ارزیابی عملكرد دو ساله هدفمندی یارانه‌ها

به گزارش 598، روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: همزمان با دو ساله شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها بازار ارزیابی‌های کارشناسی و بررسی دستاوردهای این جراحی اقتصادی گرم شده و نظرات متعددی نسبت به عملکرد دو ساله این طرح ارائه می‌شود. در این میان دو تن از چهره‌های اقتصادی که سابقا در دولت محمود احمدی نژاد نقش پررنگی داشتند، در نشستی مشترک به ارزیابی زاویه‌های مختلف اجرای دو ساله قانون هدفمندی یارانه‌ها پرداخته و باوجود اشاره به نقاط ضعف، بر اثرات مثبت این قانون تاکید کردند. در این نشست از عدم تخصیص سهم بخش تولید در جریان اجرای قانون، به عنوان یکی از نقاط ضعف این طرح بزرگ اقتصادی دولت یاد شد.

روز گذشته دانشگاه علم و صنعت شاهد برگزاری نشستی با حضور «داوود دانش جعفری» و «جمشید پژویان» بود، دو چهره‌ اقتصادی که باوجود ابراز برخی انتقادات، همواره از مدافعان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بوده‌اند. 

دانش جعفری به عنوان یکی از پایه‌گذاران اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در دولت نهم، طی این نشست با اشاره به دلایل اصلی اجرای این قانون در سال‌های قبل، عنوان کرد: بخش عمده‌ای از درآمد کشور صرف واردات می‌شد و تولید صرفه اقتصادی نداشت‌؛ هدف ما در زمان تدوین این طرح به وجود آمدن یک اقتصاد تولید ‌محور بود. ‌اقتصاد ایران در شرایطی بود که روزانه 4 میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد، 3/2 میلیون بشکه آن را صادر و 7/1 میلیون آن در داخل مصرف می‌شد و همچنین مصرف گاز معادل 2 میلیون بشکه نفت در روز بود.

به گزارش خبرگزاری فارس، این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به برنامه‌ریزی برای واقعی سازی تدریجی قیمت حامل‌های انرژی، گفت: براین اساس مقرر شد پول‌ به دست آمده بابت فروش حامل‌های انرژی در صندوقی واریز شود که منابع آن 50 درصد برای خانوارها، 30 درصد برای تولید، 20 درصد هم برای دولت اختصاص یابد اما وقتی طرح اجرا شد هدف‌ها به گونه‌ای دیگر تغییر کرد و تولیدکننده تقریبا فراموش شد که این در واقع نقض غرض بود. در این میان بخش عمده‌‌ای از منابع حاصل از اجرای قانون به پرداخت نقدی اختصاص یافت.

وی در ادامه اظهارات خود به برخی انتقادات مطرح شده از هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد و افزود: انتقاد از نحوه اجرا به معنی عدم وجود نقاط مثبت آن نیست،‌ زیرا با اجرای این طرح اتفاقات مثبتی هم رخ داد و ثمرات زیادی برای اقتصاد ایران داشت؛ نکته اصلی در اینجا است که اگر طبق اهداف و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته طرح اجرا می‌شد اهداف بهتر قابل دسترس بود.

به گفته وزیر سابق اقتصاد؛ تمام مشکلات فعلی اقتصاد ایران به هدفمندی یارانه‌ها مربوط نمی‌شود، بلکه سیاست‌های پولی و مالی و تحریم‌ها را باید در نظر گرفت؛ با روش‌های اقتصادسنجی می‌توان محاسبه کرد که سهم عوامل مختلف اقتصادی از شرایط فعلی اقتصاد ایران چقدر است؟ 

اما در ادامه این نشست، «جمشید پژویان» به تشریح دیدگاه‌های خود از عملکرد دو ساله قانون هدفمندی یارانه‌ها پرداخت و بر دیدگاه خود مبنی بر لزوم سوق یافتن یارانه‌ها در جهت بهبود رفاه، بهره‌وری تولید، افزایش کارآمدی هدفمند و پرداخت یارانه به بخش آموزش و بهداشت تاکید کرد.

 

ريیس شورای رقابت با بیان اینکه اصلاح ساختار تولید و یارانه‌ها بیش از سه دهه مطرح است، گفت: در صورت ادامه روند سابق تولید دیگر صرفه اقتصادی نداشت و به سمت ناکارآمدی حرکت می‌کرد؛ این نظریات بنده با استفاده از نظریات اقتصادی مطرح شده است.

به اعتقاد وی؛ برای حمایت از تولید در زمان اجرای هدفمندی یارانه‌ها، باید روش اخذ مالیات به روش نرخ استهلاک نزولی اتخاذ شود، تا تولیدکننده تکنولوژی خود را تغییر و از ماشین آلات جدید استفاده کند. در صورت استفاده از این روش حمایتی مالیات تعلق گرفته به بخش تولید به صورت هدفمند کاهش می‌یافت که این اقدام موجب کاهش هزینه تولید، کاهش مصرف انرژی و کاهش قیمت تمام شده تولید می‌شود.

پژویان با تاکید بر اینکه در زمان اجرای این طرح دولت به این مساله توجه نکرد و اکنون عدم موفقیت در بخش اصلاح تکنولوژی را شاهد هستیم، عنوان کرد: با وجود اینکه این طرح به صورت ناقص اجرا شد، اما موفقیت‌های زیادی هم داشت که اثرات آن را در کاهش مصرف انرژی، جلوگیری از قاچاق سوخت و بهبود وضعیت درآمدی بخشی از جامعه می‌توان مشاهده کرد. به اعتقاد وی؛ بهتر بود که حمایت‌ها از اقشار مختلف در قالب تامین اجتماعی انجام شود که متاسفانه تاکنون اقدام خاصی در این مورد انجام نشده است.