به گزارش 598 به نقل از فارس، اندیشکده آلمانی «علوم و سیاست» در مقالهای به قلم «والتر پوسچ» به تحلیل سخنان رهبر معظم انقلاب در جمع کارکنان نیروی هوایی میپردازد.
* ژست دیپلماتیک «بایدن»
«جو بایدن» معاون رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس امنیتی مونیخ با مطرح نمودن موضوع مذاکرات مستقیم تهران-واشنگتن، همگان را شگفتزده کرد. صالحی، وزیر امور خارجه ایران که در این کنفرانس حضور داشت، محترمانه پیشنهاد وی را رد کرد.
* رد موضوع گفتگو با آمریکا
آیتالله سید علی خامنهای، در سخنرانی سالانه خود در جمع کارکنان نیروی هوایی ایران، به صحبت در این مورد پرداخت. رسانههای غربی، سخنان وی را پاسخی منفی به درخواست مذاکرات و سرزنش بیادبانه و غیر ضروری «بایدن» دانستند. بررسی دقیقتر سخنان آیتالله خامنهای، ابعاد دیگری را آشکار میسازد.
* جهش دیپلماتیک رو به جلو وجود ندارد
بحث را با بدیعیات آغاز میکنیم، آیتالله خامنهای، این سخنان را در حالی بیان کردند که کشور زیر فشار بینالمللی شدید قرار دارد، نارضایتیهای اجتماعی در حال افزایش است و دستهبندی فرقهای در میان سیاسیون در حال گسترش است. از این رو، وی باید سخنان خود را به گونهای تنظیم کند که باعث برتری حزبی بر حزب دیگر نشود. با توجه به شرایط موجود و درگیریهای داخلی، نمیتوان انتظار جهش دیپلماتیک رو به جلو را داشت.
* رد سیاست چماق و هویج
در بهار سال 2009، آیت الله خامنهای به تبریک نوروزی اوباما پاسخ داد و عادی سازی روابط با آمریکا را منوط به رفتار کاخسفید و منافع ملی تهران دانست. چهار سال پس از این موضوع، رهبر انقلاب در پاسخ غیر مستقیم به سخنان «بایدن»، سیاست مذاکره و تهدید را مردود دانست. وی در سخنانی طعنهآمیز نسبت به صالحی وزیر امور خارجه، خود را انقلابی نامید و گفت که دیپلمات نیست و تنها شفافسازی اهمیت دارد. وی شفافیت در مورد نیات آمریکا در قبال ایران را همان انتظارات ملت ایران عنوان کرد و گفت: «یا مذاکره کنید یا شلیک». آیا این سخنان را میتوان پاسخ منفی به درخواست مذاکره آمریکا دانست؟
* آیتالله خامنهای اعتماد به نفس را لازمه پیشرفت دانست
به باور آیتالله خامنهای پیش شرط آمریکا برای مذاکره این است که ایران استقلال، سیاست خارجی مستقل و پیشرفتهای علمی خود را کنار بگذارد. این دیدگاه رهبر انقلاب به دیدگاه وی در سال 2009، شباهت دارد. دستاوردها و پیشرفتهای تکنولوژیک انقلاب برای ایشان ارزش فراوانی دارند. رهبر معظم انقلاب به ساخت و نگهداری تجهیزات توسط پرسنل نیروی هوایی افتخار میکند و بر لزوم داشتن اعتماد به نفس تاکید کرد. قضاوت در مورد توجیهپذیری اعتماد به نفسی که رهبر معظم انقلاب از آن صحبت میکند، بر عهده ناظران است. این موضوع زمانی که پیشرفتهای نظامی ایران را با سلاحهای آمریکایی مستقر در منطقه مقایسه میکنیم، خود را بهتر نشان میدهد (بهتر میتوان قضاوت کرد).
