مهدی‌طائب: ریختن آبروی مفسد اقتصادی جایز است

به گزارش سرویس اندیشه دینی پایگاه 598، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طائب، استاد سطح عالی حوزه علمیه قم، امروز در درس خارج فقه خبر و خبرگزاری که در خبرگزاری رسا برگزار شد، گفت: درباره اعلام جرایم به دلیل حفظ آبروی مؤمن منعی در روایات وجود نداشته و این امر منصوص نیست، اما در این موضوع از باب تزاحم احکام می‌توان ممنوعیت ایجاد کرد.

وی با بیان این‌که حرمت ریختن آبروی مسلمان منصوص است، ادامه داد: می‌توان از این موضوع که ریختن خون مؤمن حرمت دارد به این مطلب دست یافت که ریختن آبروی او نیز حرمت دارد.

استاد عالی حوزه علمیه قم ادامه داد: اگر در جایی بخواهیم جرم کسی را اعلام کنیم و این اعلام جرم سبب ریختن آبروی مؤمن شود اگر چه به صراحت نفرمودند اعلام جرم حرام است ولی این اعلام جرم گاه مصداقی از ریختن آبروی مؤمن می‌شود.

وی ابراز داشت: تا هنگامی که دلیلی برای اعلام جرم نداشته باشیم، این اعلام جرم مصداقی از ریختن آبروی مؤمن می‌شود و تا هنگامی که دلیلی برای تخصیص این مورد از ریختن آبروی مؤمن نداشته باشیم، نمی‌توان این کار را انجام داد.

حجت‌الاسلام والمسلمین طائب افزود: بنا بر حرمت ریختن آبروی مؤمن اعلام خبر محاکمه، اصل جرم، میزان مجازت در رسانه حرام می‌شود و برای حلال بودن آن نیاز به دلیل است.

وی با اشاره به این‌که در حفظ آبرو، مؤمن بودن شرط دانسته شده است، ادامه داد: اگر جرمی سبب شود که فرد از ایمان خارج شود، دیگر مصداق حکم حرمت ریختن آبروی مؤمن نمی‌شود.

ریختن آبروی محتال و شهادت‌دهنده به دروغ جایز است

رییس قرارگاه فرهنگی عمار گفت: اگر فرد جرمی، مانند قتل خطایی و لئام انجام دهد که او را از مصداق مؤمن شدن بیرون نبرد، برای اعلام جرم فرد نیاز به دلیل خاص است.

وی به این دلایل خاص اشاره کرد و افزود: ریختن آبروی فردی که شهادت دروغ می‌دهد در روایات بر اساس سند صحیح جایز دانسته شده است، مورد دیگر محرمی است که در طواف خانه خدا، و سعی میان صفا و مروه، پرنده‌ای را سر ببرد که او نیز باید به مردم معرفی شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین طائب اظهار داشت: مورد دیگر که ریختن آبروی مومن جایز دانسته شده فرد محتال به معنای حیله‌ورز و کلاه‌بردار است.

وی بیان کرد: در این موضوع فتوای شیخ طوسی و شیخ مفید متفاوت است، مرحوم مفید بازدارندگی فرد حیله‌ورز را حد مجازات وی دانسته است، همچنین از نظر شیخ مفید این مجازات باید سبب بازداشته شدن مردم از ارتباط تجاری با وی شود.

وی ادامه داد: شیخ طوسی بیان می‌کند که اگر کسی کاری مانند جعل سند کرد باید مجازات فرد را پیش چشم مردم انجام داد تا مردم گرایش به انجام کار نیابند و از انجام جعل سند بازداشته شوند.

ریختن آبروی فرد تدلیس‌کننده جایز است

استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: کسانی که اکنون در قله‌های مفاسد اقتصادی هستند، بر اساس فتوای شیخ مفید باید آنها را به مردم معرفی کرد و در صدا و سیما نشان داد تا مردم با آنها ارتباط تجاری برقرار نکنند.

وی با اشاره به این‌که مفلّس مورد دیگری است که اجازه ریختن آبروی وی داده شده است، خاطرنشان کرد: مفلّس کسی است که ورشکستگی او برای حاکم ثابت شده و اموال او برای پرداخت قرض‌ها در اختیار حاکم قرار داده شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین طائب اظهار داشت: مورد دیگری که اجازه ریختن آبروی وی داده شده است مدلّس است، به این معنا که او فردی است که در اموال مردم تدلیس(فریب طرف معامله) می‌کند.

وی با اشاره به این که اگر کسی دیگران را رمی به زنا کرد و قاذف بود ریختن آبروی او جایز است، بیان داشت: قواد یا کسی که واسطه فحشا مرد با مرد یا زن با زن می‌شود نیز باید در منطقه خود معرفی شود.

رییس قرارگاه فرهنگی عمار با بیان این‌که لعان یعنی مردی که به همسر خود نسبت فحشا می‌دهد بیان کرد: ریختن آبروی چنین مردی جایز است، حضور شهود برای لعان سبب ریختن آبرو می‌شود اما در فقه به جایز بودن ریختن آبروی این فرد اشاره شده است.

ریختن آبرو فرد ذمّی رمی‌کننده به زنا جایز است

وی گفت: فرد ذمّی که مسلمانی را رمی به زنا می‌کند، ریختن آبروی او جایز دانسته شده است، برای مواردی که ذکر شد، روایاتی وجود دارد اما در برخی مواقع نیز ارنداع و بازدارندگی دلیل جایز شمردن آبروی مؤمن است.

حجت‌الاسلام والمسلمین طائب ابراز داشت: رادعیت دلیل خوبی است، اما به ظاهر برخی فقها از تزاحم لزوم حفظ آبروی مؤمن با رادعیت بی‌خبر بوده‌اند، از ادله اجرای حدود استفاده می‌شود که ریختن آبرو از بازدارندگی دیگران استفاده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: از تزاحم رادعیت و حرمت ریختن آبروی مؤمن، اطلاق حرمت ریختن آبرو در بیان جرائم به هم می‌خورد، یعنی این‌طور نیست که علی‌الاطلاق حرام باشد، اما اصل‌ بر حرمت است.
استاد عالی حوزه علمیه قم بیان کرد: باید از طرفی جرایم را بیان کرد تا دیگران مرتکب نشوند، و از سوی دیگر باید آبروی مؤمن حفظ شود، در این‌جا تزاحم به وجود می‌آید، در موارد تزاحم وظیفه رعایت اهم است.

وی با اشاره به این‌که در جرایم سنگین بیت‌المالی به سهولت نمی‌توان گفت که خبرگزاری‌ها نمی‌توانند آبروی متهمان مالی را بریزند، اظهار داشت: نمی‌توان گفت که نباید تصویر آنان را نشان داد، جدای این‌که در برخی از این امور می‌توان گفت آنان از دایراه ایمان بیرون رفته‌اند و دیگر نمی‌توان گفت که مؤمن هستند.