غرب دیگر به دنبال تعلیق دائم غنی‌سازی ایران نیست چون چاره دیگری ندارد

به گزارش598، به نقل از خبرگزاری فارس، با پایان یافتن دور اخیر گفت‌وگوها میان گروه 1+5 و ایران در آلماتی، قزاقستان، اندیشکده با نفوذ آمریکایی شورای روابط خارجی با «داریل کیمبال» یکی از کارشناسان برجسته در زمینه کنترل تسلیحاتی به گفت‌وگو نشست تا تازه‌ترین تحولات درباره ایران را بررسی کند.

این اندیشکده در مقدمه این گفت‌وگو با عنوان «تغییر تاکتیک‌ها در گفت‌وگو با تهران» که توسط «برنارد گوارتزمن» سردبیر مشاور این اندیشکده صورت گرفت، نوشت: ایران و قدرت‌های 1+5 یعنی روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آمریکا به علاوه آلمان در پایان گفت‌وگوی دو روزه خود در آلماتی تصمیم گرفتند مذاکرات خود را بار دیگر در آوریل امسال در آلماتی از سرگیرند. داریل کیمبال، کارشناس کنترل تسلیحاتی می‌گوید چنین توافق سریعی برای از سرگیری گفت‌گو‌ها بسیار مثبت است اما «روند مذاکرات زمانی یک موفقیت خواهد بود که ایران موافقت کند برنامه هسته‌ایش را به گونه‌ای با معنی و قابل راستی‌آزمایی انجام داده و تسلیحات هسته‌ای را مردود بخواند». او گفت که یکی از مشکلات کنونی این است که «ایران نمی‌خواهد طرفی باشد که ابتدا مصالحه می‌کند. ایرانی‌های می‌خواهند پیش از آن که درباره برنامه خود راه سازش در پیش گیرند، ابتدا تحریم‌ها برداشته شوند.» به گفته کیمبال، قدرت‌های بزرگ دنیا اما «قصد ندارند از تحریم‌‌های سختی که اکنون جاری است و به ایران آسیب زده بکاهند تا وقتی که ایران گامی ملموس برای محدود کردن غنی‌سازی 20 درصد اورانیوم در پیش گیرد.»

متن کامل مصاحبه اندیشکده آمریکایی شورای روابط خارجی با داریل کیمبال تقدیم مخاطبان محترم می‌گردد.

گفت‌وگوهای آلماتی توقعات را برآورده کرد

سوال: گفت‌وگوی دو روزه میان گروه 1+5 و ایرانی‌ها که به منظور تخفیف برنامه هسته‌ای ایران در آلماتی برگزار شد، خاتمه یافت. سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد ایران این گفت‌وگوها را «گامی مثبت» خواند اما سخنگویان غربی‌ با احتیاط بیشتری در این باره حرف زدند. برداشت شما درباره این مذاکرات چیست؟

کیمبال: به نظر من دور گفت‌وگوها در آلماتی آن چه که ما انتظار داشتیم یعنی ارایه پیشنهادهای بازبینی شده و تبادل نظرها را برآورده کرد. هیچ کس انتظار موفقیت ناگهانی در این گفت‌وگوها نداشت. تقریباً هشت ماه از دور پیشین گفت‌وگوها می‌گذشت و ما به مدت ده سال مشغول مذاکره درباره موضوع هسته‌ای ایران بوده‌‌ایم. از این رو افراد آگاه درک می‌کنند که پیشرفت در کار تنها از طریق مذاکرات مداوم و جدی صورت می پذیرد و همین که دو طرف توافق کردند 18 ماه مارس مذاکراتی در سطح کارشناسان داشته باشند و در 5-6 آوریل نیز دور گفت‌وگوهای سیاسی را در آلماتی قزاقستان از سر گیرند، امری بسیار مثبت است.

ایرانی‌ها نیز این گفت‌وگوها را مثبت ارزیابی کردند در حالی که گروه 1+5 می‌گوید این گفت‌وگوها مفید بوده‌اند. من نیز موافقم که این گفت‌‌وگوها مفید بوده‌اند اما هنوز به نتیجه ملموسی دست پیدا نکرده‌ایم. این روند زمانی موفق خواهد بود که ایران موافقت کند برنامه هسته‌ای خود را به نحو با معنی و قابل راستی آزمایی انجام دهد و تسلیحات هسته‌ای را رد کند.

