گزارش وزارت اطلاعات از روابط مصر با اسرائیل

به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در این گزارش آمده است: بعد از انقلاب مصر، صحرای «سینا» شاهد درگیری‏‌های زیادی بین ارتش مصر و شبه نظامیان بوده است، تا جایی که تا نیمه مرداد امسال، نزدیک به 30 مورد از این درگیری‏ها گزارش شده است. در یکی از آخرین درگیری‏‌های این منطقه، در نزدیکی مرز غزه، مصر و سرزمین‏‌های اشغالی، یعنی جنوب گذرگاه رفح، در 5 اوت، یکی از پست‏های بازرسی گذرگاه رفح مورد حمله افراد مسلح قرار گرفت. ارتش مصر نیز، چند روز بعد، در تاریخ 8 اوت، با هدف قرار دادن حدود 20 تن از شبه نظامیان مستقر در صحرای سینا، طی یک عملیات نظامی هوایی، این حملات را پاسخ داد.

بعد از بروز چند باره این اتفاقات، گمانه زنی‏‌های زیادی در مورد هویت اصلی مهاجمان انجام گرفته است، اما هیچ کدام نتوانسته است به طور اصولی به سوال مورد نظر پاسخ دهد. به طور مثال، در جایی رهبران حماس معتقدند که این حملات، توسط اسرائیل برای تسویه حساب مصر جدید با این گروه‏‌ها برنامه‌ریزی شده است، اما در جایی دیگر تلویزیون دولتی مصر، این مهاجمان را « شبه نظامیان اسلامگرا » نام گذاری می‏‌کند. در این میان اخوان المسلمین، در سایت خود، از احتمال این‏که ‏در پس این حملات، سرویس‏‌های امنیتی موساد و اسرائیل قرار داشته باشند، سخن گفته است و معتقد است که هدف اصلی این حملات، انتساب این اقدامات به اسلام‏گرایان و در نهایت تضعیف موقعیت رئیس جمهور اسلام‏گرای مصر، «محمد مرسی» است. البته به گفته یکی از مقامات ارشد نظامی مصر نیز، این افراد ستیزه جویانی جهادی هستند که از نواز غره به مصر نفوذ کرده و دست به حرکات می‏‌زنند.

انقلاب 25 ژانویه و آینده صحرای سینا

بنابر اعتراض ساکنین منطقه سینا، مبنی بر حضور شبه نظامیان در منطقه و انجام اقدامات نظامی در آن‏جا، در همین ایام، یعنی اوایل ماه اوت، وزیر کشور کابینه جدید مصر، « احمد جمال الدین »اعلام کرد که اعزام ارتش به منطقه سینا را در دستور کار خود قرار داده است، اما با گذشت زمان، هیچ نشانه‌ای از حضور ارتش جهت پاک‏سازی نیروهای شبه نظامی دیده نشد. از زمان سقوط حسنی مبارک، دیکتاتور مصری، از حدود یک سال و نیم گذشته تا کنون، مناطق‏ ویژه در صحرای سینا، توسط اعضای سازمان¬های اسلام¬گرای افراطی و قاچاقچیان، بشدت ناامن گردیده است. خط انتقال گاز مصر به اسرائیل، از صحرای سینا می‏گذرد، که این مورد در کنار موقعیت حساس سیاسی و جغرافیایی آن باعث شده است تا این منطقه هر روز شاهد عملیات‏های گوناگونی باشد. قبایل ساکن این منطقه، اکثرا به فعالیت‏هایی چون قاچاق اسلحه، انسان و مواد مخدر مشغول هستند، که همین فعالیت‏ها باعث شده تا این نوع فعالیت اقتصادی به غزه نیز سرایت کند و بعضی از عناصر جهادی فلسطین به سمت صحرای سینا متمایل شوند.

روابط اخوان المسلمین مصر با اسرائیل و حادثه سینای شمالی

بعد از وقوع انقلاب در مصر، چند مورد حمله نظامی به سرزمین‏‌های اشغالی از خاک مصر صورت گرفت، که همین موضوع باعث شد تا اسرائیل، علاوه بر تقویت حضور نیروهای نظامی خود در مناطق مرزی، از منطقه‏‌ای با نام «کرم ابوسالم»، تا غرب یکی از شهرهای خود به نام «ایلات»، به طول 240 کیلومتر اقدام به دیوار کشی در مرزهای خود کند. با توجه به حضور رییس جمهوری اسلام‏گرا در مصر، اسرائیل به هیچ وجه این موضوع را برنتافته است، به همین دلیل هر دو طرف سعی کرده‏اند تا بین تشکیلات نظامی و امنیتی خود هماهنگی و هم‏کاری‏‌ها را حفظ کنند. آماده‏‌سازی، فضا برای ایجاد درگیری نظامی بین سلفی‏‌های ساکن غزه با اسلام سیاسی در مصر جدید، باعث خواهد شد تا در مصر، موضع اصلی اخوانی‏‌های اسلام‏گرا تضعیف شده و این موضوع باعث عدم گسترش روابط میان حماس و مصر جدید گردد. در واقع، اسرائیل می‏‌کوشد تا با ایجاد شرایط برای به نتیجه رسیدن راهبرد بیان شده، در دراز مدت، مصری‏‌ها را وادار سازند تا بالاجبار معاهده کمپ دیوید را حفظ کرده و بیش از بیش به سمت همکاری‏‌های نظامی و امنیتی با اسرائیل متمایل گردند.

