گفتگو با استاد گنجی درباره روضه خوانی در منبرها(۱)
گریه بر سیدالشهدا خون و مایه ی حیات جامعه ی اسلامی و مخصوصاً جامعه شیعی است. اگر گره و روضه را از شیعه بگیریم چه جای آن را پر خواهد کرد؟ این گریه چه اثری در رشد و فردی و اجتماعی دارد؟ مقاتل مناسب برای روضه خوانی چیست؟ آیا فقط باید بر مقاتل تکیه کرد یا باید مقاتل را با شعر و فن روضه خوانی همراه کرد و به مخاطب و مستمع عرضه کرد؟ مستحب ترین کار مکتب اسلامی چیست؟
سرویس اندیشه دینی پایگاه 598/ گریه بر سیدالشهدا خون و مایه ی حیات جامعه ی اسلامی و مخصوصاً جامعه شیعی است. اگر گره و روضه را از شیعه بگیریم چه جای آن را پر خواهد کرد؟ این گریه چه اثری در رشد و فردی و اجتماعی دارد؟ مقاتل مناسب برای روضه خوانی چیست؟ آیا فقط باید بر مقاتل تکیه کرد یا باید مقاتل را با شعر و فن روضه خوانی همراه کرد و به مخاطب و مستمع عرضه کرد؟ مستحب ترین کار مکتب اسلامی چیست؟ اینها سؤالاتی است که در بخش نخست گفتگوی تفصیلی با خطیب توانمند و استاد حوزه علمیه قم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسین گنجی بحث و بررسی شده است.
جناب استاد گنجی لطفاً معرفی کوتاهی از خودتان بفرمائید؟
بنده از سال 50 وارد حوزه علمیه ی قم شدم و در مدرسه آیت الله گلپایگانی مشغول درس خواندن شدم و در سال دوم طلبگی در همان هم مدرسه مشغول تدریس شدم. الان هم در حوزه ی علمیه ی قم دو بحث دارم. یکی بحث امام شناسی در مؤسسه آیت الله بروجردی معروف به مدرسه خان و بعدازظهر هم درس تفسیر دارد. در سنگر منبر هم مشغولم و منبر می روم. البته در ایام تعطیل به شهرستان ها می روم و در آنجا منبر می روم.
روضه و گریه بر مصائب کربلا از کی شروع شده است؟
اگر دقیق این تاریخ را مورد توجه قرار دهیم، از نگاه احادیث و روایت صحیح و درست که هیچ گاه قابل خدشه نیست به این نتیجه می رسیم که این روضه از دیرباز یعنی قبل از خلقت و آفرینش انبیا شروع شده است. حضرت آدم اولین شخصی است که پای روضه ی جبرئیل امین نشسته و جبرئیل امین روضه ی تشنگی اباعبدالله را برای حضرت آمده خوانده و حضرت آمد هم گریه کرد و قبل و دلش شکسته شد. خدای منان در شب معراج روضه ی حضرت اباعبدالله (ع) و روضه ی مظلومیت حضرت زهرا و روضه ی مظلومیت اهل بیت علیهم السلام را برای حبیبش پیامبر ختمی مرتبت خواندند. انبیا همه در کلاس روضه ی کربلا و مظلومیت حضرت نشسته اند. مثل حضرت نوح، حضرت موسی و انبیا سلف. لذا این روضه یک قدمت عظیم و بزرگ و مهمی دارد که یک مقدار از این تاریخ را مرحوم شیخ عبدالله بحرانی شاگرد برجسته ی علامه ی مجلسی در کتاب اوالم در مجلدی که مربوط به حضرت سیدالشهدا آورده است.
