حوادث سوریه دچار پيچيدگي زيادي شده است و آينده روشني برای آن تصوير نمي شود؛ در واقع، با يک فتنه منطقه ای مواجه هستیم. علت اين فتنه و اين پيچيدگي، چند امر است:
اول ـ سوريه داراي جايگاه مهم و استراتژيک در منطقه و جهان است و هر گونه تغيير و تحول در آنجا، بر توازن منطقه ای و نظم جهاني اثر می گذارد. به همين جهت، قدرت های بزرگ شرق مثل روسیه، ايران و چين از يک طرف، و جبهه غربی و عربي از طرف ديگر، حساسيت و مداخله و رقابت زيادي در تحولات سوريه دارند و نمی خواهند بگذارند که اين منطقه مهم، عرصه تاخت و تاز رقبا شود.
دوم ـ دولت بشار اسد، ارتش و بيشتر مردم، در مقابل نيروهای خشونت طلب و برانداز سياسی (ائتلاف ملي) و برانداز نظامی (ارتش آزاد + القاعده و سلفي ها) مقاومت کرده و می کند. و از طرف دیگر، معارضان مسالمت جو (شورای همبستگی)، حضور فعالی در صحنه دارند و مي خواهند که دوره انتقال از وضعيت فعلي به وضعيت مطلوب، با آرامش و گفت و گو انجام گيرد و اگر هم چنين نشد، نگذارند تکليف حکومت آينده را بيگانگان و ايادي آنها مشخص کنند.
سوم ـ هزینه دخالت نظامی جبهه غربی در سوریه، بالاست؛ چون اولاً، ممکن است با حمایت مردم سوریه، روسیه و ايران و ... کار به نفع دولت بشار اسد تمام شود یا به تمام اهدافشان نرسند. ثانياً، به فرض سرنگوني دولت، در اينکه دولت انتقالي یا حکومت بعدي، چه نوع دولت و حکومتي باشد، اختلاف نظر شديد و پيچيده اي وجود دارد. القاعده و سلفيون (که با یارگیری گسترده منطقه ای از نسل جوان، حجم نيروها و قدرتشان از ارتش آزاد بالاتر رفته است)، از ضرورت تشکيل «امارت اسلامي» (مثل مدل عربستان يا بدتر از آن) سخن مي گويند اما «ائتلاف ملي» و «ارتش آزاد» (جیش الحر) بيشتر به حکومت سکولار (مثل مدل ترکيه) مي انديشند. «شوراي همبستگي» هم به دنبال حکومت وحدت ملي، حتی با حضور و مشارکت حزب بعث سوریه است. در اين بين، احتمال تجزیه سوریه به منطقه کردنشين، منطقه دروزي ها، منطقه سلفي ها و ... هم وجود دارد. اين اختلافات و اين احتمالات، باعث می شود که غرب، نگران عواقب احتمالی دخالت نظامی در سوریه باشد.
از یک منظر، به طور کلي سه خط در سوریه وجود دارد: خط سکولارهای منحرف، خط سلفی های تکفيري مرتجع و خط مقاومت. این سه خط، هم به شکل سياسی و هم نظامی با هم درگیر هستند. سلفي ها و سکولارها در اينکه با شيعه و جمهوری اسلامی ایران مخالفند، اشتراک دارند، اما در اينکه حکومت آينده و سبک زندگي آينده، چه باشد شديداً با هم مخالفند. اين اختلاف، به خصوص، به نفع جمهوری اسلامی اسلامی ايران است؛ چون موجب مشغوليت و نزاع دشمنان با خودشان مي شود و آنها را تضعيف مي کند (تحليل کاندوليزا رايس از اوضاع سوريه را ببینید). البته غرب هم چشم امید دارد که سلفي ها را به جان خط انقلاب اسلامي و خط مقاومت بیندازد و موجب تضعیف طرفین شود.
چهارم ـ استکبار غربی و ارتجاع عربی، وقتی در سوریه به پیروزی می رسد که دولت بشار اسد را بردارد و به جای آن، دولت مورد نظر را که هماهنگ با سیاست های غربی و عربی است، بنشاند. اما چنانکه گفته شد، امروز، تضميني بر اين خواسته وجود ندارد. بلکه حتي ممکن است به خاطر پيوندهای فرهنگی و طایفه ای بین جامعه سوریه با جامعه اردن، جامعه ترکیه، شمال عراق، شمال لبنان و ...، بحران به اين کشورها هم تسری يابد و جبهه غربی و عربی هم از کنترل فتنه خودساخته عاجز شوند.