دو طرف باید ترکیبی از اقدامات گام به گام را در پیش گیرند

سوال: ایران اصرار دارد به دنبال تسلیحات هسته‌ای نیست اما چرا با پیشنهادهای قدرت‌های بزرگ موافقت نمی‌کند در حالی که آنها به دنبال آن هستند که ایران صاحبت برنامه هسته‌ای صلح آمیز باشد اما در میزان اورانیوم غنی‌ شده‌ تولیدی خود که احتمال به کارگیری آن در یک بمب وجود دارد، محدودیت ایجاد کند؟

کیمبال: سوال خوبی است. وضعیتی که ما در آن قرار داریم این است که ایرانی‌های نمی‌خواهند ابتدا مصالحه کنند. آنها می‌خواهند قبل از این که درباره برنامه خود مصالحه‌ای انجام دهند، ابتدا شاهد کاهش تحریم‌ها باشند. گروه 1+5 نیز قصد ندارند از تحریم‌‌های سختی که اکنون جاری است و به ایران آسیب زده بکاهند تا وقتی که ایران گامی ملموس برای محدود کردن غنی‌سازی 20 درصد اورانیوم در پیش گیرد. بنا بر این، دو طرف نیاز دارند ترکیبی از تدابیر گام به گام  را بردارند که به هر کدام از آنها امکان می‌دهد به قول رسانه‌ها گامی به جلو بردارند.

موافقت ایران با برگزاری دور بعد مذاکرات امری مهم بود

سوال: دو نوبت قرار ملاقات آتی وجود دارند که برای من مهم هستند. اول، دور بعدی مذاکرات است که قرار است در آوریل در آلماتی و بلافاصله بعد از تعطیلات نوروز برگزار شود و بعد از آن نیز انتخابات ریاست جمهوری ایران است که قرار است در 14 ژوئن برگزار شود. آیا این اوامر در مذاکرات دخیل هستند؟

کیمبال: این مهم است که ایرانی‌ها با دور دیگری از گفت‌گوها موافقت کردند چرا که وضعیت پیچیده سیاسی داخلی و انتخابات آتی را در پیش دارند که همزمان با فصل تعطیلات مذهبی در این کشور است. اما گذشته از این، من مطمئن نیستم که معنی این موافقت چه می‌تواند باشد. آن چه که از دیدگاه ما مهم است این است که روند کار به تندی دنبال می‌‌شود. ما دیگر هشت ماه تا ملاقات بعدی منتظر نخواهیم ماند.

شرایط غرب در قبال ایران بسیار متفاوت‌تر از پنج سال پیش است

سوال: گروه 1+5 تمایل دارد که مذاکره به چه صورتی پیش برود؟

کیمبال: فعلاً هدف گروه 1+5 این است که به محدوده‌ فعالیت‌های حساس و فوری مربوط به گسترش [هسته‌ای] که همان ادامه تولید اورانیوم با غنای 20 درصد و ذخیره این مواد غنی‌شده در تأسیسات زیرزمینی فردو است، رسیدگی کند. آنها محدود کردن غنی‌سازی ایران را گامی به سمت توافق گسترده‌تر و جامع‌تر می‌دانند که ایران را محدود به غنی‌سازی در سطح 5 درصد نگه می‌دارد.

گروه 1+5 به دنبال تدابیر راستی‌آزمایی گسترده‌تری است تا اطمینان حاصل کند ایران برنامه سری دنبال نمی‌کند. آنها تمایل دارند برخی مشوق‌های دیگر از جمله ارایه سوخت به راکتور پزشکی تحقیقاتی تهران را پیشنهاد کنند راکتوری که دلیل ایران برای تولید اورانیوم با غنای 20 درصد است. قدرت‌های بزرگ تمایل دارند برخی تحریم‌ها را کاهش داده تا ایرانی‌ها را ترغیب کنند در راه تعلیق غنی‌‌سازی 20 درصد گام بردارند. از این رو تمرکز کنونی بر این امور است. ما [غرب] اکنون در شرایطی هستیم که بسیار متفاوت با شرایط حتی پنج سال پیش است.