مرحوم شیخ جعفر شوشتری صاحب کتاب الخصائص الحسینیه که ترجمه های گوناگونی دارد در مورد این قضیه تحقیق کرده است و مطالب زیبایی را جمع آوری کرده است. حضرت رسول الله، امیرالمؤمنین، امام حسین (ع)، حضرات اهل بیت و حضرت زهرای اطهر قبل از جریان کربلا این روضه را خوانده اند و گریه کرده اند. لذا از حضرت تعبیر یا به عبره کل مومن می کردند. ای اشک چشم هر انسان مومن. اگر ما بخواهیم مفصل در این رابطه تحقیقاتی داشته باشیم کتاب بسیار زیبا و جالب و عمیق با پاسخ به همه ی شبهات توسط حضرت آیت الله میرجهانی نوشته شده و بسیار مفید است. نام این کتاب فضیلت البکاء للحسین است. حدود 500 صفحه است. مبسوط و گسترده وارد این بحث گریه و روضه شده است.
نقش روضه و گریه در زنده نگه داشتن عاشورا و ارزش های عاشورایی چیست؟
من یک جمله از حضرت امام خمینی (ره) بگویم که ایشان فرمودند ما هرچه داریم از محرم داریم. ما هرچه داریم از گریستن بر حضرت اباعبدالله (ع) داریم. به راستی این واقعیتی است که قابل انکار نیست. شما ببینید چرا انگلیس در برابر روضه خوانی و دسته های عزاداری اینقدر حساس بوده و به رضاخان دستور داد که جلوی این مجالس عزاداری را بگیرد؟ انگلیس می دانست با داشتن کربلا و روضه خوانی برای ابی عبدالله الحسین شیعه زنده می شود. شیعه حیات ویژه و خاصی پیدا می کند و پیر استعمار نمی تواند به اهداف شوم و ننگین خودش برسد. این ها آمدند روضه خوانی را تعطیل کردند. متوکل عباسی 14 مرتبه برای تخریب قبر منور امام حسین (ع) حمله کرد. چرا حکام جور این همه نسبت به کربلا حساس بودند؟ نسبت به روضه و گریه حساس بودند؟ معلوم می شود این گریه اکسیر اعظم و کیمیایی است و یک رمز و راز حیات واتصال بین انسان ها و بین کربلاست. من یک نکته ی ظریف را عنوان کنم. حضرت سیدالشهدا فرمودند انا قتیل العبره. چرا انا قتیل العبره؟ العبره با بکاء تفاوتش چیست؟ اولا این گریه ها از قلب برمی خیزد و بر چشم جاری می شود. ثانیا تاین گریه هاست که ما را از نفس اماره عبور می دهد. ما را از موانع و شیاطین عبور می دهد. مارا از همه ی جنایت ها عبور می دهد. ما را به مقصدی عالی و مقصدی اعلی می رساند. تفاوت شیعه با غیرشیعه در همین گریستن و گریه کردن است. ما حقیقت گریه را نمی دانیم. که گاهی بعضی ها اشکال می گیرند و می گویند گریه ی تنها کافی نیست. هرچه داریم از همین گریه هاست. چگونه می گویند گریه ی تنها کافی نیست؟
این گریه ها تغییر، تحول و دگرگونی در وجود ما ایجاد می کند. ما روایات اهل بیت را ببینیم. امام صادق چه دعاهای اتصال به اهل بیت و معارف را دارد. اما برای چه کسانی؟ برای آنان که بر سیدالشهدا جزع و فزع می کنند. آنان که گریه می کنند. وقتی من برای حضرت گریه کردم خود امام صادق این همه دعا فرمودند. تمامش شامل حال من می شود و من مشمول دعاهای امام صادق و حضرات معصومین هستم. انسان احادیث و روایات را نگاه می کند. خود دعای امام معصوم کارساز است. مرا تغییر می دهد و دگرگون می کند. چه بسیار افرادی که با همین گریه ها، همین ناله ها و فریادها به مانند رسول ترک ها و کل احمدها و امثال این ها تغییر پیدا کردند. گریه بر امام حسین (ع) تبدیل کننده است. اولئک یبدل الله السیئات بالحسنات. گاهی بدی ها تبدیل به حسنات می شود و رذائل اخلاقی به فضائل اخلاقی تبدیل می شود. گاهی خود انسان دگرگون می شود. به یک بزرگی گفتند شما چگونه این همه تغییر و تحول پیدا کردید؟ گفتم من اخلاق و منشم سگی بود. مدتی در نمکزار کربلا و نمکزار امام حسین (ع) قرار گرفتم و به این طیبی و پاکی رسیدم. این گریه رمز اتصال به امام حسین (ع) است.
