دستورالعمل اجرائی نحوه خرید و فروش ارز

روابط عمومی بانک مرکزی، به دنبال ایجاد و راه‌اندازی اتاق مبادلات ارزی در سوم مهرماه جاری، تلاش برای نظم بخشیدن به روند مبادلات تجاری و  تسهیل امور واردکنندگان آغاز شد. در گام نخست،  اتاق در تهران به ارائه خدمات همت گماشت و ارائه خدمات در سایر شهرها به آغاز فاز دوم و تدوین دستورالعمل‌های اجرایی‌لازم محول گردید.

این گزارش می افزاید: خوشبختانه با ابلاغ دستورالعمل اجرائی نحوه خرید و فروش ارز  به نرخ  مبادله ای به  ادارات کل عملیات‌‌ ارزی شبکه بانکی و واحدهای تابعه از تاریخ 7/14/ 91 دستورالعمل فوق در سراسر کشور اجرایی شده است .

بنابراین گزارش، در پی تاکید ریاست جمهوری و  کمیته ویژه  تصمیم گیری  بازار ارز‌ متشکل از‌‌ نمایندگان دولت  و  مجلس شورای اسلامی،  بانکها می‌توانند  با رعایت موارد ذیل، نسبت به خرید و فروش ارز با نرخ مبادله‌ای جهت واردات کالا و خدمات مرتبط با اولویتهای2 (بغیراز داروهای انسانی)،3، 4و5 اقدام نمایند:

1- در‌این دستورالعمل، بانکهای ملت ،کشاورزی ،تجارت، سپه ،پارسیان، و سامان به عنوان بانک عامل و  واسطه  و  سایر بانکها به عنوان بانک عامل محسوب می‌شوند. بانک واسطه هر یک از بانکهای عامل طبق لیست پیوست شماره(2 ) بوده و خرید ارز مربوطه (به نرخ مبادله ای) صرفا" از طریق بانک‌واسطه‌ تعیین شده امکان‌پذیر خواهد بود.

2- کلیه بانکهای عامل می‌بایست نزد بانکهای واسطه حساب ریالی افتتاح نمایند.

3- نرخ ارز مبادله‌ای به‌طور روزانه از سوی بانک مرکزی به بانکها اعلام و در سایت بانک (بانک مرکزی) برای عموم قابل دسترسی می باشد.

4- کلیه متقاضیان ارز به نرخ مبادله‌ای‌ با ارائه اسناد و مدارک لازم از جمله اوراق ثبت سفارش با اولویتهای یادشده، می‌توانند به شعب ارزی بانکهای عامل مراجعه نموده و به میزان مبلغ مندرج در ثبت سفارش درخواست خرید ارز نمایند.

5- با توجه به نوع ارز ، محل عرضه و مقصد ارز و همچنین نرخ اعلامی از سوی بانک مرکزی در ابتدای هر روز، درصورتی که متقاضی خواستار استفاده از ارز با نرخ مبادله‌ای باشد ، بانکهای عامل می‌بایست پس از کنترل اسناد و مدارک  و تطبیق اطلاعات اوراق ثبت سفارش با اطلاعات مندرج در سامانه وزارت صنعت ، معدن و تجارت، به منظور دریافت کد تخصیص ارز و صدورگواهی ثبت آماری ،اطلاعات مربوطه را از طریق پرتال ارزی به اداره نظارتارز بانک مرکزی ارسال نمایند.

6- اداره نظارت ارز پس از انجام بررسیهای لازم ، نسبت به اختصاص کد تخصیص ارز‌ و صدور گواهی ثبت آماری اقدام نموده و مراتب توسط بانکهای عامل از طریق پرتال ارزی  قابل رویت خواهد بود.

7- مدت اعتبار گواهی‌های ثبت آماری از تاریخ صدور 15 روزکاری بوده و در صورت عدم خرید ارز طی مدت یادشده،  اخذ مجوز تمدید گواهی ثبت آماری از اداره نظارت ارز الزامی است.

8- ارائه کد تخصیص ارز به منزله تخصیص ارز مربوطه در مدت مورد اشاره بوده و بانکهای عامل می‌توانند با رعایت مقررات و فرآیند ذکر شده، نسبت به خرید ارز اقدام نمایند.

9- در صورتی که خرید ارز به نرخ مبادله‌ای از طریق بانکهای عامل صورت می‌گیرد، بانکهای مزبور می‌بایست جهت دریافت کد تخصیص ارز ، اطلاعات مربوطه را از طریق پرتال ارزی به اداره نظارت ارز بانک مرکزی ارسال نموده و پس از دریافت کد مزبور ، معادل ریالی ارز مورد درخواست را (به نرخ روز خرید ارز) به حساب یکی از بانکهای واسطه واریز نمایند. همزمان با انجام این امر، بانکهای عامل می‌بایست با رعایت مفاد بند(12) نسبت به ارسال درخواست خرید ارز به بانکهای یادشده اقدام نمایند.