غرب دیگر به دنبال تعلیق دائم غنی‌سازی ایران نیست چون چاره دیگری نداشت

سوال: چرا اینگونه است؟

کیمبال: ما [غرب] دیگر به دنبال تعلیق دائم همه فعالیت‌های غنی‌سازی ایران نیستیم و دلیل آن این است که گزینه عملی و واقعگرایانه دیگری در کار نیست. متأسفانه ایران سانتریفیوژ‌های متعددی را نصب کرده است. آنها سرمایه گذاری فراوان سیاسی، اقتصادی و مالی بر این امر انجام داده‌اند و دیگر تمایل ندارند درباره کنار گذاشتن آن مذاکره کنند. اکنون، امر حیاتی این است که ما مانع از آن شویم آنها خطرناک‌ترین فعالیت یعنی غنی‌‌سازی در سطح بالاتر را دنبال کنند تا بتوانند به ظرفیتی دست یابند که اگر خواستند به دنبال ساخت بمب باشند، در حرکتی ناگهانی نسبت به آن اقدام کنند.

واقعیت این است که تحریم‌ها نتوانسته مانع از پیشرفت هسته‌ای ایران شود

سوال: یکی از انتقادهایی که از موضع دولت آمریکا می‌شود این است که این سیاست در قبال ایران به نوعی همان سیاستی است که در قبال کره شمالی در پیش گرفته شد و کره شمالی ابزار هسته‌ای خود را آزمایش کرد. جلوی این کشور گرفته نشد. نگرانی این است که این مذاکرات نیز به آزمایش هسته‌ای از سوی ایران ختم شود. آیا این انتقادها دور از انتظار است یا به نظر شما این انتقادها مشروعیت دارند؟

کیمبال: مقداری موازی کاری  وجود دارند اما واقعیت‌های خاص و بدیهی در میان است که باید آنها را در نظر گرفت واقعیت‌هایی که معمولاً منتقدان راهکار دیپلماتیک آنها را نادیده می گیرند. واقعیت نخست این است که تحریم‌ها به تنهایی نمی‌تواند و نتوانسته بطور کامل پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را متوقف کند. ما گسترده‌ترین،‌ سخت‌ترین و پرحمایت‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرده‌ایم ولی هنوز ایران به پیشرفت‌ خود در زمینه سانتریفیوژ‌ها ادامه می‌دهد. ما باید این واقعیت را بپذیریم که تحریم‌ها می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را کند کند اما نمی‌تواند آن را متوقف کند.

دیپلماسی بهترین گزینه در قبال ایران است

واقعیت دوم این است که حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای ایران بطور حتم یکی از گزینه‌ها است اما گزینه خوبی نیست بیشتر به این خاطر که تنها ممکن است برای 3 الی 4 سال در برنامه هسته‌ای ایران تأخیر ایجاد کند و بطور حتم ایران را به دنبال کردن علنی تسلیحات هسته‌ای سوق می‌دهد  ضمن این که حمایت مردم ایران نسبت به نظام این کشور را تقویت می‌کند.

از این رو دیپلماسی کار بسیار سختی است. اما بهترین گزینه روی میز است. در صورتی که طرفین بتوانند شاهد منفعت‌های حاصل از توافق باشند، رسیدن به توافق امری قابل دسترس به نظرمی‌رسد.

ایران به فعالیت‌های هسته‌ای خود ادامه می‌دهد  چه  با غرب مذاکره کند یا نکند

انتقاد دیگری که شما به آن اشاره نکردید این است که گفت‌وگو با ایران در چارچوب گروه 1+5 به ایران دلیلی برای دستیابی به بمب می‌دهد. واقعیت این است که ایران مشغول انجام کارهای مربوطه است، این کشور سانتریفیوژ‌های بیشتری در مرکز نطنز نصب کرده و سانتریفیوژ‌های پیچیده تری به کار گرفته است. ایران در حال ساخت راکتور آب سنگین است و فرقی هم نمی‌کند ما با آنها به مذاکره بنشینیم یا خیر. تحریم‌هایی که هم اکنون برقرار هستند به قوت خود باقی می‌مانند و بر محاسبات ایران تا زمانی تأثیر خواهند گذاشت که ایرانی‌ها گام‌های اساسی برای کاهش فعالیت‌های خود بردارند. بنابر این، امسال سالی است که آمریکا لازم است که از همه عناصر قدرت ملی و دیپلماسی خود استفاده کرده و تلاش کند ترتیباتی را در پیش گیرد که مانع از عبور ایران از خط سلاح هسته‌ای شود.