من یک روایت را برای شما می خوانم. این روایت غوغاست. در کتاب کامل الزیارات ابن مقولویه که تمام روایات آن مستند است و هیچ خدشه ای بر هیچ یک از روایات آن وجود ندارد یک روایت یک صفحه ای است که من یک جمله اش را می گویم. شما هیچ جایی پیدا نمی کنید اگر کسی نماز بخواند حق اهل بیت را ادا کرده است. بله یک میلیاردم آن را ادا کرده است. روزه بگیرد یک میلیاردم حق اهل بیت را ادا کرده است.ولکن امام صادق فرموند: فان من بکی علی الحسین فقدادا حقنا. هرکه بر امام حسین (ع) بگرید کل حق ما را ادا کرده است. نه بعضی از حقوق مارا. با این گریه شما به نماز می رسید. با این گریه شما به بندگی می رسید. با این گریه شما به عزت می رسید. با این گریه شما به اخلاق می رسید. با این گریه شما به اهل بیت می رسید. با این گریه شما به اخلاق می رسید. در همان حدیث و روایت داریم که هر که بر امام حسین (ع) بگرید فقد وصل رسول الله. یعنی به پیغمبر وصل می شود. وصل به حضرت زهرا می شود. وصل به امیرالمومنین می شود. فقد سر رسول الله و سر فاطمه امنا. این شخص که گریه می کند رسول الله و حضرت زهرا را خوشحال می کند. من از شما می پرسم کسی که وصل به پیغبر شد آیا به سر حد کمال نرسیده است؟ کسی که حضرت زهرا و اهل بیت را شادمان می کند آیا موردِ عنایت ویژه قرار نمی گیرد؟
گریه را کم ندانیم. این دُر است و یک دُر نایاب و دُر بی نظیر و بی بدیل است. لذا حضرت ولی الله الاعظم در زیارت ناحیه ی مقدسه می فرماید: صبحگاهان و شامگاهان بر تو گریه می کنم و به جای گریستن خون می گریم. این چه عظمتی بوده و این گریه چیست که این همه فضائل و کمالات را به وجود می آورد؟ در کتاب راز و رمز کربلا این ها را بسط داده ایم که گریستن چه جایگاهی مهمی دارد.
این نکته را عرض کنم که هرچیزی حد و مرزی دارد. اما گریستن بر امام حسین (ع) نه اندازه دارد و نه اجر و ثواب و منزلتش اندازه دارد. آدم شب و روز گریه کند. آنقدر گریه کند تا بمیرد. امام العارفین امام زین العابدین حدود 35 سال بعد از واقعه ی کربلا شب و روز گریه می کردند. آب می دیدند، اسیر می دیدند شهید می دیدند غریب می دیدند گریه می کردند. یکی از خادمان حضرت می گوید: آیا هنوز زمانش نرسیده است که دیگر گریه نکنید؟ حضرت فرمود آرام بگیر. جا دارد آنقدر گریه کنم تا بمیرم. هرچیزی حدی دارد اما گریه بر سیدالشهدا حد ندارد. اجر و ثوابش نیز اندازه ندارد. جز خدای منان کسی فضیلت اشک و گریه را نمی داند. مرحوم آیت الله شاهرودی بزرگ، حاشیه ای زده بر عروه الوثقی در این باب که اگر کسی در نماز گریه کند آیا نمازش باطل است؟ ما سه نوع گریه داریم. گریه ی اول به خاطر دنیا و امور دنیوی است که قطعا نماز را باطل می کند. دوم گریه برای ترس از خدا و عظمت باری تعالی است که نماز را باطل نمی کند. سوم گریه بر سیدالشهداست که این گریه هم نماز را باطل نمی کند. این مرجع عظیم الشان که خدا روحش را شاد کند می گوید مقرب ترین وسیله ی الی الله گریستن بر امام حسین (ع) است. چگونه چیزی که مقرب ترین وسیله است موجب بطلان نماز می شود؟ نماز را قبول قرار می دهد. بنده تعبیرم این است نماز را ده موتوره می کند و او را به معراج می برد و در نزد حق مورد قبولی و پذیرش قرار می دهد.
