شمشیرهای زیادی در تمدن‌های گوناگون در طول تاریخ ساخته شده‌اند اما تنها تعدادی از آنها در اذهان باقی مانده‌اند.
مشرق، شمشیرها از چند هزار سال پیش تا اواسط قرن بیستم در بسیاری از ارتش‌های جهان به عنوان یک سلاح اصلی یا ثانویه به کار می‌روند؛ یکی از نشانه‌های تمدن‌ها و دوره‌های معروف زمانی در هر دوره، سلاح‌های ساخته شده در آن دوره و خصوصاً شمشیرها بودند که امروزه با مطالعه آنها بسیاری از کارشناسان می‌توانند به بسیاری از حقایق در مورد آن دوره از تاریخ پی‌ببرند.
شمشیرهای زیادی در تمدن‌های گوناگون در طول تاریخ ساخته شده‌اند اما تنها تعدادی از آنها در اذهان باقی مانده‌اند که نوشته زیر، معرفی شمشیر معروف در طول تاریخ است.
*کاتانا؛ شمشیر سامورایی
حتماً اکثر ما تا به امروز حداقل یک فیلم سینمایی در مورد سامورایی‌ها تماشا کرده‌ایم؛ این جنگجویان دوران قرون وسطا در ژاپن به صورت سربازان مزدوری بودند که برای یک حاکم و یا فئودال نیرومند انجام وظیفه می‌کردند؛ سلاح اصلی آنها شمشیری به نام "کاتانا" بود که تا به امروز نیز برای مقاصدی همچون فروش به مجموعه داران یا تمرین‌های ورزشی تولید شده و از آن بهره گرفته می‌شود.
این شمشیر ژاپنی در طی پروسه‌ای خاص با ترکیب فولاد با کربن بالا و کربن پایین ساخته می‌شود؛ شمشیر‌سازان ژاپنی معمولاً برای ترکیب این دو گونه از فولاد آن را تا دمای 750 درجه سانتی گراد حرارت داده و سپس به صورت ناگهانی آن را به وسیله فرو کردن در آب سرد می‌کردند.
این تغییر ناگهانی دما باعث می‌شود تا فلز نهایی به دست آمده در عین داشتن قطری کم و سبکی بسیار مستحکم بوده و بنا بر نظر بسیاری از کارشناسان حتی از فولاد نیز محکمتر باشد؛ در این مرحله شمشیر ساز به وسیله سنگ جلا دهنده و به صورت دستی به ضربه زدن و شکل دادن شمشیر می‌پردازد؛ سپس بر اساس سفارش و نیاز مشتریان بر روی تیغه یا دسته آن حکاکی صورت می‌گرفت.
یک نکته در مورد این شمشیر که آن را به یکی از مرگبارترین سلاح‌ها در زمان خود بدل می‌کرد این بود که "کاتانا"ها با وجود اندازه تقریباً کوچک با طول تیغه‌ای در حدود 70 سانتی‌متر به علت طراحی مناسب و تیز بودن تیغه ابزاری مناسب برای قطع اندام انسان و کشتن نفر مقابل است؛ این گونه از شمشیرها از سال 1392 میلادی تا به امروز تولید می‌شوند.
با افول سامورایی‌ها در ژاپن، صنعت شمشیر سازی نیز در این کشور رو به افول رفت؛ اما جالب اینجاست که در زمان جنگ دوم جهانی بسیاری از افسران ژاپنی همچنان با شمشیرهایی به ماند "کاتانا" به میدان نبرد می‌رفتند.
این گونه‌های جدید از کاتانا ساده‌تر و ارزان‌تر و به وسیله ماشین آلات صنعتی ساخته شده و بر روی بدنه آن به جایی حکاکی‌های سنتی تنها شماره سریال حک می‌شده است.
تاکتیک‌های فراوانی در طول قرون اخیر برای استفاده از این گونه خاص از شمشیر اختراع شده است که در جنگ‌های بی‌شماری که در میان قبایل ژاپن دوران قرون وسطا در گرفته است به کمال رسیده‌اند؛ امروزه از این شمشیرها بیشتر برای نمایش و یا بعضی تمرینات خاص ورزشی مثل "کندو" بهره گرفته می‌شود.
*شمشیر عربی
باید قبل از هر مسئله دیگری به این نکته اشاره کرد که شمشیر نقش بسیار مهمی را در فرهنگ عربی چه دوران جاهلیت و چه پس از ظهور اسلام داشته است؛ اصولاً به دلیل شرایط خاص حاکم بر قبایل عرب در طول اعصار مختلف، شمشیر همیشه به عنوان وسیله‌ای برای دفاع از خود یا شرکت در جنگ‌های قبیله‌ای یا غزوات مورد استفاده قرار گرفته و در خانه و چادر اکثر اعراب حداقل یک قبضه شمشیر یافت می‌شد.
یکی از مهمترین مشخصه‌هایی که با اولین نگاه به یک شمشیر عربی نظر را به خود جلب می‌کند فرو رفتگی این شمشیرها در بخش تیغه است که در کنار وزن سبک اینگونه از شمشیرها را به انتخابی ایده‌آل برای سربازان پیاده و سواره نظام بدل می‌کرد.
در مقایسه با شمشیرهای اروپایی قرون وسطا که بسیار سنگین بوده و امکان استفاده با یک دست را نداشتند، شمشیرهای عربی از مزیت امکان استفاده با یک دست برخوردار بودند؛ این مسئله در زمانی حیاتی‌تر می‌شود که یک سرباز می‌توانست با دست دیگر خود یک سپر یا افسار اسب را در دست داشته باشد.