اختلاف نظر آمریکا و اسرائیل درباره تهدید ایران

سوال: سال گذشته اسرائیلی‌ها بطور مرتب نسبت به نزدیک بودن سلاح هسته‌ای ایران هشدار می‌دادند و از احتمال حمله نظامی حرف می‌زدند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل از مذاکرات آلماتی انتقاد کرده است و اوباما نیز اواخر ماه مارس نخستین سفر خود را به اسرائیل انجام می‌دهد. به نظر شما این گفت‌وگوها تا چه حد میان رهبران اسرائیلی و آمریکایی مهم خواهد بود؟

کیمبال: مهم است که آمریکا و اسرائیل در تلاش خود برای ممانعت از ایران هسته‌ای از نزدیک در کنار هم باشند. بنیامین نتانیاهو، در دیدار با اعضای جامعه بین‌المللی تلاش کرده بر اهمیت نزدیک بودن تهدید ایران تأکید کنند. خط قرمزی که پاییز امسال از سوی نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل ترسیم شد، به نظر می‌رسد برای مشخص کردن انبار مقدار کافی از مواد با غنای 20 درصد بوده که اگر بیشتر غنی شود تا یک بمب ساخته شود، خط قرمزی است که باید موجبات اقدام نظامی را فراهم سازد. واقعیت این است که از دیدگاه آمریکا، داشتن مقدار کافی از مواد غنی‌شده برای ساخت یک بمب لزوماً به طور اتوماتیک ماشه جنگ را نخواهد کشید.

اسرائیل به تهدیدات نظامی خود ادامه خواهد داد

آن چه که در هفته‌ها و ماه‌های گذشته اتفاق افتاده این است که اسرائیلی‌ها به این درک رسیده‌اند که رویکرد آمریکا برای ارزیابی تهدید ایران شاید عملگرایانه‌تر باشد. اسرائیلی‌ها همچنین به این درک رسیده‌اند که ایران بنا بر دلایلی که همه آنها دلایل مشخصی نیستند، اقدامی در این راه انجام نداده که مواد با غنای 20 درصد انبار شده را به نقطه‌ای برساند که برای ساخت حتی یک بمب کافی باشد. این یکی از دلایل است که چرا برخی از برخی از لفاظی‌های نخست‌وزیر اسرائیل کم شده است.

اسرائیل تلاش خواهد کرد که به این تهدید خود به اقدام نظامی اعتبار بدهد. آنها اعتقاد دارند که می‌توانند محاسبات ایارن را برهم زده و این کشور را بیشتر به سمت موافقت با برخی از قوانینی که از سوی گروه 1+5 روی میز مذاکره گذاشته می‌شود، ترغیب کنند. اما باید آگاه باشیم که اگر تهدید از سوی اسرائیل مطرح باشد، ممکن است سران ایران را بیشتر به مخالفت با این گروه سوق می‌دهد. به سختی می‌توان محاسبه کرد که چطور برخی از این تهدیدات علنی بر تفکر رهبری ایران و آن دسته از کسانی که در داخل ایران هستند، تأثیر خواهد گذاشت بخصوص که آنها به سمت فصل انتخابات در حرکت هستند.

سوال: ایرانی‌ها تا چه حد به داشتن اورانیوم غنی‌شده کافی برای ساخت بمب نزدیک هستند؟

کیمبال: آنها مقدار فراوانی از مواد با غنای پایین در اختیار دارند که مدتی است که انبار کرده‌اند. آنها همچنین نصف میزان مواد با غنای 20 درصد در اختیار دارند که اگر به حد لازم برای ساخت سلاح غنی‌سازی شوند، می‌توانند برای تولید یک عدد ابزار هسته‌ای کافی باشد. مقداری که برای ساخت این سلاح کافی است 250 کیلوگرم است و آنها اکنون 167 کیلوگرم از آن را در اختیار دارند. ما همچنین باید به خاطر داشته باشیم که یک سلاح به منزله تولید زرادخانه نیست. ایرانی‌ها در صورتی که در مسیر تولید سلاح گام بردارند، هنوز سال‌ها تا رسیدن به زرادخانه هسته‌ای کارآمد و قابل پرتاب فاصله دارند.