اگر ما بخواهیم روضه را گسترش دهیم باید بر شعر متمرکز شویم یا مقاتل؟ به بیان دیگر شعر اصالت دارد یا مقتل؟
در این رابطه بگویم که بعضی ها روضه هایی را از خودشان در می آورند. ما آنها را قبول نداریم. بعضی ها هم از این طرف افتاده اند که روضه باید سند قرص و محکم داشته باشد. روضه چنین و چنان باشد. تمام روضه ها را زیر سؤال می برند. این هم خلاف انصاف است. محوم علامه ی نراقی این شخصیت بزرگوار کتابی دارد به نام محرق القلوب. اخیراً چاپ شده است. مقدمات بسیار زیبایی دارد. یکی از این مقدمات این است که می فرماید روایتی که سندش هم ضعیف باشد و در باب ثواب آمده که سندش ضعیف است. اگر کسی به آن روایت عمل بکند هیچ ایراد ندارد. ایشان می فرماید مقتل خوانی با احادیث ضعیفه هم باشد ایرادی ندارد. اگر یک روایت در یک مقتل ضعیف آمده و خوانده شده است ایرادی ندارد. از این قبیل روضه ها را بزرگان ما می خواندند. آنقدرها وسواس به خرج نمی داندند که بسیاری از روضه ها را زیر سؤال ببرند. چه بسیار زیباست گویندگان ما و ماد حین اهل بیت علیهم السلام روضه که می خواندند یک عبارت از مقتل انتخاب کنند. چون مقاتل هم عبارت های بسیار زیبایی دارد. مقاتل و کتاب هایی نظیر محرق القلوب نراقی، لهوف علی قتل الطفوف سید بن طاووس و امثال این مقاتل بسیار خوب بوده و مداح می تواند یک عبارت عربی را انتخاب کند. در آن عربی آثاری است که در فارسی اش آن اثربخشی وجود ندارد. آن متن عربی را انتخاب کرده بخواند ترجمه کند و در کنار آن اشعار زیبا را بخواند. مخصوصاً برای فارسی زبانان انسان با شعر روضه بخواند. حضرات معصومین برای شعرا جوایز عظیمی قائل بودند. شعرا جایگاه بس عظیم و بزرگی دارند.
لذا در قالب اشعار و در قالب مقتل خوانی یک حالت جمع الجمعی بسیار خوب است. باید بین مقتل و اشعار یک تعادلی برقرار باشد که این بسیار مناسب است. معالی السبطین حائری مازندرانی بسیار زیباست. ما چگونه روضه بخوانیم، چگونه مقدمه چینی کنیم؟ اگر این معالی السبطین را افراد مطالعه کنند یک مرجع کامل برای روضه خوانی و مقتل خوانی است.
ادامه دارد ...
جناب استاد گنجی لطفاً معرفی کوتاهی از خودتان بفرمائید؟
بنده از سال 50 وارد حوزه علمیه ی قم شدم و در مدرسه آیت الله گلپایگانی مشغول درس خواندن شدم و در سال دوم طلبگی در همان هم مدرسه مشغول تدریس شدم. الان هم در حوزه ی علمیه ی قم دو بحث دارم. یکی بحث امام شناسی در مؤسسه آیت الله بروجردی معروف به مدرسه خان و بعدازظهر هم درس تفسیر دارد. در سنگر منبر هم مشغولم و منبر می روم. البته در ایام تعطیل به شهرستان ها می روم و در آنجا منبر می روم.
