اهداف پشت پرده روزنامه «هفت صبح»

بولتن نیوز: روزنامه هفت، نشریه ای به ظاهر غیرسیاسی است که تلاش می کند با تمرکز روی برخی ارزش های خبری نظیر شهرت، فراگیری و جذابیت، مخاطبان خود را با پوشش حوزه های فرهنگی، هنری و اجتماعی جذب کند. انتشار روزنامه هفت از منظرهای مختلفی قابل بررسی است. در این نوشتار صرفا مزیت های انتشار این روزنامه برای دو گروه سرمایه گذاران (کارفرما) و مجریان (تیم تحریریه) به اختصار مورد بررسی قرار گیرد.

الف) اهداف محتمل و مزیت های انتشار روزنامه هفت برای سرمایه گذاران
اصولا هر فعالیت رسانه ای، بالقوه می تواند سه مزیت را برای سرمایه گذار ایجاد کند؛ کمک به کسب یا تعمیق منزلت اجتماعی، کمک به کسب یا تحکیم قدرت، کمک به کسب یا گسترش منابع مالی.
 -1آنگونه که از مشی غیر سیاسی روزنامه بر می آید، سیاستگذاران این نشریه را باید جزو آن گروه از کارشناسان قرار داد که معتقدند در فضای موجود کشور، مردم از امور سیاسی دلزده شده اند. بر همین اساس آنان تلاش می کنند با ارائه بسته رسانه ای غیر سیاسی، این گروه از مخاطبان را جذب خود کنند. طبیعی است پس از کسب موفقیت در جذب مخاطب، به تدریج فرآیند چهره سازی و یا تطهیر چهره توسط این روزنامه آغاز خواهد شد. هر چه به دوران انتخابات نزدیکتر شویم این فرآیند شتاب بیشتری به خود خواهد گرفت. پس، نخستین کارکرد هفت برای سرمایه گذاران، ایجاد مقبولیت سیاسی و منزلت اجتماعی به کمک رسانه ای غیرسیاسی، نزد افکار عمومی است.

 -2کسب وجهه در میان اصلاح طلبان، از طریق به کارگیری ته مانده روزنامه نگاران باقی مانده در ایران چنانچه خود روزنامه نگاران این روزنامه نیز خود را متعلق به جریان اصلاحات می دانند. در بیانیه هیات تحریریه این روزنامه به این موضوع اشاره کرده و چنین گفته اند:

«ما جمعی از روزنامه نگاران اصلاح طلب هفته نامه یکشنبه و روزنامه هفت صبح، با تکذیب ادعاهای اخیر برخی وب سایت ها در مورد قلم فروشی و ... اعلام می کنیم، همچنان بر همان عهد پیشین ایستاده ایم و تمام همت خود را معطوف رشد و بالندگی حرکت اصلاح طلبانه ملت ایران، اگرچه در بستر متناقض نمای جدید، خواهیم کرد.

اینجانبان ضمن تاکید بر نگاه کارکردگرایانه و مداراجویانه به ساحت سیاست، اجتماع و فرهنگ، اعلام می کنیم، اگرچه مشی مُدارامدارانه برخی چهره های سیاسی دولتی را تحسین می کنیم، اما حاضر نخواهیم شد آرمان های اصلاحات را در پای آرزوهای معطوف به قدرت برخی افراد، در هر دولتی، قربانی کنیم.»

 -3تیم سازی رسانه ای، برای استفاده در ایام انتخابات؛ سرمایه گذاران امیدوارند از میان روزنامه نگارانی که اکنون در این نشریه مشغول به کارند، بتوانند حداقلی از نیروی توانمند رسانه ای را برای بهره گیری در انتخابات جذب کنند. (مانند کاری که گروه قالیباف از اوائل سال گذشته انجام داد(.

 -4امکان تطهیر پول برای استفاده در فعالیت های انتخاباتی: بخش بازرگانی مطبوعات (بویژه سازمان آگهی ها)، بهترین و ساده ترین راه برای تطهیر پولهایی با منشاء منابع عمومی است. با توجه به اینکه تقریبا همه روابط عمومی های نهادها، وزارتخانه ها و شرکت های بزرگ و پولدار دولتی، تحت نفوذ گروه سرمایه گذار روزنامه هفت قرار دارند، پیش بینی می شود آگهی های فراوانی با منشاء دولتی در این روزنامه دیده شود. بدیهی است بخش اعظمی از درآمد این آگهی ها صرف فعالیت های انتخاباتی خواهد شد.

ب) اهداف محتمل و مزیت های انتشار روزنامه هفت صبح برای تیم تحریریه

 -1کسب درآمد مالی بالاتر: حقوق درنظر گرفته برای تیم تحریریه در این روزنامه به طور متوسط 50 تا 100 درصد بالاتر از متوسط حقوق در فضای رسانه ای است. هم چنین بیشتر اعضای تحریریه، امیدوارند در کنار کار در این روزنامه پروژه های کاری دیگری نیز به واسطه ارتباط با سرمایه گذار در دست بگیرند.