10- چنانچه خرید ارز به نرخ مبادله‌ای از طریق بانکهای عامل که واسطه نیز هستند ، صورت می‌گیرد شعب بانکهای مزبور پس از طی فرآیند ذکر شده جهت دریافت کد تخصیص ارز ، به منظور خرید ارز می‌بایست نسبت به ارائه تقاضا طبق فرم پیوست به اداره مرکزی خود اقدام نموده و اداره مزبور پس از تجمیع مبلغ آنها با ارز مورد نیاز بانکهای عامل موضوع بند فوق ،به صورت یکجا و طبق روش اعلام شده در بند 12 ، نسبت به خرید ارز از بانک مرکزی اقدام می‌نماید.

11- در هنگام ارائه تقاضای خرید ارز به بانک مرکزی ، بانک عامل می‌بایست 100٪ معادل ریالی ارز مورد تقاضا را تأمین نماید.

12- اداره مرکزی بانکهای عامل می‌بایست پس از تجمیع روزانه درخواستهای شعب ارزی خود در سراسر کشور، نسبت به ارسال آنها به بانکهای واسطه طی فرم پیوست شماره1 در روزهای عادی حداکثر تا ساعت 16 و روز پنجشنبه تا ساعت 12 همان روز اقدام نماید. بانکهای واسطه نیز پس از تامین 100٪ معادل ریالی ارز مورد درخواست درحساب بین‌بانکی خود نزد اداره معاملات ریالی این بانک، به ترتیب حداکثر تا ساعات 17 و 13(همان روز ) مجاز به ارسال درخواستهای مورد بحث به بانک مرکزی خواهند بود. کارسازی درخواستهای ارسالی پس از ساعات مذکور به روز کاری بعد موکول خواهد شد. ضمنا"، چنانچه ارسال تقاضا به روزهای دیگر موکول گردد، مبنای نرخ فروش ارز ، تاریخ مراجعه بانکها جهت خرید ارز از بانک مرکزی خواهد بود. از این رو ،هر گونه قصور در ارسال اطلاعات بعد از ساعات یادشده متوجه بانک عامل بوده و در این راستا لازم است بانکها مراتب را به نحو مقتضی در فرآیند انجام کار لحاظ نموده و اطلاع رسانی مناسب به مشتریان صورت گیرد.

تبصره :چنانچه بانک عامل معادل ریالی ارز مورد درخواست را به حساب بانک واسطه تا ساعت 16 واریز نموده، لیکن بانک واسطه نسبت به خرید ارز از بانک مرکزی اقدام ننماید، تبعات آن بر عهده بانک واسطه خواهد بود.

13- پس از اجرای بندهای 9و 10 فوق حسب مورد ، مبلغ ارزی مربوطه به حساب بانک واسطه و یا با معرفی بانکهای مذکور، به حساب بانکهای عامل واریز خواهد شد.

14- مقررات مربوط به ارز متقاضی مندرج در قسمت (هـ) بخش اول مجموعه مقررات ارزی‌به استثناء بند (4)آن درمورد کالاهای خریداری شده با نرخ مبادله‌ای مربوط به اولویتهای مورد اشاره لازم‌الاجراء می باشد. در مورد بند 7 قسمت مزبور نیز می بایست به ترتیب ذیل اقدام گردد :

الف) اخذتعهد کتبی از مشتری جهت  ارائه پروانه ترخیص قطعی کالا در هنگام  گشایش اعتبار / ثبت برات اسنادی و  یا حواله و  همچنین وثیقه مرتبط با تضمین وصول جریمه عدم ارائه پروانه مذکور به میزان مابه التفاوت"نرخ مبادله‌ای"  تا "نرخ بازار آزاد روزخرید ارز به نرخ مبادله ای" به تشخیص بانک عامل الزامی است.

تبصره: تعهد یادشده می‌بایست طبق فرم پیوست شماره (1) بخش اول مجموعه مقررات ارزی و پس از تغییر عبارت "جریمه نقدی موضوع تبصره 4 ذیل بند (ی) بخش اول مجموعه مقررات ارزی" به " ضبط وثیقه مرتبط با تضمین وصول مابه التفاوت «نرخ مبادله ای» تا «نرخ بازارآزاد روز خرید ارز به نرخ مبادله ای»" ، اخذ گردد.