روضه و گریه بر مصائب کربلا از کی شروع شده است؟
اگر دقیق این تاریخ را مورد توجه قرار دهیم، از نگاه احادیث و روایت صحیح و درست که هیچ گاه قابل خدشه نیست به این نتیجه می رسیم که این روضه از دیرباز یعنی قبل از خلقت و آفرینش انبیا شروع شده است. حضرت آدم اولین شخصی است که پای روضه ی جبرئیل امین نشسته و جبرئیل امین روضه ی تشنگی اباعبدالله را برای حضرت آمده خوانده و حضرت آمد هم گریه کرد و قبل و دلش شکسته شد. خدای منان در شب معراج روضه ی حضرت اباعبدالله (ع) و روضه ی مظلومیت حضرت زهرا و روضه ی مظلومیت اهل بیت علیهم السلام را برای حبیبش پیامبر ختمی مرتبت خواندند. انبیا همه در کلاس روضه ی کربلا و مظلومیت حضرت نشسته اند. مثل حضرت نوح، حضرت موسی و انبیا سلف. لذا این روضه یک قدمت عظیم و بزرگ و مهمی دارد که یک مقدار از این تاریخ را مرحوم شیخ عبدالله بحرانی شاگرد برجسته ی علامه ی مجلسی در کتاب اوالم در مجلدی که مربوط به حضرت سیدالشهدا آورده است.
مرحوم شیخ جعفر شوشتری صاحب کتاب الخصائص الحسینیه که ترجمه های گوناگونی دارد در مورد این قضیه تحقیق کرده است و مطالب زیبایی را جمع آوری کرده است. حضرت رسول الله، امیرالمؤمنین، امام حسین (ع)، حضرات اهل بیت و حضرت زهرای اطهر قبل از جریان کربلا این روضه را خوانده اند و گریه کرده اند. لذا از حضرت تعبیر یا به عبره کل مومن می کردند. ای اشک چشم هر انسان مومن. اگر ما بخواهیم مفصل در این رابطه تحقیقاتی داشته باشیم کتاب بسیار زیبا و جالب و عمیق با پاسخ به همه ی شبهات توسط حضرت آیت الله میرجهانی نوشته شده و بسیار مفید است. نام این کتاب فضیلت البکاء للحسین است. حدود 500 صفحه است. مبسوط و گسترده وارد این بحث گریه و روضه شده است.
نقش روضه و گریه در زنده نگه داشتن عاشورا و ارزش های عاشورایی چیست؟
من یک جمله از حضرت امام خمینی (ره) بگویم که ایشان فرمودند ما هرچه داریم از محرم داریم. ما هرچه داریم از گریستن بر حضرت اباعبدالله (ع) داریم. به راستی این واقعیتی است که قابل انکار نیست. شما ببینید چرا انگلیس در برابر روضه خوانی و دسته های عزاداری اینقدر حساس بوده و به رضاخان دستور داد که جلوی این مجالس عزاداری را بگیرد؟ انگلیس می دانست با داشتن کربلا و روضه خوانی برای ابی عبدالله الحسین شیعه زنده می شود. شیعه حیات ویژه و خاصی پیدا می کند و پیر استعمار نمی تواند به اهداف شوم و ننگین خودش برسد. این ها آمدند روضه خوانی را تعطیل کردند. متوکل عباسی 14 مرتبه برای تخریب قبر منور امام حسین (ع) حمله کرد. چرا حکام جور این همه نسبت به کربلا حساس بودند؟ نسبت به روضه و گریه حساس بودند؟ معلوم می شود این گریه اکسیر اعظم و کیمیایی است و یک رمز و راز حیات واتصال بین انسان ها و بین کربلاست. من یک نکته ی ظریف را عنوان کنم. حضرت سیدالشهدا فرمودند انا قتیل العبره. چرا انا قتیل العبره؟ العبره با بکاء تفاوتش چیست؟ اولا این گریه ها از قلب برمی خیزد و بر چشم جاری می شود. ثانیا تاین گریه هاست که ما را از نفس اماره عبور می دهد. ما را از موانع و شیاطین عبور می دهد. مارا از همه ی جنایت ها عبور می دهد. ما را به مقصدی عالی و مقصدی اعلی می رساند. تفاوت شیعه با غیرشیعه در همین گریستن و گریه کردن است. ما حقیقت گریه را نمی دانیم. که گاهی بعضی ها اشکال می گیرند و می گویند گریه ی تنها کافی نیست. هرچه داریم از همین گریه هاست. چگونه می گویند گریه ی تنها کافی نیست؟