* بصیرت رهبر معظم انقلاب
آیتالله خامنهای در خروج از بحران، خوب عمل میکند. شرایط کنونی سوریه برای ایران فاجعهآمیز است. اما این موضوع که برخی از شبکههای تروریستی القاعده بیشتر ضد آمریکایی هستند تا ضد ایرانی و ضد اسد، حقیقت دارد. ممکن است، این موضوع در دراز مدت به چالشی برای آمریکا بدل شود. زمان در موضوع هستهای ایران اهمیت زیادی دارد. از سوی دیگر، زمان در افغانستان نقش مهمی را ایفا میکند. با فرا رسیدن 1 ژانویه 2015، شاهد بازگشت اوضاع به پیش از دوران اشغال هندوکش و اتحاد قدیمی ایران، روسیه و هند بر ضد طالبان خواهیم بود. این موضوع سبب خواهد شد تا موضع هند نسبت به برنامه هستهای ایران به موضع این کشور در سال 2008 (پیش از توافق هستهای با آمریکا) و کشورهای عضو جنبش عدم تعهد نزدیک شود. گفتنی است، اکثر کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، ایران را پایبند به معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای دانسته و از این کشور حمایت میکنند. به عبارت دیگر موضوع چیزی بیش از احساسات ضد امپریالیستی است. از این رو، آیتالله خامنهای بر این باور است که زمان بیشتر به نفع ایران است تا آمریکا.
* رد افراطیگری از سوی رهبر ایران
سخنان آیتالله خامنهای از جنبه دیگری نیز، اهمیت دارد. رهبر معظم انقلاب مداخله آمریکا در امور داخلی ایران مانند حوادث پس از انتخابات سال 2009، جاسوسی و موارد دیگر را مورد انتقاد قرار داد. اما در ادامه، سرنوشت دکتر محمد مصدق، اولین رئیس جمهور ایران که از طریق برگزاری انتخابات دموکراتیک به قدرت رسید را یادآور شد. رهبر انقلاب این پرسش (استفهام انکاری) را مطرح میسازد که حاصل حمایت وی [مصدق] از آمریکا چه بود. آیتالله خامنهای در ادامه سیا را به حمایت مالی از اراذل و اوباش متهم کرد. سخنان آیت الله خامنهای در مورد فدائیان اسلام صحت دارد. این گروه مسئول تعدادی از ترورهای دهههای 1940 و 1950 میباشد. با توجه به نزدیکی ایدئولوژی بسیج (نیروی داوطلب عظیم ایران) و متحدانش مانند انصار حزبالله به فدائیان اسلام تا آیتالله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی، این توضیحات جالب است. گفتنی است، در میان کسانی که خواستار خونریزی بیشتر در حوادث سال (جنبش حمایت از دموکراسی)2009 بودند، تعدادی از اعضای فدائیان اسلام دیده میشدند. این افراد از انقلاب جهانی اسلامی دائمی حمایت میکنند و در اصل با عادیسازی روابط با آمریکا مخالف هستند. با وجود اینکه این افراد سخنان رهبر معظم انقلاب را ضد آمریکایی تعبیر میکنند (به عنوان مثال در روزنامه کیهان)، آیت الله خامنهای از مواضع افراطی آنان حمایت نمیکند.
* کلام آخر
سخنان آیتالله خامنهای از سه جنبه اهمیت دارد:
1) مخالفت آیتالله خامنهای با مذاکرات تحت تهدید و فشار از تجربیات تاریخی نشأت میگیرد تا ایدئولوژی؛
2) از جنبه ایدئولوژیکی، رهبر ایران به پاتریوتیزم و ناسیونالیسم و منافع ملی اهمیت میدهد، نه اسلام سیاسی؛
3) آیتالله خامنهای خصومت ایران و آمریکا را ناشی از تضاد منافع میداند. ایدئولوژی در جایگاه دوم قرار دارد.
به عبارت دیگر، آیتالله خامنهای درخواست مذاکره آمریکا را تایید یا تکذیب نکرده است. کسانی که انتظار گام نخست از سوی رهبر انقلاب را داشتند، نومید خواهند شد.