احتمال می‏‌رود که مصر، با توجه به وجود نا امنی‏ های گسترده در صحرای سینا، به دنبال افزایش حضور نظامی خود در این منطقه باشد که این موضوع مستلزم دو عمل‏کرد دیگر است، نخست ایجاد تغییراتی در پیمان صلح میان دو کشور و دیگری انجام مذاکرات دو جانبه و جلب توافق اسرائیل برای این موضوع. در صورت وقوع این امر، می‏توان به این موضوع اشاره کرد، که احتمالاً این همان برنامه ریزی اسرائیلی‏‌ها، برای دست‏یابی به مشروعیت سیاسی جدید بعد از شروع انقلاب‏‌های منطقه و کشاندن اخوانی‏‌های مصر به پای میز مذاکره باشد.

با توجه به این‏که ‏مصر، «جیش الاسلام» را مسئول اقدامات نظامی اخیر منطقه می‏‌داند؛ بعد از اجرای عملیات‏‌های نظامی در منطقه سینا، درخواست خود مبنی بر اعلام مشخصات مظنونین این عملیات که تعداد آن‏ها به هشت نفر می‏‌رسید را به مسئولین جنبش حماس ابراز کرد. علاوه بر این، رئیس جمهور جدید مصر، محمد مرسی، دستور تشدید حضور نظامیان ارتش و پلیس را در این منطقه صادر و با حضور در مناطقی که شبه نظامیان در آن‏جا عملیات انجام داده بودند، بر پاک‏سازی کامل مناطق از وجود تروریست‏‌ها تاکید کرد. در این زمینه، مصر و ایالات متحده آمریکا در تلاش هستند تا برای منطقه سینا، نقشه امنیتی جدیدی را طراحی کنند که انجام این عمل می‏‌تواند بعدها به تغییر یا اصلاح «کمپ دیوید» منجر شود. واضح است که میانجیگری ایالات متحده آمریکا برای اعمال هرگونه تغییر در این معاهده الزامی است.

پس از وقوع حوادث در صحرای سینا و عملیات ارتش مصر، جهت پاک سازی منطقه، اخباری مبنی بر توافق میان وزارت دفاع آمریکا و مقامات مصری راجع به تبادل اطلاعات پنتاگون، با ارتش و پلیس مصر درباره «سینا» به گوش رسیده است. وزیر خارجه آمریکا و نخست وزیر جدید مصر، دو سمت این توافقات مهم هستند. اما به نتیجه رسیدن این توافقات، و حضور احتمالی نیروهای نظامی آمریکا در منطقه، نتایجی را در پی دارد؛ نخست می‏‌توان اذعان داشت که مقامات آمریکایی به هدف خود برای به دست آوردن فرصتی جهت کم کردن حساسیت این روابط دست پیدا کردند. ثانیاً این‏که ‏این حضور از یک سو مقدمات تغییر و اصلاح معاهده کمپ دیوید را فراهم می‏‌سازد و از سوی دیگر حضور نظامی و اطلاعاتی آمریکا در منطقه، خیال مقامات اسرائیلی را آسوده می‏‌سازد. به نظر می‏رسد تا پایان کامل ماموریت ارتش مصر در منطقه سینا، این گفت‏‌و‏گو‏ها ادامه داشته باشد.

صحرای سینا و پرواز هواپیمای نظامی مصر بر فراز مناطق بدون سلاح

مناطق «ج» و «د»، مناطقی هستند که با نام « مناطق بدون سلاح» نام گذاری شده‏‌اند و هیچ عملیات نظامی یا حتی اسلحه‏‌ای در این مناطق نباید وجود داشته باشد، اما بعد از انقلاب مصر، برای اولین بار از تاریخ 1979 میلادی تاکنون، هواپیماهی نظامی مصری توانستند، در این مناطق به پرواز درآیند، که این اقدام با هیچ گونه مخالفتی از سوی اسرائیل مواجه نشد، که می‏‌تواند بیانگر موافقت تلویحی اسرائیل با این عمل باشد. « اسماعیل هنیه» نیز در این مورد اعلام کرد: « ما برای استقرار و امنیت مصر هم‏کاری می‏‌کنیم و برای گشایش دوباره رفح و بازگشت زندگی دوباره به غزه آماده هم‏کاری هستیم». در این معاهده حضور هواپیماها و خمپاره اندازهای مصری در شمال شرقی صحرای سینا منع شده و تنها به حضور چندصد نظامی و پلیس مصری بسنده شده است.

