله خوش‌وقت از این جنس بود.

 

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه امام حقیقت اسلام را فهمید و فقه اسلامی را در همه ابواب اثبات کرد،‌ اظهار داشت: امروز حتی بچه‌های کوچک ما هم می‌دانند که دخالت در امور سیاسی مثل نماز خواندن واجب است و حتی حفظ نظام اسلامی از نماز واجب‌تر است.

 

وی با بیان اینکه ما نمی‌توانیم جای علمایی چون امام(ره) و آیت‌الله خوش‌وقت را پر کنیم اما حداقل می‌توانیم آنچه را که آنها اثبات کرده‌اند را دنبال و پیگیری کنیم، گفت: امروز در گوشه و کنار هم می‌بینیم که برخی اسلام و حکومت اسلامی را نمی‌دانند و نمی‌فهمند که حکومت اسلامی و ولایت فقیه یعنی چه اما ما که متوجه شده‌ایم باید تفاوت داشته باشیم.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه دنیا نظام جمهوری اسلامی ایران و حکومت اسلامی ایران را به نام ولایت فقیه می‌شناسد، تأکید کرد: دستهایی در کار است تا این عنصر اصلی حکومت اسلامی که به برکت خون شهدا حاصل شده را کمرنگ کند؛ می‌گویند ولایت فقیه همان است که در قانون آمده در حالیکه باید بدانند قبل از پیروزی انقلاب ولایت فقیه بوده که نظام سابق را سرنگون کرد.

 

وی با اشاره به ممکن بودن اصلاح قانون اساسی گفت:‌ آنها که می‌گویند ولایت فقیه همانی است که در قانون آمده باید پاسخ بدهند که اگر قانون اساسی اصلاح شد و این ماده مهم حذف شد، آیا قائل به ولایت فقیه نخواهند بود. باید بدانند ما پیرو اندیشه‌ و تئوری هستیم که امام به ما یاد داده و آن این است که اگر رئیس جمهور منتخب مردم از طرف ولی‌فقیه تنفیذ نشود، طاغوت و اطاعت از او حرام شرعی است.

 

این استاد اخلاق حوزه علمیه قم،‌ با بیان اینکه ولایت فقیه همانند آفتاب روشن حقیقتی غیرقابل انکار است، افزود:‌ برخی خودشان را رقیب ولی‌فقیه می‌دانند و فکر می‌کنند می‌توانند ولی فقیه را از صحنه خارج کنند همانطور که علی(ع) را از صحنه خارج کردند. بالاخره تاریخ به ما می‌گوید قاتلان سیدالشهداء خلیفه مسلمین شدند در حالیکه سگباز و شراب‌خوار و میمون‌باز بودند.

 

وی افزود:‌ بنی‌عباس و بنی‌امیه 500 سال خلافت کردند و حتی در روی منبر علی (ع) را لعن کردند و لذا تاریخ به ما نشان می‌دهد و ثابت می‌کند که تبلیغات مؤثر است مگر نگفتند علی(ع) مگر نماز می‌خواند که در محراب شهید شد. آن روز اگر تبلیغات دهان به دهان بود امروز صدها مسیر دیگر میسر است و ما باید مراقب این تبلیغات باشیم.

 

وی افزود:‌ تاریخ به ما می‌گوید و ثابت می‌کند کسانی نماز جماعت خواندند و بر سواره‌های خود نشستند و به سوی حسین‌بن‌علی شتافتند تا امام را شهید کنند که کردند لذا ما باید مراقب باشیم تا خدایی نکرده نظام اسلامی ما لطمه نبیند.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به انتخابات آتی ریاست‌جمهوری گفت: باید مراقب باشیم چرا که باید کسانی سرکار بیایند که اولویتشان اسلام باشد نه ایرانی بودن، اینکه شعار ایران بدهند این شعار بهایی‌ها هم هست.

 

وی افزود: مگر اینکه شعار نه غزه و نه لبنان سر دادند و اما امروز اگر شعاری غیر از اسلام سر بدهند باید بدانند که ما هیچ چیز را قابل قیاس با اسلام نمی‌دانیم.

 

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: فراموش کرده‌اند که مردم ما به خاطر ولایت فقیه و اسلام سینه‌هایشان را مقابل فشنگ‌های دشمن سپر کردند نه برای چیز دیگر. می‌گویند دوران اسلام‌گرایی تمام شده؟ چه چیزی تمام شده؟ چگونه چنین ادعایی می‌کنید بدانید که ما پای اسلام ایستاده‌ایم.

 

وی خطاب به حاضران گفت: مراقب باشید حرفهای غلط نگویند، نیایند بگویند از حکومت صالحان حرف می‌زنیم و رئیس‌جمهور ونزوئلا را مطرح کنند. ما در یک کلام قائل به اسلام، احکام اسلامی و در عمل به نایب امام زمان(عج) که همان ولی‌فقیه است، هستیم.

 

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه دو دهه رهبری مقام معظم رهبری ثابت کرده که ایشان نائبی به حق برای امام زمان(عج) و رهبری بی‌نظیر در دنیاست اظهار داشت: آنچه به ذهن می‌رسد این است که مقام معظم رهبری با هیچکدام از رهبران دنیا قابل قیاس نیست و این از نعمات الهی است که ما باید قدردان آن باشیم.