این گریه ها تغییر، تحول و دگرگونی در وجود ما ایجاد می کند. ما روایات اهل بیت را ببینیم. امام صادق چه دعاهای اتصال به اهل بیت و معارف را دارد. اما برای چه کسانی؟ برای آنان که بر سیدالشهدا جزع و فزع می کنند. آنان که گریه می کنند. وقتی من برای حضرت گریه کردم خود امام صادق این همه دعا فرمودند. تمامش شامل حال من می شود و من مشمول دعاهای امام صادق و حضرات معصومین هستم. انسان احادیث و روایات را نگاه می کند. خود دعای امام معصوم کارساز است. مرا تغییر می دهد و دگرگون می کند. چه بسیار افرادی که با همین گریه ها، همین ناله ها و فریادها به مانند رسول ترک ها و کل احمدها و امثال این ها تغییر پیدا کردند. گریه بر امام حسین (ع) تبدیل کننده است. اولئک یبدل الله السیئات بالحسنات. گاهی بدی ها تبدیل به حسنات می شود و رذائل اخلاقی به فضائل اخلاقی تبدیل می شود. گاهی خود انسان دگرگون می شود. به یک بزرگی گفتند شما چگونه این همه تغییر و تحول پیدا کردید؟ گفتم من اخلاق و منشم سگی بود. مدتی در نمکزار کربلا و نمکزار امام حسین (ع) قرار گرفتم و به این طیبی و پاکی رسیدم. این گریه رمز اتصال به امام حسین (ع) است.
من یک روایت را برای شما می خوانم. این روایت غوغاست. در کتاب کامل الزیارات ابن مقولویه که تمام روایات آن مستند است و هیچ خدشه ای بر هیچ یک از روایات آن وجود ندارد یک روایت یک صفحه ای است که من یک جمله اش را می گویم. شما هیچ جایی پیدا نمی کنید اگر کسی نماز بخواند حق اهل بیت را ادا کرده است. بله یک میلیاردم آن را ادا کرده است. روزه بگیرد یک میلیاردم حق اهل بیت را ادا کرده است.ولکن امام صادق فرموند: فان من بکی علی الحسین فقدادا حقنا. هرکه بر امام حسین (ع) بگرید کل حق ما را ادا کرده است. نه بعضی از حقوق مارا. با این گریه شما به نماز می رسید. با این گریه شما به بندگی می رسید. با این گریه شما به عزت می رسید. با این گریه شما به اخلاق می رسید. با این گریه شما به اهل بیت می رسید. با این گریه شما به اخلاق می رسید. در همان حدیث و روایت داریم که هر که بر امام حسین (ع) بگرید فقد وصل رسول الله. یعنی به پیغمبر وصل می شود. وصل به حضرت زهرا می شود. وصل به امیرالمومنین می شود. فقد سر رسول الله و سر فاطمه امنا. این شخص که گریه می کند رسول الله و حضرت زهرا را خوشحال می کند. من از شما می پرسم کسی که وصل به پیغبر شد آیا به سر حد کمال نرسیده است؟ کسی که حضرت زهرا و اهل بیت را شادمان می کند آیا موردِ عنایت ویژه قرار نمی گیرد؟
گریه را کم ندانیم. این دُر است و یک دُر نایاب و دُر بی نظیر و بی بدیل است. لذا حضرت ولی الله الاعظم در زیارت ناحیه ی مقدسه می فرماید: صبحگاهان و شامگاهان بر تو گریه می کنم و به جای گریستن خون می گریم. این چه عظمتی بوده و این گریه چیست که این همه فضائل و کمالات را به وجود می آورد؟ در کتاب راز و رمز کربلا این ها را بسط داده ایم که گریستن چه جایگاهی مهمی دارد.