اول ـ سوريه داراي جايگاه مهم و استراتژيک در منطقه و جهان است و هر گونه تغيير و تحول در آنجا، بر توازن منطقه ای و نظم جهاني اثر می گذارد. به همين جهت، قدرت های بزرگ شرق مثل روسیه، ايران و چين از يک طرف، و جبهه غربی و عربي از طرف ديگر، حساسيت و مداخله و رقابت زيادي در تحولات سوريه دارند و نمی خواهند بگذارند که اين منطقه مهم، عرصه تاخت و تاز رقبا شود.
دوم ـ دولت بشار اسد، ارتش و بيشتر مردم، در مقابل نيروهای خشونت طلب و برانداز سياسی (ائتلاف ملي) و برانداز نظامی (ارتش آزاد + القاعده و سلفي ها) مقاومت کرده و می کند. و از طرف دیگر، معارضان مسالمت جو (شورای همبستگی)، حضور فعالی در صحنه دارند و مي خواهند که دوره انتقال از وضعيت فعلي به وضعيت مطلوب، با آرامش و گفت و گو انجام گيرد و اگر هم چنين نشد، نگذارند تکليف حکومت آينده را بيگانگان و ايادي آنها مشخص کنند.
سوم ـ هزینه دخالت نظامی جبهه غربی در سوریه، بالاست؛ چون اولاً، ممکن است با حمایت مردم سوریه، روسیه و ايران و ... کار به نفع دولت بشار اسد تمام شود یا به تمام اهدافشان نرسند. ثانياً، به فرض سرنگوني دولت، در اينکه دولت انتقالي یا حکومت بعدي، چه نوع دولت و حکومتي باشد، اختلاف نظر شديد و پيچيده اي وجود دارد. القاعده و سلفيون (که با یارگیری گسترده منطقه ای از نسل جوان، حجم نيروها و قدرتشان از ارتش آزاد بالاتر رفته است)، از ضرورت تشکيل «امارت اسلامي» (مثل مدل عربستان يا بدتر از آن) سخن مي گويند اما «ائتلاف ملي» و «ارتش آزاد» (جیش الحر) بيشتر به حکومت سکولار (مثل مدل ترکيه) مي انديشند. «شوراي همبستگي» هم به دنبال حکومت وحدت ملي، حتی با حضور و مشارکت حزب بعث سوریه است. در اين بين، احتمال تجزیه سوریه به منطقه کردنشين، منطقه دروزي ها، منطقه سلفي ها و ... هم وجود دارد. اين اختلافات و اين احتمالات، باعث می شود که غرب، نگران عواقب احتمالی دخالت نظامی در سوریه باشد.
از یک منظر، به طور کلي سه خط در سوریه وجود دارد: خط سکولارهای منحرف، خط سلفی های تکفيري مرتجع و خط مقاومت. این سه خط، هم به شکل سياسی و هم نظامی با هم درگیر هستند. سلفي ها و سکولارها در اينکه با شيعه و جمهوری اسلامی ایران مخالفند، اشتراک دارند، اما در اينکه حکومت آينده و سبک زندگي آينده، چه باشد شديداً با هم مخالفند. اين اختلاف، به خصوص، به نفع جمهوری اسلامی اسلامی ايران است؛ چون موجب مشغوليت و نزاع دشمنان با خودشان مي شود و آنها را تضعيف مي کند (تحليل کاندوليزا رايس از اوضاع سوريه را ببینید). البته غرب هم چشم امید دارد که سلفي ها را به جان خط انقلاب اسلامي و خط مقاومت بیندازد و موجب تضعیف طرفین شود.
چهارم ـ استکبار غربی و ارتجاع عربی، وقتی در سوریه به پیروزی می رسد که دولت بشار اسد را بردارد و به جای آن، دولت مورد نظر را که هماهنگ با سیاست های غربی و عربی است، بنشاند. اما چنانکه گفته شد، امروز، تضميني بر اين خواسته وجود ندارد. بلکه حتي ممکن است به خاطر پيوندهای فرهنگی و طایفه ای بین جامعه سوریه با جامعه اردن، جامعه ترکیه، شمال عراق، شمال لبنان و ...، بحران به اين کشورها هم تسری يابد و جبهه غربی و عربی هم از کنترل فتنه خودساخته عاجز شوند.
اخبار ویژه
پیامهای مغرضانه، خطرات تحلیلگرانه!
روایت صحیح از نحوه مدیریت انرژی در دولت شهید رئیسی؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