برخورد با این شمشیرها در زمان جنگ‌های صلیبی در قرون وسطا باعث شد تا اروپایی به استفاده از شمشیرهای بلند و سنگین وزن پایان داده و به سمت استفاده از شمشیرهای سبک‌تر با تیغه‌های کوتاه‌تر بروند؛ قبضه این شمشیرها نیز از مواد مختلفی مثل استخوان حیوانات، سنگ یا چوب ساخته می‌شود.
شمشیر سازان ایرانی نیز در طول سال‌های متمادی و خصوصاً پس از ورود اسلام به ایران از نمونه عربی الگوبرداری کرده و به تولید شمشیر پرداختند.
*خاندا؛ نابودگری از هندوستان
کشور هندوستان صاحب یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌ها در تاریخ بوده و در همین حال صنعت شمشیر سازی نیز از گذشته‌های بسیار دور در این تمدن رونق داشته است؛ اصطلاح "تیغ هندی" بارها در اشعار شعرای پارسی زبان آمده و بر اساس تعاریف موجود در زمان خود شمشیرهای هندی از جمله بهترین شمشیرها بودند.
"خاندا" گونه از شمشیرهای ساخت شده در شبه قاره هند است که قدمت آن به عصر آهن یعنی در حدود 600 سال قبل از میلاد حضرت عیسی (ع) باز می‌گردد؛ واژه "خاندا" در زبان سانسکریت به معنای "نابودگر" است؛ تیغه این شمشیر اصطلاحاً دو طرفه بوده که به این معناست که از هر دو سمت آن توانایی بریدن دارند.
در طول زمان شمشیر سازان هندی با افزایش پهنای تیغه "خاندا" توانان برش دادن آن را افزایش دادند؛ بر اساس نوشته‌های تاریخی این شمشیر در برابر زره‌های سبک به همراه پوشش چرمی روی آنها بسیار مؤثر بوده و می‌توانسته در آنها نفوذ کند.
به طور کلی تیغه این شمشیر از جنس فولاد بوده و طول تیغه آن معمولاً 90 سانتی‌متر است؛ این شمشیر به طور خواص توسط گروه‌های پیرو مذهب "سیک" در هندوستان مورد استفاده قرار می‌گرفته و جایگاه خاصی در میان این گروه مذهبی دارد؛ امروزه نیز تعداد زیادی از این شمشیرها در بین گروه‌های سیک به عنوان نمادی از مبارزات گذشته وجود دارد.
*"تاک" شمشیر بلند اروپایی
در بین قرن چهاردهم تا هفدهم میلادی اکثر سربازان در کشورهای اروپایی از شمشیرهای موسوم به "تاک" بهره می‌بردند؛ این شمشیرها به نسبت نمونه‌های شرقی بسیار بلند و سنگین وزن بوده و عمدتاً باید توسط دو دست به صورت همزمان مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
تنها تیغه این شمشیرها درطولی در حدود یک متر و 30 سانتی داشته و وزن آنها به صورت میانگین بین 4 تا 6 کیلوگرم بوده است؛ تیغه اینگونه از شمشیرها به صورت بسیار کوچک و تیز طراحی شده و هدف عمده از این گونه طراحی دادن قابلیت نفوذ به دورن زره‌های سنگین سربازان و سواره نظام زره پوش در اروپای آن روزگار بود. تا قبل از طراحی اینگونه از شمشیرها در اروپا شمشیرها نسل قبلی که از کنار تیز بودند کارایی خود را در برابر زره از دست داده بودند و به همین دلیل استفاده از سلاح‌هایی مثل گرز و تبر در بین ارتش‌های اروپایی رواج پیدا کرده بود.
اینگونه از شمشیرها در سرزمین‌هایی مثل لهستان، فرانسه، انگلستان و ایالت‌های آلمانی زبان آن دوره در قاره اروپا مورد استفاده قرار می‌گرفتند؛ با توجه به وزن سنگین و طول زیاد سربازان اروپایی برای حمل و استفاده از این شمشیر در اکثر اوقات با مشکل رو به رو می‌شدند.
به منظور مقابله با این مشکل شمشیر سازان اروپایی در ادامه از طول این شمشیر کاسته و البته کتب فراوانی در مورد نحوه استفاده از این شمشیر به زبان‌های مختلف اروپایی به رشته تحریر در آمد.
*گلادیوس، شمشیر سربازان رومی
امپراطوری روم برای قرن‌ها در قاره اروپا و بخش‌هایی از قاره آفریقا به عنوان قدرت مطلق شناخته می‌شد و به وسیله جنگ به گسترش امپراطوری خود می‌پرداخت؛ در طول سال‌های اولیه رشد و گسترش این امپراطوری اسلحه سازان با بهره‌گیری از تجربیات تمدن‌های گوناگون در بحث اسلحه‌سازی به ساخت شمشیری به نام "گلادیوس" برای سربازان پیاده خود اقدام کردند.
هدف از ساخت اینگونه از شمشیرها دادن توانایی قدرت مانور و وارد کردن ضربات سریع‌تر به دشمن در شرایط نبرد فاصله نزدیک در آن دروان بود؛ عمده درگیری‌های آن زمان در فواصل بسیار نزدیک رخ می‌داد؛ بسیاری از دشمنان رومی‌ها خصوصاً در قاره اروپا اقوام ژرمن یا گل بودند که به صورت نامنظم در جنگل‌ها یا مناطق کوهستان به جنگ‌های شبه پارتیزانی دست می‌زدند.
برای مقابله با این دشمن سربازان رومی به شمشیری کوتاه با تیغه دو طرفه نیاز داشتند که بتواند به سرعت از آن استفاده کنند؛ "گلادیوس" شمشیری بود که با طول کلی 80 سانتی‌متر، وزن 1.6 کیلوگرم و پهنای تیغه 8 سانتی‌متر به خوبی پاسخگوی نیاز ارتش روم در آن دروان بود.
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