این نکته را عرض کنم که هرچیزی حد و مرزی دارد. اما گریستن بر امام حسین (ع) نه اندازه دارد و نه اجر و ثواب و منزلتش اندازه دارد. آدم شب و روز گریه کند. آنقدر گریه کند تا بمیرد. امام العارفین امام زین العابدین حدود 35 سال بعد از واقعه ی کربلا شب و روز گریه می کردند. آب می دیدند، اسیر می دیدند شهید می دیدند غریب می دیدند گریه می کردند. یکی از خادمان حضرت می گوید: آیا هنوز زمانش نرسیده است که دیگر گریه نکنید؟ حضرت فرمود آرام بگیر. جا دارد آنقدر گریه کنم تا بمیرم. هرچیزی حدی دارد اما گریه بر سیدالشهدا حد ندارد. اجر و ثوابش نیز اندازه ندارد. جز خدای منان کسی فضیلت اشک و گریه را نمی داند. مرحوم آیت الله شاهرودی بزرگ، حاشیه ای زده بر عروه الوثقی در این باب که اگر کسی در نماز گریه کند آیا نمازش باطل است؟ ما سه نوع گریه داریم. گریه ی اول به خاطر دنیا و امور دنیوی است که قطعا نماز را باطل می کند. دوم گریه برای ترس از خدا و عظمت باری تعالی است که نماز را باطل نمی کند. سوم گریه بر سیدالشهداست که این گریه هم نماز را باطل نمی کند. این مرجع عظیم الشان که خدا روحش را شاد کند می گوید مقرب ترین وسیله ی الی الله گریستن بر امام حسین (ع) است. چگونه چیزی که مقرب ترین وسیله است موجب بطلان نماز می شود؟ نماز را قبول قرار می دهد. بنده تعبیرم این است نماز را ده موتوره می کند و او را به معراج می برد و در نزد حق مورد قبولی و پذیرش قرار می دهد.
اگر ما بخواهیم روضه را گسترش دهیم باید بر شعر متمرکز شویم یا مقاتل؟ به بیان دیگر شعر اصالت دارد یا مقتل؟
در این رابطه بگویم که بعضی ها روضه هایی را از خودشان در می آورند. ما آنها را قبول نداریم. بعضی ها هم از این طرف افتاده اند که روضه باید سند قرص و محکم داشته باشد. روضه چنین و چنان باشد. تمام روضه ها را زیر سؤال می برند. این هم خلاف انصاف است. محوم علامه ی نراقی این شخصیت بزرگوار کتابی دارد به نام محرق القلوب. اخیراً چاپ شده است. مقدمات بسیار زیبایی دارد. یکی از این مقدمات این است که می فرماید روایتی که سندش هم ضعیف باشد و در باب ثواب آمده که سندش ضعیف است. اگر کسی به آن روایت عمل بکند هیچ ایراد ندارد. ایشان می فرماید مقتل خوانی با احادیث ضعیفه هم باشد ایرادی ندارد. اگر یک روایت در یک مقتل ضعیف آمده و خوانده شده است ایرادی ندارد. از این قبیل روضه ها را بزرگان ما می خواندند. آنقدرها وسواس به خرج نمی داندند که بسیاری از روضه ها را زیر سؤال ببرند. چه بسیار زیباست گویندگان ما و ماد حین اهل بیت علیهم السلام روضه که می خواندند یک عبارت از مقتل انتخاب کنند. چون مقاتل هم عبارت های بسیار زیبایی دارد. مقاتل و کتاب هایی نظیر محرق القلوب نراقی، لهوف علی قتل الطفوف سید بن طاووس و امثال این مقاتل بسیار خوب بوده و مداح می تواند یک عبارت عربی را انتخاب کند. در آن عربی آثاری است که در فارسی اش آن اثربخشی وجود ندارد. آن متن عربی را انتخاب کرده بخواند ترجمه کند و در کنار آن اشعار زیبا را بخواند. مخصوصاً برای فارسی زبانان انسان با شعر روضه بخواند. حضرات معصومین برای شعرا جوایز عظیمی قائل بودند. شعرا جایگاه بس عظیم و بزرگی دارند.