ب)دریافت وثیقه فوق در مورد متقاضیانی که به نرخ مبادله ای ارز خریداری نموده ،لیکن تاکنون بانک عامل نسبت به انتقال وجه آنها اقدام ننموده ،الزامی است.

ج) :بانک مرکزی بر نحوه اخذ وثایق مورد بحث نظارت خواهد نمود.

15-‌ چنانچه به هر دلیل (ابطال اعتباراسنادی‌ ، حواله و...) ارز فروخته شده جهت واردات کالا مورد استفاده قرار نگیرد،‌صرفا" مبلغ ریالی دریافتی در روز فروش ارز ، به وارد کننده مسترد خواهد شد .ضمنا"، ارز مربوطه نیز می‌بایست با هماهنگی اداره بین الملل بانک مرکزی ، از سوی بانک عامل‌ به حساب بانک مذکور (مرکزی ) واریز گردد.

16- حواله وجه به صورت یک‌جا و یا  به دفعات حداکثر به میزان مبلغ مندرج در گواهی ثبت آماری بلامانع می‌باشد.

17- استفاده از ارز مذکور جهت واردات کالا به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی امکان‌پذیر نبوده و انجام این امر کماکان می‌بایست طبق مقررات قبلی صورت گیرد.

18- در مورد آن‌دسته از ثبت سفارشات که در قسمت "نوع معامله"/ "تامین ارز " آنها نرخ مرجع، غیر مرجع و یا تسهیلات درج شده و بخشی از مبلغ این‌گونه ثبت سفارشات  قبلا"پرداخت شده و متقاضی خواستار استفاده از ارز با نرخ مبادله‌ای جهت تأمین وجه مابقی ثبت سفارش مربوط به اولویت‌های 2‌( به‌غیر ازداروهای انسانی)، 3،4و5  باشد، درصورت اصلاح گواهی ثبت آماری قبلی و دریافت گواهی جدید، فروش ارز برای  مانده مبلغ ثبت سفارش، بلامانع است.

19-چنانچه دارندگان ثبت سفارش با اولویت گروه کالایی 2( بغیر از داروهای انسانی) ، متقاضی استفاده از ارز مذکور بابت کل مبلغ ثبت سفارش باشند ، انجام درخواست  بلامانع است.

20-چنانچه در قسمت "نوع معامله" /"تامین ارز" ثبت سفارشات موضوع بند های 18و19، عبارت "نرخ مرجع" درج شده باشد ،اصلاح اوراق ثبت سفارش مربوطه به "غیر مرجع "و یا "وفق سیاستها و مقررات بانک مرکزی" الزامی است.

21- فروش ارز به  نرخ مبادله‌ای  بابت هزینه‌های "گشایش اعتبار اسنادی ، ثبت برات اسنادی و انجام حواله"، "تبدیل‌ارزها به یکدیگر"، "انتقال ارز از طریق بانک و یا صرافی"و "کارمزد بانک کارگزار" مرتبط با  ارزهای خریداری شده در حد متعارف، بلامانع است.

تبصره : بانک مرکزی بر نحوه اخذ هزینه‌های فوق نظارت خواهد نمود.

22-پس از دریافت کد تخصیص ارز، بانک عامل‌‌ جهت انجام هر گونه اصلاحیه در گواهی ثبت آماری صادره، لازم‌است مراتب را طی نامه به اداره نظارت ارز بانک مرکزی منعکس نماید.

23-بانکها می‌توانند ارزهای حواله‌ای با منشأ خارجی متقاضیان را ‌با نرخ مبادله‌ای اعلامی از سوی بانک مرکزی خریداری و ضمن اعلام مبلغ ، نوع ارز  و  محل عرضه ارز با رعایت مفاد این دستورالعمل نسبت به فروش آن به واردکنندگان  اقدام نمایند. ضمنا"، در این راستا ارسال اطلاعات ارزهای فروخته شده به بانک مرکزی طبق فرم مورد اشاره در بند 12 الزامی است.

24-چنانچه بانکی حاضر به خرید و فروش ارز طبق بند 23  نبوده و صرفا" حاضر به نقل و انتقال (تهاتر ) ارز در خارج از کشور، بین فروشندگان و خریداران ارز دارای ثبت سفارش با اولویت‌های ذکر شده باشد، انجام نقل و انتقالات  مورد بحث  پس از اعلام مبلغ ، نوع  ارز و محل عرضه ارز به بانک مرکزی و همچنین ارسال اطلاعات مربوط طبق فرم پیوست شماره 12 بلامانع است.

پیوست شماره 2