 -2ماندن در فضای مطبوعاتی: لااقل بخشی از تیم رسانه ای هفت صبح با تنگی عرصه فعالیت رسانه ای مواجه بودند. از دیدگاه بخش دیگری از این تیم، آزادی فضای کار در این روزنامه به نسبت رسانه های وابسته به قالیباف بیشتر است.

 -3پیگیری مشی سیاسی جناح اصلاح طلبان در لابه لای روزنامه: در حوزه های فرهنگی، هنری و اجتماعی برای فعالان رسانه ای آزادی عمل، بیشتر و حساسیت روی آن کمتر است. اگر در دهه هفتاد و پیش از آن دگراندیشان عمدتا با هزینه شخصی، نشریاتی فرهنگی مثل سخن روز، گردون و ... منتشر می کردند، این گروه های فکری، اکنون این امکان را می یابند که در دوره تنگ شدن عرصه بر آنان برای فعالیت های مشهود سیاسی، از کیسه اصولگریان نشریاتی به همان سبک و سیاق منتشر کنند. این امر عمدتا از طریق پرداختن به چهره های هنری، ادبی مقبول جناح اصلاح طلب صورت می گیرد. موضوعی که بعضا سرمایه گذار نیز چندان بی میل به آن نیست؛ لااقل تا زمانی که کار روزنامه بگیرد و در فضای رسانه ای کشور مخاطب خود را تور کند.

ج) یک معامله سودمند

هر دو گروه سرمایه گذار و مجری، تلقی مشابهی از هم دارند. واقعیت آن است که؛

 -1هر یک از دو گروه، گروه دیگر را از حیث فکری، از اساس قبول ندارد.

 -2هر یک از دو گروه به زعم خود، در حال استفاده ابزاری از گروه دیگر است. (مانند تصویری که بسیاری از فعالان رسانه ای اصلاح طلب، نسبت به نشریات وابسته به طیف قالیباف دارند(

 -3هر دو گروه دیدگاه گروه دیگر را نسبت به خود می داند.

به این ترتیب این همکاری مسلما مقطعی، بسیار شکننده و به شدت تحت تاثیر عوامل بیرونی است. هر دو گروه می دانند این همکاری حداکثر تا بعد از انتخابات عمر می کند. با این وجود نگرانی شدیدی در بین گروه مجری وجود دارد که پس از روتین شدن کار روزنامه، اطرافیان نزدیک به سرمایه گذار، کار را از تصاحب کنند.
د) واکنش های درون صنفی

هم اکنون در میان روزنامه نگاران اصلاح طلب بحث های داغی بویژه در فضای مجازی در رابطه با کار در روزنامه هفت شکل گرفته است. گروهی همکاری با این روزنامه را "عین بی شرفی" و "قلم فروشی" می دانسته و دوستان خود را به خیانت به آرمان اصلاح طلبی متهم می کنند. گروهی دیگر نیز در صدد تطهیر دوستانشان برآمده و کار در این روزنامه را "فرصتی برای ماندن در صحنه" ارزیابی می کنند. گروه سومی نیز هستند که اصولا مجذوب رویکرد فرهنگی سرمایه گذاران این روزنامه شده و می گویند "مگر ما دنبال چیزی فراتر از آنچه اکنون انها می گویند هستیم؟" (در این ارتباط به بحث هایی که در وبلاگ ها، بالاترین و فیس بوک شکل گرفته مراجعه شود. اخیرا نیز صفحه ای در فیس بوک ساخته شده تحت عنوان "ننگ بر روزنامه نگارانی که قلمشان را می فروشند"(

هـ) چه می شود کرد؟

روزنامه هفت، تنها یکی از ده ها ابزار رسانه ای سرمایه گذار است، که ماموریت ویژه آن هم راستا با برخی دیگر از اقدامات فرهنگی این گروه، اختصاصا جلب حداکثری تفکرات نزدیک به اصلاح طلبان، جوانان طبقه متوسط و بالاشهری، دلزده ها از سیاست و نیز طرفداران تفکرات سکولار، از طریق ارائه تصویری متساهل از این گروه است.

طبیعی است در صورت ادامه کار این روزنامه و به فرض ثبات شرایط بیرونی در وضعیت موجود، این روزنامه می تواند بخش اعظمی از مزیت های پیش گفته را برای سرمایه گذار و مجری عینیت بخشد.

توقف انتشار این روزنامه توسط قوه ای خارج از کنترل شرمایه گذار یا مجری، هر چند در کوتاه مدت می تواند در خلق مزیت های پیش گفته اخلال ایجاد کند با این وجود مزیت های و موقعیت های دیگری را برای این دو گروه ایجاد میکند:

 -1مظلوم نمایی و استفاده تبلیغاتی از این اقدام برای جلب همان گروه از افکار عمومی که بازار هدف این روزنامه به شمار می رود.

 -2احتمال ادامه فعالیت در قالب نشریات دیگر با اسمی دیگر (مشابه ماجرای نشریات زنجیره ای(

 -3احتمال لغزش روزنامه نگاران به فعالیت های رسانه ای خارج از منافع ملی (مثلا کار با رسانه های خارجی)، به علت بیکار شدن دوباره