لذا در قالب اشعار و در قالب مقتل خوانی یک حالت جمع الجمعی بسیار خوب است. باید بین مقتل و اشعار یک تعادلی برقرار باشد که این بسیار مناسب است. معالی السبطین حائری مازندرانی بسیار زیباست. ما چگونه روضه بخوانیم، چگونه مقدمه چینی کنیم؟ اگر این معالی السبطین را افراد مطالعه کنند یک مرجع کامل برای روضه خوانی و مقتل خوانی است.
ادامه دارد ...
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاح‌طلبان
نظرات بینندگان
ارسال نظرات
منيف
۱۲:۳۶ - ۱۲ دی ۱۳۹۱
با كمال احترام به اين استاد برزگوار؛ نسل امروز قدرت تجسم بالايي دارد و اگر در مقتل‌ها صحنه‌هاي غير واقع ترسيم شود براي آنها قابل هضم نخواهد بود. به قول ديگر شبهه افكني خواهد شد. باز با كمال احترام به گذشتگان، نوع نگاه امروز بواسطه رسانه‌ها فرسنگ‌ها با نسل قديم فاصله دارد...
پاسخ سیدرضا علوی
۱۵:۱۵ - ۱۲ دی ۱۳۹۱
سلام وقتی با منابع قوی می توان گریه کرد گریه با منابع ضعیف چه ثوابی دارد؟اهل بکا با همان نام حسین اشکشان جاری میشود گرم کردن منبر به هر وسیله ای خلاف است
لطفا به کتاب حماسه حسینی مراجعه کنید
پاسخ لطفا به کتاب حماسه حسینی مراجعه کنید
سید
۱۷:۰۶ - ۱۱ آذر ۱۳۹۳
نظرات استاد برای ما یقین آوراست و هیچ گونه شکی در آن نیست چون ایشان عارفند کامل در دین وعاملند خدا وند وجود ایشانرا برای اسلام ومسلمین نگهداری نماید بحق محمد وآل محمد وطول عمر عنایت بفرماید والبته گنج نهفته ای هستند که ما به عمق آن پی نمی بریم سید رضا جان اولادپیغمبر دست شما را میبوسم ولی باشناخت کامل هر هرفی را بزن دوست شما سید
پاسخ سید
۱۸:۲۷ - ۱۱ آذر ۱۳۹۳
نظرات استاد برای ما یقین آوراست و هیچ گونه شکی در آن نیست چون ایشان عارفند کامل در دین وعاملند خدا وند وجود ایشانرا برای اسلام ومسلمین نگهداری نماید بحق محمد وآل محمد وطول عمر عنایت بفرماید والبته گنج نهفته ای هستند که ما به عمق آن پی نمی بریم سید رضا جان اولادپیغمبر دست شما را میبوسم ولی باشناخت کامل هر حرفی را بزن دوست شما سید
پاسخ 
جدیدترین اخبار پربازدید ها