در کل، باید پذیرفت که مصر جدید و حکومت آن خواهان زیادی دارد. از یک سو اسرائیل برای نزدیکی به مصر تلاش خود را دو چندان کرده و از سوی دیگر، جنبش حماس برای نزدیکی به آن‏ها برنامه‏‌های زیادی دارد. در این میان، وجود عناصر سلفی تروریست، یکی از بزرگ‏ترین چالش‏‌های حال حاضر غزه است. اسرائیلی‏‌ها تمام تلاش خود را به کار گرفته‏‌اند تا از این موضوع به نحو احسن بهره برداری کنند و هم جهت برهم زدن روابط مصر با غزه از آن استفاده کنند و هم از آن برای تهدید هرچه بیش‏تر ‏حماس استفاده کنند. در مقابل، ایالات متحده آمریکا نیز تمام تلاش خود را بر وارد کردن حکومت تازه تاسیس اخوان به بلوک جدید مبارزه با تروریسم متمرکز کرده است، که با فرض بروز این اتفاق، باید بپذیریم که اسلام سیاسی اخوانی، به پرونده‏‌های سیاسی- امنیتی خاورمیانه ورود کرده است.

گروه‏‌های سلفی، به دلیل حضور قبایل گوناگون، فقر اقتصادی و ملاحظات امنیتی در دراز مدت به راحتی در صدد جبران اقدامات خود بر می‏‌آیند، بنابراین واضح است که واکنش سریع ارتش مصر علیه شبه نظامیان جهادی – سلفی در منطقه صحرای سینا کارساز نیست؛ به همین علت برای این‏که ‏بتوان از فرصت طلبی‏‌های اسرائیل جلوگیری کرد، اقداماتی را باید در برنامه‏ های مقامات مصری بررسی کرد؛ این اقدامات را می‏توان بدین صورت طبقه بندی کرد :

- رفع و رجوع کردن مشکلات قبایل بدوی ساکن سینا: حوادث بوجود آمده در صحرای سینا و درگیری‏‌های ایجاد شده، باعث شد تا با حضور مستقیم نظامی و امنیتی نیروهای مصری، حل و فصل و رسیدگی به تقاضاهای قبیله‏‌ای در سینا، از امری ثانویه و فرعی در سیاست‏‌های مصر جدید، به امری مهم بدل شده و به یکی از اولویت‏‌های اصلی اجتماعی، سیاسی مصر تبدیل گردد؛ توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی این جوامع بدوی و در کنار آن رسیدگی به بحث زندانیان این منطقه جز موارد مهم این راهبرد تلقی می‏‌گردد.

- تغییر ابعاد تعاملات امنیتی: حضور مستقیم از بعد امنیتی مصر در مرزهای خود بویژه غزه، و تعامل با نیروهای جنبش حماس، یکی از مهم‏ترین عوامل در تغییر ابعاد تعاملات امنیتی است. تسلط همه جانبه و کامل امنیتی دولت جدید مصر در شبه جزیره سینا، توانایی جلوگیری از هر گونه حوادثی منجمله جلوگیری از قاچاق اسلحه از مرزهای لیبی به غزه، را به آن‏ها داده است.

- سعی در گسترش هم‏کاری‏‌های امنیتی در مرزها با جنبش حماس: گسترش هم‏کاری‏‌های امنیتی و سعی در ایجاد توافقات امنیتی با جنبش حماس، در جهت کنترل قاچاق اسلحه، تعقیب تروریست‏‌ها و می‏‌تواند از جدیدترین ابعاد ایجاد روابط بین جنبش حماس و مصر باشد. به نظر می‏‌رسد که کارآمدترین و شفا بخش‏‌ترین نسخه موجود برای دو طرف در دو سوی مرز رفح، این گزینه است.

- بررسی مجدد تعهدات امنیتی پیمان « کمپ دیوید»: با تغییرات بوجود آمده و حوادث پیش آمده، بررسی مواردی چون حضور مستقیم نیروهای مصری در مناطق ویژه طبق معاهده مورد نظر و نقل و انتقال‏‌های آزاد نظامی ضروری به نظر می‏‌رسد. به طور کلی، تجدید نظر در تمامی مواد امنیتی این معاهده مهم به نظر می‏‌رسد.